0:00:19.700,0:00:22.400
Het leven stelt ons vragen.

0:00:23.526,0:00:27.203
Een van de meest belangrijke vragen[br]die het ons stelt, is waarschijnlijk:

0:00:27.800,0:00:32.475
"Wat ga je doen aan moeilijke[br]gedachten en gevoelens?"

0:00:34.200,0:00:39.421
Als je je schaamt of bang bent,

0:00:40.200,0:00:42.428
heeft het leven je[br]zojuist een vraag gesteld.

0:00:43.750,0:00:46.520
Als je hier klaar staat[br]om een [TEDx] Talk te geven

0:00:46.520,0:00:49.020
en het wordt wat onrustig in je hoofd:

0:00:50.200,0:00:52.589
wat doe je daar dan aan?

0:00:55.100,0:00:56.434
Goeie vraag.

0:00:56.434,0:00:58.000
(Gelach)

0:00:59.300,0:01:01.500
Het antwoord op die vraag,

0:01:01.500,0:01:03.404
en op al dat soort vragen,

0:01:03.404,0:01:05.743
zegt veel over onze levensloop:

0:01:05.743,0:01:09.540
of die zich op een positieve[br]manier gaat ontwikkelen,

0:01:09.540,0:01:13.240
richting voorspoed, liefde,[br]vrijheid en een positieve bijdrage,

0:01:13.240,0:01:18.357
of juist omlaag,[br]richting ziekte en wanhoop?

0:01:19.700,0:01:22.840
Ik wil je laten zien

0:01:22.840,0:01:27.200
dat je een prachtig antwoord[br]op die vraag in je hebt,

0:01:27.200,0:01:29.032
of tenminste het zaadje daarvoor.

0:01:29.800,0:01:31.812
Maar je hebt ook die arrogante,

0:01:31.900,0:01:35.400
praatzieke, analytische,[br]probleemoplossende,

0:01:35.400,0:01:40.506
vooringenomen geest tussen je oren,[br]die het antwoord niet heeft

0:01:40.800,0:01:43.400
en je voortdurend probeert te verleiden

0:01:43.500,0:01:47.129
de verkeerde richting te kiezen.

0:01:49.500,0:01:51.150
Ik ben Steve Hayes.

0:01:51.150,0:01:53.300
Gedurende de laatste 30 jaar

0:01:53.300,0:01:55.900
hebben mijn collega's en ik[br]studie gemaakt

0:01:55.900,0:01:58.700
van een klein aantal[br]psychologische processen

0:01:59.500,0:02:01.800
-- een duur woord[br]voor dingen die mensen doen --

0:02:02.500,0:02:05.530
genaamd psychologische flexibiliteit.

0:02:06.600,0:02:11.392
Het is een aantal antwoorden op die vraag.

0:02:11.900,0:02:14.800
En in meer dan duizend onderzoeken

0:02:14.800,0:02:18.000
hebben we aangetoond[br]dat psychologische flexibiliteit voorspelt

0:02:18.000,0:02:20.183
of je last gaat krijgen[br]van een geestesziekte:

0:02:20.183,0:02:22.300
angst, depressie of trauma.

0:02:22.300,0:02:23.570
Als je er al een hebt,

0:02:23.570,0:02:26.585
voorspelt het of je er nog een krijgt.

0:02:26.800,0:02:28.718
Het voorspelt hoe erg ze zullen zijn

0:02:28.718,0:02:29.980
en hoe chronisch.

0:02:29.980,0:02:31.020
Dat niet alleen,

0:02:31.020,0:02:34.270
het voorspelt allerlei andere dingen[br]die belangrijk voor ons zijn,

0:02:34.270,0:02:36.900
ook al is het niet psychopathologie.

0:02:36.900,0:02:40.619
Zoals: wat voor type ouder zul je zijn?

0:02:41.336,0:02:43.310
Wat voor type werker zul je zijn?

