0:00:00.345,0:00:02.009
Jestem profesorem inżynierii,

0:00:02.009,0:00:05.125
przez ostatnie 14 lat

0:00:05.125,0:00:06.933
uczyłem o fajdaniu.

0:00:06.933,0:00:08.238
(Śmiech)

0:00:08.238,0:00:10.255
Nie jestem złym nauczycielem,

0:00:10.255,0:00:12.373
lecz uczyłem się i nauczałem

0:00:12.373,0:00:14.260
o ludzkich odchodach

0:00:14.260,0:00:15.891
i o tym, jak przechodzi

0:00:15.891,0:00:18.774
przez oczyszczalnie ścieków,

0:00:18.774,0:00:19.769
a także o tym,

0:00:19.769,0:00:21.709
jak tworzymy oczyszczalnie,

0:00:21.709,0:00:24.421
by ochronić wody powierzchniowe[br]takie jak rzeki.

0:00:24.421,0:00:27.071
Swoją karierę naukową oparłem

0:00:27.071,0:00:30.508
na używaniu nowoczesnych[br]technik molekularnych,

0:00:30.508,0:00:33.120
metod na bazie DNA i RNA,

0:00:33.120,0:00:36.559
by obserwować populacje drobnoustrojów[br]w reaktorach biologicznych

0:00:36.559,0:00:38.922
i optymalizować te systemy.

0:00:38.922,0:00:40.171
Z biegiem lat

0:00:40.171,0:00:44.423
rozwinąłem niezdrową[br]obsesję na temat toalet,

0:00:44.423,0:00:47.415
byłem znany z tego,

0:00:47.415,0:00:49.218
że ukradkiem filmowałem toalety

0:00:49.218,0:00:51.566
na całym świecie.

0:00:51.566,0:00:53.790
Po drodze nauczyłem się,

0:00:53.790,0:00:56.332
że nie chodzi tylko o stronę techniczną,

0:00:56.332,0:01:00.510
lecz o rzecz zwaną kulturą fajdania.

0:01:00.510,0:01:01.979
Dla przykładu:

0:01:01.979,0:01:04.286
ile z was podmywa,

0:01:04.286,0:01:06.738
a ile wyciera?

0:01:06.738,0:01:10.945
(Śmiech)

0:01:10.945,0:01:14.152
Wiecie, o co chodzi,

0:01:14.882,0:01:18.531
Przy podmywaniu używa się wody[br]do oczyszczania odbytniczego.

0:01:18.531,0:01:19.933
To termin techniczny.

0:01:19.933,0:01:22.791
Przy wycieraniu

0:01:22.791,0:01:24.883
używa się papieru toaletowego

0:01:24.883,0:01:26.638
lub w rejonach świata,

0:01:26.638,0:01:30.272
gdzie nie jest on dostępny,

0:01:30.272,0:01:33.792
gazet, ścierek lub kolb kukurydzy.

0:01:33.792,0:01:36.290
To nie jest zwykła ciekawostka.

0:01:36.290,0:01:38.146
Trzeba koniecznie zrozumieć

0:01:38.146,0:01:40.339
i rozwiązać problem kanalizacji.

0:01:40.339,0:01:42.623
A jest to wielki problem:

0:01:42.623,0:01:44.668
około 2,5 miliarda ludzi na świecie

0:01:44.668,0:01:47.829
nie ma dostępu[br]do odpowiedniej kanalizacji.

0:01:47.829,0:01:49.932
Nie ma dla nich nowoczesnych toalet.

0:01:49.932,0:01:53.843
Jest też 1,1 miliarda ludzi,

0:01:53.843,0:01:56.237
dla których toalety to ulice,

0:01:56.237,0:01:59.163
koryta rzek czy otwarte przestrzenie.

0:01:59.163,0:02:01.142
Ma to techniczny termin:

0:02:01.142,0:02:03.179
otwarta defekacja,

0:02:03.179,0:02:06.283
jednak jest to po prostu

0:02:06.283,0:02:08.342
"sranie na dworze".

0:02:08.342,0:02:10.245
Jeśli żyjesz w odchodach

0:02:10.245,0:02:12.580
i w ich otoczeniu to na pewno zachorujesz.

