WEBVTT

00:00:00.580 --> 00:00:04.054
Melati Wijsen: Bali -- eiland van goden.

NOTE Paragraph

00:00:05.301 --> 00:00:07.642
Isabel Wijsen: Een groen paradijs.

NOTE Paragraph

00:00:09.139 --> 00:00:10.552
MW: Of...

00:00:10.576 --> 00:00:12.393
een verloren paradijs.

00:00:13.075 --> 00:00:14.234
Bali:

00:00:14.696 --> 00:00:16.639
afval-eiland.

NOTE Paragraph

00:00:17.707 --> 00:00:18.859
IW: Op Bali

00:00:18.883 --> 00:00:23.771
genereren wij
680 kubieke meter plastic afval

00:00:23.771 --> 00:00:25.151
per dag.

00:00:25.801 --> 00:00:28.657
Dat staat gelijk met een gebouw
van 14 verdiepingen.

00:00:29.205 --> 00:00:31.426
En wat betreft plastic tasjes,

00:00:31.450 --> 00:00:34.018
daarvan wordt minder dan 5% gerecycled.

NOTE Paragraph

00:00:34.780 --> 00:00:38.496
MW: We weten dat dit mogelijk
jullie beeld van ons eiland verandert.

00:00:38.666 --> 00:00:41.150
Ons beeld veranderde ook
toen we dit te weten kwamen,

00:00:41.174 --> 00:00:44.269
toen we erachter kwamen
dat bijna alle plastic tasjes op Bali

00:00:44.269 --> 00:00:47.009
in het riool terechtkomen
en daarna in onze rivieren

00:00:47.033 --> 00:00:48.404
en daarna in onze oceaan.

00:00:48.900 --> 00:00:51.364
En de tasjes die de oceaan niet bereiken,

00:00:51.388 --> 00:00:53.501
worden verbrand of worden zwerfafval.

NOTE Paragraph

00:00:54.183 --> 00:00:56.441
IW: Wij hebben besloten
daar iets aan te doen.

00:00:56.812 --> 00:00:59.311
We zijn nu al ongeveer
drie jaar aan het werk

00:00:59.335 --> 00:01:02.687
om te proberen 'nee' te zeggen
tegen plastic tasjes op ons eiland.

00:01:02.711 --> 00:01:05.175
En we hebben al aardig wat
successen geboekt.

NOTE Paragraph

00:01:06.835 --> 00:01:08.867
MW: Wij zijn zussen

00:01:08.891 --> 00:01:11.458
en we gaan naar de beste
school ter wereld:

00:01:12.061 --> 00:01:13.586
Green School op Bali.

00:01:13.610 --> 00:01:18.207
Green School is niet alleen anders
omdat het van bamboe gebouwd is,

00:01:18.207 --> 00:01:20.220
maar ook omdat er anders lesgegeven wordt.

00:01:20.864 --> 00:01:23.551
Wij worden opgeleid
om de leiders van vandaag te worden.

00:01:24.518 --> 00:01:26.951
Dat kan een gewoon
schoolboek niet evenaren.

NOTE Paragraph

00:01:27.813 --> 00:01:29.834
IW: Op een dag hadden we een les

00:01:29.858 --> 00:01:32.571
waarin we leerden
over buitengewone mensen,

00:01:32.595 --> 00:01:34.083
zoals Nelson Mandela,

00:01:34.107 --> 00:01:35.258
Lady Diana

00:01:35.282 --> 00:01:36.507
en Mahatma Gandhi.

00:01:37.244 --> 00:01:38.401
Op weg naar huis

00:01:38.425 --> 00:01:41.733
besloten we dat wij ook
buitengewoon wilden zijn.

00:01:42.614 --> 00:01:44.651
Waarom wachten tot we volwassen zijn

00:01:44.675 --> 00:01:45.933
om buitengewoon te zijn?

00:01:46.420 --> 00:01:48.494
We wilden nu iets doen.