0:02:43.310,0:02:46.819
Zul je het kunnen opbrengen[br]je gedrag aan te passen aan ziektes?

0:02:46.906,0:02:49.710
Kun je de discipline opbrengen[br]om je lichaam fit te houden?

0:02:49.710,0:02:52.778
Overal waar de menselijke geest gaat,

0:02:53.500,0:02:57.481
is psychologische flexibiliteit relevant.

0:03:00.700,0:03:04.073
Wat ik in deze talk wil doen,

0:03:04.073,0:03:05.620
is je rondleiden

0:03:05.620,0:03:08.100
in de wetenschap[br]van de psychologische flexibiliteit.

0:03:08.100,0:03:09.380
We hebben namelijk geleerd

0:03:09.380,0:03:12.100
hoe we die processen moeten veranderen.

0:03:12.350,0:03:16.890
In honderden onderzoeken, gebruik makend[br]van Acceptatie and Commitment Therapie,

0:03:16.890,0:03:19.950
ofwel ACT -- maar niet alleen ACT,[br]ook gerelateerde methoden --

0:03:19.950,0:03:22.860
hebben we laten zien[br]dat we het kunnen veranderen.

0:03:22.860,0:03:26.990
En als we dat doen, veranderen[br]die negatieve levenslopen ten goede,

0:03:26.990,0:03:29.906
met resultaten op alle gebieden[br]die ik zojuist noemde,

0:03:29.906,0:03:31.742
en niet alleen die.

0:03:34.100,0:03:36.200
Dus wil ik met je doornemen

0:03:36.200,0:03:41.926
wat de elementen[br]van psychologische flexibiliteit zijn.

0:03:42.500,0:03:44.940
Ik neem je mee terug

0:03:44.940,0:03:47.800
naar een moment in mijn leven,[br]34 jaar geleden,

0:03:48.800,0:03:53.215
toen ik voor het eerst[br]krachtig in hun richting bewoog.

0:03:55.400,0:03:57.200
Tientallen jaren geleden.

0:03:57.700,0:04:01.045
34 jaar geleden om twee uur 's nachts,

0:04:01.200,0:04:03.882
op een bruin met gouden hoogpolig tapijt,

0:04:04.000,0:04:07.418
met mijn lichaam[br]bijna letterlijk in deze houding

0:04:07.418,0:04:10.257
en mijn geest zeker in deze houding.

0:04:11.200,0:04:14.512
Het was al twee tot drie jaar

0:04:15.400,0:04:17.482
bergafwaarts gegaan

0:04:17.700,0:04:21.479
tot in de hel van een paniekstoornis.

0:04:22.440,0:04:24.900
Het begon in een afschuwelijke[br]afdelingsvergadering,

0:04:24.900,0:04:26.700
waar ik was gedwongen te zien

0:04:26.700,0:04:28.950
hoe hoogleraren vechten,

0:04:28.950,0:04:31.300
op een manier zoals alleen wilde dieren

0:04:31.300,0:04:33.600
en hoogleraren dat kunnen.

0:04:33.700,0:04:36.300
(Gelach)

0:04:38.700,0:04:42.239
Ik wilde ze zo graag smeken om te stoppen,

0:04:43.600,0:04:47.200
maar in plaats daarvan[br]had ik mijn eerste paniekaanval

0:04:47.200,0:04:51.016
en toen ze me iets vroegen

0:04:53.700,0:04:56.400
kon ik nog geen geluid

0:04:57.100,0:04:59.289
mijn mond uitkrijgen.

0:04:59.908,0:05:02.520
Ondanks de schok[br]en de afschuw en de schaamte

0:05:02.520,0:05:06.300
van die eerste paniekaanval[br]waar mensen bij waren,

0:05:07.600,0:05:09.900
deed ik alle logische, redelijke,

0:05:09.900,0:05:11.800
verstandige en pathologische dingen

0:05:11.800,0:05:13.577
die je geest je ingeven.