0:02:12.580,0:02:14.086
Dostaną się do wody pitnej,

0:02:14.086,0:02:16.502
do jedzenia, do najbliższego otoczenia.

0:02:16.502,0:02:18.947
ONZ szacuje, że każdego roku

0:02:18.947,0:02:23.059
1,5 miliona dzieci umiera

0:02:23.059,0:02:25.768
z powodu nieodpowiednich[br]warunków sanitarnych.

0:02:25.768,0:02:29.817
Co 20 sekund umiera dziecko,[br]choć można było tego uniknąć.

0:02:29.817,0:02:32.427
171 dzieci na godzinę,

0:02:32.427,0:02:35.645
4100 każdego dnia.

0:02:35.645,0:02:37.737
By uniknąć otwartej defekacji,

0:02:37.737,0:02:39.912
miasta i gminy budują infrastrukturę,

0:02:39.912,0:02:44.104
na przykład latryny

0:02:44.104,0:02:46.026
na terenach podmiejskich i wiejskich.

0:02:46.026,0:02:49.333
Na przykład w KwaZulu-Natal,[br]prowincji w Afryce Południowej,

0:02:49.333,0:02:52.667
zbudowano dziesiątki tysięcy latryn.

0:02:52.667,0:02:54.860
Jednak gdy rośnie ilość latryn

0:02:54.860,0:02:57.110
do dziesiątek tysięcy, powstaje problem:

0:02:57.110,0:02:59.162
co się stanie, gdy zbiorniki będą pełne?

0:02:59.162,0:03:01.497
Wydarzy się to.

0:03:01.497,0:03:03.871
Ludzie defekują dookoła toalet,

0:03:03.871,0:03:06.976
w szkołach dzieci defekują na podłogę,

0:03:06.976,0:03:09.147
po czym zostawiają ślady za budynkiem

0:03:09.147,0:03:11.930
i zaczynają defekować dookoła niego.

0:03:11.930,0:03:14.164
Szamba muszą być czyszczone

0:03:14.164,0:03:16.695
i ręcznie opróżniane.

0:03:16.695,0:03:18.183
Kto zajmuje się opróżnianiem?

0:03:18.183,0:03:20.565
Są robotnicy, którzy czasami

0:03:20.565,0:03:23.299
schodzą do zbiorników

0:03:23.299,0:03:25.700
i ręcznie usuwają zawartość.

0:03:25.700,0:03:29.547
To brudny i niebezpieczny biznes.

0:03:29.547,0:03:31.865
Jak widzicie, nie mają[br]wyposażenia ochronnego,

0:03:31.865,0:03:33.454
żadnego ubrania ochronnego.

0:03:33.454,0:03:34.950
Na dole jest jeden robotnik.

0:03:34.950,0:03:36.388
Mam nadzieję, że go widzicie.

0:03:36.388,0:03:38.954
Ma na twarzy maskę, ale nie ma koszulki.

0:03:38.954,0:03:41.385
W niektórych krajach, jak Indie,

0:03:41.385,0:03:43.859
niższe kasty są skazane

0:03:43.859,0:03:46.233
na opróżnianie szamb,

0:03:46.233,0:03:48.769
co sprowadza na nich społeczne potępienie.

0:03:48.769,0:03:50.996
Pytacie więc: jak rozwiązać ten problem,

0:03:50.996,0:03:54.591
dlaczego po prostu nie zbudować[br]spłukiwanych toalet w zachodnim stylu

0:03:54.591,0:03:57.112
dla 2,5 miliarda ludzi?

0:03:57.112,0:03:59.417
Odpowiedź brzmi: to nie jest możliwe.

0:03:59.417,0:04:01.955
W niektórych rejonach brakuje wody,

0:04:01.955,0:04:03.448
brakuje energii.

0:04:03.448,0:04:05.563
Kosztowałoby dziesiątki bilionów dolarów

0:04:05.563,0:04:07.078
utworzenie kanałów ściekowych,

0:04:07.078,0:04:08.129
zbudowanie obiektów,

0:04:08.129,0:04:10.293
operowanie i utrzymanie systemów.

