1
00:00:00,345 --> 00:00:02,009
Jestem profesorem inżynierii,

2
00:00:02,009 --> 00:00:05,125
przez ostatnie 14 lat

3
00:00:05,125 --> 00:00:06,933
uczyłem o fajdaniu.

4
00:00:06,933 --> 00:00:08,238
(Śmiech)

5
00:00:08,238 --> 00:00:10,255
Nie jestem złym nauczycielem,

6
00:00:10,255 --> 00:00:12,373
lecz uczyłem się i nauczałem

7
00:00:12,373 --> 00:00:14,260
o ludzkich odchodach

8
00:00:14,260 --> 00:00:15,891
i o tym, jak przechodzi

9
00:00:15,891 --> 00:00:18,774
przez oczyszczalnie ścieków,

10
00:00:18,774 --> 00:00:19,769
a także o tym,

11
00:00:19,769 --> 00:00:21,709
jak tworzymy oczyszczalnie,

12
00:00:21,709 --> 00:00:24,421
by ochronić wody powierzchniowe
takie jak rzeki.

13
00:00:24,421 --> 00:00:27,071
Swoją karierę naukową oparłem

14
00:00:27,071 --> 00:00:30,508
na używaniu nowoczesnych
technik molekularnych,

15
00:00:30,508 --> 00:00:33,120
metod na bazie DNA i RNA,

16
00:00:33,120 --> 00:00:36,559
by obserwować populacje drobnoustrojów
w reaktorach biologicznych

17
00:00:36,559 --> 00:00:38,922
i optymalizować te systemy.

18
00:00:38,922 --> 00:00:40,171
Z biegiem lat

19
00:00:40,171 --> 00:00:44,423
rozwinąłem niezdrową
obsesję na temat toalet,

20
00:00:44,423 --> 00:00:47,415
byłem znany z tego,

21
00:00:47,415 --> 00:00:49,218
że ukradkiem filmowałem toalety

22
00:00:49,218 --> 00:00:51,566
na całym świecie.

23
00:00:51,566 --> 00:00:53,790
Po drodze nauczyłem się,

24
00:00:53,790 --> 00:00:56,332
że nie chodzi tylko o stronę techniczną,

25
00:00:56,332 --> 00:01:00,510
lecz o rzecz zwaną kulturą fajdania.

26
00:01:00,510 --> 00:01:01,979
Dla przykładu:

27
00:01:01,979 --> 00:01:04,286
ile z was podmywa,

28
00:01:04,286 --> 00:01:06,738
a ile wyciera?

29
00:01:06,738 --> 00:01:10,945
(Śmiech)

30
00:01:10,945 --> 00:01:14,152
Wiecie, o co chodzi,

31
00:01:14,882 --> 00:01:18,531
Przy podmywaniu używa się wody
do oczyszczania odbytniczego.

32
00:01:18,531 --> 00:01:19,933
To termin techniczny.

33
00:01:19,933 --> 00:01:22,791
Przy wycieraniu

34
00:01:22,791 --> 00:01:24,883
używa się papieru toaletowego

35
00:01:24,883 --> 00:01:26,638
lub w rejonach świata,

36
00:01:26,638 --> 00:01:30,272
gdzie nie jest on dostępny,

37
00:01:30,272 --> 00:01:33,792
gazet, ścierek lub kolb kukurydzy.

38
00:01:33,792 --> 00:01:36,290
To nie jest zwykła ciekawostka.

39
00:01:36,290 --> 00:01:38,146
Trzeba koniecznie zrozumieć

40
00:01:38,146 --> 00:01:40,339
i rozwiązać problem kanalizacji.

41
00:01:40,339 --> 00:01:42,623
A jest to wielki problem:

42
00:01:42,623 --> 00:01:44,668
około 2,5 miliarda ludzi na świecie

43
00:01:44,668 --> 00:01:47,829
nie ma dostępu
do odpowiedniej kanalizacji.

44
00:01:47,829 --> 00:01:49,932
Nie ma dla nich nowoczesnych toalet.

45
00:01:49,932 --> 00:01:53,843
Jest też 1,1 miliarda ludzi,

46
00:01:53,843 --> 00:01:56,237
dla których toalety to ulice,

47
00:01:56,237 --> 00:01:59,163
koryta rzek czy otwarte przestrzenie.

48
00:01:59,163 --> 00:02:01,142
Ma to techniczny termin:

49
00:02:01,142 --> 00:02:03,179
otwarta defekacja,

50
00:02:03,179 --> 00:02:06,283
jednak jest to po prostu

51
00:02:06,283 --> 00:02:08,342
"sranie na dworze".

52
00:02:08,342 --> 00:02:10,245
Jeśli żyjesz w odchodach

53
00:02:10,245 --> 00:02:12,580
i w ich otoczeniu to na pewno zachorujesz.