0:05:14.600,0:05:17.475
Ik probeerde weg te lopen bij de angst;

0:05:17.900,0:05:20.756
ik probeerde te vechten tegen de angst;

0:05:21.400,0:05:24.115
ik probeerde me[br]te verbergen voor de angst.

0:05:24.600,0:05:26.100
Ik zat naast de deur.

0:05:26.100,0:05:27.380
Ik zag het komen.

0:05:27.380,0:05:28.910
Ik praatte mezelf eruit.

0:05:28.910,0:05:30.370
Ik nam de kalmeringsmiddelen.

0:05:30.370,0:05:32.030
En terwijl ik dat allemaal deed,

0:05:32.030,0:05:34.056
werden de paniekaanvallen

0:05:34.100,0:05:36.627
frequenter en erger.

0:05:38.300,0:05:39.799
Eerst op mijn werk,

0:05:40.200,0:05:42.176
maar toen ook onderweg,

0:05:42.550,0:05:43.900
toen in restaurants,

0:05:43.900,0:05:45.260
in bioscopen,

0:05:45.260,0:05:46.500
toen in liften,

0:05:46.500,0:05:48.380
toen aan de telefoon,

0:05:48.900,0:05:51.500
en toen in mijn veilige thuis,

0:05:51.900,0:05:55.200
en tenslotte zelfs toen ik wakker werd

0:05:55.900,0:05:59.000
uit een diepe slaap om twee uur 's nachts,

0:05:59.200,0:06:01.500
terwijl de paniekaanval al bezig was.

0:06:03.500,0:06:07.521
Maar, deze nacht op dat bruin[br]met gouden hoogpolige tapijt,

0:06:09.193,0:06:11.000
deze nacht,

0:06:11.000,0:06:14.485
terwijl ik de paniekgolven ervaarde

0:06:16.000,0:06:18.042
en het gevoel in mijn lichaam,

0:06:18.100,0:06:19.200
was anders.

0:06:19.200,0:06:22.700
Deze nacht was nog angstaanjagender,

0:06:22.700,0:06:25.660
maar gaf op de een[br]of andere manier voldoening,

0:06:27.100,0:06:30.000
want ik had geen paniekaanval,

0:06:31.300,0:06:34.887
ik stierf aan een hartaanval.

0:06:36.700,0:06:38.300
Alle symptomen klopten:

0:06:38.300,0:06:39.900
ik voelde een druk op de borst;

0:06:39.900,0:06:42.310
ik kreeg pijnscheuten door mijn arm;

0:06:42.310,0:06:43.800
ik zweette als een otter;

0:06:43.800,0:06:46.960
mijn hart ging tekeer en miste slagen.

0:06:47.000,0:06:49.700
En daar was weer diezelfde spinnenstem

0:06:49.700,0:06:51.800
die zei: "Je moet weglopen.

0:06:51.800,0:06:55.617
Je moet vechten.[br]Verberg je voor je angst."

0:06:55.617,0:06:58.000
Ze vertelde me nu:

0:06:58.000,0:06:59.320
"Bel ze.

0:06:59.320,0:07:01.500
Je kunt zo niet rijden.

0:07:02.000,0:07:03.512
Je gaat dood.

0:07:03.700,0:07:05.100
Bel de spoedeisende hulp.

0:07:05.100,0:07:06.620
Bel een ambulance.

0:07:06.620,0:07:09.200
Dit is geen grap. Bel dan."

0:07:11.200,0:07:13.969
Toch gingen minuten voorbij

0:07:14.500,0:07:16.596
en ik belde niet.

0:07:17.700,0:07:19.800
Ik had het gevoel[br]dat ik mijn lichaam verliet

0:07:19.800,0:07:22.700
en neerkeek op mezelf,

0:07:24.110,0:07:26.060
en ik stelde me voor wat er zou gebeuren

0:07:26.060,0:07:28.100
als ik wel zou bellen.

