[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.68,0:00:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Уявіце, што ідзяце праз лес.
Dialogue: 0,0:00:03.96,0:00:07.10,Default,,0000,0000,0000,,Думаю, вы ўявілі сукупнасць дрэваў,
Dialogue: 0,0:00:07.12,0:00:09.86,Default,,0000,0000,0000,,якую мы, ляснікі, называем стэндам.
Dialogue: 0,0:00:09.88,0:00:12.52,Default,,0000,0000,0000,,Дрэвы з шурпатымі стваламі\Nі цудоўнымі кронамі.
Dialogue: 0,0:00:13.36,0:00:15.92,Default,,0000,0000,0000,,Так, дрэвы -- гэта аснова лесу.
Dialogue: 0,0:00:16.48,0:00:18.96,Default,,0000,0000,0000,,І ўсё ж лес -- больш за\Nтое, што мы бачым.
Dialogue: 0,0:00:19.56,0:00:23.24,Default,,0000,0000,0000,,Сёння я хачу змяніць вашае\Nўспрыняцце леса.
Dialogue: 0,0:00:23.88,0:00:27.26,Default,,0000,0000,0000,,Ведаеце, пад зямлёй існуе\Nасаблівы свет.
Dialogue: 0,0:00:27.28,0:00:30.34,Default,,0000,0000,0000,,Свет бясконцых біялагічных сцежак,
Dialogue: 0,0:00:30.36,0:00:33.78,Default,,0000,0000,0000,,які яднае дрэвы,\Nдазваляе ім узаемадзейнічаць,
Dialogue: 0,0:00:33.80,0:00:37.28,Default,,0000,0000,0000,,дазваляе лесу паводзіць\Nсябе як адзіны арганізм,
Dialogue: 0,0:00:38.04,0:00:40.76,Default,,0000,0000,0000,,які можа нагадваць\Nнейкі розум.
Dialogue: 0,0:00:41.60,0:00:43.26,Default,,0000,0000,0000,,Як я гэта зразумела?
Dialogue: 0,0:00:43.28,0:00:44.52,Default,,0000,0000,0000,,Вось мая гісторыя.
Dialogue: 0,0:00:45.56,0:00:47.72,Default,,0000,0000,0000,,Я вырасла ў лясах Брытанскай Калумбіі.
Dialogue: 0,0:00:49.08,0:00:52.26,Default,,0000,0000,0000,,Я часта ляжала на лясным насціле\Nі глядзела на кроны дрэваў.
Dialogue: 0,0:00:52.28,0:00:53.52,Default,,0000,0000,0000,,Яны былі гіганцкімі.
Dialogue: 0,0:00:54.32,0:00:55.90,Default,,0000,0000,0000,,Мой дзед таксама быў гігантам.
Dialogue: 0,0:00:55.92,0:00:57.38,Default,,0000,0000,0000,,Ён працаваў дрывасекам
Dialogue: 0,0:00:57.40,0:01:00.96,Default,,0000,0000,0000,,і абіральна высякаў кядровыя\Nдрэвы з тропавых лясоў.
Dialogue: 0,0:01:01.76,0:01:05.74,Default,,0000,0000,0000,,Дзед расказаў мне пра ціхмяныя і\Nз'яднаныя лясныя сцежкі
Dialogue: 0,0:01:05.76,0:01:08.16,Default,,0000,0000,0000,,і пра тое, як мая сям'я\Nбыла з імі звязана.
Dialogue: 0,0:01:09.08,0:01:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Я пайшла па дзедавым шляху.
Dialogue: 0,0:01:11.24,0:01:13.80,Default,,0000,0000,0000,,Нас абодвух цікавіў лес.
Dialogue: 0,0:01:14.80,0:01:16.94,Default,,0000,0000,0000,,Мой першы момант захаплення ім
Dialogue: 0,0:01:16.96,0:01:18.84,Default,,0000,0000,0000,,здарыўся на дачы каля возера.
Dialogue: 0,0:01:19.64,0:01:22.76,Default,,0000,0000,0000,,Мой сабака Джыгз паслізнуўся і ўпаў у яму.
Dialogue: 0,0:01:24.08,0:01:27.22,Default,,0000,0000,0000,,Дзед узяў рыдаль і пабег яму на дапамогу.
Dialogue: 0,0:01:27.24,0:01:29.48,Default,,0000,0000,0000,,Джыгз плаваў у вадзе ў яме, унізе.
Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:33.70,Default,,0000,0000,0000,,Між тым, як дзед рыў лясны насціл,
Dialogue: 0,0:01:33.72,0:01:36.34,Default,,0000,0000,0000,,я зачаравалася каранямі,
Dialogue: 0,0:01:36.36,0:01:39.46,Default,,0000,0000,0000,,і тым, што было пад імі, як\Nпотым аказалася -- міцэліем,
Dialogue: 0,0:01:39.48,0:01:42.56,Default,,0000,0000,0000,,а пад ім -- чырвонымі і жоўтымі\Nмінеральнымі пластамі.
Dialogue: 0,0:01:43.24,0:01:46.42,Default,,0000,0000,0000,,Мы з дзедам уратавалі сабаку.
Dialogue: 0,0:01:46.44,0:01:48.78,Default,,0000,0000,0000,,Але для мяне гэта быў\Nмомант, калі я зразумела,
Dialogue: 0,0:01:48.80,0:01:51.38,Default,,0000,0000,0000,,што слой каранёў і грунту
Dialogue: 0,0:01:51.40,0:01:53.84,Default,,0000,0000,0000,,з'яўляўся сапраўдным фундаментам лесу.
Dialogue: 0,0:01:54.64,0:01:56.04,Default,,0000,0000,0000,,Я хацела пазнаць болей,
Dialogue: 0,0:01:56.68,0:01:58.40,Default,,0000,0000,0000,,таму пачала вывучаць лес.
Dialogue: 0,0:01:59.44,0:02:03.06,Default,,0000,0000,0000,,Але хутка сутыкнулася з\Nмагутнымі людзьмі,
Dialogue: 0,0:02:03.08,0:02:04.96,Default,,0000,0000,0000,,якія адказвалі за\Nкамерцыйны ўраджай.
Dialogue: 0,0:02:05.96,0:02:08.54,Default,,0000,0000,0000,,Памеры высякання леса
Dialogue: 0,0:02:08.56,0:02:09.82,Default,,0000,0000,0000,,былі жахлівымі.
Dialogue: 0,0:02:09.84,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Хутка я зразумела,\Nшто так ці інакш бяру ў гэтым удзел.
Dialogue: 0,0:02:13.60,0:02:18.70,Default,,0000,0000,0000,,Пульверызацыя і высяканне асінаў ды бяроз
Dialogue: 0,0:02:18.72,0:02:23.02,Default,,0000,0000,0000,,для рассадкі камерцыйна\Nвыгадных соснаў ды ялін
Dialogue: 0,0:02:23.04,0:02:24.24,Default,,0000,0000,0000,,былі ашаламляльныя.