NOTE Paragraph

00:01:49.135 --> 00:01:50.835
MW: Diezelfde avond op de bank

00:01:50.859 --> 00:01:53.845
brainstormden we en dachten we na
over alle problemen van Bali.

00:01:54.332 --> 00:01:57.496
En wat ons het meest trof
was het plastic afval.

00:01:58.536 --> 00:02:00.603
Maar dat is een enorm probleem.

00:02:01.189 --> 00:02:04.671
We hebben dus gezocht naar 
een realistisch doel voor ons kinderen:

00:02:05.589 --> 00:02:06.820
plastic tasjes.

00:02:06.844 --> 00:02:08.237
En zo is het idee geboren.

NOTE Paragraph

00:02:08.983 --> 00:02:10.964
IW: We hebben wat onderzoek gedaan

00:02:10.988 --> 00:02:13.928
en eerlijk gezegd,
hoe meer we erover leerden,

00:02:13.952 --> 00:02:17.041
des te meer we beseften
dat er niets goeds is aan plastic tasjes.

00:02:17.401 --> 00:02:18.671
En weet je wat?

00:02:18.695 --> 00:02:20.273
We hebben ze niet eens nodig.

NOTE Paragraph

00:02:21.003 --> 00:02:24.544
MW: We waren echt geïnspireerd
door de acties om ervan af te komen

00:02:24.568 --> 00:02:26.438
in vele andere plaatsen,

00:02:26.462 --> 00:02:28.444
van Hawaï tot Rwanda

00:02:28.468 --> 00:02:31.013
en verschillende steden,
zoals Oakland en Dublin.

NOTE Paragraph

00:02:31.784 --> 00:02:37.449
IW: En zo leidde het idee
tot de lancering van Bye Bye Plastic Bags.

00:02:38.658 --> 00:02:40.850
MW: In de jaren dat we
campagne hebben gevoerd,

00:02:40.874 --> 00:02:43.436
hebben we veel geleerd.

NOTE Paragraph

00:02:43.984 --> 00:02:45.626
Les nummer een:

00:02:46.233 --> 00:02:48.391
je kan het niet allemaal alleen doen.

00:02:48.415 --> 00:02:50.607
Je hebt een team nodig
van gelijkgezinde kids,

00:02:50.631 --> 00:02:53.802
dus richtten we
de 'Bye Bye Plastic Bags'-club op.

00:02:54.459 --> 00:02:57.574
Het team vrijwilligers bestaat
uit kids van over het hele eiland,

00:02:57.598 --> 00:02:59.997
van zowel internationale
als lokale scholen.

00:03:00.540 --> 00:03:03.234
Samen met hen begonnen we
met een gelaagde aanpak,

00:03:03.234 --> 00:03:06.750
gebaseerd op een online en offline
handtekeningenactie,

00:03:06.774 --> 00:03:10.210
educatieve en inspirerende
presentaties op scholen,

00:03:10.234 --> 00:03:14.719
en kweekten we bewustzijn op markten,
festivals, bij strandschoonmaakacties.

00:03:14.748 --> 00:03:17.964
En tenslotte verspreidden we
alternatieve tassen,

00:03:17.988 --> 00:03:19.712
zoals tasjes van netten,

00:03:19.736 --> 00:03:21.058
van gerecyclede kranten,

00:03:21.082 --> 00:03:23.802
of tassen van 100% organisch materiaal,

00:03:23.826 --> 00:03:26.339
allemaal gemaakt
door initiatieven op het eiland.

NOTE Paragraph

00:03:26.898 --> 00:03:30.302
IW: We hebben een proefdorp
waar 800 families wonen.

00:03:30.952 --> 00:03:32.775
De burgemeester was onze eerste vriend

00:03:32.799 --> 00:03:35.265
en hij vond onze T-shirts geweldig,
dus dat hielp.

00:03:36.077 --> 00:03:38.745
Wij richtten ons
op bewustwording bij klanten

00:03:38.769 --> 00:03:41.487
want dat is waar
de verandering moet plaatsvinden.