0:07:29.150,0:07:30.300
Korte fragmenten

0:07:30.300,0:07:32.200
als in een reclame voor een film,

0:07:32.200,0:07:33.750
zoals je die in de bioscoop ziet

0:07:33.750,0:07:35.519
voordat de hoofdfilm begint.

0:07:36.950,0:07:39.840
Ik hoorde het geluid[br]van het ambulancepersoneel,

0:07:39.840,0:07:41.310
hoe ze de trap opkwamen,

0:07:41.310,0:07:43.778
het bonzen op de dunne, holle deur,

0:07:44.800,0:07:46.839
het ritje in de ambulance,

0:07:47.100,0:07:48.400
de slangen en draden,

0:07:48.400,0:07:51.133
de bezorgde gezichten[br]van de verpleegsters

0:07:51.133,0:07:53.450
terwijl ik de behandelkamer inging.

0:07:54.700,0:07:57.100
Dan uiteindelijk het laatste fragment,

0:07:57.100,0:07:58.300
dat laatste shot

0:07:58.300,0:08:00.110
in die filmreclame,

0:08:00.110,0:08:01.800
waar ik me plotseling realiseerde

0:08:01.800,0:08:03.700
waar deze film over zou gaan.

0:08:05.770,0:08:07.200
Ik keek ernaar en ik zei:

0:08:07.200,0:08:09.090
"Oh, mijn God. Nee, niet dat.

0:08:09.100,0:08:11.200
Alsjeblieft, alsjeblieft."

0:08:13.300,0:08:14.910
Want in die laatste akte,

0:08:14.910,0:08:17.340
waarin ik op dat bed[br]in die behandelkamer lig,

0:08:17.340,0:08:19.200
komt daar die jonge dokter binnen,

0:08:19.200,0:08:20.800
en voor mijn geestesoog

0:08:20.800,0:08:23.090
loopt hij veel te nonchalant.

0:08:25.760,0:08:27.280
En toen hij dichterbij kwam

0:08:27.280,0:08:29.560
en ik die grijns op zijn gezicht zag,

0:08:31.100,0:08:32.882
wist ik wat er ging komen.

0:08:35.299,0:08:36.918
Hij boog zich over me heen en zei:

0:08:37.000,0:08:38.758
"Dr. Hayes,

0:08:40.799,0:08:43.000
u heeft geen hartaanval,"

0:08:43.900,0:08:45.700
en hij trok zijn grijns breder,

0:08:47.300,0:08:49.231
"U heeft een paniekaanval."

0:08:51.700,0:08:54.362
Ik wist dat het zo was.

0:08:56.200,0:08:59.891
Dit was gewoon nog één verdieping[br]lager de hel in.

0:09:01.100,0:09:03.156
Ik produceerde een kreet,

0:09:03.300,0:09:07.508
een vreemd hijgerig, raar geluid.

0:09:09.300,0:09:11.105
Het klonk ongeveer zo.

0:09:12.900,0:09:16.600
(Kermt)

0:09:20.100,0:09:22.600
Toen ik zo van die bodem opveerde,

0:09:23.200,0:09:24.700
ging er nog een deur open.

0:09:27.760,0:09:29.200
Ik weet niet hoe lang,

0:09:29.200,0:09:31.370
maar het was een paar minuten later,

0:09:31.370,0:09:32.920
dat er uit een niet vaak bezocht

0:09:32.920,0:09:34.872
maar heel persoonlijk deel van mezelf,

0:09:35.000,0:09:37.300
het deel van mij dat achter je ogen zit,

0:09:37.300,0:09:39.411
een meer spiritueel deel,

0:09:39.420,0:09:41.950
uit mijn ziel, als je het zo wilt zeggen,

0:09:41.950,0:09:43.210
kwamen een paar woorden.