Dialogue: 0,0:02:25.04,0:02:28.76,Default,,0000,0000,0000,,Здавалася, што нішто не можа\Nспыніць гэты прамысловы канвеер.
Dialogue: 0,0:02:29.64,0:02:31.04,Default,,0000,0000,0000,,Я вярнулася ва ўніверсітэт
Dialogue: 0,0:02:32.36,0:02:34.32,Default,,0000,0000,0000,,і пачала знаёміцца з маім\Nновым светам.
Dialogue: 0,0:02:35.48,0:02:39.74,Default,,0000,0000,0000,,Ведаеце, нядаўна in vitro\Nнавукоўцы адкрылі,
Dialogue: 0,0:02:39.76,0:02:41.90,Default,,0000,0000,0000,,што сажанцавы корань сасны
Dialogue: 0,0:02:41.92,0:02:45.32,Default,,0000,0000,0000,,можа перадаць вуглярод\Nсажанцаваму караню іншай сасны.
Dialogue: 0,0:02:46.16,0:02:47.94,Default,,0000,0000,0000,,Але гэта ў лабараторных\Nумовах.
Dialogue: 0,0:02:47.96,0:02:51.02,Default,,0000,0000,0000,,Я запыталася, ці магчыма\Nтакое ў лесе?
Dialogue: 0,0:02:51.04,0:02:52.24,Default,,0000,0000,0000,,Я лічыла, што магчыма.
Dialogue: 0,0:02:53.12,0:02:57.08,Default,,0000,0000,0000,,Лясныя дрэвы маглі б дзяліцца\Nінфармацыяй пад зямлей.
Dialogue: 0,0:02:58.12,0:02:59.90,Default,,0000,0000,0000,,Але гэта гучала няпэўна,
Dialogue: 0,0:02:59.92,0:03:02.54,Default,,0000,0000,0000,,некаторыя лічылі,\Nшто я вар'ятка.
Dialogue: 0,0:03:02.56,0:03:05.62,Default,,0000,0000,0000,,Мне было цяжка знайсці\Nфінансаванне на даследванне.
Dialogue: 0,0:03:05.64,0:03:07.08,Default,,0000,0000,0000,,Але я не здалася
Dialogue: 0,0:03:08.20,0:03:12.06,Default,,0000,0000,0000,,і змагла правесці некаторыя\Nэксперыменты ў лесе
Dialogue: 0,0:03:12.08,0:03:13.48,Default,,0000,0000,0000,,25 гадоў таму.
Dialogue: 0,0:03:14.12,0:03:17.02,Default,,0000,0000,0000,,Я ўзгадавала 80 сажанцаў\Nтрох тыпаў дрэў:
Dialogue: 0,0:03:17.04,0:03:20.22,Default,,0000,0000,0000,,папяровай бярозы, піхты\NДугласа і заходняга чырвонага кедра.
Dialogue: 0,0:03:20.24,0:03:24.30,Default,,0000,0000,0000,,Я зразумела, што бяроза і піхта\Nзвязаны падземным сецівам,
Dialogue: 0,0:03:24.32,0:03:25.58,Default,,0000,0000,0000,,а вось кедр -- не.
Dialogue: 0,0:03:25.60,0:03:27.12,Default,,0000,0000,0000,,Ён існуе ў\Nасабістым свеце.
Dialogue: 0,0:03:28.44,0:03:30.30,Default,,0000,0000,0000,,Я распрацавала сваю ўстаноўку.
Dialogue: 0,0:03:30.32,0:03:33.50,Default,,0000,0000,0000,,Грошай у мяне не было, таму\Nдавялося эканоміць.
Dialogue: 0,0:03:33.52,0:03:35.14,Default,,0000,0000,0000,,Я пайшла ў краму Canadian Tire
Dialogue: 0,0:03:35.16,0:03:36.58,Default,,0000,0000,0000,,(Смех)
Dialogue: 0,0:03:36.60,0:03:40.02,Default,,0000,0000,0000,,і набыла пластыкавыя пакеты,\Nізаляцыйную ленту, перакрыўную тканіну,
Dialogue: 0,0:03:40.04,0:03:43.28,Default,,0000,0000,0000,,гадзіннік, спяцоўку і рэспіратар.
Dialogue: 0,0:03:43.79,0:03:47.34,Default,,0000,0000,0000,,Пазычыла некаторыя высока тэхналагічныя \Nінструменты ў маім універсітэце:
Dialogue: 0,0:03:47.36,0:03:51.98,Default,,0000,0000,0000,,лічыльнік Гейгера, лічыльнік \Nуспышак, масавы спектраметр, мікраскопы.
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:54.46,Default,,0000,0000,0000,,Плюс шэраг даволі небяспечных прылад:
Dialogue: 0,0:03:54.48,0:03:59.26,Default,,0000,0000,0000,,шпрыцы з радыёактыўным\Nвугляродам-14 СО2,
Dialogue: 0,0:03:59.28,0:04:01.30,Default,,0000,0000,0000,,балоны пад высокім ціскам
Dialogue: 0,0:04:01.32,0:04:04.84,Default,,0000,0000,0000,,са стабільнымі ізатопамі\Nвуглярода-13 СО2.
Dialogue: 0,0:04:05.56,0:04:07.14,Default,,0000,0000,0000,,Усё набылося законным шляхам.
Dialogue: 0,0:04:07.16,0:04:08.86,Default,,0000,0000,0000,,(Смех)
Dialogue: 0,0:04:08.88,0:04:10.48,Default,,0000,0000,0000,,Я забылася на яшчэ адну
Dialogue: 0,0:04:11.08,0:04:12.80,Default,,0000,0000,0000,,важную рэч: спрэй\Nсупраць насякомых,
Dialogue: 0,0:04:13.60,0:04:16.44,Default,,0000,0000,0000,,спрэй супраць мядзведзей,\Nфільтры для рэспіратара.
Dialogue: 0,0:04:17.16,0:04:18.36,Default,,0000,0000,0000,,Дык вось.
Dialogue: 0,0:04:19.56,0:04:22.34,Default,,0000,0000,0000,,У першы дзень эксперыменту\Nмы дабраліся да дзялянкі,
Dialogue: 0,0:04:22.36,0:04:25.16,Default,,0000,0000,0000,,але грызлі са сваім\Nмядзведзянём адагнала нас.
Dialogue: 0,0:04:25.92,0:04:27.44,Default,,0000,0000,0000,,Пры мне не было спрэя.
Dialogue: 0,0:04:29.12,0:04:32.30,Default,,0000,0000,0000,,Так і ідуць даследванні\Nў канадскіх лясах.