00:03:42.266 --> 00:03:44.463
Het dorp is al voor tweederde op weg

00:03:44.487 --> 00:03:46.492
om plastic-tasjes-vrij te worden.

NOTE Paragraph

00:03:47.330 --> 00:03:52.205
Onze eerste pogingen om de overheden
van Bali mee te krijgen, mislukten.

00:03:52.696 --> 00:03:53.846
Dus we dachten:

00:03:54.391 --> 00:03:58.691
"Mmm... met een miljoen handtekeningen

00:03:58.715 --> 00:04:00.708
kunnen ze ons niet negeren, toch?"

NOTE Paragraph

00:04:00.732 --> 00:04:01.895
MW: Ja!

NOTE Paragraph

00:04:02.258 --> 00:04:03.587
IW: Maar wie had verwacht

00:04:03.587 --> 00:04:08.279
dat een miljoen handtekeningen
wel duizend keer duizend is!

NOTE Paragraph

00:04:08.303 --> 00:04:09.930
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:04:10.270 --> 00:04:11.835
We zaten vast...

00:04:12.747 --> 00:04:14.738
tot we les nummer twee leerden:

00:04:15.507 --> 00:04:17.462
denk buiten de kaders.

00:04:17.808 --> 00:04:18.959
Iemand zei

00:04:18.983 --> 00:04:25.384
dat het vliegveld van Bali
16 miljoen passagiers per jaar afhandelt.

NOTE Paragraph

00:04:26.294 --> 00:04:29.610
MW: Maar hoe komen we de luchthaven in?

00:04:29.993 --> 00:04:31.686
En hier komt les nummer drie:

00:04:32.236 --> 00:04:33.676
volhouden.

00:04:34.141 --> 00:04:35.768
Daar gingen we naar het vliegveld.

00:04:35.792 --> 00:04:37.444
We kwamen voorbij de conciërge.

00:04:37.819 --> 00:04:39.705
En toen naar de baas van zijn baas,

00:04:39.729 --> 00:04:41.990
en toen de assistent-officemanager,

00:04:42.014 --> 00:04:43.399
en toen de officemanager,

00:04:43.423 --> 00:04:44.594
en toen...

00:04:44.618 --> 00:04:46.915
werden we 2 niveaus
omlaag geschoven en dachten:

00:04:46.915 --> 00:04:48.954
nou, daar komt de conciërge weer.

NOTE Paragraph

00:04:49.377 --> 00:04:51.665
Nadat we een paar dagen
op deuren hadden geklopt,

00:04:51.665 --> 00:04:53.925
gewoon als kinderen op een missie,

00:04:53.949 --> 00:04:57.837
spraken we uiteindelijk
de commercieel manager van Bali Airport.

00:04:58.368 --> 00:05:02.281
We gaven de 'Bali en plastic tasjes'-talk
en hij was een aardige man,

00:05:02.305 --> 00:05:06.003
dus hij zei:
"Ik geloof mijn eigen oren niet,

00:05:06.027 --> 00:05:08.270
maar ik geef jullie toestemming

00:05:08.294 --> 00:05:11.301
om handtekeningen te verzamelen
achter de douane en immigratie."

NOTE Paragraph

00:05:11.301 --> 00:05:12.619
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:05:12.643 --> 00:05:16.938
(Applaus)

NOTE Paragraph

00:05:16.962 --> 00:05:18.906
IW: In ons eerste anderhalve uur daar

00:05:18.930 --> 00:05:21.605
verzamelden we bijna 1000 handtekeningen.

00:05:21.954 --> 00:05:23.255
Dat is toch gaaf?

NOTE Paragraph

00:05:24.340 --> 00:05:25.851
Les nummer vier:

00:05:25.875 --> 00:05:28.876
je hebt kampioenen nodig
op alle niveaus van de samenleving,

00:05:29.486 --> 00:05:33.295
van studenten tot commercieel managers
tot beroemdheden.

00:05:34.007 --> 00:05:36.209
Dankzij de aantrekkingskracht
van Green School

00:05:36.233 --> 00:05:38.969
hadden we toegang tot
een gestage stroom van beroemdheden.

