[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.64,0:00:03.19,Default,,0000,0000,0000,,Một đàn dê rừng, một đàn cá Dialogue: 0,0:00:03.21,0:00:04.82,Default,,0000,0000,0000,,hay một đàn chim. Dialogue: 0,0:00:04.82,0:00:06.89,Default,,0000,0000,0000,,Rất nhiều động vật sống thành đàn lớn Dialogue: 0,0:00:06.89,0:00:08.89,Default,,0000,0000,0000,,giữa khung cảnh hùng vĩ Dialogue: 0,0:00:08.89,0:00:10.60,Default,,0000,0000,0000,,của thế giới tự nhiên. Dialogue: 0,0:00:10.60,0:00:13.32,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao chúng lại sống thành đàn? Dialogue: 0,0:00:13.32,0:00:14.96,Default,,0000,0000,0000,,Câu trả lời thường gặp: Dialogue: 0,0:00:14.96,0:00:17.92,Default,,0000,0000,0000,,để tìm kiếm sự an toàn\Nđi săn theo nhóm Dialogue: 0,0:00:17.92,0:00:20.42,Default,,0000,0000,0000,,hoặc để kết đôi, sinh sản, Dialogue: 0,0:00:20.42,0:00:22.09,Default,,0000,0000,0000,,tất cả những câu trả lời đó, Dialogue: 0,0:00:22.09,0:00:23.32,Default,,0000,0000,0000,,thường là đúng, Dialogue: 0,0:00:23.32,0:00:26.37,Default,,0000,0000,0000,,đưa ra một kết luận lớn \Nvề hành vi của động vật, Dialogue: 0,0:00:26.37,0:00:29.54,Default,,0000,0000,0000,,rằng chúng tự kiểm soát \Nhành vi, Dialogue: 0,0:00:29.54,0:00:31.80,Default,,0000,0000,0000,,chịu trách nhiệm với cơ thể mình. Dialogue: 0,0:00:31.80,0:00:35.22,Default,,0000,0000,0000,,Điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Dialogue: 0,0:00:35.22,0:00:38.15,Default,,0000,0000,0000,,Đây là Artemia, một loài tôm nước mặn. Dialogue: 0,0:00:38.15,0:00:40.91,Default,,0000,0000,0000,,còn gọi là khỉ biển. Dialogue: 0,0:00:40.91,0:00:42.91,Default,,0000,0000,0000,,Nó nhỏ, thường sống một mình Dialogue: 0,0:00:42.91,0:00:45.98,Default,,0000,0000,0000,,nhưng lại có thể tập hợp\Nthành những đám lớn màu đỏ Dialogue: 0,0:00:45.98,0:00:48.23,Default,,0000,0000,0000,,kéo dài đến hàng mét, Dialogue: 0,0:00:48.23,0:00:51.32,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì đây là \Nmột loài kí sinh. Dialogue: 0,0:00:51.32,0:00:54.01,Default,,0000,0000,0000,,Những con tôm này \Nbị nhiễm sán dây, Dialogue: 0,0:00:54.01,0:00:55.98,Default,,0000,0000,0000,,Sán dây có ruột rất dài Dialogue: 0,0:00:55.98,0:00:59.14,Default,,0000,0000,0000,,bộ phận sinh dục ở một đầu \Nvà miệng hình móc câu ở đầu còn lại. Dialogue: 0,0:00:59.14,0:01:01.68,Default,,0000,0000,0000,,Là một nhà báo tự do,\Ntôi rất thông cảm điều đó. Dialogue: 0,0:01:01.68,0:01:03.84,Default,,0000,0000,0000,,( Tiếng cười) Dialogue: 0,0:01:03.84,0:01:06.74,Default,,0000,0000,0000,,Sán dây không chỉ hút \Nchất dinh dưỡng từ cơ thể tôm Dialogue: 0,0:01:06.74,0:01:08.82,Default,,0000,0000,0000,,mà nó còn Dialogue: 0,0:01:08.82,0:01:10.44,Default,,0000,0000,0000,,tấn công những con tôm Dialogue: 0,0:01:10.44,0:01:15.16,Default,,0000,0000,0000,,thay đổi màu sắc của chúng\Ntừ trong suốt sang màu đỏ tươi, Dialogue: 0,0:01:15.16,0:01:16.67,Default,,0000,0000,0000,,giúp tôm sống lâu hơn Dialogue: 0,0:01:16.67,0:01:19.03,Default,,0000,0000,0000,,như