0:00:00.580,0:00:04.054
Бали - Бурхдын арал

0:00:05.301,0:00:07.642
Ногоон диваажин.

0:00:09.139,0:00:10.552
Эсвэл...

0:00:10.576,0:00:12.393
Сүйдсэн диваажин.

0:00:13.075,0:00:14.234
Бали:

0:00:14.696,0:00:16.639
хогон арал.

0:00:17.707,0:00:18.859
Балид бид

0:00:18.883,0:00:24.834
зөвхөн нэг өдөрт 680 метр куб[br]хуванцар хог хаяж байна.

0:00:25.801,0:00:28.657
14 давхар барилгатай тэнцүү гэсэн үг.

0:00:29.205,0:00:31.426
Гэтэл гялгар уутны ердөө

0:00:31.450,0:00:34.018
тав хүрэхгүй хувийг дахин боловсруулдаг.

0:00:34.900,0:00:38.206
Одоо Балигийн тухай төсөөлөл чинь [br]өөрчлөгдөж байгаа биз.

0:00:38.666,0:00:41.150
Биднийх ч ялгаагүй өөрчлөгдсөн.

0:00:41.174,0:00:45.735
Хаягдал гялгар уут ус гадагшлуулах[br]хоолойгоор дамжин голд орж,

0:00:45.759,0:00:47.009
цаашаа далайд очдог,

0:00:47.033,0:00:48.404
эсвэл энд нь шатаадаг,

0:00:48.900,0:00:51.364
газарт булдаг гэдгийг мэдээд

0:00:51.388,0:00:53.501
бидний төсөөлөл бас өөрчлөгдсөн.

0:00:54.183,0:00:56.441
Тэгээдбид ямар нэг юм хийхээр шийдсэн юм.

0:00:56.812,0:00:59.311
Бали аралд гялгар уутыг хориглохын төлөө

0:00:59.335,0:01:02.687
бид бараг гурван жил тэмцэж,

0:01:02.711,0:01:05.175
тодорхой үр дүнд ч хүрч чадсан.

0:01:06.835,0:01:08.867
Бид эгч дүүс,

0:01:08.891,0:01:11.458
хамтдаа дэлхийн хамгийн [br]шилдэг сургуульд сурдаг.

0:01:12.061,0:01:13.586
Бали дахь Ногоон сургууль.

0:01:13.610,0:01:18.233
Манай сургууль хулс модоор [br]баригдсан байртайгаас гадна

0:01:18.257,0:01:21.000
заах арга барилаараа[br]бусад сургуулиудаас ялгардаг.

0:01:21.000,0:01:23.551
Зөвхөн номноос суралцах биш,

0:01:24.518,0:01:26.951
биеэрээ манлайлагч байхыг бидэнд заадаг.

0:01:27.813,0:01:29.834
Нэг өдөр бидэнд

0:01:29.858,0:01:32.571
алдартай хүмүүсийн тухай хичээл орсон юм.

0:01:32.595,0:01:34.083
Нелсон Мандела,

0:01:34.107,0:01:35.258
Диана гүнж,

0:01:35.282,0:01:36.507
Махатма Ганди гэх мэт.

0:01:37.244,0:01:38.401
Тараад харих замдаа бид

0:01:38.425,0:01:41.733
утга учиртай амьдаръя гэж шийдсэн.

0:01:42.614,0:01:44.651
Ямар нэг зүйл эхлүүлэхийн тулд

0:01:44.675,0:01:46.663
яагаад заавал [br]том болохоо хүлээх гэж?

0:01:46.663,0:01:48.784
Яг одоо л эхлэх хэрэгтэй.

0:01:49.135,0:01:50.835
Тэгээд тэр орой суугаад

0:01:50.859,0:01:53.695
Балид тулгарч байгаа асуудлыг хэлэлцсэн.

0:01:54.332,0:01:56.396
Биднийг хамгийн их шаналгасан асуудал нь

0:01:56.420,0:01:57.784
хуванцар хог хаягдал байлаа.