00:05:39.937 --> 00:05:41.136
Ban Ki Moon leerde ons

00:05:41.160 --> 00:05:44.521
dat Secretarissen-Generaal
van de Verenigde Naties

00:05:44.545 --> 00:05:46.196
geen petities tekenen...

NOTE Paragraph

00:05:46.220 --> 00:05:47.221
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:05:47.245 --> 00:05:49.046
zelfs als kinderen het lief vragen.

00:05:49.046 --> 00:05:50.931
Maar hij zou ons verhaal verspreiden

00:05:50.931 --> 00:05:53.328
en nu werken we nauw samen
met de Verenigde Naties.

NOTE Paragraph

00:05:53.701 --> 00:05:56.954
MW: Jane Goodall leerde ons
over de kracht van netwerken van mensen.

00:05:57.055 --> 00:06:00.095
Zij begon met maar één Roots&Shoots-groep

00:06:00.119 --> 00:06:03.410
en nu heeft ze 4 000 groepen
over de hele wereld.

00:06:03.434 --> 00:06:04.607
Wij zijn er een van.

00:06:04.631 --> 00:06:06.133
Ze is een echte inspiratiebron.

NOTE Paragraph

00:06:06.731 --> 00:06:08.483
Als jullie ook bij de Rotary zijn:

00:06:08.507 --> 00:06:09.797
aangenaam kennis te maken.

00:06:09.826 --> 00:06:13.327
Wij zijn Interactors: de jongste afdeling
van Rotary International.

NOTE Paragraph

00:06:14.573 --> 00:06:17.816
IW: Maar we hebben ook
veel geleerd over geduld.

NOTE Paragraph

00:06:17.840 --> 00:06:20.097
MW: Over omgaan met frustraties.

NOTE Paragraph

00:06:20.121 --> 00:06:21.206
IW: Leiderschap.

NOTE Paragraph

00:06:21.206 --> 00:06:23.224
MW: Samenwerking.
IW: Vriendschap.

NOTE Paragraph

00:06:23.224 --> 00:06:26.033
MW: We hebben geleerd
over de Balinezen en hun cultuur.

NOTE Paragraph

00:06:26.347 --> 00:06:29.505
IW: En we hebben geleerd
over het belang van toewijding.

NOTE Paragraph

00:06:30.106 --> 00:06:31.840
MW: Het is niet altijd makkelijk.

00:06:31.864 --> 00:06:35.329
Soms is het best moeilijk
om te doen wat je zegt.

NOTE Paragraph

00:06:35.830 --> 00:06:38.257
IW: Maar vorig jaar deden we precies dat.

00:06:38.663 --> 00:06:40.266
We gingen in India een talk geven

00:06:40.290 --> 00:06:41.845
en onze ouders namen ons mee

00:06:41.869 --> 00:06:44.457
naar het voormalige woonhuis
van Mahatma Gandhi.

00:06:45.056 --> 00:06:47.314
We leerden over de kracht
van de hongerstakingen

00:06:47.314 --> 00:06:48.970
waarmee hij zijn doelen bereikte.

00:06:49.329 --> 00:06:51.291
Ja, aan het einde van de rondleiding,

00:06:51.291 --> 00:06:54.712
toen we onze ouders weer zagen,
hadden we allebei besloten en zeiden we:

00:06:54.716 --> 00:06:56.472
"We gaan in hongerstaking!"

NOTE Paragraph

00:06:56.496 --> 00:06:57.497
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:06:57.521 --> 00:07:00.420
MW: Je kunt je waarschijnlijk
hun gezichten wel voorstellen.

00:07:00.444 --> 00:07:02.722
Er was een hoop overtuigingskracht nodig,

00:07:02.746 --> 00:07:04.478
niet alleen bij onze ouders,

00:07:04.502 --> 00:07:06.794
maar ook bij onze vrienden
en onze leraren.