54
00:02:12,580 --> 00:02:14,086
Dostaną się do wody pitnej,

55
00:02:14,086 --> 00:02:16,502
do jedzenia, do najbliższego otoczenia.

56
00:02:16,502 --> 00:02:18,947
ONZ szacuje, że każdego roku

57
00:02:18,947 --> 00:02:23,059
1,5 miliona dzieci umiera

58
00:02:23,059 --> 00:02:25,768
z powodu nieodpowiednich
warunków sanitarnych.

59
00:02:25,768 --> 00:02:29,817
Co 20 sekund umiera dziecko,
choć można było tego uniknąć.

60
00:02:29,817 --> 00:02:32,427
171 dzieci na godzinę,

61
00:02:32,427 --> 00:02:35,645
4100 każdego dnia.

62
00:02:35,645 --> 00:02:37,737
By uniknąć otwartej defekacji,

63
00:02:37,737 --> 00:02:39,912
miasta i gminy budują infrastrukturę,

64
00:02:39,912 --> 00:02:44,104
na przykład latryny

65
00:02:44,104 --> 00:02:46,026
na terenach podmiejskich i wiejskich.

66
00:02:46,026 --> 00:02:49,333
Na przykład w KwaZulu-Natal,
prowincji w Afryce Południowej,

67
00:02:49,333 --> 00:02:52,667
zbudowano dziesiątki tysięcy latryn.

68
00:02:52,667 --> 00:02:54,860
Jednak gdy rośnie ilość latryn

69
00:02:54,860 --> 00:02:57,110
do dziesiątek tysięcy, powstaje problem:

70
00:02:57,110 --> 00:02:59,162
co się stanie, gdy zbiorniki będą pełne?

71
00:02:59,162 --> 00:03:01,497
Wydarzy się to.

72
00:03:01,497 --> 00:03:03,871
Ludzie defekują dookoła toalet,

73
00:03:03,871 --> 00:03:06,976
w szkołach dzieci defekują na podłogę,

74
00:03:06,976 --> 00:03:09,147
po czym zostawiają ślady za budynkiem

75
00:03:09,147 --> 00:03:11,930
i zaczynają defekować dookoła niego.

76
00:03:11,930 --> 00:03:14,164
Szamba muszą być czyszczone

77
00:03:14,164 --> 00:03:16,695
i ręcznie opróżniane.

78
00:03:16,695 --> 00:03:18,183
Kto zajmuje się opróżnianiem?

79
00:03:18,183 --> 00:03:20,565
Są robotnicy, którzy czasami

80
00:03:20,565 --> 00:03:23,299
schodzą do zbiorników

81
00:03:23,299 --> 00:03:25,700
i ręcznie usuwają zawartość.

82
00:03:25,700 --> 00:03:29,547
To brudny i niebezpieczny biznes.

83
00:03:29,547 --> 00:03:31,865
Jak widzicie, nie mają
wyposażenia ochronnego,

84
00:03:31,865 --> 00:03:33,454
żadnego ubrania ochronnego.

85
00:03:33,454 --> 00:03:34,950
Na dole jest jeden robotnik.

86
00:03:34,950 --> 00:03:36,388
Mam nadzieję, że go widzicie.

87
00:03:36,388 --> 00:03:38,954
Ma na twarzy maskę, ale nie ma koszulki.

88
00:03:38,954 --> 00:03:41,385
W niektórych krajach, jak Indie,

89
00:03:41,385 --> 00:03:43,859
niższe kasty są skazane

90
00:03:43,859 --> 00:03:46,233
na opróżnianie szamb,

91
00:03:46,233 --> 00:03:48,769
co sprowadza na nich społeczne potępienie.

92
00:03:48,769 --> 00:03:50,996
Pytacie więc: jak rozwiązać ten problem,

93
00:03:50,996 --> 00:03:54,591
dlaczego po prostu nie zbudować
spłukiwanych toalet w zachodnim stylu

94
00:03:54,591 --> 00:03:57,112
dla 2,5 miliarda ludzi?

95
00:03:57,112 --> 00:03:59,417
Odpowiedź brzmi: to nie jest możliwe.

96
00:03:59,417 --> 00:04:01,955
W niektórych rejonach brakuje wody,

97
00:04:01,955 --> 00:04:03,448
brakuje energii.

98
00:04:03,448 --> 00:04:05,563
Kosztowałoby dziesiątki bilionów dolarów

99
00:04:05,563 --> 00:04:07,078
utworzenie kanałów ściekowych,

100
00:04:07,078 --> 00:04:08,129
zbudowanie obiektów,

101
00:04:08,129 --> 00:04:10,293
operowanie i utrzymanie systemów.

