0:00:06.730,0:00:09.454
Trong số những nhà thơ lớn[br]của lịch sử văn học,

0:00:09.454,0:00:12.800
những cái tên như Homer,[br]Shakespeare, Milton,

0:00:12.800,0:00:15.135
và Whitman đều ngay lập tức, [br]được nhận ra.

0:00:15.135,0:00:18.249
Tuy vậy, có một nhà thơ Pháp[br]xuất sắc đầu thế kỉ 20

0:00:18.249,0:00:21.762
mà có thể bạn chưa biết đến:[br]Guillaume Apollinaire.

0:00:21.762,0:00:24.999
Ông là bạn thân và là người cộng tác [br]với nhiều hoạ sĩ

0:00:24.999,0:00:26.940
như Picasso, Rousseau và Chagall.

0:00:26.940,0:00:29.496
Ông là người đặt tên cho [br]trào lưu "siêu thực",

0:00:29.496,0:00:33.031
thậm chí, còn bị nghi ngờ đánh cắp[br]bức hoạ Mona Lisa vào năm 1911.

0:00:33.031,0:00:35.048
Trong cuộc đời ngắn ngủi của mình,

0:00:35.048,0:00:37.697
ông đã sáng tạo thể thơ[br]kết hợp chữ và hình ảnh,

0:00:37.697,0:00:41.642
làm tiền đề [br]cho một cuộc cách mạng nghệ thuật.

0:00:41.642,0:00:44.414
Cuối thế kỉ 19 - đầu thế kỉ 20 ở Paris,

0:00:44.414,0:00:47.067
hai quận bình dân[br]Montmartre và Montparnasse

0:00:47.067,0:00:51.222
là mái nhà của đủ loại nghệ sĩ nghèo.[br]Đó là nơi duy nhất họ đủ tiền sinh sống.

0:00:51.222,0:00:53.535
Những hoạ sĩ, nhà văn, trí thức này,

0:00:53.535,0:00:57.419
tập hợp lại bởi đam mê nghệ thuật và[br]niềm tin vượt thời đại,

0:00:57.419,0:00:59.707
cùng nhau tạo nên văn hoá Bohemia ở Pháp.

0:00:59.707,0:01:04.845
Những tác phẩm mỹ thuật, văn chương, [br]học thuật của họ làm thế giới rung chuyển.

0:01:04.845,0:01:07.977
Vào đầu thế kỉ 20,[br]giữa cảnh tượng náo nhiệt này,

0:01:07.977,0:01:11.275
là nhà phê bình nghệ thuật, thi sĩ và[br]người tiên phong,

0:01:11.275,0:01:14.464
Guillaume Apollinaire là[br]một nhân vật có tiếng.

0:01:14.464,0:01:17.482
Trong vai trò nhà phê bình nghệ thuật,[br]ông giúp thế giới

0:01:17.482,0:01:19.899
hiểu về trường phái lập thể và siêu thực,

0:01:19.899,0:01:25.265
lên tiếng bênh vực nhiều nghệ sĩ trẻ[br]trước đám đông bài ngoại và bảo thủ.

0:01:25.265,0:01:29.261
Trong vai trò thi sĩ, Apollinaire[br]say mê tất cả loại hình nghệ thuật.

0:01:29.261,0:01:34.527
Ông là người sành văn chương trung cổ,[br]đặc biệt là thư pháp và chữ cái trang trí.

0:01:34.527,0:01:38.745
Là người có tầm nhìn, Apollinaire nhận ra[br]sự khác biệt giữa hai hình thức này.

0:01:38.745,0:01:42.960
Một bên là mỹ thuật truyền thống[br]phổ biến và được tán dương lúc bấy giờ.

0:01:42.960,0:01:45.342
Một bên là biểu hiện nghệ thuật

0:01:45.342,0:01:48.254
được truyền tải qua[br]chủ nghĩa siêu thực, lập thể,

0:01:48.254,0:01:51.264
và các phát kiến,[br]như điện ảnh và máy hát.

0:01:51.264,0:01:54.501
Guillaume Apollinaire đã [br]nối liền sự phân chia đó

0:01:54.501,0:01:58.979
bằng cống hiến thi ca [br]quan trọng nhất của mình - Calligram.