00:07:07.561 --> 00:07:10.456
Isabel en ik wilden dit echt doen.

00:07:10.456 --> 00:07:12.265
Dus bezochten we
een voedingsdeskundige

00:07:12.265 --> 00:07:14.029
en bedachten een compromis:

00:07:14.053 --> 00:07:17.402
we zouden niet eten
van zonsopgang tot zonsondergang,

00:07:17.402 --> 00:07:20.947
elke dag, totdat de gouverneur van Bali
ons zou ontmoeten

00:07:20.971 --> 00:07:24.458
om te praten over het afschaffen
van plastic tasjes op Bali.

NOTE Paragraph

00:07:25.118 --> 00:07:29.778
IW: Onze 'mogak makan', zoals het heet
in Bahasa Indonesia, kon beginnen.

00:07:30.197 --> 00:07:32.621
We gebruikten sociale media
om ons doel te bereiken

00:07:32.621 --> 00:07:36.407
en al op dag twee kwam de politie
naar ons huis en onze school.

00:07:36.724 --> 00:07:38.921
"Wat doen deze twee meisjes?"

00:07:39.466 --> 00:07:41.976
We wisten dat de gouverneur
een slechte beurt maakte,

00:07:42.000 --> 00:07:43.881
doordat wij in hongerstaking waren...

00:07:43.905 --> 00:07:45.579
We hadden de bak in kunnen draaien.

00:07:45.768 --> 00:07:47.697
Maar, hé, het werkte!

00:07:47.721 --> 00:07:48.947
Vierentwintig uur later

00:07:48.971 --> 00:07:50.383
werden we op school opgehaald

00:07:50.407 --> 00:07:52.610
en naar het kantoor
van de gouverneur begeleid.

NOTE Paragraph

00:07:53.283 --> 00:07:54.796
MW: En daar was hij:

NOTE Paragraph

00:07:54.820 --> 00:07:57.093
(Applaus)

NOTE Paragraph

00:07:57.093 --> 00:07:58.983
klaar om met ons te spreken

00:07:59.007 --> 00:08:01.817
en hij was erg aanmoedigend
en dankbaar voor onze bereidheid

00:08:01.817 --> 00:08:04.193
om voor de schoonheid
en natuur van Bali te zorgen.

NOTE Paragraph

00:08:04.742 --> 00:08:07.023
Hij tekende een belofte
om de Balinezen te helpen

00:08:07.023 --> 00:08:08.828
'nee' te zeggen tegen plastic tasjes.

00:08:08.828 --> 00:08:10.006
Nu zijn we vrienden

00:08:10.020 --> 00:08:14.657
en regelmatig herinneren we hem
en zijn team aan zijn gedane beloftes.

00:08:15.372 --> 00:08:16.523
En inderdaad

00:08:16.547 --> 00:08:18.453
laatst heeft hij toegezegd

00:08:18.477 --> 00:08:23.120
dat Bali plastic-tasjes-vrij
zal zijn in 2018.

NOTE Paragraph

00:08:23.144 --> 00:08:29.980
(Applaus)

NOTE Paragraph

00:08:31.498 --> 00:08:36.175
IW: Ook Bali International Airport,
een van onze ondersteuners,

00:08:36.175 --> 00:08:40.701
is van plan een plastic-vrijbeleid
te starten in 2016.

NOTE Paragraph

00:08:41.086 --> 00:08:43.173
MW: Geef geen gratis plastic tasjes weg,

00:08:43.197 --> 00:08:45.013
neem je eigen herbruikbare tas mee --

00:08:45.013 --> 00:08:48.361
dat is onze volgende boodschap
om de publieke denkwijze te veranderen.

NOTE Paragraph

00:08:49.405 --> 00:08:51.102
IW: Onze korte-termijncampagne,

00:08:51.126 --> 00:08:52.558
'Eén eiland, één stem',

00:08:52.582 --> 00:08:54.016
gaat precies daarover.

