Melati Wijsen: Bali -- tanrılar adası.

Isabel Wijsen: Yeşil bir cennet.

MW: Ya da ...

kayıp bir cennet.

Bali:

çöp adası.

IW: Bali'de,

her gün 680 metre küp plastik çöp 
elde ediyoruz.

Yani neredeyse 14 katlı bir bina kadar.

Plastik torbalara gelince, onların

%5'ten azı geri dönüştürülüyor.

MW: Bunun adamız hakkındaki 
düşüncenizi değiştirdiğini biliyoruz.

Bunu öğrendiğimizde bizimki de değişti.

Bali'deki plastik torbaların çoğunun
önce kanalizasyonlara,

sonra nehirlere, sonra da

okyanusa döküldüğünü öğrendik.

Okyanusa varamayanlar ise

yakılıyor ya da etrafa saçılıyor.

IW: Biz de bu konuyla ilgilenmeye
karar verdik.

Adamızdaki plastik torba 
kullanımına

''hayır'' demek için 
neredeyse 3 yıldır çalışıyoruz.

Bu yolda bazı önemli başarılar elde ettik.

MW: İkimiz kardeşiz

ve dünyadaki en iyi okula gidiyoruz:

Green School, Bali.

Green School, hem bambudan yapılmış olması

hem de eğitimi açısından farklı bir yer.

Bugünün liderleri olmak için eğitiliyoruz,

sıradan bir ders kitabı bunu yapamaz.

IW: Bir gün derste

önemli insanları öğrendik;

Nelson Mandela,

Lady Diana,

ve Mahatma Gandhi gibi.

O gün eve yürürken

biz de önemli kişiler olmaya karar verdik.

Önemli biri olmak için neden büyüyene dek

bekleyelim ki?

Şu anda bir şeyler yapmak istedik.

MW: O gece oturup beyin fırtınası

yaptık ve Bali'deki tüm sorunları
düşündük.

En çok dikkatimizi çeken ise

plastik çöplerdi.

Ama bu çok büyük bir sorun.

Biz çocuklar için en gerçekçi hedef 
ne olabilir diye düşündük:

plastik torbalar.

Böylece fikir doğmuş oldu.

IW: Araştırmalara başladık;

daha fazla şey öğrendikçe

plastik torbaların hiçbir iyi tarafının
olmadığını gördük.

Hatta biliyor musunuz?

Onlara ihtiyacımız bile yok.

MW: Plastik torbaya ''hayır'' demek için
pek çok yerde

sarf edilen çabalardan esinlendik:

Hawaii'den Rwanda'ya ve oradan da

Oakland ve Dublin gibi bazı şehirlerden.

IW: Bu fikir ''Bye Bye Plastik Torba'' yı
başlattı.

MW: Kampanyayı yürüttüğümüz
yıllar süresince

çok şey öğrendik.

Birinci ders:

Her şeyi tek başına yapamazsın.

Hemfikir çocuklardan oluşan
büyük bir takım gerek.

Biz de ''Bye Bye Plastic Bags''
ekibini kurduk.

Gönüllü takımda adanın her tarafından
çocuklar var,

hem uluslararası hem de yerel okullardan.

Onlarla birlikte

çok katmanlı bir yaklaşım başlattık;

çevrim içi ve çevrim dışı
imza dilekçeleri ile

okullarda yapılan eğitici ve ilham verici 
sunumları temel alıyoruz.

Pazar, festival, plaj temizleme
etkinliklerinde farkındalık yaratıyoruz.

Son olarak şu da önemli,

plastiğe alternatif torbalar dağıtıyoruz:

file torbaya benzeyen torbalar,

geri dönüştürülen gazeteden

yapılanlar ya da %100 organik malzemeden
torbalar.

Hepsini adadaki yerel girişimciler
yapıyor.

IW: Örnek bir köy yönetiyoruz

800 aileye ev sahipliği yapıyor.

Köyün muhtarı ilk dostumuz oldu,

tişörtlerimizi sevmesinin de yararı oldu.

Müşterileri bilgilendirmeye odaklandık

çünkü değişimin buradan başlaması gerek.

Köy, plastik torbadan kurtulmak için

yolun 2/3'ünü aştı bile.