nhà sinh vật học Nicolas Rode\Nđã tìm ra, Dialogue: 0,0:01:19.03,0:01:22.39,Default,,0000,0000,0000,,nó khiến tôm bơi theo đàn. Dialogue: 0,0:01:22.39,0:01:25.84,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao? Vì sán dây, \Nnhư nhiều loại kí sinh khác, Dialogue: 0,0:01:25.84,0:01:27.42,Default,,0000,0000,0000,,có một vòng đời rất phức tạp Dialogue: 0,0:01:27.42,0:01:29.69,Default,,0000,0000,0000,,liên quan đến rất nhiều\Nvật chủ khác nhau. Dialogue: 0,0:01:29.69,0:01:32.09,Default,,0000,0000,0000,,Tôm chỉ là một phần của\Nchuyến hành trình. Dialogue: 0,0:01:32.09,0:01:34.70,Default,,0000,0000,0000,,Điểm đến cuối cùng của nó là đây, Dialogue: 0,0:01:34.70,0:01:36.65,Default,,0000,0000,0000,,những con hồng hạc lớn hơn. Dialogue: 0,0:01:36.65,0:01:39.68,Default,,0000,0000,0000,,Sán dây chỉ có thể sinh sản\Ntrên hồng hạc, Dialogue: 0,0:01:39.68,0:01:42.96,Default,,0000,0000,0000,,để tới đó, chúng điều khiển \Nnhững con tôm Dialogue: 0,0:01:42.96,0:01:46.06,Default,,0000,0000,0000,,tập hợp thành những đám màu Dialogue: 0,0:01:46.06,0:01:48.77,Default,,0000,0000,0000,,mà con hồng hạc \Ncó thể dễ dàng phát hiện Dialogue: 0,0:01:48.77,0:01:50.33,Default,,0000,0000,0000,,và xơi tái, Dialogue: 0,0:01:50.33,0:01:53.26,Default,,0000,0000,0000,,đó là bí mật của đàn tôm Artemia. Dialogue: 0,0:01:53.26,0:01:55.43,Default,,0000,0000,0000,,Chúng không sống thành đàn\Nvì muốn vậy, Dialogue: 0,0:01:55.43,0:01:57.50,Default,,0000,0000,0000,,mà vì chúng bị điều khiển. Dialogue: 0,0:01:57.50,0:01:59.20,Default,,0000,0000,0000,,Tập trung thành đám lớn \Nrất nguy hiểm, Dialogue: 0,0:01:59.20,0:02:01.06,Default,,0000,0000,0000,,đối lập hoàn toàn\Nso với bình thường. Dialogue: 0,0:02:01.06,0:02:04.10,Default,,0000,0000,0000,,Sán dây điều khiển bộ não \Nvà cơ thể Dialogue: 0,0:02:04.10,0:02:09.46,Default,,0000,0000,0000,,biến chúng thành phương tiện\Nđến chỗ hồng hạc. Dialogue: 0,0:02:09.46,0:02:10.89,Default,,0000,0000,0000,,Đây là một ví dụ khác Dialogue: 0,0:02:10.89,0:02:13.42,Default,,0000,0000,0000,,về sự điều khiển của kí sinh vật. Dialogue: 0,0:02:13.42,0:02:16.39,Default,,0000,0000,0000,,Đây là một con dế tự tử Dialogue: 0,0:02:16.39,0:02:19.70,Default,,0000,0000,0000,,Con dế này đã nuốt \Nấu trùng giun Gordian Dialogue: 0,0:02:19.70,0:02:21.59,Default,,0000,0000,0000,,hay còn gọi là giun lông ngựa. Dialogue: 0,0:02:21.59,0:02:26.78,Default,,0000,0000,0000,,Con giun đã trưởng thành trong người \Ncon dế và cần xuống nước để sinh sản Dialogue: 0,0:02:26.78,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,nó đã làm vậy bằng cách tiết ra protein Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:31.19,Default,,0000,0000,0000,,làm rối loạn bộ não con dế, Dialogue: 0,0:02:31.19,0:02:33.35,Default,,0000,0000,0000,,khiến con dế có hành động thất thường. Dialogue: 0,0:02:33.35,0:02:35.31,Default,,0000,0000,0000,,Khi đến gần nước, Dialogue: 0,0:02:35.31,0:02:36.93,Default,,0000,0000,0000,,bể bơi này chẳng hạn, Dialogue: 