0:01:58.979,0:02:01.955
Apollinaire tạo ra calligram [br]như một bức họa bằng thơ,

0:02:01.955,0:02:04.532
bức chân dung chữ,[br]bức vẽ những suy nghĩ,

0:02:04.532,0:02:06.895
dùng nó để diễn tả [br]chủ nghĩa tân thời

0:02:06.895,0:02:10.231
và lòng mong muốn đưa thơ[br]vượt giới hạn bình thường của câu chữ

0:02:10.231,0:02:13.289
tiến vào thể kỉ 20.

0:02:13.289,0:02:16.514
Một vài bài của ông khá buồn cười,[br]như "Lettre-Océan."

0:02:16.514,0:02:19.160
Một vài bài được viết tặng[br]những người bạn đã mất,

0:02:19.160,0:02:21.818
như "La Colombe Poignardée [br]et le jet d'eau."

0:02:21.818,0:02:26.965
Một vài bài diễn tả khoảnh khắc xúc động,[br]như "II Pleut":

0:02:26.965,0:02:29.495
"Trời đang trút như mưa[br]những giọng nói phụ nữ

0:02:29.495,0:02:31.971
như thể chúng tan biến [br]cả ngay trong kí ức,

0:02:31.971,0:02:35.536
và mưa cả các bạn,[br]những cuộc gặp tuyệt vời,

0:02:35.536,0:02:38.255
ô kìa, những giọt nhỏ.[br]Vần mây kia bắt đầu

0:02:38.255,0:02:40.903
hí vang cả vũ trụ [br]thầm thì những thành đô.

0:02:40.903,0:02:45.863
Nghe mưa trong hối tiếc,[br]khóc khinh khúc nhạc xưa.

0:02:45.863,0:02:50.633
Lắng nghe ràng buộc rơi[br]xuống ôm trọn lấy bạn."

0:02:50.633,0:02:53.630
Mỗi bài thơ đều nhằm mục đích[br]giải thoát người đọc

0:02:53.630,0:02:56.069
khỏi những trải nghiệm thi ca tầm thường,

0:02:56.069,0:02:59.415
để cảm nhận và nhìn thấy [br]những điều mới lạ.

0:02:59.415,0:03:03.620
"Lettre-Océan" trước hết là một bức tranh[br]thay vì từ ngữ.

0:03:03.620,0:03:06.490
Các chi tiết bằng chữ[br]kết hợp với từ thành hình.

0:03:06.490,0:03:10.163
Hai hình tròn,[br]một nằm trong hình vuông,

0:03:10.163,0:03:13.184
một như chuyển động [br]trên trang giấy theo hình xoắn ốc.

0:03:13.184,0:03:16.887
Cùng nhau, chúng tạo ra một bức tranh [br]gợi lên trường phái lập thể.

0:03:16.887,0:03:18.751
Quan sát kĩ hơn,

0:03:18.751,0:03:22.951
những từ ngữ gợi tả [br]hình tháp Eiffel nhìn từ trên xuống.

0:03:22.951,0:03:27.124
Chúng giống như sóng điện từ[br]của máy điện báo,

0:03:27.124,0:03:29.313
một phương tiện liên lạc mới vào thời đó.

0:03:29.313,0:03:34.364
Không nghi ngờ gì nữa, những lớp biển hiện[br]nghệ thuật trong calligram của Apollinaire

0:03:34.364,0:03:38.724
vượt lên trên sự phô bày[br]khả năng thơ ca lỗi lạc,

0:03:38.724,0:03:43.969
mỗi bài là một bức ảnh chớp nhoáng,[br]gói trọn đam mê, háo hức,

0:03:43.969,0:03:49.021
và hi vọng của tất cả nghệ sĩ phóng túng [br]ở Paris, bao gồm cả Apollinaire,

0:03:49.021,0:03:52.052
mà phần lớn, [br]bằng những tác phẩm cách tân của mình,

0:03:52.052,0:03:55.752
đã bỏ xa thời đại, tóm lấy tương lai.