Dialogue: 0,0:04:32.32,0:04:33.78,Default,,0000,0000,0000,,(Смех)
Dialogue: 0,0:04:33.80,0:04:35.34,Default,,0000,0000,0000,,Я вярнулася на наступны дзень.
Dialogue: 0,0:04:35.36,0:04:37.62,Default,,0000,0000,0000,,Мама грызлі і мядзведзянё зніклі.
Dialogue: 0,0:04:37.64,0:04:39.66,Default,,0000,0000,0000,,Мы пачалі працу.
Dialogue: 0,0:04:39.68,0:04:42.46,Default,,0000,0000,0000,,Я дастала сваю белую\Nпапяровую спяцоўку.
Dialogue: 0,0:04:42.48,0:04:44.32,Default,,0000,0000,0000,,Апранула рэспіратар
Dialogue: 0,0:04:46.16,0:04:47.38,Default,,0000,0000,0000,,і потым
Dialogue: 0,0:04:47.40,0:04:49.68,Default,,0000,0000,0000,,размясціла пакеты вакол дрэў.
Dialogue: 0,0:04:51.08,0:04:53.18,Default,,0000,0000,0000,,Узяла свае гіганцкія шпрыцы
Dialogue: 0,0:04:53.20,0:04:54.86,Default,,0000,0000,0000,,і ўпрыснула ў пакеты
Dialogue: 0,0:04:54.88,0:04:58.30,Default,,0000,0000,0000,,газы СО2 з ізатопамі.
Dialogue: 0,0:04:58.32,0:04:59.54,Default,,0000,0000,0000,,Я пачала з бярозы.
Dialogue: 0,0:04:59.56,0:05:02.54,Default,,0000,0000,0000,,У пакет бярозы ўпрыснула\Nвуглярод-14,
Dialogue: 0,0:05:02.56,0:05:04.14,Default,,0000,0000,0000,,радыёактыўны газ.
Dialogue: 0,0:05:04.16,0:05:05.42,Default,,0000,0000,0000,,Потым перайшла да піхты.
Dialogue: 0,0:05:05.44,0:05:09.26,Default,,0000,0000,0000,,Увяла стабільны ізатоп\Nвуглярода-13.
Dialogue: 0,0:05:09.28,0:05:11.02,Default,,0000,0000,0000,,Я выкарыстала 2 ізатопа,
Dialogue: 0,0:05:11.04,0:05:12.30,Default,,0000,0000,0000,,бо хацела даведацца,
Dialogue: 0,0:05:12.32,0:05:16.16,Default,,0000,0000,0000,,ці існуе двухбаковая\Nкамунікацыя між гэтымі дрэвамі.
Dialogue: 0,0:05:17.64,0:05:20.22,Default,,0000,0000,0000,,Я дайшла ўжо
Dialogue: 0,0:05:20.24,0:05:21.74,Default,,0000,0000,0000,,да 80-га пакета,
Dialogue: 0,0:05:21.76,0:05:24.18,Default,,0000,0000,0000,,як нечакана вярнулася\Nмама грызлі,
Dialogue: 0,0:05:24.20,0:05:25.62,Default,,0000,0000,0000,,якая пагналася за мной.
Dialogue: 0,0:05:25.64,0:05:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Са шпрыцамі над галавой,
Dialogue: 0,0:05:28.08,0:05:31.02,Default,,0000,0000,0000,,адбіваючыся ад камароў,\Nя ўскочыла ў грузавік
Dialogue: 0,0:05:31.04,0:05:32.26,Default,,0000,0000,0000,,і падумала:
Dialogue: 0,0:05:32.28,0:05:34.66,Default,,0000,0000,0000,,''Вось чаму вопыты\Nправодзяцца ў лабараторыях''.
Dialogue: 0,0:05:34.71,0:05:35.53,Default,,0000,0000,0000,,(Смех)
Dialogue: 0,0:05:37.12,0:05:38.62,Default,,0000,0000,0000,,Я пачакала адну гадзіну.
Dialogue: 0,0:05:38.64,0:05:40.35,Default,,0000,0000,0000,,Палічыла, што гэты час спатрэбіцца,
Dialogue: 0,0:05:40.38,0:05:43.06,Default,,0000,0000,0000,,каб дрэвы ўсмакталі\NСО2 праз фатасінтэз,
Dialogue: 0,0:05:43.08,0:05:46.22,Default,,0000,0000,0000,,перапрацавалі яго ў цукар,\Nякі пойдзе па каранях,
Dialogue: 0,0:05:46.24,0:05:48.94,Default,,0000,0000,0000,,і потым, як я лічыла,
Dialogue: 0,0:05:48.96,0:05:51.76,Default,,0000,0000,0000,,будзе перададзены пад зямлёй\Nдрэвам-суседзям.
Dialogue: 0,0:05:52.92,0:05:54.78,Default,,0000,0000,0000,,Гадзіна прайшла.
Dialogue: 0,0:05:54.80,0:05:56.38,Default,,0000,0000,0000,,Я апусціла шкло ў вакне
Dialogue: 0,0:05:56.40,0:05:58.00,Default,,0000,0000,0000,,і зірнула на маму грызлі.
Dialogue: 0,0:05:58.60,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Тая непадалёку ела чарніцы.
Dialogue: 0,0:06:01.72,0:06:04.34,Default,,0000,0000,0000,,Я выйшла з грузавіка\Nі пачала працу.
Dialogue: 0,0:06:04.36,0:06:08.26,Default,,0000,0000,0000,,Пайшла да першага пакету вакол\Nбярозы, сарвала яго.
Dialogue: 0,0:06:08.28,0:06:10.60,Default,,0000,0000,0000,,Паставіла лічыльнік Гейгера ля лістоты.
Dialogue: 0,0:06:11.28,0:06:12.48,Default,,0000,0000,0000,,Кххх!
Dialogue: 0,0:06:13.40,0:06:14.62,Default,,0000,0000,0000,,Вельмі добра.
Dialogue: 0,0:06:14.64,0:06:17.58,Default,,0000,0000,0000,,Бяроза ўсмактала\Nрадыёактыўны газ.
Dialogue: 0,0:06:17.60,0:06:19.18,Default,,0000,0000,0000,,І вось момант ісціны.
Dialogue: 0,0:06:19.20,0:06:20.72,Default,,0000,0000,0000,,Я падыйшла да піхты,
Dialogue: 0,0:06:21.32,0:06:23.10,Default,,0000,0000,0000,,сарвала з яе пакет.
Dialogue: 0,0:06:23.12,0:06:25.46,Default,,0000,0000,0000,,Правяла лічыльнікам\NГейгера па іголках
Dialogue: 0,0:06:25.48,0:06:27.68,Default,,0000,0000,0000,,і пачула найпрыгажэйшы гук:
Dialogue: 0,0:06:28.44,0:06:29.64,Default,,0000,0000,0000,,Кххх!