102
00:04:10,293 --> 00:04:12,095
Jeśli nie zbuduje się tego poprawnie,

103
00:04:12,095 --> 00:04:13,996
zawartość toalet

104
00:04:13,996 --> 00:04:16,404
trafi prosto do rzeki.

105
00:04:16,404 --> 00:04:18,879
Tak, jak dzieje się w wielu miastach

106
00:04:18,879 --> 00:04:20,272
rozwijającego się świata.

107
00:04:20,272 --> 00:04:22,321
Czy to naprawdę jest rozwiązanie?

108
00:04:22,321 --> 00:04:24,211
Bo tak naprawdę

109
00:04:24,211 --> 00:04:28,266
używamy do spłukiwania toalet czystej wody

110
00:04:28,266 --> 00:04:31,147
która potem trafia do oczyszczalni ścieków

111
00:04:31,147 --> 00:04:32,891
i stamtąd do rzeki.

112
00:04:32,891 --> 00:04:35,647
Ta rzeka zaś jest źródłem wody pitnej.

113
00:04:35,647 --> 00:04:37,942
Trzeba ponownie
przemyśleć system sanitarny

114
00:04:37,942 --> 00:04:42,507
i trzeba na nowo opracować jego strukturę.

115
00:04:42,507 --> 00:04:44,408
Moim zdaniem trzeba by nawet sprawić,

116
00:04:44,408 --> 00:04:46,725
żeby systemy myślały.

117
00:04:46,725 --> 00:04:49,695
Musimy spojrzeć na cały łańcuch sanitarny.

118
00:04:49,695 --> 00:04:51,968
Zaczynamy od interfejsu dla ludzi,

119
00:04:51,968 --> 00:04:53,869
potem trzeba przemyśleć sposób

120
00:04:53,869 --> 00:04:56,253
zbierania i przechowywania odchodów,

121
00:04:56,253 --> 00:04:58,795
transportu, oczyszczania
i ponownego użycia.

122
00:04:58,795 --> 00:05:01,140
Nie tylko pozbyć się,
ale ponownie wykorzystać.

123
00:05:01,140 --> 00:05:03,633
Zacznijmy od interfejsu dla ludzi.

124
00:05:03,633 --> 00:05:07,457
Nieważne, czy podmywasz, czy wycierasz,

125
00:05:07,457 --> 00:05:09,460
siedzisz czy kucasz,

126
00:05:09,460 --> 00:05:11,552
interfejs dla ludzi powinien być czysty

127
00:05:11,552 --> 00:05:14,353
i łatwy w użyciu, bo przede wszystkim

128
00:05:14,353 --> 00:05:16,727
stawianie klocka powinno być przyjemne.

129
00:05:16,727 --> 00:05:19,348
(Śmiech)

130
00:05:19,348 --> 00:05:22,205
Gdy otwieramy możliwości

131
00:05:22,205 --> 00:05:24,916
zrozumienia łańcucha sanitarnego,

132
00:05:24,916 --> 00:05:26,986
wtedy technologia końcowa,

133
00:05:26,986 --> 00:05:30,396
zbieranie w celu ponownego użytku
nie powinno mieć znaczenia.

134
00:05:30,396 --> 00:05:31,969
Będzie wtedy można zastosować

135
00:05:31,969 --> 00:05:35,806
lokalne rozwiązania,
z uwzględnieniem kontekstu.

136
00:05:35,806 --> 00:05:38,506
Otwieramy więc sobie możliwości,

137
00:05:38,506 --> 00:05:41,401
na przykład taka toaleta zbierająca mocz.

138
00:05:41,401 --> 00:05:43,233
Posiada dwa otwory,

139
00:05:43,233 --> 00:05:44,415
z przodu i z tyłu,

140
00:05:44,415 --> 00:05:46,489
przedni zbiera mocz,

141
00:05:46,489 --> 00:05:48,393
zaś tylny odchody.

142
00:05:48,393 --> 00:05:50,239
Następuje oddzielenie moczu,

143
00:05:50,239 --> 00:05:52,308
który w 80% składa się z azotu

144
00:05:52,308 --> 00:05:54,558
i w 50% z fosforu.

145
00:05:54,558 --> 00:05:56,639
Po oczyszczeniu i wytrąceniu

146
00:05:56,639 --> 00:05:59,260
można z niego robić na przykład struwit,

147
00:05:59,260 --> 00:06:01,229
wysoce wydajny nawóz.

148
00:06:01,229 --> 00:06:03,727
Odchody można dezynfekować

149
00:06:03,727 --> 00:06:07,416
i również przekształcić
w wysoce wartościowe produkty.

150
00:06:07,416 --> 00:06:09,621
Przykładowo, niektóre nasze badania

151
00:06:09,621 --> 00:06:12,004
obejmowały ponowny użytek wody

152
00:06:12,004 --> 00:06:14,372
oczyszczonej w lokalnych
systemach sanitarnych,

153
00:06:14,372 --> 00:06:17,163
jak skrzynie inspektowe
czy oczyszczalnie hydrobotaniczne.