0:01:58.536,0:02:00.603
Хүүхэд бидэнд ахадсан том асуудал.

0:02:01.189,0:02:04.671
Тэгээд зөвхөн нэг л зорилгод төвлөрье гээд

0:02:05.589,0:02:06.820
"гялгар уут"-ыг сонгосон.

0:02:06.844,0:02:08.237
Бид санаагаа ингэж олсон юм.

0:02:08.983,0:02:10.964
Судалгаагаа хийж эхлээд

0:02:10.988,0:02:13.928
гялгар уутны тухай унших тусам

0:02:13.952,0:02:17.041
сайн юм огт байхгүйг нь олж мэдсэн.

0:02:17.401,0:02:18.671
Бүр юу гээч?

0:02:18.695,0:02:20.273
Гялгар уут хэнд ч хэрэггүй.

0:02:21.003,0:02:24.544
Хавайн арлаас эхлээд Руанда улс,

0:02:24.568,0:02:26.438
Дублин, Оакланд хот зэрэг олон газарт

0:02:26.462,0:02:28.444
гялгар уут хориглосныг мэдээд

0:02:28.468,0:02:31.013
бид үнэхээр урамшиж зориг орсон.

0:02:31.784,0:02:36.758
Ингээд "Гялгар уут баяртай"[br]аянаа эхлүүлсэн юм.

0:02:36.758,0:02:38.658
[Гялгар уут баяртай]

0:02:38.658,0:02:40.850
Ингэж ажиллах явцдаа

0:02:40.874,0:02:43.436
бид маш олон зүйлийг сурч авсан.

0:02:43.984,0:02:45.626
Эхний сургамж:

0:02:46.233,0:02:48.391
Чи энэ бүгдийг ганцаараа[br]хийж чадахгүй.

0:02:48.415,0:02:50.607
Бид зорилго нэг [br]хүүхдүүдтэй нийлж,

0:02:50.631,0:02:53.802
"Гялгар уут баяртай" багаа бүрдүүлсэн.

0:02:54.459,0:02:57.574
Манай багт Балигийн олон улсын болон

0:02:57.598,0:02:59.997
орон нутгийн сургуулийн хүүхдүүд элссэн.

0:03:00.505,0:03:01.656
Тэр багийнхаа хүчээр бид

0:03:01.680,0:03:05.000
хүмүүсээс онлайн болон[br]цаасаар гарын үсэг цуглуулах,

0:03:05.000,0:03:08.830
таниулах,[br]сэдэлжүүлэх сургалт хийх,

0:03:08.830,0:03:11.124
зах, баяр наадам, далайн эрэг[br]цэвэрлэх зэрэг

0:03:11.124,0:03:14.719
олон төрлийн компанит ажлаар[br]нийтэд ухуулах ажлууд хийсэн.

0:03:14.743,0:03:15.894
Мөн түүнчлэн

0:03:15.918,0:03:19.198
арлын оршин суугчдын хийсэн

0:03:19.198,0:03:21.559
100% байгальд ээлтэй

0:03:21.559,0:03:24.018
сүлжмэл тор,[br]сонингийн цаасан уут зэрэг

0:03:24.018,0:03:26.742
байгальд ээлтэй торыг сурталчилж[br]тарааж эхэлсэн юм.

0:03:26.898,0:03:28.292
800 айлтай жижиг тосгоноос

0:03:28.316,0:03:30.428
бид ажлаа эхэлсэн.

0:03:30.952,0:03:32.775
Тосгоны даргад энэ цамц таалагдаж

0:03:32.799,0:03:35.265
анхны хамтрагч найз маань болсон.

0:03:36.077,0:03:38.745
Өөрчлөлтийг бий болгохын тулд

0:03:38.769,0:03:41.487
хэрэглэгчдэд мэдээлэл өгөх нь зөв байлаа.

0:03:42.266,0:03:44.463
Одоо энэ тосгоны гуравны хоёр нь

0:03:44.487,0:03:46.492
гялгар уутгүй бүс болж байна.