00:08:54.040 --> 00:08:56.703
We controleren en erkennen
de winkels en restaurants

00:08:56.703 --> 00:08:59.586
die zichzelf hebben uitgeroepen
tot plastic-tasjes-vrije zone

00:08:59.610 --> 00:09:01.983
en we plakken deze sticker op hun ingang

00:09:02.007 --> 00:09:04.325
en publiceren hun namen op sociale media

00:09:04.349 --> 00:09:06.425
en in belangrijke tijdschriften in Bali.

00:09:06.829 --> 00:09:07.844
En andersom

00:09:07.844 --> 00:09:10.829
vestigen we aandacht op die winkels
die geen sticker hebben.

NOTE Paragraph

00:09:10.853 --> 00:09:12.240
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:09:12.731 --> 00:09:16.050
MW: Dus, waarom vertellen we
jullie dit allemaal?

00:09:16.673 --> 00:09:19.321
Deels omdat we trots zijn
op de resultaten die we,

00:09:19.321 --> 00:09:20.550
samen met ons team,

00:09:20.550 --> 00:09:22.066
hebben kunnen bereiken.

00:09:22.469 --> 00:09:24.557
Maar ook omdat we gaandeweg

00:09:24.581 --> 00:09:27.421
hebben geleerd dat kinderen
dingen kunnen bereiken.

00:09:27.445 --> 00:09:29.099
We kunnen dingen laten gebeuren.

00:09:29.891 --> 00:09:32.318
Isabel en ik waren pas 10 en 12 jaar oud

00:09:32.342 --> 00:09:33.901
toen we hiermee begonnen.

00:09:33.925 --> 00:09:35.978
We hadden geen plan van aanpak,

00:09:36.002 --> 00:09:37.226
geen strategie,

00:09:37.250 --> 00:09:39.169
geen verborgen agenda,

00:09:39.193 --> 00:09:41.633
alleen maar een idee voor ogen

00:09:41.657 --> 00:09:43.770
en een groep vrienden
die met ons meewerkten.

00:09:44.195 --> 00:09:46.335
We wilden alleen
die plastic tasjes uitbannen,

00:09:46.335 --> 00:09:49.337
zodat ze ons prachtige thuis
niet zouden omhullen en verstikken.

00:09:49.933 --> 00:09:52.921
Kinderen hebben grenzeloze
energie en motivatie

00:09:52.921 --> 00:09:55.830
om de verandering te zijn
die de wereld nodig heeft.

NOTE Paragraph

00:09:56.454 --> 00:10:01.179
IW: Dus aan alle kinderen
op deze mooie maar moeilijke wereld:

00:10:01.690 --> 00:10:02.844
ga ervoor!

00:10:02.868 --> 00:10:04.623
Maak het verschil.

00:10:05.057 --> 00:10:07.476
We zeggen niet
dat het gemakkelijk zal zijn.

00:10:07.500 --> 00:10:09.767
Maar we zeggen wel dat het het waard is.

00:10:10.221 --> 00:10:14.592
Wij kinderen zijn maar 25%
van de wereldpopulatie,

00:10:14.616 --> 00:10:17.923
maar we zijn 100% van de toekomst.

NOTE Paragraph

00:10:19.050 --> 00:10:21.706
MW: We hebben nog een hoop werk te doen,

00:10:21.730 --> 00:10:23.395
maar weet dat we niet stoppen

00:10:23.419 --> 00:10:27.844
totdat de eerste vraag die wordt gesteld
als je op Bali Airport aankomt is:

NOTE Paragraph

00:10:28.682 --> 00:10:30.016
Samen: "Welkom in Bali,

00:10:30.040 --> 00:10:32.207
heeft u plastic tasjes om aan te geven?"

NOTE Paragraph

00:10:32.231 --> 00:10:33.644
(Gelach)

NOTE Paragraph

00:10:33.668 --> 00:10:36.404
Om shanti shanti shanti om.

NOTE Paragraph

00:10:36.428 --> 00:10:37.579
Dank jullie wel.

NOTE Paragraph

00:10:37.603 --> 00:10:45.196
(Applaus)