0:04:10.293,0:04:12.095
Jeśli nie zbuduje się tego poprawnie,

0:04:12.095,0:04:13.996
zawartość toalet

0:04:13.996,0:04:16.404
trafi prosto do rzeki.

0:04:16.404,0:04:18.879
Tak, jak dzieje się w wielu miastach

0:04:18.879,0:04:20.272
rozwijającego się świata.

0:04:20.272,0:04:22.321
Czy to naprawdę jest rozwiązanie?

0:04:22.321,0:04:24.211
Bo tak naprawdę

0:04:24.211,0:04:28.266
używamy do spłukiwania toalet czystej wody

0:04:28.266,0:04:31.147
która potem trafia do oczyszczalni ścieków

0:04:31.147,0:04:32.891
i stamtąd do rzeki.

0:04:32.891,0:04:35.647
Ta rzeka zaś jest źródłem wody pitnej.

0:04:35.647,0:04:37.942
Trzeba ponownie[br]przemyśleć system sanitarny

0:04:37.942,0:04:42.507
i trzeba na nowo opracować jego strukturę.

0:04:42.507,0:04:44.408
Moim zdaniem trzeba by nawet sprawić,

0:04:44.408,0:04:46.725
żeby systemy myślały.

0:04:46.725,0:04:49.695
Musimy spojrzeć na cały łańcuch sanitarny.

0:04:49.695,0:04:51.968
Zaczynamy od interfejsu dla ludzi,

0:04:51.968,0:04:53.869
potem trzeba przemyśleć sposób

0:04:53.869,0:04:56.253
zbierania i przechowywania odchodów,

0:04:56.253,0:04:58.795
transportu, oczyszczania[br]i ponownego użycia.

0:04:58.795,0:05:01.140
Nie tylko pozbyć się,[br]ale ponownie wykorzystać.

0:05:01.140,0:05:03.633
Zacznijmy od interfejsu dla ludzi.

0:05:03.633,0:05:07.457
Nieważne, czy podmywasz, czy wycierasz,

0:05:07.457,0:05:09.460
siedzisz czy kucasz,

0:05:09.460,0:05:11.552
interfejs dla ludzi powinien być czysty

0:05:11.552,0:05:14.353
i łatwy w użyciu, bo przede wszystkim

0:05:14.353,0:05:16.727
stawianie klocka powinno być przyjemne.

0:05:16.727,0:05:19.348
(Śmiech)

0:05:19.348,0:05:22.205
Gdy otwieramy możliwości

0:05:22.205,0:05:24.916
zrozumienia łańcucha sanitarnego,

0:05:24.916,0:05:26.986
wtedy technologia końcowa,

0:05:26.986,0:05:30.396
zbieranie w celu ponownego użytku[br]nie powinno mieć znaczenia.

0:05:30.396,0:05:31.969
Będzie wtedy można zastosować

0:05:31.969,0:05:35.806
lokalne rozwiązania,[br]z uwzględnieniem kontekstu.

0:05:35.806,0:05:38.506
Otwieramy więc sobie możliwości,

0:05:38.506,0:05:41.401
na przykład taka toaleta zbierająca mocz.

0:05:41.401,0:05:43.233
Posiada dwa otwory,

0:05:43.233,0:05:44.415
z przodu i z tyłu,

0:05:44.415,0:05:46.489
przedni zbiera mocz,

0:05:46.489,0:05:48.393
zaś tylny odchody.

0:05:48.393,0:05:50.239
Następuje oddzielenie moczu,

0:05:50.239,0:05:52.308
który w 80% składa się z azotu

0:05:52.308,0:05:54.558
i w 50% z fosforu.

0:05:54.558,0:05:56.639
Po oczyszczeniu i wytrąceniu

0:05:56.639,0:05:59.260
można z niego robić na przykład struwit,

0:05:59.260,0:06:01.229
wysoce wydajny nawóz.

0:06:01.229,0:06:03.727
Odchody można dezynfekować

0:06:03.727,0:06:07.416
i również przekształcić[br]w wysoce wartościowe produkty.

0:06:07.416,0:06:09.621
Przykładowo, niektóre nasze badania

0:06:09.621,0:06:12.004
obejmowały ponowny użytek wody

0:06:12.004,0:06:14.372
oczyszczonej w lokalnych[br]systemach sanitarnych,

0:06:14.372,0:06:17.163
jak skrzynie inspektowe[br]czy oczyszczalnie hydrobotaniczne.