0:03:47.330,0:03:52.205
Балигийн Удирдлагын ордонд саналаа хүргэх[br]анхны оролдлого минь бүтэлгүйтэж байв.

0:03:52.696,0:03:54.296
Тэгээд бид бодлоо,

0:03:54.391,0:03:58.691
"Хм... нэг сая гарын үсэг цуглуулаад ирвэл

0:03:58.715,0:04:00.708
биднийг анзаарч л таарна даа, аан?"

0:04:00.732,0:04:01.895
Тэгэлгүй яахав!

0:04:02.258,0:04:04.483
Гэхдээ нэг сая бага тоо биш,

0:04:04.483,0:04:08.279
мянгыг үржих нь мянга биз дээ?

0:04:08.303,0:04:09.930
(инээлдэв)

0:04:10.270,0:04:12.385
Ингээд бид гацчихсан.

0:04:12.747,0:04:14.738
Хоёр дахь сургамжаа автал шүү дээ.

0:04:15.507,0:04:17.462
Хайрцагнаас гадуур сэтгэ.

0:04:17.808,0:04:18.959
Бид хаа нэгтээгээс

0:04:18.983,0:04:25.384
Балигийн нисэх буудлаар жилд 16 сая хүн[br]үйлчлүүлдэг тухай дуулсан байв.

0:04:26.294,0:04:29.610
Гэвч нисэх буудал руу яаж нэвтрэх вэ?

0:04:29.993,0:04:31.686
Бидний гурав дахь сургамж:

0:04:32.236,0:04:33.676
тууштай бай.

0:04:34.141,0:04:35.768
Ингээд бид нисэх рүү явлаа.

0:04:35.792,0:04:37.444
Харуулыг өнгөрлөө.

0:04:37.819,0:04:40.265
Цаана нь дарга, бас дахиад нэг дарга,

0:04:40.265,0:04:41.990
оффисын туслах менежер,

0:04:42.014,0:04:43.399
тэгээд оффис менежер,

0:04:43.423,0:04:44.594
эцэст нь...

0:04:44.618,0:04:46.765
хоёр удаа буцаагдлаа,[br]тэгээд бодлоо,

0:04:46.789,0:04:48.954
дахиад л харуулаас эхлэх нь.

0:04:49.537,0:04:51.585
Энэ мэтчилэн хэд хоног эргэж буцаж,

0:04:51.609,0:04:53.925
хичнээн хаалга тогшсоны эцэст

0:04:53.949,0:04:57.837
Балигийн нисэх буудлын[br]худалдааны менежер дээр явж орлоо.

0:04:58.368,0:05:02.281
Бид "Гялгар торноос бүтсэн Бали арал"[br]танилцуулгаа хийсний дараа,

0:05:02.305,0:05:06.003
тэр их л найрсгаар[br]"Ингэж хэлж байгаадаа би итгэхгүй нь,

0:05:06.027,0:05:08.270
гэвч та нарт гааль руу нэвтэрч,

0:05:08.294,0:05:11.251
гарын үсэг авах эрх олгоё доо" гэж хэлсэн.

0:05:11.275,0:05:12.619
(инээлдэв)

0:05:12.643,0:05:16.938
(алга ташилт)

0:05:16.962,0:05:18.906
Ингээд ердөө цаг хагасын дотор

0:05:18.930,0:05:21.605
1000 шахам гарын үсэг цуглуулсан.

0:05:21.954,0:05:23.875
Төсөөл дөө, ямар гоё вэ!

0:05:24.340,0:05:25.851
Дөрөвдүгээр сургамж:

0:05:25.875,0:05:29.526
Нийгмийн бүх л түвшинд[br]нөлөөлөх шилдэг хүмүүстэй бай.

0:05:29.526,0:05:33.233
Оюутан сурагч, худалдааны менежер,[br]нэр цуутай хүмүүс гэх мэт.

0:05:33.233,0:05:36.733
Манай алдартай сургуулийн ачаар[br]тийм хүмүүст хүрэх боломж

0:05:36.733,0:05:39.599
бидэнд арай илүү байсан.