Bali hükümetinin desteğini almak için 
yaptığımız ilk girişimler başarısız oldu.

Biz de şöyle düşündük:

''1 milyon kişinin imzaladığı bir dilekçe.

Bizi görmezden gelemezler, değil mi?''

MW: Evet!

IW: Ama kimin aklına gelirdi ki

1 milyon imzanın 1000 x 1000 demek olduğu?

(Gülüşmeler)

Çıkmaza girdik --

ta ki ikinci dersi öğrenene kadar:

farklı açıdan bak.

Birinin dediğine göre

Bali hava limanından yılda 16 milyon 
giriş ve çıkış yapılıyormuş.

MW: Peki havalimanına nasıl girebiliriz?

İşte üçüncü ders de geliyor:

kararlılık.

Havalimanına doğru yola koyulduk.

Bina sorumlusunu geçtik.

Sırada onun patronunun patronu vardı,

ve sonra ofis müdürünün yardımcısı,

sonra da ofis müdürü,

ve sonra ...

iki kat aşağı sürüklendik ve
şöyle düşündük:

işte yine bina sorumlusu
karşımıza çıkacak.

Özel görevde çocuklar olarak

birkaç gün kapı kapı dolaştıktan sonra

sonunda Bali havalimanlarının
ticaret müdürüne ulaştık.

Ona ''Plastik torbalı Bali'' konuşmasını
yaptık ve çok iyi bir insan olduğundan

şöyle dedi: (adamın sesini taklit ederek)
''Söyleyeceğim şeye inanamıyorum

ama size gümrük ve göçmenlik biriminde

imza toplamanız için yetki vereceğim.

(Gülüşmeler)

(Alkış)

IW: Oradaki ilk 1,5 saatimiz içerisinde

neredeyse 1.000 imza topladık.

Çok iyi değil mi?

Dördüncü ders:

Toplumun her kesiminden destekçilere 
ihtiyacınız var;

öğrencilerden ticaret müdürlerine,
ünlü insanlara.

Green School'un cazibesi sayesinde

düzenli aralıklarla ünlülere ulaşabildik.

Ban Ki Moon bize

Birleşmiş Milletler Genel Sekreterlerinin

dilekçe imzalamadığını söyledi --

(Gülüşmeler)

çocuklar kibar bir şekilde sorsa da.

Ama haberi yayacağına söz verdi

ve şimdi Birleşmiş Milletler ile 
yakın çalışıyoruz.

MW: Jane Goodall bize
insan ağının gücünü öğretti.

İşe sadece bir tane Roots & Shoots
grubuyla başladı,

şimdi ise tüm dünyada 4.000 grubu var.

Biz de onlardan biriyiz.

O tam bir ilham kaynağı.

Eğer siz de Rotary üyesiyseniz

tanıştığımıza memnun oldum.

Biz Etkileşimcileriz,

Uluslararası Rotary'nin en genç birimi.

IW: Sabır hakkında da çok şey öğrendik,

MW: hayal kırıklıklarıyla baş etmeyi,

IW: liderliği,

MW: takım çalışmasını,

IW: dostluğu,

MW: Balililer ve kültürleri hakkında
çok şey öğrendik

IW: ve bağlılığın önemini öğrendik.

MW: Her zaman işler kolay gitmiyor.

Bazen verilen sözleri hayata geçirmek 
zor olabiliyor.

IW: Ama geçen yıl yaptığımız tam da buydu.

Konuşma yapmaya
Hindistan'a gittik

ailemiz de bizi

Mahatma Gandhi'nin eski evini
ziyarete götürdü.

Hedefine ulaşmak için yaptığı 
açlık grevlerinin

gücünü keşfettik.

Turun sonunda anne ve babamızla

yeniden bir araya gelince

bir karar aldık ve şöyle dedik:

''Açlık grevine giriyoruz!''

(Gülüşmeler)

MW: Yüz ifadelerini tahmin edebilirsiniz.

Çok ısrar etmemiz gerekti;

sadece anne ve babamıza da değil,

arkadaşlarımıza ve öğretmenlerimize de.

Isabel ve ben bunu cidden
yapmak istiyorduk.