154
00:06:17,163 --> 00:06:19,846
Możemy otworzyć wszystkie te możliwości,

155
00:06:19,846 --> 00:06:22,704
jeśli pożegnamy się ze starym paradygmatem

156
00:06:22,704 --> 00:06:25,000
spłukiwanych toalet
i oczyszczalni ścieków.

157
00:06:25,000 --> 00:06:28,418
Możecie zapytać: kto za to zapłaci?

158
00:06:28,418 --> 00:06:30,376
Moim zdaniem rządy powinny

159
00:06:30,376 --> 00:06:33,807
finansować infrastrukturę sanitarną,

160
00:06:33,807 --> 00:06:36,338
Organizacje pozarządowe i ofiarodawcy,

161
00:06:36,338 --> 00:06:39,448
mogą stawać na głowie,
ale to nie wystarczy.

162
00:06:39,448 --> 00:06:41,223
Rządy powinny finansować sanitariaty

163
00:06:41,223 --> 00:06:43,178
w taki sam sposób, jak finansują drogi,

164
00:06:43,178 --> 00:06:46,638
szkoły, szpitale

165
00:06:46,638 --> 00:06:48,790
i inne obiekty, jak mosty,

166
00:06:48,790 --> 00:06:51,893
bo wiemy, i WHO to zbadało,

167
00:06:51,893 --> 00:06:53,727
że za każdego dolara zainwestowanego

168
00:06:53,727 --> 00:06:55,616
w system sanitarny,

169
00:06:55,616 --> 00:06:58,776
zwróci nam się od 3 do 34 dolarów.

170
00:06:58,776 --> 00:07:00,868
Wróćmy do problemu opróżniania zbiorników.

171
00:07:00,868 --> 00:07:03,073
Na Uniwersytecie Stanowym
w Północnej Karolinie

172
00:07:03,073 --> 00:07:06,260
zachęciliśmy studentów do wymyślenia
prostego rozwiązania,

173
00:07:06,260 --> 00:07:07,744
oto co wymyślili:

174
00:07:07,744 --> 00:07:10,387
prosty, zmodyfikowany świder,

175
00:07:10,387 --> 00:07:12,321
który przemieszcza odpady w górę,

176
00:07:12,321 --> 00:07:14,840
z latryny do zbiornika,

177
00:07:14,840 --> 00:07:16,336
dzięki czemu pracownik

178
00:07:16,336 --> 00:07:17,941
nie musi schodzić do latryny.

179
00:07:17,941 --> 00:07:20,347
Przetestowaliśmy to
w Połuniowej Afryce, działało.

180
00:07:20,347 --> 00:07:22,075
Powinien być solidniejszy,

181
00:07:22,075 --> 00:07:23,968
zamierzamy przeprowadzić więcej testów

182
00:07:23,968 --> 00:07:25,934
w Malawi i Afryce Południowej w tym roku.

183
00:07:25,934 --> 00:07:27,553
Chcemy stworzyć

184
00:07:27,553 --> 00:07:30,060
profesjonalną usługę opróżniania szamb,

185
00:07:30,060 --> 00:07:32,638
zrobić z tego mały biznes,

186
00:07:32,638 --> 00:07:34,471
stworzyć dochody i miejsca pracy.

187
00:07:34,471 --> 00:07:35,855
Mamy nadzieję,

188
00:07:35,855 --> 00:07:37,646
że przemyślenie systemów sanitarnych

189
00:07:37,646 --> 00:07:41,024
wydłuży życie szamb

190
00:07:41,024 --> 00:07:42,882
i będzie trzeba uciekać się

191
00:07:42,882 --> 00:07:44,487
do szybkich rozwiązań,

192
00:07:44,487 --> 00:07:46,211
które nie mają sensu.

193
00:07:46,211 --> 00:07:50,179
Wierzę, że dostęp
do odpowiednich sanitariatów

194
00:07:50,179 --> 00:07:52,493
jest podstawowym prawem człowieka.

195
00:07:52,493 --> 00:07:54,110
Musimy zaprzestać praktyk

196
00:07:54,110 --> 00:07:56,900
używania gorszych kast i ludzi
o niski statusie społecznym

197
00:07:56,900 --> 00:08:00,442
do schodzenia i opróżniania zbiorników.

198
00:08:00,442 --> 00:08:02,422
Jest to naszym moralnym, społecznym

199
00:08:02,422 --> 00:08:04,571
i środowiskowym obowiązkiem.

200
00:08:04,571 --> 00:08:06,640
Dziękuję.

201
00:08:06,640 --> 00:08:08,315
(Brawa)