0:05:39.937,0:05:41.136
Хүүхдийн гуйлт байлаа ч

0:05:41.160,0:05:43.865
НҮБ-ын нарийн бичгийн дарга хүн[br]

0:05:43.865,0:05:46.196
гарын үсэг хамаагүй зурдаггүйг

0:05:46.220,0:05:47.221
(инээлдэв)

0:05:47.245,0:05:49.082
Бан Ги Мүн бидэнд хэлээд

0:05:49.106,0:05:50.791
санааг маань түгээж өгөхөө амласан.

0:05:50.815,0:05:53.328
Одоо бид НҮБ-тай хамтарч[br]ажиллаж байгаа.

0:05:53.701,0:05:56.644
Найз нөхдийн сүлжээний чухлыг[br]Жэйн Годаллаас бид олж хардаг.

0:05:57.055,0:06:00.095
Тэр Roots&Shoots - ийг[br]ганцаараа эхэлж байсан бол

0:06:00.119,0:06:03.410
одоо дэлхий даяар[br]4000 гаруй групптэй болжээ.

0:06:03.434,0:06:04.607
Бид тэдний нэг нь.

0:06:04.631,0:06:06.073
Жэйн бол жинхэнэ урам зориг.

0:06:06.731,0:06:08.483
Энд Ротарийн гишүүн байгаа бол

0:06:08.507,0:06:09.797
танилцахад таатай байна.

0:06:09.821,0:06:11.912
Бид бол олон улсын[br]Ротарийн

0:06:11.912,0:06:14.277
залуу төлөөлөл болох[br]Интеракторууд.

0:06:14.573,0:06:17.816
Бид олон зүйл сурч байна.

0:06:17.840,0:06:20.097
бүтэлгүйтсэн бол яах вэ,

0:06:20.121,0:06:21.272
яаж манлайлах вэ,

0:06:21.296,0:06:22.465
яаж багаар ажиллах вэ,

0:06:22.489,0:06:23.640
нөхөрлөл гэж юу вэ,

0:06:23.664,0:06:26.323
тэр ч бүү хэл баличууд,[br]мөн соёлын тухай судалж байна.

0:06:26.347,0:06:29.505
Итгэл үнэмшлийн үнэ цэнийг[br]ойлгож байна.

0:06:30.106,0:06:31.840
Энэ бүхэн амар байгаагүй.

0:06:31.864,0:06:35.329
Заримдаа энэ болгоныг тайлбарлах[br]хэцүү байдаг.

0:06:35.830,0:06:38.257
Ноднин нэг ийм юм болсон юм.

0:06:38.663,0:06:40.266
Махатма Гандигийн байсан байшинд

0:06:40.290,0:06:41.845
илтгэл тавихаар

0:06:41.869,0:06:44.457
бид аав ээжтэйгээ Энэтхэгт очсон юм.

0:06:45.216,0:06:47.470
Тэр хүн өлсгөлөн зарлаад[br]зорилгодоо хүрсэн тухай

0:06:47.494,0:06:48.770
тэндээс бид олж мэдсэн юм.

0:06:49.329,0:06:51.327
Тэгээд аяллын эцэст

0:06:51.351,0:06:53.002
аав ээжтэйгээ уулзаад

0:06:53.026,0:06:54.692
гаргасан шийдвэрээ хэллээ.

0:06:54.716,0:06:56.472
"Бид хоёр өлсгөлөн зарлана аа!"

0:06:56.496,0:06:57.497
(инээлдэв)

0:06:57.521,0:07:00.420
Аав ээж хоёрын царай[br]ямар болсон гэж санана.

0:07:00.444,0:07:02.722
Тэднийг ятгах амаргүй байлаа,

0:07:02.746,0:07:04.478
аав ээжээс гадна

0:07:04.502,0:07:06.794
найзууд, багш нар гээд л.