Dialogue: 0,0:06:30.76,0:06:33.50,Default,,0000,0000,0000,,Так бяроза размаўляла з піхтай.
Dialogue: 0,0:06:33.52,0:06:36.98,Default,,0000,0000,0000,,Бяроза пыталася:\N''Гэй, ці трэба табе помач?''
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:40.62,Default,,0000,0000,0000,,І піхта адказвала: ''Так!\NМожаш даслаць мне трохі вугляроду?
Dialogue: 0,0:06:40.64,0:06:43.04,Default,,0000,0000,0000,,Хтосьці накрыў мяне тканінай''.
Dialogue: 0,0:06:44.36,0:06:48.06,Default,,0000,0000,0000,,Я пайшла да кедра, правяла\Nлічыльнікам па яго іголках
Dialogue: 0,0:06:48.08,0:06:49.60,Default,,0000,0000,0000,,і, як і меркавала,
Dialogue: 0,0:06:50.52,0:06:51.76,Default,,0000,0000,0000,,нічога не пачула.
Dialogue: 0,0:06:52.56,0:06:54.78,Default,,0000,0000,0000,,Кедр жыве ў асабістым свеце.
Dialogue: 0,0:06:54.80,0:06:58.76,Default,,0000,0000,0000,,Ён не ўключаны ў сеціва\Nбярозы і піхты.
Dialogue: 0,0:06:59.84,0:07:01.12,Default,,0000,0000,0000,,Я так расхвалявалася,
Dialogue: 0,0:07:02.00,0:07:05.98,Default,,0000,0000,0000,,бегала ад адной дзялянкі да другой,\Nправерыла ўсе 80 сажанцаў.
Dialogue: 0,0:07:06.00,0:07:08.14,Default,,0000,0000,0000,,Доказы былі відавочнымі.
Dialogue: 0,0:07:08.16,0:07:11.10,Default,,0000,0000,0000,,Вугляроды 13 і 14 паказалі,
Dialogue: 0,0:07:11.12,0:07:15.24,Default,,0000,0000,0000,,што папяровая бяроза і піхта\NДугласа вялі двухбаковую камунікацыю.
Dialogue: 0,0:07:15.96,0:07:17.82,Default,,0000,0000,0000,,Аказваецца, што ў той час года,
Dialogue: 0,0:07:17.84,0:07:19.06,Default,,0000,0000,0000,,то бок улетку,
Dialogue: 0,0:07:19.08,0:07:22.74,Default,,0000,0000,0000,,бяроза дасылала больш вуглярода\Nпіхце, чым піхта бярозе,
Dialogue: 0,0:07:22.76,0:07:25.06,Default,,0000,0000,0000,,асабліва, калі піхта была прыкрыта.
Dialogue: 0,0:07:25.08,0:07:28.06,Default,,0000,0000,0000,,У наступных эксперыментах\Nмы адкрылі супрацьлеглае:
Dialogue: 0,0:07:28.08,0:07:31.62,Default,,0000,0000,0000,,піхта дасылае больш вугляроду\Nбярозе, чем бяроза піхце,
Dialogue: 0,0:07:31.64,0:07:35.28,Default,,0000,0000,0000,,бо піхта працягвае расці,\Nкалі бяроза застаецца без лістоты.
Dialogue: 0,0:07:35.88,0:07:38.54,Default,,0000,0000,0000,,Таму дзве расліны\Nўзаемазалежныя,
Dialogue: 0,0:07:38.56,0:07:39.84,Default,,0000,0000,0000,,як інь ды янь.
Dialogue: 0,0:07:40.96,0:07:43.94,Default,,0000,0000,0000,,У гэты момант я ўсё зразумела.
Dialogue: 0,0:07:43.96,0:07:46.22,Default,,0000,0000,0000,,Зразумела, што адкрыла\Nнешта неверагоднае,
Dialogue: 0,0:07:46.24,0:07:50.98,Default,,0000,0000,0000,,што зменіць наш погляд\Nна адносіны дрэваў у лесе,
Dialogue: 0,0:07:51.00,0:07:53.02,Default,,0000,0000,0000,,якія з'яўляюцца не толькі канкурэнтамі,
Dialogue: 0,0:07:53.04,0:07:54.72,Default,,0000,0000,0000,,але і сябрамі.
Dialogue: 0,0:07:55.80,0:07:58.26,Default,,0000,0000,0000,,Я знайшла дастатковыя доказы
Dialogue: 0,0:07:58.28,0:08:01.66,Default,,0000,0000,0000,,гэтага маштабнага\Nпадземнага сеціва,
Dialogue: 0,0:08:01.68,0:08:02.92,Default,,0000,0000,0000,,гэтага іншага свету.
Dialogue: 0,0:08:03.96,0:08:05.86,Default,,0000,0000,0000,,Я верыла і спадзявалася,
Dialogue: 0,0:08:05.88,0:08:09.50,Default,,0000,0000,0000,,што маё адкрыццё\Nперавядзе лясніцтва
Dialogue: 0,0:08:09.52,0:08:11.30,Default,,0000,0000,0000,,ад вырубкі і гербіцыдавання
Dialogue: 0,0:08:11.32,0:08:14.26,Default,,0000,0000,0000,,да больш халістычных і\Nўстойлівых метадаў,
Dialogue: 0,0:08:14.28,0:08:17.50,Default,,0000,0000,0000,,менш дарагіх і больш\Nпрактычных.
Dialogue: 0,0:08:17.52,0:08:18.76,Default,,0000,0000,0000,,Пра што я думала?
Dialogue: 0,0:08:19.92,0:08:21.20,Default,,0000,0000,0000,,Да гэтага я яшчэ вярнуся.
Dialogue: 0,0:08:23.76,0:08:27.60,Default,,0000,0000,0000,,Як навукоўцы працуюць\Nз такімі комплекснымі сістэмамі, як лес?
Dialogue: 0,0:08:28.72,0:08:32.06,Default,,0000,0000,0000,,Па-першае, нам трэба\Nправодзіць дослед у лесе,
Dialogue: 0,0:08:32.08,0:08:34.10,Default,,0000,0000,0000,,і, як бачыце, гэта няпроста.
Dialogue: 0,0:08:34.12,0:08:37.36,Default,,0000,0000,0000,,Трэба хутка ўцякаць\Nад мядзведзяў.
Dialogue: 0,0:08:38.54,0:08:40.34,Default,,0000,0000,0000,,Але самае важнае: мы\Nпавінны працаваць
Dialogue: 0,0:08:40.36,0:08:43.26,Default,,0000,0000,0000,,нягледзячы на тое,\Nшто складаецца супраць нас.