0:06:17.163,0:06:19.846
Możemy otworzyć wszystkie te możliwości,

0:06:19.846,0:06:22.704
jeśli pożegnamy się ze starym paradygmatem

0:06:22.704,0:06:25.000
spłukiwanych toalet[br]i oczyszczalni ścieków.

0:06:25.000,0:06:28.418
Możecie zapytać: kto za to zapłaci?

0:06:28.418,0:06:30.376
Moim zdaniem rządy powinny

0:06:30.376,0:06:33.807
finansować infrastrukturę sanitarną,

0:06:33.807,0:06:36.338
Organizacje pozarządowe i ofiarodawcy,

0:06:36.338,0:06:39.448
mogą stawać na głowie,[br]ale to nie wystarczy.

0:06:39.448,0:06:41.223
Rządy powinny finansować sanitariaty

0:06:41.223,0:06:43.178
w taki sam sposób, jak finansują drogi,

0:06:43.178,0:06:46.638
szkoły, szpitale

0:06:46.638,0:06:48.790
i inne obiekty, jak mosty,

0:06:48.790,0:06:51.893
bo wiemy, i WHO to zbadało,

0:06:51.893,0:06:53.727
że za każdego dolara zainwestowanego

0:06:53.727,0:06:55.616
w system sanitarny,

0:06:55.616,0:06:58.776
zwróci nam się od 3 do 34 dolarów.

0:06:58.776,0:07:00.868
Wróćmy do problemu opróżniania zbiorników.

0:07:00.868,0:07:03.073
Na Uniwersytecie Stanowym[br]w Północnej Karolinie

0:07:03.073,0:07:06.260
zachęciliśmy studentów do wymyślenia[br]prostego rozwiązania,

0:07:06.260,0:07:07.744
oto co wymyślili:

0:07:07.744,0:07:10.387
prosty, zmodyfikowany świder,

0:07:10.387,0:07:12.321
który przemieszcza odpady w górę,

0:07:12.321,0:07:14.840
z latryny do zbiornika,

0:07:14.840,0:07:16.336
dzięki czemu pracownik

0:07:16.336,0:07:17.941
nie musi schodzić do latryny.

0:07:17.941,0:07:20.347
Przetestowaliśmy to[br]w Połuniowej Afryce, działało.

0:07:20.347,0:07:22.075
Powinien być solidniejszy,

0:07:22.075,0:07:23.968
zamierzamy przeprowadzić więcej testów

0:07:23.968,0:07:25.934
w Malawi i Afryce Południowej w tym roku.

0:07:25.934,0:07:27.553
Chcemy stworzyć

0:07:27.553,0:07:30.060
profesjonalną usługę opróżniania szamb,

0:07:30.060,0:07:32.638
zrobić z tego mały biznes,

0:07:32.638,0:07:34.471
stworzyć dochody i miejsca pracy.

0:07:34.471,0:07:35.855
Mamy nadzieję,

0:07:35.855,0:07:37.646
że przemyślenie systemów sanitarnych

0:07:37.646,0:07:41.024
wydłuży życie szamb

0:07:41.024,0:07:42.882
i będzie trzeba uciekać się

0:07:42.882,0:07:44.487
do szybkich rozwiązań,

0:07:44.487,0:07:46.211
które nie mają sensu.

0:07:46.211,0:07:50.179
Wierzę, że dostęp[br]do odpowiednich sanitariatów

0:07:50.179,0:07:52.493
jest podstawowym prawem człowieka.

0:07:52.493,0:07:54.110
Musimy zaprzestać praktyk

0:07:54.110,0:07:56.900
używania gorszych kast i ludzi[br]o niski statusie społecznym

0:07:56.900,0:08:00.442
do schodzenia i opróżniania zbiorników.

0:08:00.442,0:08:02.422
Jest to naszym moralnym, społecznym

0:08:02.422,0:08:04.571
i środowiskowym obowiązkiem.

0:08:04.571,0:08:06.640
Dziękuję.

0:08:06.640,0:08:08.315
(Brawa)