0:09:43.210,0:09:44.310
Ik weet vrij zeker

0:09:44.310,0:09:46.080
dat ik ze hardop tegen niemand zei,

0:09:46.080,0:09:47.300
om twee uur 's nachts.

0:09:48.810,0:09:49.865
Ik zei:

0:09:50.600,0:09:52.581
"Ik weet niet wie je bent,

0:09:54.400,0:09:57.700
maar blijkbaar kun je me pijn doen.

0:09:57.900,0:09:59.800
Je kunt me laten lijden.

0:10:01.100,0:10:04.123
Maar ik zeg je[br]dat er iets is wat je niet kunt.

0:10:05.300,0:10:10.499
Je krijgt me niet zover[br]dat ik me afkeer van mijn eigen ervaring.

0:10:11.200,0:10:12.779
Dat kun je niet."

0:10:19.000,0:10:22.601
Mijn toen veel jongere lichaam[br]deed pijn toen het opstond.

0:10:26.400,0:10:31.870
Uit de opgedroogde en brandende sporen[br]van tranen op mijn gezicht kon ik opmaken

0:10:31.870,0:10:34.400
dat ik daar heel lang had gezeten.

0:10:37.400,0:10:40.600
Maar ik kwam omhoog in een belofte:

0:10:42.600,0:10:44.481
"Nooit meer

0:10:45.617,0:10:48.859
zal ik bij mezelf weglopen."

0:10:52.900,0:10:55.754
Hoe ik me aan die belofte[br]ging houden, wist ik niet.

0:10:56.000,0:10:57.981
Om eerlijk te zijn,[br]leer ik dat nog steeds.

0:10:58.331,0:11:02.201
Ik had geen idee hoe die belofte

0:11:02.500,0:11:05.100
in het leven van anderen te brengen.

0:11:06.000,0:11:09.054
Dat leerde ik pas[br]door het werk dat we doen

0:11:09.054,0:11:11.500
met Acceptatie en Commitment Therapie,

0:11:11.500,0:11:13.555
of ACT, en zover was ik nog niet.

0:11:14.400,0:11:16.000
Maar in die 34 jaar

0:11:16.000,0:11:18.400
is er geen dag voorbijgegaan

0:11:19.700,0:11:22.600
waarop ik me niet[br]die belofte heb herinnerd.

0:11:23.900,0:11:27.100
En als je zo op deze plek staat,

0:11:27.100,0:11:29.420
waarvan jullie al weten

0:11:29.420,0:11:31.780
dat het de verstandigste plek is,

0:11:31.900,0:11:33.857
met pijn en met lijden,

0:11:34.020,0:11:35.480
begint er iets te gebeuren.

0:11:35.580,0:11:37.300
Nu weet ik inmiddels

0:11:37.300,0:11:40.486
de wetenschappelijke term[br]voor deze houding.

0:11:40.800,0:11:42.821
Het is emotionele toegankelijkheid.

0:11:43.280,0:11:45.430
We zullen voelen wat er te voelen valt,

0:11:45.430,0:11:47.200
zelfs wanneer dat moeilijk is.

0:11:47.740,0:11:49.670
Het is het vermogen je gedachten te zien

0:11:49.670,0:11:51.390
en er niet in opgesloten te zitten,

0:11:51.390,0:11:54.530
zodat je gedachten[br]je uitzicht niet blokkeren.

0:11:55.080,0:11:57.044
Je kunt ze van een afstand beschouwen.

0:11:57.300,0:12:00.070
Het maakt contact[br]met dit meer spirituele deel van je

0:12:00.070,0:12:03.210
en van daaruit kan het je aandacht

0:12:03.210,0:12:05.500
flexibel, kneedbaar en vrijwillig richten

0:12:05.500,0:12:08.400
op dat wat jouw aandacht nodig heeft.