Dialogue: 0,0:08:43.28,0:08:45.90,Default,,0000,0000,0000,,Мы павінны карыстацца\Nінтуіцыяй і вопытам,
Dialogue: 0,0:08:45.92,0:08:48.06,Default,,0000,0000,0000,,задавацца цікавымі пытаннямі.
Dialogue: 0,0:08:48.08,0:08:51.26,Default,,0000,0000,0000,,Мы павінны збіраць\Nдадзеныя і спраўджваць іх.
Dialogue: 0,0:08:51.28,0:08:56.44,Default,,0000,0000,0000,,Я правяла і апублікавала сотні\Nлясных эксперыментаў.
Dialogue: 0,0:08:57.08,0:09:01.08,Default,,0000,0000,0000,,Некаторыя мае эксперыментальныя\Nплантацыі дасягнулі 30-гадовага ўзросту.
Dialogue: 0,0:09:02.04,0:09:03.46,Default,,0000,0000,0000,,Вы можаце іх пабачыць.
Dialogue: 0,0:09:03.48,0:09:05.28,Default,,0000,0000,0000,,Вось як працуе лясная навука.
Dialogue: 0,0:09:06.20,0:09:08.54,Default,,0000,0000,0000,,Хачу пагаварыць аб навуцы.
Dialogue: 0,0:09:08.56,0:09:11.62,Default,,0000,0000,0000,,Як камунікавалі папяровая\Nбяроза і піхта Дугласа?
Dialogue: 0,0:09:11.64,0:09:16.14,Default,,0000,0000,0000,,Аказваецца, не толькі праз вуглярод,
Dialogue: 0,0:09:16.16,0:09:19.18,Default,,0000,0000,0000,,але і праз азот, фосфар,
Dialogue: 0,0:09:19.20,0:09:23.94,Default,,0000,0000,0000,,ваду, ахоўныя сігналы,\Nалельныя элементы
Dialogue: 0,0:09:23.96,0:09:25.16,Default,,0000,0000,0000,,і гармоны.
Dialogue: 0,0:09:26.16,0:09:29.34,Default,,0000,0000,0000,,Хачу паведаміць, што да мяне\Nнавукоўцы лічылі,
Dialogue: 0,0:09:29.36,0:09:32.94,Default,,0000,0000,0000,,што ў гэты падземны сімбіёз
Dialogue: 0,0:09:32.96,0:09:34.46,Default,,0000,0000,0000,,залучалася мікарыза.
Dialogue: 0,0:09:34.48,0:09:37.56,Default,,0000,0000,0000,,Мікарыза літаральна\Nазначае ''грыбакорань''.
Dialogue: 0,0:09:38.36,0:09:42.26,Default,,0000,0000,0000,,Гуляючы па лесе, вы бачыце\Nіх рэпрадуктыўныя органы --
Dialogue: 0,0:09:42.28,0:09:44.10,Default,,0000,0000,0000,,грыбы.
Dialogue: 0,0:09:44.12,0:09:47.14,Default,,0000,0000,0000,,Грыбы, аднак, з'яўляюцца\Nтолькі вяршыняй айсбергу.
Dialogue: 0,0:09:47.16,0:09:51.42,Default,,0000,0000,0000,,З такіх каранёў узнікаюць\Nніці, ствараючыя міцэлій.
Dialogue: 0,0:09:51.44,0:09:54.14,Default,,0000,0000,0000,,Ён інфіцыруе і каланізуе карані
Dialogue: 0,0:09:54.16,0:09:56.30,Default,,0000,0000,0000,,ўсіх дрэў і раслін.
Dialogue: 0,0:09:56.32,0:09:59.17,Default,,0000,0000,0000,,Там, дзе клеткі грыбоў узаемадзейнічаюць\Nз клеткамі каранёў,
Dialogue: 0,0:09:59.20,0:10:01.78,Default,,0000,0000,0000,,узнікае абмен вугляроду\Nна пажыўныя рэчывы.
Dialogue: 0,0:10:01.80,0:10:04.86,Default,,0000,0000,0000,,Грыб атрымлівае рэчывы дзякуючы\Nпрарастанню праз зямлю,
Dialogue: 0,0:10:04.88,0:10:06.88,Default,,0000,0000,0000,,пакрыванню кожнай\Nчасціны зямлі.
Dialogue: 0,0:10:07.84,0:10:12.14,Default,,0000,0000,0000,,Сеціва такое плотнае, што можа\Nналічваць сотні кіламетраў міцэлія
Dialogue: 0,0:10:12.16,0:10:13.72,Default,,0000,0000,0000,,пад адзіным\Nадбіткам нашай нагі.
Dialogue: 0,0:10:14.72,0:10:19.52,Default,,0000,0000,0000,,І гэта не ўсё. Такі міцэлій яднае\Nмногіх прадстаўнікоў лесу.
Dialogue: 0,0:10:20.32,0:10:25.94,Default,,0000,0000,0000,,У тым ліку і прадстаўнікоў\Nрозных відаў, напрыклад бярозу і піхту.
Dialogue: 0,0:10:25.96,0:10:28.28,Default,,0000,0000,0000,,Ён працуе як Інтэрнэт.
Dialogue: 0,0:10:29.76,0:10:31.66,Default,,0000,0000,0000,,Як любое сеціва,
Dialogue: 0,0:10:31.68,0:10:34.50,Default,,0000,0000,0000,,сеці мікарызы маюць лінкі і вузлы.
Dialogue: 0,0:10:34.52,0:10:38.58,Default,,0000,0000,0000,,Мы стварылі гэтую мапу,\Nвывучаючы кароткія паслядоўнасці ДНК
Dialogue: 0,0:10:38.60,0:10:44.10,Default,,0000,0000,0000,,кожнага дрэва і кожнага\Nгрыба на кавалку лесу з піхтамі Дугласа.
Dialogue: 0,0:10:44.12,0:10:47.94,Default,,0000,0000,0000,,На малюнку кругі прадстаўляюць\Nпіхту Дугласа -- вузлы.
Dialogue: 0,0:10:47.96,0:10:52.08,Default,,0000,0000,0000,,Лініі прадстаўляюць скрыжаванне\Nгрыбных дарог -- лінкі.
Dialogue: 0,0:10:53.12,0:10:57.46,Default,,0000,0000,0000,,Найбольшыя, найцямнейшыя\Nвузлы самыя актыўныя.
Dialogue: 0,0:10:57.48,0:10:59.42,Default,,0000,0000,0000,,Іх мы называем дрэвамі-хабамі,
Dialogue: 0,0:10:59.44,0:11:01.86,Default,,0000,0000,0000,,ці мацярынскімі дрэвамі.
Dialogue: 0,0:11:01.88,0:11:06.50,Default,,0000,0000,0000,,Выяўляецца, что дрэвы-хабы\Nкормяць моладзь,
Dialogue: 0,0:11:06.52,0:11:09.06,Default,,0000,0000,0000,,тую, што расце ў падлеску.