Bir diyetisyenle görüştük

ve bir uzlaşmaya vardık;

her gün, gün doğumundan
gün batımına kadar yemek yemeyecektik

ta ki Bali valisi 
Bali'deki plastik torba kullanımını

durdurma konusunu konuşmak için 
bizimle buluşmayı kabul edene kadar.

IW: Endonezya dilindeki karşılığı 
''mogak makan'' olan açlık grevimiz

başladı.

Hedefimiz için sosyal medyayı
kullandık ve

hemen 2. günde

evimize ve okulumuza
polisler gelmeye başladı.

Bu iki kız ne yapıyordu böyle?

Bu açlık grevini yaparak

valinin imajını bozduğumuzu biliyorduk;

hapse girebilirdik.

Ama işe yaradı.

24 saat sonra

bizi okuldan aldılar ve

valinin ofisine kadar eşlik ettiler.

MW: Ve işte oradaydı --

(Alkış)

tanışmak ve konuşmak için
bizi bekliyordu

Bali'nin çevresel güzelliğiyle 
ilgilenme konusunda

hevesli olduğumuz için müteşekkirdi ve
destekleyiciydi.

Plastik torbalara hayır demek için

Bali halkına yardım edeceğine dair
bir söz imzaladı.

Şimdi onunla arkadaşız,

düzenli olarak

ona ve ekibine verdiği sözleri
hatırlatıyoruz.

Hatta kısa bir süre önce

Bali'nin 2018'e gelindiğinde

plastik torbadan kurtulmuş olacağını
belirterek bir söz verdi.

(Alkış)

IW: Ayrıca destekçilerimizden biri olan
Bali Uluslararası Havalimanı

2016'da plastik torbasız
bir politika izlemeyi planlıyor.

MW: Bedava plastik torba
dağıtmayı bırakıp

tekrar kullanılabilir torbanı getir,

halkın zihniyetini değiştirmek için 
kullanacağımız bir sonraki mesaj bu.

IW: Kısa süreli kampanyamız,

"One Island / One Voice,"
(''Tek Ada / Tek Ses'')

tamamen bu konuyla ilgili.

Kendilerini plastik torbasız alan 
olarak ilan eden

dükkan ve restoranları 
kontrol ediyor ve onaylıyoruz,

girişlerine ise bu etiketi
yapıştırıyoruz,

sosyal medya ve
Bali'deki bazı önemli dergilerde

isimlerini yayınlıyoruz.

Buna karşılık

etiketi olmayanlar göze çarpıyor.

(Gülüşmeler)

MW: Peki biz neden tüm
bunları size anlatıyoruz?

Bunun sebebi kısmen,

ekibimizle birlikte ulaştığımız sonuçlarla

gurur duyuyor olmamız.

Ama aynı zamanda bu süreçte,

çocukların da bir şeyler yapabileceğini 
öğrenmiş olmamız.

Bir şeyleri hayata geçirebiliriz.

Bu işe başladığımızda Isabel ve ben

daha 10 ve 12 yaşlarındaydık.

Hiçbir iş planımız yoktu,

ne belirli bir strateji,

ne de gizli bir gündemimiz --

sadece önümüzde bir fikir vardı

ve bizimle çalışan bir grup arkadaş.

Tek yapmak istediğimiz, plastik torbaların

güzel yurdumuzu 
sarmalayıp boğmasına engel olmaktı.

Çocuklar, sınırsız enerjileri

ve motivasyonlarıyla
dünyanın ihtiyaç duyduğu değişim olabilir.

IW: Bu güzel ama zorlu dünyanın 
tüm çocuklarına sesleniyoruz:

Hadi görelim sizi!

Fark yaratın.

Size kolay olacak demiyoruz.

Zahmete değecek diyoruz.

Biz çocuklar dünya nüfusunun 
sadece %25'ini oluşturuyor olabiliriz

ama geleceğin %100'ü biziz.

MW: Hala yapacak çok işimiz var

ama bilin ki durmayacağız

ta ki Bali havalimanlarına varıldığında 
sorulan ilk soru şu olana dek:

İkisi: Bali'ye hoş geldiniz,

bırakmanız gereken
plastik torbanız var mı?

(Gülüşmeler)

Om shanti shanti shanti om.

Teşekkürler.

(Alkış)