0:12:09.100,0:12:11.330
Wanneer je dan iets belangrijks ziet,

0:12:11.640,0:12:13.230
kun je het tegemoet treden

0:12:13.230,0:12:14.750
met je handen en armen vrij,

0:12:14.750,0:12:16.900
zodat je kunt voelen en doen

0:12:16.900,0:12:19.000
en bijdragen en participeren.

0:12:20.000,0:12:22.700
Dat is psychologische flexibiliteit.

0:12:25.600,0:12:28.760
En het bouwt verder[br]op dat zaadje dat je kent,

0:12:28.760,0:12:31.410
want als je daar een woord[br]aan zou moeten verbinden,

0:12:31.410,0:12:34.670
denk ik dat je met me eens zou zijn

0:12:34.670,0:12:37.970
dat daar maar één woord[br]voor is, en dat is 'Liefde'.

0:12:38.500,0:12:41.270
Als je met compassie[br]achter jezelf kunt staan

0:12:41.270,0:12:43.717
op een vriendelijke en liefdevolle wijze,

0:12:44.518,0:12:46.300
stelt het leven zich open,

0:12:47.110,0:12:50.290
en dan kun je je richten op zingeving

0:12:50.500,0:12:52.900
en hoe je liefde, participatie,

0:12:52.900,0:12:54.579
schoonheid, bijdrage,

0:12:55.100,0:12:57.550
in het leven[br]van anderen kunt brengen.

0:12:58.670,0:13:00.940
Heel lang heb ik niet ingezien

0:13:00.940,0:13:03.560
dat die gerichtheid op pijn en lijden

0:13:04.860,0:13:07.211
op dezelfde as scharnierde

0:13:07.211,0:13:09.680
als de gerichtheid op doel en betekenis.

0:13:09.680,0:13:11.190
Dat zag ik eerst niet.

0:13:11.210,0:13:13.800
Maar ik begon het in mijn klanten te zien

0:13:13.800,0:13:16.000
toen ik met ACT begon te werken.

0:13:16.000,0:13:18.320
Ik begon het in mijn eigen leven te zien.

0:13:19.500,0:13:21.300
En een paar jaar geleden

0:13:21.300,0:13:23.297
raakte het me met kracht.

0:13:24.340,0:13:27.843
Ik had toen met ACT een paar[br]gerandomiseerde studies gedaan

0:13:28.390,0:13:30.300
en begon net trainingen te verzorgen.

0:13:30.300,0:13:33.695
Ik reisde veel, kwam samen[br]met kleine groepjes clinici

0:13:33.695,0:13:36.163
om instructie te geven[br]over het werk wat we deden.

0:13:36.800,0:13:38.611
Ik was een workshop aan het geven

0:13:38.611,0:13:40.600
en kreeg van die angstgolven,

0:13:40.600,0:13:42.523
wat heel normaal was.

0:13:43.100,0:13:44.500
Ook vandaag de dag

0:13:44.500,0:13:46.947
word ik soms nog bang tijdens het spreken.

0:13:48.100,0:13:50.200
Prima. Daar sta ik open voor.

0:13:50.500,0:13:52.500
Kom maar. Geen probleem.

0:13:54.400,0:13:56.000
Maar toen kwam er nog een golf.

0:13:56.000,0:13:58.318
En opeens dacht ik[br]dat ik zou beginnen te snikken

0:13:58.318,0:14:01.360
ten overstaan van al die clinici,

0:14:02.203,0:14:04.989
dat ik ongecontroleerd zou gaan huilen.

0:14:06.000,0:14:07.469
Ik denk, wat is dit?

0:14:07.800,0:14:10.324
Het moment ging voorbij[br]en ik deed de workshop.

0:14:11.170,0:14:13.775
Ik dacht er niet meer over na[br]tot de volgende workshop,

0:14:13.775,0:14:15.330
waar hetzelfde gebeurde.

0:14:15.990,0:14:20.372
Dit keer merkte ik op[br]dat ik me heel jong voelde.

