WEBVTT

00:00:07.532 --> 00:00:09.393
"Chiến tranh và Hòa bình" (CTVHB),

00:00:09.393 --> 00:00:10.393
một cuốn sách đồ sộ,

00:00:10.393 --> 00:00:11.593
một hành trình mệt mỏi.

00:00:11.593 --> 00:00:14.923
một kiểu sách mà bạn không nên đọc
trên giường vì lỡ như ngủ quên,

00:00:14.923 --> 00:00:17.953
nó có thể khiến bạn sốc não,
đúng chứ?

00:00:17.953 --> 00:00:19.492
Một phần nào đó thôi.

00:00:19.492 --> 00:00:21.703
CTVHB là một quyển sách dài, chắc rồi,

00:00:21.703 --> 00:00:24.734
nhưng nó còn là một
thử nghiệm li kì của lịch sử,

00:00:24.734 --> 00:00:30.082
nổi tiếng với những nhân vật đầy thực tế
và sâu sắc mà bạn có thể thấy bất cứ đâu.

00:00:30.082 --> 00:00:35.023
Nhưng nếu độ dài của nó làm bạn hoảng,
nghĩ xem Tolstoy còn tội nghiệp thế nào.

00:00:35.023 --> 00:00:39.412
Năm 1863, ông định viết tiểu thuyết ngắn
về một người chống đối chính quyền

00:00:39.412 --> 00:00:42.213
lưu vong trở về từ Siberia.

00:00:42.213 --> 00:00:45.807
5 năm sau, ông cho ra đời
bộ sử thi 1200 trang

00:00:45.807 --> 00:00:47.064
gồm những câu chuyện tình,

00:00:47.064 --> 00:00:47.995
chiến trận,

00:00:47.995 --> 00:00:48.944
những vụ phá sản,

00:00:48.944 --> 00:00:49.933
các tiểu đội xử bắn,

00:00:49.933 --> 00:00:51.006
góc nhìn tôn giáo,

00:00:51.006 --> 00:00:52.332
trận cháy Moscow,

00:00:52.332 --> 00:00:54.895
và một chú gấu bán thuần,

00:00:54.895 --> 00:00:57.425
mà không có lưu vong hay
ai đó chống đối chính quyền,

00:00:57.425 --> 00:00:58.995
Chuyện diễn ra như sau.

00:00:58.995 --> 00:01:00.806
Tolstoy, một tâm hồn sục sôi,
sinh ra

00:01:00.806 --> 00:01:05.624
trong một gia đình quý tộc
nổi tiếng lập dị vào năm 1828.

00:01:05.624 --> 00:01:09.203
Năm 30 tuổi, ông bỏ học ở
Đại học Kazan,

00:01:09.203 --> 00:01:11.184
khuynh gia bại sản vì bài bạc,

00:01:11.184 --> 00:01:12.254
tham gia vào quân đội,

00:01:12.254 --> 00:01:13.195
viết hồi kí,

00:01:13.195 --> 00:01:17.144
và từ chối giới văn học để
du lịch khắp châu Âu.

00:01:17.144 --> 00:01:20.825
Sau đó ông định cư tại Yasnaya Polyana,
trong dinh thự của tổ tiên,

00:01:20.825 --> 00:01:23.734
để viết về sự trở lại của
Những người tháng Chạp,

00:01:23.734 --> 00:01:30.554
một nhóm những nhà cách mạng được ân xá
vào 1856 sau 30 năm tù đày.

00:01:30.554 --> 00:01:31.715
Nhưng,
Tolstoy băn khoăn

00:01:31.715 --> 00:01:34.896
làm thế nào ông có thể kể câu chuyện
về Những người tháng Chạp đó

00:01:34.896 --> 00:01:37.485
mà không nói về chuyện năm 1825,

00:01:37.485 --> 00:01:41.966
khi những người này nổi dậy chống lại
phe bảo thủ Tsar Nicholas II?

00:01:41.966 --> 00:01:44.876
Và làm sao làm được điều đó
mà không kể câu chuyện năm 1812,

00:01:44.876 --> 00:01:47.367
khi cuộc xâm chiếm Nga thảm khốc
của Napoleon

00:01:47.367 --> 00:01:52.245
đã khơi mào chế độ độc tài mà
Những người tháng Chạp phản đối?

00:01:52.245 --> 00:01:56.239
Và làm sao có thể kể chuyện năm 1812
mà không kể về năm 1805,

00:01:56.239 --> 00:01:59.086
khi người dân Nga lần đầu biết tới
mối đe dọa của Napoleon

00:01:59.086 --> 00:02:03.006
sau thất bại của họ ở
Trận Austerlitz?

00:02:03.006 --> 00:02:04.647
Thế là Tolstoy bắt đầu viết,

00:02:04.647 --> 00:02:06.416
về cả hai sự kiện lớn trong lịch sử

00:02:06.416 --> 00:02:08.917
và những cuộc đời nhỏ bé
đi qua những sự kiện đó.

00:02:08.917 --> 00:02:11.867
Ông tập trung vào quý tộc,
tầng lớp ông biết rõ nhất.

00:02:11.867 --> 00:02:13.506
Cuốn sách chỉ đôi khi nhắc đến

00:02:13.506 --> 00:02:17.167
cuộc sống của phần đông
người dân Nga,

00:02:17.167 --> 00:02:18.797
những tá điền,
hay thậm chí nô lệ,

00:02:18.797 --> 00:02:23.287
những nông dân phải hầu hạ địa chủ
trên mảnh đất mà mình sống.

00:02:23.287 --> 00:02:27.057
CTVHB mở đầu vào
đêm trước chiến tranh Pháp-Nga.