0:07:07.561,0:07:10.532
Бид хоол тэжээлийн зөвлөхтэй уулзаж,

0:07:10.556,0:07:12.165
өлсгөлөн зарлахаа хатуу шийдсэн.

0:07:12.189,0:07:14.029
Балигийн удирдлагууд арлын хэмжээнд

0:07:14.053,0:07:18.252
гялгар торны хэрэглээг[br]зогсоох тухай бидэнтэй уулзах хүртэл

0:07:18.252,0:07:21.897
бид өглөөнөөс орой болтол

0:07:21.897,0:07:24.458
өлсгөлөн зарлахаар болсон.

0:07:25.118,0:07:29.138
Ингээд Индонезийн бахаса хэлээр[br]"mogak makan" өлсгөлөн зарлах ажиллагаа

0:07:29.162,0:07:30.313
эхэллээ.

0:07:30.337,0:07:32.326
Зорилгодоо нийгмийн сүлжээг[br]бас ашигласан.

0:07:32.350,0:07:34.117
Өлсгөлөнгийн хоёр дахь өдөр

0:07:34.141,0:07:36.407
цагдаа нар манай гэр,[br]сургууль дээр ирсэн.

0:07:36.724,0:07:38.921
Энэ хоёр охин юу хийгээд байгаа юм бол?

0:07:39.466,0:07:41.976
Бид өлсгөлөн зарласан нь дарга нарт[br]

0:07:42.000,0:07:43.881
сайхан биш байгааг мэдэж байлаа,

0:07:43.905,0:07:45.339
шоронд ч орж болохоор байв.

0:07:45.768,0:07:47.697
Гэхдээ юу гээч, бид чадсан.

0:07:47.721,0:07:48.947
Яг 24 цагийн дараа

0:07:48.971,0:07:50.383
биднийг сургуулиас авч

0:07:50.407,0:07:52.430
Балигийн захиргааны байр луу хүргэж өгсөн.

0:07:53.283,0:07:54.796
Тэнд очиход

0:07:54.820,0:07:57.029
(алга ташилт)

0:07:57.053,0:07:59.583
Балигийн байгальд санаа тавьж байгаа

0:07:59.583,0:08:02.187
бидэнд талархсан,[br]туслахаа илэлхийлсэн удирдлагууд

0:08:02.187,0:08:04.503
уулзахаар хүлээж байлаа.

0:08:04.812,0:08:05.963
Тэд гялгар торны хэрэглээг

0:08:05.987,0:08:08.738
зогсооход тусална гэж амласан.

0:08:08.762,0:08:09.916
Бид одоо найзууд болсон,

0:08:09.940,0:08:11.336
хааяа түүнд болон

0:08:11.360,0:08:14.657
түүний багт амлалтыг нь сануулдаг юм.

0:08:15.372,0:08:16.523
Үүний ачаар саяхан

0:08:16.547,0:08:18.453
2018 он гэхэд Балиг

0:08:18.477,0:08:23.120
гялгар торгүй болгох тунхаг гаргасан.

0:08:23.144,0:08:29.980
(алга ташилт)

0:08:31.498,0:08:36.115
Бас Балигийн нисэх буудлыг[br]гялгар торгүй болгох бодлогыг

0:08:36.139,0:08:40.701
2016 оноос өмнө хэрэгжүүлэхээр[br]нэг хамтрагч маань ажиллаж байна.

0:08:41.186,0:08:43.173
Хүмүүс үнэгүй гялгар тор[br]хэрэглэхийн оронд

0:08:43.197,0:08:44.893
ахин ашиглах тороо авчирч

0:08:44.917,0:08:48.361
үйлчлүүлдэг болоосой гэж бид хүсч байна.

0:08:49.405,0:08:51.102
Бид энэ зорилгоо

0:08:51.126,0:08:52.558
"Нэг арал, Нэг дуу хоолой"

0:08:52.582,0:08:54.016
аянаараа хүмүүст хүргэнэ.