0:14:21.200,0:14:22.180
Ik vroeg het mezelf,

0:14:22.180,0:14:24.040
terwijl ik met die workshop bezig was:

0:14:24.040,0:14:25.245
"Hoe oud ben je?"

0:14:25.400,0:14:28.200
Ik kreeg het antwoord: "8 of 9."

0:14:29.300,0:14:31.800
Toen schoot er[br]een herinnering door me heen

0:14:31.800,0:14:35.220
van iets dat ik me[br]nooit eerder had herinnerd,

0:14:35.220,0:14:37.802
van toen ik 8 of 9 was.

0:14:38.500,0:14:40.970
Ik kon er tijdens de workshop[br]verder niets mee doen,

0:14:40.970,0:14:42.950
maar 's avonds in het hotel wel.

0:14:45.000,0:14:47.004
Ik lag onder mijn bed

0:14:47.345,0:14:50.920
en luisterde hoe mijn ouders[br]ruzie maakten in de kamer ernaast.

0:14:52.500,0:14:57.826
Mijn vader was weer eens[br]dronken en laat thuisgekomen.

0:14:59.300,0:15:02.264
Mijn moeder ging tegen hem tekeer

0:15:02.900,0:15:06.603
over het verkwisten[br]van ons geld aan zijn verslaving;

0:15:06.800,0:15:10.014
over zijn tekortkomingen[br]als echtgenoot en als vader.

0:15:10.900,0:15:11.900
Hij brieste:

0:15:11.900,0:15:15.730
"Hou je mond! Je moet nu echt uitkijken!",

0:15:15.730,0:15:18.477
en ik wist dat zijn vuisten gebald waren.

0:15:19.100,0:15:21.523
Toen hoorde ik[br]een vreselijke klap

0:15:22.000,0:15:23.738
en mijn moeder schreeuwde.

0:15:26.000,0:15:27.600
Later kwam ik erachter

0:15:27.600,0:15:29.100
dat het de koffietafel was

0:15:29.100,0:15:30.700
die door de huiskamer vloog.

0:15:32.160,0:15:33.463
Ik dacht:

0:15:33.600,0:15:35.458
gaat er bloed vloeien?

0:15:35.900,0:15:37.526
Slaat hij haar?

0:15:38.400,0:15:40.200
Toen, in de geest van die kleine jongen,

0:15:40.200,0:15:42.900
hoorde ik deze woorden heel duidelijk:

0:15:44.100,0:15:46.488
ik ga iets doen.

0:15:49.500,0:15:53.140
Maar ik realiseerde me[br]dat ik niets kon doen,

0:15:53.140,0:15:54.800
niets ongevaarlijks.

0:15:56.100,0:15:58.000
Dus kroop ik verder achteruit,

0:15:58.000,0:16:00.272
hield mezelf vast en huilde.

0:16:03.900,0:16:05.233
Snap je?

0:16:06.420,0:16:09.540
Ik zit daar naar die vechtende[br]ouwe stieren te kijken

0:16:09.540,0:16:11.744
op de faculteit psychologie.

0:16:12.500,0:16:14.449
Ja, ik ben doodsbang,

0:16:15.400,0:16:17.397
en ja, ik ben nerveus,

0:16:17.500,0:16:21.316
maar wat ik echt wil doen[br]is gewoon huilen --

0:16:22.500,0:16:24.513
op de faculteit psychologie?

0:16:24.600,0:16:27.800
(Gelach)

0:16:28.700,0:16:29.863
Kom nou!

0:16:32.500,0:16:34.600
Ik had geen toegang tot hem.

0:16:35.500,0:16:37.300
Ik had geen ruimte voor hem.

0:16:39.400,0:16:42.234
Door hem ben ik psycholoog geworden

0:16:43.400,0:16:45.812
en dat wist ik niet eens.

0:16:47.000,0:16:50.750
Ik raakte verstrikt in de artikelen,

0:16:50.750,0:16:53.330
in mijn cv, de budgetten, mijn prestaties.