00:02:27.057 --> 00:02:31.001
Những quý tộc tại bàn tiệc cocktail
lo sợ về nguy cơ bạo lực,

00:02:31.001 --> 00:02:34.980
nhưng sau đó chuyển sang những thứ
mà giới của họ có vẻ luôn quan tâm như:

00:02:34.980 --> 00:02:35.761
tiền,

00:02:35.761 --> 00:02:36.512
tình dục,

00:02:36.512 --> 00:02:37.752
và cái chết.

00:02:37.752 --> 00:02:39.242
Cảnh đầu tiên này là cách thức

00:02:39.242 --> 00:02:42.567
mà cuốn sách sẽ dùng để qua lại
giữa những chính trị gia và cá nhân

00:02:42.567 --> 00:02:44.809
trên một bức tranh dần được mở rộng.

00:02:44.809 --> 00:02:47.360
Không có nhân vật chính trong CTVHB.

00:02:47.360 --> 00:02:50.438
Thay vào đó, người đọc lạc vào
một mạng lưới liên kết rộng lớn

00:02:50.438 --> 00:02:52.908
những quan hệ và nghi vấn.

00:02:52.908 --> 00:02:55.199
Liệu người con trai ngoài giá thú
của một quý tộc

00:02:55.199 --> 00:02:58.268
có cưới cô tiểu thư xinh đẹp
nhưng quỷ quyệt?

00:02:58.268 --> 00:03:01.409
Người bạn duy nhất của anh có
sống sót qua những chiến trường Áo?

00:03:01.409 --> 00:03:06.618
Và còn cô gái trẻ san sẻ tình cảm
cho cả hai chàng trai một lúc thì sao?

00:03:06.618 --> 00:03:10.519
Các nhân vật lịch sử được trộn lẫn
với tất cả những hư cấu dân gian này,

00:03:10.519 --> 00:03:12.616
Napoleon xuất hiện không ít lần,

00:03:12.616 --> 00:03:17.449
và cả một người tổ tiên của Tolstoy
cũng tham gia như một diễn viên phụ.

00:03:17.449 --> 00:03:20.498
Nhưng khi các nhân vật và tâm lí của họ
được liên kết chặt chẽ,

00:03:20.498 --> 00:03:22.990
Tolstoy không ngại chèn vào giữa

00:03:22.990 --> 00:03:25.990
để đặt ra những câu hỏi sâu sắc
về lịch sử.

00:03:25.990 --> 00:03:27.438
Tại sao chiến tranh khởi phát?

00:03:27.438 --> 00:03:29.520
Chiến thuật chiến tranh tốt phải thế nào?

00:03:29.520 --> 00:03:35.189
Các quốc gia có nổi dậy và sụp đổ
trước những bước đi của Napoleon "vĩ đại"

00:03:35.189 --> 00:03:38.829
hay còn có các thế lực văn hóa và kinh tế
lớn hơn đang lộng quyền?

00:03:38.829 --> 00:03:41.940
Những mở rộng ngoài lề này
là một phần khiến CTVHB

00:03:41.940 --> 00:03:43.999
bao quát được phạm vi rộng lớn.

00:03:43.999 --> 00:03:45.861
Nhưng với vài nhà phê bình thế kỉ 19,

00:03:45.861 --> 00:03:50.071
CTVHB không giống một tiểu thuyết cho lắm,

00:03:50.071 --> 00:03:54.799
"một con quái vật khổng lồ, kềnh càng
và mơ hồ", theo lời của Henry James.

00:03:54.799 --> 00:03:56.891
Thực tế, Tolstoy cũng đồng ý.

00:03:56.891 --> 00:03:59.862
Với ông, tiểu thuyết là kiểu thức
của Tây Âu.

00:03:59.862 --> 00:04:05.030
Nhưng các tác gia Nga phải viết khác đi
vì người dân Nga có cuộc sống khác.

00:04:05.030 --> 00:04:07.101
"CTVHB là gì?", ông hỏi.

00:04:07.101 --> 00:04:08.281
"Không là tiểu thuyết.

00:04:08.281 --> 00:04:10.152
Không phải thơ sử thi.

00:04:10.152 --> 00:04:12.492
Cũng không phải biên niên sử.

00:04:12.492 --> 00:04:16.651
CTVHB là những gì tác giả muốn
và có khả năng thể hiện

00:04:16.651 --> 00:04:19.700
trong dạng thức mà nó đã được sử dụng".

00:04:19.700 --> 00:04:24.121
Mặt khác, cuốn sách là toàn bộ
năng lực tưởng tượng của Tolstoy

00:04:24.121 --> 00:04:26.231
không hơn không kém.

00:04:26.231 --> 00:04:28.257
Vào lúc CTVHB kết thúc,

00:04:28.257 --> 00:04:32.080
Tolstoy đã mang nhân vật của mình
đến năm 1820,

00:04:32.080 --> 00:04:37.362
36 năm trước khi những sự kiện
ông định viết ban đầu xảy ra.

00:04:37.362 --> 00:04:39.532
Để cố gắng hiểu về thời của mình,

00:04:39.532 --> 00:04:43.982
ông đã trở nên đắm mình
trong suốt những năm sau đó.

00:04:43.982 --> 00:04:47.742
Để từ đó sinh ra câu hỏi lớn về lịch sử,

00:04:47.742 --> 00:04:48.571
văn hóa,

00:04:48.571 --> 00:04:49.671
triết học,

00:04:49.671 --> 00:04:50.862
tâm lí học,

00:04:50.862 --> 00:04:53.212
và phản ứng của con người
với chiến tranh.