0,0:02:36.93,0:02:39.18,Default,,0000,0000,0000,,nó sẽ nhảy xuống và chết đuối, Dialogue: 0,0:02:39.18,0:02:40.91,Default,,0000,0000,0000,,rồi con giun sẽ luồn lách ra Dialogue: 0,0:02:40.91,0:02:44.76,Default,,0000,0000,0000,,khỏi xác con dế. Dialogue: 0,0:02:44.76,0:02:48.37,Default,,0000,0000,0000,,Ai biết được bên trong con dế \Nlại rộng đến vậy? Dialogue: 0,0:02:48.37,0:02:51.58,Default,,0000,0000,0000,,Sán dây và giun Gordian \Nkhông phải là duy nhất. Dialogue: 0,0:02:51.58,0:02:53.30,Default,,0000,0000,0000,,Chúng chỉ là một phần Dialogue: 0,0:02:53.30,0:02:55.38,Default,,0000,0000,0000,,tập đoàn kí sinh vật \Nđiều khiển ý chí, Dialogue: 0,0:02:55.38,0:02:59.33,Default,,0000,0000,0000,,như nấm, virus, giun, côn trùng... Dialogue: 0,0:02:59.33,0:03:01.90,Default,,0000,0000,0000,,phá hoại và giày xéo Dialogue: 0,0:03:01.90,0:03:04.11,Default,,0000,0000,0000,,ý chí của sinh vật chủ. Dialogue: 0,0:03:04.11,0:03:05.85,Default,,0000,0000,0000,,Tôi lần đầu được biết về điều này Dialogue: 0,0:03:05.85,0:03:10.04,Default,,0000,0000,0000,,qua cuốn " Trải nghiệm cuộc sống"\Ncủa David Attenborough, 20 năm về trước, Dialogue: 0,0:03:10.04,0:03:11.76,Default,,0000,0000,0000,,sau đó là cuốn sách kì diệu có tên Dialogue: 0,0:03:11.76,0:03:14.44,Default,,0000,0000,0000,," Chúa tể loài kí sinh vật"\Ncủa bạn tôi Carl Zimmer. Dialogue: 0,0:03:14.44,0:03:16.58,Default,,0000,0000,0000,,Sau đó, tôi đã viết về những sinh vật này. Dialogue: 0,0:03:16.58,0:03:19.39,Default,,0000,0000,0000,,Có rất ít chủ đề sinh học \Ncó thể cuốn hút tôi đến vậy. Dialogue: 0,0:03:19.39,0:03:23.61,Default,,0000,0000,0000,,Giống như loài kí sinh đó\Ncũng đang điều khiển bộ não của tôi. Dialogue: 0,0:03:23.61,0:03:27.01,Default,,0000,0000,0000,,Sau tất cả, chúng lôi cuốn\Nvà rùng rợn theo một cách thú vị. Dialogue: 0,0:03:27.01,0:03:30.48,Default,,0000,0000,0000,,Khi viết về loài kí sinh,\Nbạn thường dùng những cụm từ như Dialogue: 0,0:03:30.48,0:03:33.52,Default,,0000,0000,0000,," thèm khát được sống" hay \N" thoát ra khỏi cơ thể" Dialogue: 0,0:03:33.52,0:03:34.76,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) Dialogue: 0,0:03:34.76,0:03:36.30,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng có nhiều thứ hơn thế. Dialogue: 0,0:03:36.30,0:03:38.40,Default,,0000,0000,0000,,Tôi là nhà văn, \Nvà đồng nghiệp của tôi Dialogue: 0,0:03:38.40,0:03:41.11,Default,,0000,0000,0000,,hiểu rằng chúng ta rất thích\Nnhững câu chuyện. Dialogue: 0,0:03:41.11,0:03:43.50,Default,,0000,0000,0000,,Loài kí sinh khiến ta\Ncưỡng lại sức lôi cuốn Dialogue: 0,0:03:43.50,0:03:45.35,Default,,0000,0000,0000,,của những câu chuyện hiển nhiên. Dialogue: 0,0:03:45.35,0:03:47.66,Default,,0000,0000,0000,,Thế giới của chúng có những \Ndiễn biến bất ngờ Dialogue: 0,0:03:47.66,0:03:51.27,Default,,0000,0000,0000,,và những lời giải thích không ngờ. Dialogue: 0,0:03:51.27,0:03:52.76,Default,,0000,0000,0000,,Tại sao? Ví dụ, Dialogue: 0,0:03:52.76,0:03:54.94,Default,,0000,0000,0000,,con sâu bướm này