Dialogue: 0,0:11:09.08,0:11:11.22,Default,,0000,0000,0000,,Бачыце жоўтыя кропкі?
Dialogue: 0,0:11:11.24,0:11:14.54,Default,,0000,0000,0000,,Гэта маладыя сажанцы, якія\Nнарадзіліся ў сеціве
Dialogue: 0,0:11:14.56,0:11:15.80,Default,,0000,0000,0000,,сталых мацярынскіх дрэваў.
Dialogue: 0,0:11:16.40,0:11:20.60,Default,,0000,0000,0000,,У адным лесе мацярынскае дрэва\Nможа быць звязана з сотнямі іншых дрэваў.
Dialogue: 0,0:11:21.80,0:11:23.93,Default,,0000,0000,0000,,Дзякуючы ізатопным\Nтрасіроўшчыкам,
Dialogue: 0,0:11:23.93,0:11:25.62,Default,,0000,0000,0000,,мы зразумелі, што \Nмацярынскія дрэвы
Dialogue: 0,0:11:25.64,0:11:28.58,Default,,0000,0000,0000,,адпраўляюць лішак вугляроду\Nпраз сеціва мікарызы
Dialogue: 0,0:11:28.60,0:11:30.54,Default,,0000,0000,0000,,сажанцам у падлеску.
Dialogue: 0,0:11:30.56,0:11:33.70,Default,,0000,0000,0000,,Гэта выклікае ўзрост\Nвыжывальнасці сажанцаў
Dialogue: 0,0:11:33.72,0:11:34.96,Default,,0000,0000,0000,,у чатыры разы.
Dialogue: 0,0:11:35.88,0:11:39.10,Default,,0000,0000,0000,,Мы ведаем, што аддаем\Nперавагу нашым дзецям.
Dialogue: 0,0:11:39.12,0:11:42.36,Default,,0000,0000,0000,,І я запыталася, ці можа піхта\NДугласа распазнаць сваякоў,
Dialogue: 0,0:11:43.76,0:11:45.76,Default,,0000,0000,0000,,як мама грызлі пазнае\Nсваё мядзведзяня?
Dialogue: 0,0:11:46.56,0:11:48.38,Default,,0000,0000,0000,,Мы распланавалі эксперымент.
Dialogue: 0,0:11:48.40,0:11:52.30,Default,,0000,0000,0000,,Узгадавалі мацярынскія дрэвы\Nса сваімі і чужымі сажанцамі.
Dialogue: 0,0:11:52.32,0:11:55.22,Default,,0000,0000,0000,,Аказваецца, яны сапраўды\Nраспазнаюць свае сажанцы.
Dialogue: 0,0:11:55.24,0:12:00.22,Default,,0000,0000,0000,,Дрэва-маці каланізуе сваякоў\Nбольшымі сецівамі мікарызы.
Dialogue: 0,0:12:00.24,0:12:02.66,Default,,0000,0000,0000,,Ім яно дасылае больш\Nвугляроду пад зямлёй.
Dialogue: 0,0:12:02.68,0:12:05.26,Default,,0000,0000,0000,,Яно нават зніжае ўзровень\Nсуперніцтва сваіх каранёў
Dialogue: 0,0:12:05.28,0:12:08.14,Default,,0000,0000,0000,,для спрыяння развіццю\Nсваіх дзяцей.
Dialogue: 0,0:12:08.16,0:12:11.82,Default,,0000,0000,0000,,Калі дрэва-маці пашкоджана\Nці памірае,
Dialogue: 0,0:12:11.84,0:12:16.36,Default,,0000,0000,0000,,яно дасылае паведамленні\Nмудрасці новым пакаленням сажанцаў.
Dialogue: 0,0:12:16.85,0:12:18.66,Default,,0000,0000,0000,,Мы выкарысталі\Nізатопныя трасіроўшчыкі,
Dialogue: 0,0:12:18.68,0:12:21.37,Default,,0000,0000,0000,,каб сачыць, як вуглярод ідзе \Nад пашкоджаннага дрэва-маці
Dialogue: 0,0:12:21.37,0:12:23.62,Default,,0000,0000,0000,,уніз па ствале да сеціва мікарызы
Dialogue: 0,0:12:23.64,0:12:25.64,Default,,0000,0000,0000,,і так да суседніх сажанцаў.
Dialogue: 0,0:12:26.64,0:12:29.42,Default,,0000,0000,0000,,Перадаецца не толькі вуглярод,\Nале і абарончыя сігналы.
Dialogue: 0,0:12:29.44,0:12:31.26,Default,,0000,0000,0000,,Гэтыя 2 элементы
Dialogue: 0,0:12:31.28,0:12:35.38,Default,,0000,0000,0000,,павысілі ўстойлівасць\Nсажанцаў да будучых стрэсаў.
Dialogue: 0,0:12:35.40,0:12:36.68,Default,,0000,0000,0000,,Вось як дрэвы размаўляюць.
Dialogue: 0,0:12:38.56,0:12:40.58,Default,,0000,0000,0000,,(Апладысменты)
Dialogue: 0,0:12:40.60,0:12:41.80,Default,,0000,0000,0000,,Дзякуй.
Dialogue: 0,0:12:45.44,0:12:47.74,Default,,0000,0000,0000,,Праз гэтыя двухбаковыя размовы
Dialogue: 0,0:12:47.76,0:12:50.44,Default,,0000,0000,0000,,дрэвы павышаюць устойлівасць\Nсваёй суполкі.
Dialogue: 0,0:12:51.36,0:12:54.26,Default,,0000,0000,0000,,Гэта, напэўна, нагадвае вам\Nнашыя сацыяльныя суполкі,
Dialogue: 0,0:12:54.28,0:12:55.86,Default,,0000,0000,0000,,нашыя сем'і,
Dialogue: 0,0:12:55.88,0:12:57.26,Default,,0000,0000,0000,,ці прынамсі некаторыя з іх.
Dialogue: 0,0:12:57.28,0:12:59.50,Default,,0000,0000,0000,,(Смех)
Dialogue: 0,0:12:59.52,0:13:01.62,Default,,0000,0000,0000,,Вернемся да нашага\Nпачатковага пераканання.
Dialogue: 0,0:13:02.48,0:13:04.94,Default,,0000,0000,0000,,Лес -- гэта не проста\Nмноства дрэў.
Dialogue: 0,0:13:04.96,0:13:08.50,Default,,0000,0000,0000,,Гэта комплексная сістэма\Nз хабамі і сецівамі,
Dialogue: 0,0:13:08.52,0:13:12.02,Default,,0000,0000,0000,,якая яднае дрэвы і дазваляе\Nім камунікаваць.
Dialogue: 0,0:13:12.04,0:13:15.82,Default,,0000,0000,0000,,Яна будуе сцежкі для\Nводгуку і адаптацыі,
Dialogue: 0,0:13:15.84,0:13:18.26,Default,,0000,0000,0000,,што робіць лес устойлівым.
Dialogue: 0,0:13:18.28,0:13:22.66,Default,,0000,0000,0000,,Бо існуе многа хабаў\Nі сузалежных сеціваў.
Dialogue: 0,0:13:22.68,0:13:24.66,Default,,0000,0000,0000,,Аднак дрэвы кволыя.
Dialogue: 0,0:13:24.68,0:13:27.56,Default,,0000,0000,0000,,Кволыя не толькі да\Nпрыродных пагроз,
Dialogue: 0,0:13:28.20,0:13:31.90,Default,,0000,0000,0000,,жукоў-караедаў, якія атакуюць\Nстарыя дрэвы,
Dialogue: 0,0:13:31.92,0:13:34.53,Default,,0000,0000,0000,,але да і вырубання якасных\Nдрэваў і поўнага вырубання.
Dialogue: 0,0:13:35.24,0:13:38.06,Default,,0000,0000,0000,,Дастаткова знішчыць\N1 ці 2 хабавыя дрэвы,
Dialogue: 0,0:13:38.08,0:13:39.80,Default,,0000,0000,0000,,каб наступіў пераломны момант.
Dialogue: 0,0:13:40.92,0:13:43.86,Default,,0000,0000,0000,,Бо хабавыя дрэвы гэта не\Nзаклёпкі ў самалёце,
Dialogue: 0,0:13:43.88,0:13:47.42,Default,,0000,0000,0000,,дзе іх можна ададраць,\Nі самалёт будзе ўсё роўна ляцець.
Dialogue: 0,0:13:47.44,0:13:49.02,Default,,0000,0000,0000,,Дастаткова зняць адну,
Dialogue: 0,0:13:49.04,0:13:51.66,Default,,0000,0000,0000,,якая ўмацоўвае крылы.
Dialogue: 0,0:13:51.68,0:13:53.52,Default,,0000,0000,0000,,Вось калі парушыцца\Nўся сістэма.
Dialogue: 0,0:13:55.00,0:13:57.90,Default,,0000,0000,0000,,Дык як вы ўспрымаеце\Nлес зараз? Інакш?
Dialogue: 0,0:13:57.92,0:13:59.14,Default,,0000,0000,0000,,(Гледачы) Так.
Dialogue: 0,0:13:59.16,0:14:00.36,Default,,0000,0000,0000,,Добра.
Dialogue: 0,0:14:01.04,0:14:02.24,Default,,0000,0000,0000,,Я радая.
Dialogue: 0,0:14:02.92,0:14:06.78,Default,,0000,0000,0000,,Помятаеце, раней я казала, што\Nспадзяюся, што мой дослед,
Dialogue: 0,0:14:06.80,0:14:10.18,Default,,0000,0000,0000,,маё адкрыццё зменіць\Nнаша лесаводства.
Dialogue: 0,0:14:10.20,0:14:14.32,Default,,0000,0000,0000,,Хачу паглядзець на гэта праз\N30 гадоў ў заходняй Канадзе.
Dialogue: 0,0:14:22.84,0:14:25.38,Default,,0000,0000,0000,,Гэта пляцоўка знаходзіцца за\N100 км на захад ад нас.
Dialogue: 0,0:14:25.40,0:14:27.76,Default,,0000,0000,0000,,На мяжы з Нацыянальным\Nпаркам Банфф.
Dialogue: 0,0:14:29.12,0:14:30.56,Default,,0000,0000,0000,,Тут мноства праплешын.
Dialogue: 0,0:14:31.02,0:14:32.46,Default,,0000,0000,0000,,Яны даволі свежыя.
Dialogue: 0,0:14:33.98,0:14:36.66,Default,,0000,0000,0000,,У 2014 Міжнародны інстытут рэсурсаў\Nвызначыў,
Dialogue: 0,0:14:36.66,0:14:39.06,Default,,0000,0000,0000,,што за апошнія 10 гадоў у Канадзе
Dialogue: 0,0:14:39.06,0:14:42.66,Default,,0000,0000,0000,,назіраўся найвышэйшы ўзровень\Nвырубкі, у параўнанні з іншымі дзяржавамі.
Dialogue: 0,0:14:43.62,0:14:45.91,Default,,0000,0000,0000,,Магу залажыцца,\Nвы думалі, што лідэр -- Бразілія.
Dialogue: 0,0:14:47.14,0:14:50.68,Default,,0000,0000,0000,,У Канадзе высяканне\Nдасягае 3.6% штогод.
Dialogue: 0,0:14:50.70,0:14:54.62,Default,,0000,0000,0000,,Па маіх падліках, гэта ў\N4 разы перавышае дапушчальны ўзровень.
Dialogue: 0,0:14:57.10,0:15:01.44,Default,,0000,0000,0000,,Масіўная вырубка такога маштабу\Nзмяняе гідралагічныя цыклы,
Dialogue: 0,0:15:01.46,0:15:03.44,Default,,0000,0000,0000,,зніжае арэал дзікіх жывёлін,
Dialogue: 0,0:15:03.46,0:15:06.36,Default,,0000,0000,0000,,выклікае выбрас СО2 у атмасферу,
Dialogue: 0,0:15:06.38,0:15:09.30,Default,,0000,0000,0000,,што ў сваю чаргу спрыяе\Nновым праблемам і захворванням дрэваў.
Dialogue: 0,0:15:11.30,0:15:14.28,Default,,0000,0000,0000,,Мы саджаем адзін ці два віды дрэў,
Dialogue: 0,0:15:14.30,0:15:16.26,Default,,0000,0000,0000,,і выкорчваем бярозы ды асіны.
Dialogue: 0,0:15:17.26,0:15:19.84,Default,,0000,0000,0000,,Спрошчванне комплекснасці лесу
Dialogue: 0,0:15:19.86,0:15:23.28,Default,,0000,0000,0000,,робіць яго кволым\Nда інфекцый і жукоў.
Dialogue: 0,0:15:23.30,0:15:25.20,Default,,0000,0000,0000,,Ва ўмовах змянення клімата
Dialogue: 0,0:15:25.22,0:15:27.50,Default,,0000,0000,0000,,ўсё гэта спрыяе стварэнню\Nідэальнага шторму
Dialogue: 0,0:15:29.42,0:15:32.100,Default,,0000,0000,0000,,ў экстрымальных падзеях,\Nнапрыклад хмары хвойных жукоў,
Dialogue: 0,0:15:33.02,0:15:35.24,Default,,0000,0000,0000,,якія нядаўна прайшлі над\NПаўночнай Амерыкай,
Dialogue: 0,0:15:35.82,0:15:39.14,Default,,0000,0000,0000,,ці мега-пажары ў апошнія\Nнекалькі месяцаў у Альберце.