0:08:54.040,0:08:56.719
Гялгар торгүй бүс болсон[br]зоогийн газар

0:08:56.743,0:08:59.586
дэлгүүрүүдийг олж тогтоогоод,

0:08:59.610,0:09:01.983
хаалган дээр нь энэ наалтыг нааж,

0:09:02.007,0:09:04.325
нийгмийн сүлжээ болон

0:09:04.349,0:09:06.425
Балигийн алдартай хэвлэлээр сурталчилна.

0:09:06.829,0:09:07.980
Харин

0:09:08.004,0:09:10.829
наалтгүй газруудыг шүүмжлэх болно.

0:09:10.853,0:09:12.240
(инээлдэв)

0:09:12.731,0:09:16.050
Ер нь бид яагаад энэ бүхнийг[br]яриад байгаа юм бэ?

0:09:16.673,0:09:18.591
Нэг талаас бид

0:09:18.615,0:09:20.686
багийнхантайгаа зүтгэж байж хүрсэн

0:09:20.710,0:09:22.396
амжилтаараа бахархаж байна.

0:09:22.469,0:09:24.557
Нөгөөтэйгүүр

0:09:24.581,0:09:27.421
хүүхдүүд юм хийж чаддагийг[br]бид мэдэж авлаа.

0:09:27.445,0:09:29.099
Бид ямар нэг зүйлд хүрч чадна.

0:09:29.891,0:09:32.318
Энэ ажлаа эхлэхдээ

0:09:32.342,0:09:33.901
Изабел бид хоёр[br]10,12 настай байсан.

0:09:33.925,0:09:35.978
Бидэнд бизнес төлөвлөгөө,

0:09:36.002,0:09:37.226
тодорхой бодлого,

0:09:37.250,0:09:39.169
төлөвлөсөн ажил ч байсангүй.

0:09:39.193,0:09:41.633
Бидэнд зөвхөн [br]урдаа тавьсан зорилго,

0:09:41.657,0:09:43.770
хамт зүтгэх найзууд л байсан.

0:09:44.195,0:09:46.441
Бидний гэр болсон байгаль орчныг[br]сүйтгэж байгаа

0:09:46.465,0:09:49.107
гялгар торны хэрэглээг л[br]зогсоохыг хүссэн.

0:09:49.933,0:09:51.641
Дэлхийд хэрэгтэй өөрчлөлтийг хийх

0:09:51.665,0:09:55.830
дуусашгүй эрч хүч,[br]урам зориг хүүхдүүдэд бий.

0:09:56.454,0:10:01.179
Тиймээс ийм сайхан, бас зовлон үзсэн[br]эх дэлхийнхээ төлөө

0:10:01.690,0:10:02.844
бүх хүүхэд урагшаа!

0:10:02.868,0:10:04.623
Өөрчлөлт хийцгээе.

0:10:05.057,0:10:07.476
Амархан гэж бид хэлж чадахгүй.

0:10:07.500,0:10:09.767
Гэхдээ үр дүнтэй гэдгийг хэлье.

0:10:10.221,0:10:14.592
Хүүхдүүд бид өнөөдөр дэлхийн хүн амын[br]зөвхөн 25%-ийг эзлэх боловч

0:10:14.616,0:10:18.923
ирээдүйн хүн амын 100%-ийн[br]бүрэлдэхүүн юм шүү.

0:10:19.050,0:10:21.706
Хийх ажил маш их байна,

0:10:21.730,0:10:23.395
гэхдээ юу гээч?

0:10:23.419,0:10:27.844
Балигийн нисэх дээр[br]ингэж асуух хүртэл бид зогсохгүй:

0:10:28.682,0:10:30.016
"Балид тавтай морил,[br]

0:10:30.040,0:10:32.207
танд хилээр мэдүүлэх гялгар тор байна уу?"[br]

0:10:32.231,0:10:33.644
(инээлдэв)

0:10:33.668,0:10:36.404
Ом шанти шанти шанти ом

0:10:36.428,0:10:37.579
Баярлалаа.

0:10:37.603,0:10:47.396
(Алга ташилт)