0:16:53.330,0:16:54.521
Wauw!

0:16:57.000,0:17:00.738
Maar ik doe dit, omdat hij het me vroeg.

0:17:01.800,0:17:03.544
Om 'iets te doen'.

0:17:05.099,0:17:06.870
In plaats daarvan

0:17:06.870,0:17:12.000
kwam het erop neer dat ik me[br]over hem heenboog en tegen hem zei:

0:17:12.500,0:17:15.300
"Hou je rustig. Ga weg. Hou je mond",

0:17:17.200,0:17:21.200
door weg te lopen, te vechten[br]en me te verstoppen.

0:17:22.000,0:17:24.300
Dat was zo onvriendelijk en zo liefdeloos.

0:17:24.900,0:17:29.261
Tegen wie? Tegen mij en die delen van mij

0:17:29.862,0:17:34.257
die me zelfs verbinden[br]met mijn levensdoel.

0:17:35.800,0:17:38.700
Want onze pijn wijst ons op ons levensdoel

0:17:39.600,0:17:42.100
en ons levensdoel doet pijn.

0:17:42.700,0:17:45.100
Die twee dingen

0:17:45.100,0:17:48.300
zijn twee kanten van hetzelfde muntje.

0:17:49.000,0:17:50.700
Als jij achter jezelf staat

0:17:50.700,0:17:52.570
zelfs als dat moeilijk is,

0:17:52.700,0:17:54.947
is dat een daad van liefde,

0:17:55.100,0:17:58.670
en daaruit kun je de kracht putten

0:17:58.670,0:18:01.085
om te durven besluiten

0:18:01.600,0:18:03.300
je liefde de wereld in te brengen,

0:18:03.300,0:18:05.200
je schoonheid, je communicatie,

0:18:05.200,0:18:08.159
jouw bijdrage aan de wereld.

0:18:08.500,0:18:12.249
En dat deed me nog een belofte doen.

0:18:13.100,0:18:17.324
Nooit meer zal ik jou nog wegduwen,

0:18:19.100,0:18:23.528
noch jouw boodschap over ons doel.

0:18:24.510,0:18:27.409
Ik zal je niet vragen de workshop te doen,

0:18:27.800,0:18:29.900
of de [TEDx] Talk,

0:18:30.500,0:18:32.330
(Gelach)

0:18:33.000,0:18:35.900
maar ik wil dat je bij me bent,

0:18:37.000,0:18:38.868
want je maakt me zachter.

0:18:39.500,0:18:45.630
Door jou snap ik[br]waarom mijn leven hierover gaat.

0:18:46.900,0:18:49.300
Dus is mijn boodschap aan jullie:

0:18:51.050,0:18:54.686
kijk naar wat we weten[br]over psychologische flexibiliteit,

0:18:54.700,0:18:58.923
maar kijk hoe het waar kan maken[br]wat je al lang weet,

0:18:59.800,0:19:02.600
namelijk, dat als je jezelf[br]lief kunt hebben

0:19:02.600,0:19:04.658
zelfs wanneer dat moeilijk is,

0:19:04.800,0:19:07.446
je dat zal helpen om je liefde[br]de wereld in te sturen,

0:19:07.500,0:19:11.537
op een manier zoals jij dat wilt doen.

0:19:13.600,0:19:15.540
Dat is belangrijk.

0:19:16.600,0:19:17.951
En dat weet je.

0:19:18.300,0:19:20.753
Dat huilende kind van 8 in jou weet het.

0:19:22.900,0:19:24.537
We weten het allemaal.

0:19:26.600,0:19:28.500
Want liefde is niet alles.

0:19:29.900,0:19:31.569
Er ís niets anders.

0:19:32.870,0:19:33.790
Dankjewel.

0:19:33.790,0:19:35.420
Ik hoop dat je er iets aan hebt.

0:19:35.420,0:19:36.800
(Applaus)