Dialogue: 0,0:15:40.98,0:15:43.30,Default,,0000,0000,0000,,Хачу вярнуцца да майго\Nапошняга пытання:
Dialogue: 0,0:15:44.98,0:15:46.76,Default,,0000,0000,0000,,замест таго, каб\Nпаслабляць лясы,
Dialogue: 0,0:15:46.78,0:15:50.34,Default,,0000,0000,0000,,як можна іх узмацніць і дапамагчы\Nперажыць кліматычныя змены?
Dialogue: 0,0:15:51.70,0:15:55.72,Default,,0000,0000,0000,,Найшлепшая асаблівасць леса як\Nкомплекснай сістэмы ў тым,
Dialogue: 0,0:15:55.74,0:15:58.78,Default,,0000,0000,0000,,што ён мае вялізныя\Nрэсурсы да самалячэння.
Dialogue: 0,0:15:59.70,0:16:01.12,Default,,0000,0000,0000,,Па апошніх эксперыментах
Dialogue: 0,0:16:01.14,0:16:04.60,Default,,0000,0000,0000,,мы зразумелі, што лапікавая вырубка,\Nузмацненне хаб-дрэваў,
Dialogue: 0,0:16:04.62,0:16:08.76,Default,,0000,0000,0000,,вяртанне да разнастайнасці\Nвідаў, генаў і генатыпаў
Dialogue: 0,0:16:08.78,0:16:12.62,Default,,0000,0000,0000,,дазваляюць сецівам мікарызы\Nадраджацца хутчэй.
Dialogue: 0,0:16:13.94,0:16:18.28,Default,,0000,0000,0000,,Памятаючы пра гэта, хачу\Nпакінуць вас з 4 простымі парадамі.
Dialogue: 0,0:16:18.30,0:16:21.66,Default,,0000,0000,0000,,Не будзем казаць сабе, што\Nяны невыканальныя.
Dialogue: 0,0:16:23.18,0:16:26.38,Default,,0000,0000,0000,,Першае: мы ўсе павінны\Nпайсці ў лес.
Dialogue: 0,0:16:27.50,0:16:32.04,Default,,0000,0000,0000,,Трэба ўцягнуць людзей\Nлакальна ў нашыя лясы.
Dialogue: 0,0:16:32.06,0:16:33.68,Default,,0000,0000,0000,,Нашыя лясы сёння кіруюцца
Dialogue: 0,0:16:33.70,0:16:36.92,Default,,0000,0000,0000,,па прынцыпе ''падыйшло мне,\Nпойдзе і табе''.
Dialogue: 0,0:16:36.94,0:16:41.30,Default,,0000,0000,0000,,Добрае кіраванне лесам\Nпатрабуе ведання лакальных умоў.
Dialogue: 0,0:16:42.42,0:16:46.10,Default,,0000,0000,0000,,Па-другое: трэба захаваць\Nстарыя лясы.
Dialogue: 0,0:16:47.02,0:16:52.74,Default,,0000,0000,0000,,Гэта рэпазіторыі генаў, мацярынскіх дрэваў\Nі сеціваў мікарызы.
Dialogue: 0,0:16:54.62,0:16:56.88,Default,,0000,0000,0000,,Гэта азначае менш вырубкі.
Dialogue: 0,0:16:56.90,0:16:59.16,Default,,0000,0000,0000,,Я не кажу адсутнасць вырубкі,\Nале яе паніжэнне.
Dialogue: 0,0:16:59.98,0:17:02.64,Default,,0000,0000,0000,,Па-трэцяе: калі мы вырубаем лес,
Dialogue: 0,0:17:02.66,0:17:04.46,Default,,0000,0000,0000,,трэба захоўваць спадчыну:
Dialogue: 0,0:17:05.18,0:17:06.72,Default,,0000,0000,0000,,мацярынскія дрэвы ды сецівы,
Dialogue: 0,0:17:06.74,0:17:08.88,Default,,0000,0000,0000,,драўніну, гены,
Dialogue: 0,0:17:08.90,0:17:12.80,Default,,0000,0000,0000,,каб яны перадавалі веды новым\Nпакаленням дрэваў,
Dialogue: 0,0:17:12.82,0:17:15.94,Default,,0000,0000,0000,,каб тыя маглі супрацівіцца\Nбудучым стрэсам.
Dialogue: 0,0:17:16.62,0:17:18.70,Default,,0000,0000,0000,,Трэба захоўваць прыроду.
Dialogue: 0,0:17:19.82,0:17:22.54,Default,,0000,0000,0000,,Чацвёртае і апошняе:
Dialogue: 0,0:17:23.34,0:17:26.80,Default,,0000,0000,0000,,нам трэба аднаўляць лясы\Nразнастайнымі відамі,
Dialogue: 0,0:17:26.82,0:17:29.04,Default,,0000,0000,0000,,генатыпамі і структурамі.
Dialogue: 0,0:17:29.06,0:17:31.94,Default,,0000,0000,0000,,Трэба саджаць і дазваляць\Nрэгенерацыі праходзіць самастойна.
Dialogue: 0,0:17:32.62,0:17:35.52,Default,,0000,0000,0000,,Трэба даць маці-прыродзе інструменты,\Nякія ёй патрэбны,
Dialogue: 0,0:17:35.54,0:17:38.26,Default,,0000,0000,0000,,каб яна сваім розумам\Nвылекавала сябе.
Dialogue: 0,0:17:39.18,0:17:42.24,Default,,0000,0000,0000,,Мы павінны памятаць, што лес гэта не\Nнекалькі дрэваў,
Dialogue: 0,0:17:42.26,0:17:43.74,Default,,0000,0000,0000,,якія супернічаюць адно з адным.
Dialogue: 0,0:17:43.74,0:17:45.46,Default,,0000,0000,0000,,Яны супрацуюць.
Dialogue: 0,0:17:46.70,0:17:48.36,Default,,0000,0000,0000,,Вернемся да Джыгза.
Dialogue: 0,0:17:48.38,0:17:52.84,Default,,0000,0000,0000,,Яго падзенне ў яму паказала\Nмне той іншы свет.
Dialogue: 0,0:17:52.86,0:17:55.56,Default,,0000,0000,0000,,Яно змяніла мой погляд на лес.
Dialogue: 0,0:17:55.58,0:17:58.92,Default,,0000,0000,0000,,Спадзяюся, што і вы змянілі\Nсвой погляд на лес.
Dialogue: 0,0:17:58.94,0:18:00.20,Default,,0000,0000,0000,,Дзякую.
Dialogue: 0,0:18:00.22,0:18:05.100,Default,,0000,0000,0000,,(Апладысменты)