Dialogue: 0,0:03:54.94,0:03:56.92,Default,,0000,0000,0000,,bắt đầu đập xung quanh \Nmột cách dữ dội Dialogue: 0,0:03:56.92,0:03:58.58,Default,,0000,0000,0000,,khi côn trùng khác đến gần nó Dialogue: 0,0:03:58.58,0:04:00.84,Default,,0000,0000,0000,,còn với cái tổ kén màu trắng Dialogue: 0,0:04:00.84,0:04:02.28,Default,,0000,0000,0000,,nó có vẻ như \Nđang bảo vệ chúng? Dialogue: 0,0:04:02.28,0:04:05.37,Default,,0000,0000,0000,,Bảo vệ anh chị em ruột \Ncủa chúng ư? Dialogue: 0,0:04:05.37,0:04:06.82,Default,,0000,0000,0000,,Không Dialogue: 0,0:04:06.82,0:04:08.28,Default,,0000,0000,0000,,Nó đã bị tấn công Dialogue: 0,0:04:08.28,0:04:11.50,Default,,0000,0000,0000,,bởi một loài côn trùng kí sinh\Nđẻ trứng bên trong nó. Dialogue: 0,0:04:11.50,0:04:14.26,Default,,0000,0000,0000,,Trứng vỡ ra và côn trùng con\Nmuốn con sâu bướm còn sống Dialogue: 0,0:04:14.26,0:04:16.41,Default,,0000,0000,0000,,trước khi chúng \Nthoát ra khỏi cái xác. Dialogue: 0,0:04:16.41,0:04:18.19,Default,,0000,0000,0000,,Hiểu ý tôi rồi chứ? Dialogue: 0,0:04:18.19,0:04:21.03,Default,,0000,0000,0000,,Giờ, con sâu bướm không chết. Dialogue: 0,0:04:21.03,0:04:23.62,Default,,0000,0000,0000,,Có vẻ như một vài \Ncon côn trùng đứng sau Dialogue: 0,0:04:23.62,0:04:26.95,Default,,0000,0000,0000,,điều khiển nó để\Nbảo vệ chị em ruột của chúng Dialogue: 0,0:04:26.95,0:04:30.61,Default,,0000,0000,0000,,những con đang trưởng thành\Ntrong cái tổ kén đó. Dialogue: 0,0:04:30.61,0:04:34.15,Default,,0000,0000,0000,,Con sâu bướm này \Nnhư một vệ sĩ xác sống Dialogue: 0,0:04:34.15,0:04:37.68,Default,,0000,0000,0000,,bảo vệ con cái\Ncủa loài sinh vật sẽ giết chết nó. Dialogue: 0,0:04:37.68,0:04:41.54,Default,,0000,0000,0000,,(Vỗ tay) Dialogue: 0,0:04:41.54,0:04:45.83,Default,,0000,0000,0000,,Còn rất nhiều điều để trao đổi.\NVà tôi chỉ còn 13 phút (Tiếng cười) Dialogue: 0,0:04:45.83,0:04:47.64,Default,,0000,0000,0000,,Một vài người tại đây Dialogue: 0,0:04:47.64,0:04:49.86,Default,,0000,0000,0000,,có thể đang tự trấn an\Nmột cách tuyệt vọng Dialogue: 0,0:04:49.86,0:04:52.12,Default,,0000,0000,0000,,rằng đây là những sinh vật\Nkì dị Dialogue: 0,0:04:52.12,0:04:54.05,Default,,0000,0000,0000,,trong tự nhiên, \Nrằng chúng nằm ngoài Dialogue: 0,0:04:54.05,0:04:55.87,Default,,0000,0000,0000,,những quan điểm có thể hiểu được, Dialogue: 0,0:04:55.87,0:04:58.25,Default,,0000,0000,0000,,bởi chúng khá nhỏ Dialogue: 0,0:04:58.25,0:04:59.59,Default,,0000,0000,0000,,và dành hầu hết thời gian Dialogue: 0,0:04:59.59,0:05:02.54,Default,,0000,0000,0000,,bên trong cơ thể con khác. Dialogue: 0,0:05:02.54,0:05:04.31,Default,,0000,0000,0000,,Chúng rất dễ bị bỏ qua, Dialogue: 0,0:05:04.31,0:05:06.90,Default,,0000,0000,0000,,không có nghĩa là\Nchúng không quan trọng. Dialogue: 0,0:05:06.90,0:05:09.10,Default,,0000,0000,0000,,Vài năm trước, Kevin Lafferty, Dialogue: 0,0:05:09.10,0:05:12.47,Default,,0000,0000,0000,,đưa một nhóm nhà khoa học\Nđến 3 cửa sông ở vùng California Dialogue: 0,0:05:12.47,0:05:14.22,Default,,0000,0000,0000,,họ đã cân nhắc, phân tích Dialogue: 0,0:05:14.22,0:05:16.22,Default,,0000,0000,0000,,và ghi lại mọi thứ họ tìm thấy Dialogue: 0,0:05:16.22,0:05:17.44,Default,,0000,0000,0000,,họ nhận thấy rằng Dialogue: 0,0:05:17.44,0:05:20.66,Default,,0000,0000,0000,,số lượng kí sinh vật là rất lớn. Dialogue: 0,0:05:20.66,0:05:22.70,Default,,0000,0000,0000,,Phổ biến hơn cả là sán lá, Dialogue: 0,0:05:22.70,0:05:25.35,Default,,0000,0000,0000,,những loài sán rất nhỏ có thể\Nphá hoại sinh vật chủ Dialogue: 0,0:05:25.35,0:05:27.90,Default,,0000,0000,0000,,như là chú ốc sên xấu số này. Dialogue: 0,0:05:27.90,0:05:30.79,Default,,0000,0000,0000,,Một con sán lá\Nthì có vẻ rất nhỏ Dialogue: 0,0:05:30.79,0:05:32.59,Default,,0000,0000,0000,,nhưng tập hợp chúng lại \Nxấp xỉ Dialogue: 0,0:05:32.59,0:05:34.77,Default,,0000,0000,0000,,lũ cá ở vùng cửa sông Dialogue: 0,0:05:34.77,0:05:38.48,Default,,0000,0000,0000,,và gấp 3 đến 9 lần \Ntập hợp các loài chim. Dialogue: 0,0:05:38.48,0:05:41.87,Default,,0000,0000,0000,,Bạn có nhớ giun Gordian\Nsống trong những con dế không? Dialogue: 0,0:05:41.87,0:05:44.42,Default,,0000,0000,0000,,Takuya Sato, một nhà khoa học \Nngười Nhật Dialogue: 0,0:05:44.42,0:05:46.62,Default,,0000,0000,0000,,tìm ra rằng trong một dòng sông, Dialogue: 0,0:05:46.62,0:05:49.37,Default,,0000,0000,0000,,loài giun này đã làm chết rất nhiều\Ndế và châu chấu Dialogue: 0,0:05:49.37,0:05:50.69,Default,,0000,0000,0000,,số côn trùng bị chết đuối Dialogue: 0,0:05:50.69,0:05:54.99,Default,,0000,0000,0000,,chiếm khoảng 60 phần trăm khẩu phần ăn \Ncủa loài cá hồi địa phương. Dialogue: 0,0:05:54.99,0:05:57.93,Default,,0000,0000,0000,,Tác động này không phải là hiếm. Dialogue: 0,0:05:57.93,0:06:00.05,Default,,0000,0000,0000,,Nó rất quan trọng và phần nào phổ biến Dialogue: 0,0:06:00.05,0:06:01.94,Default,,0000,0000,0000,,trong thế giới quanh ta, Dialogue: 0,0:06:01.94,0:06:03.46,Default,,0000,0000,0000,,những nhà khoa học đã tìm ra Dialogue: 0,0:06:03.46,0:06:05.94,Default,,0000,0000,0000,,hàng trăm ví dụ \Nvề những tác động này, Dialogue: 0,0:06:05.94,0:06:08.38,Default,,0000,0000,0000,,thú vị hơn, họ bắt đầu hiểu\Nmột cách chính xác Dialogue: 0,0:06:08.38,0:06:12.44,Default,,0000,0000,0000,,làm thế nào để những sinh vật này \Nkiểm soát vật chủ. Dialogue: 0,0:06:12.44,0:06:14.96,Default,,0000,0000,0000,,Một trong những ví dụ \Nưa thích của tôi. Dialogue: 0,0:06:14.96,0:06:17.42,Default,,0000,0000,0000,,Đây là loài Ampulex Compressa, Dialogue: 0,0:06:17.42,0:06:19.64,Default,,0000,0000,0000,,một loài bọ gián màu ngọc lục bảo, Dialogue: 0,0:06:19.64,0:06:21.94,Default,,0000,0000,0000,,một sự thật toàn cầu đã công nhận Dialogue: 0,0:06:21.94,0:06:23.58,Default,,0000,0000,0000,,rằng loài côn trùng này Dialogue: 0,0:06:23.58,0:06:25.38,Default,,0000,0000,0000,,nếu muốn thụ tinh cho trứng Dialogue: 0,0:06:25.38,0:06:27.84,Default,,0000,0000,0000,,thì cần một con gián. Dialogue: 0,0:06:27.84,0:06:31.25,Default,,0000,0000,0000,,Khi tìm thấy một con gián,\Nnó sẽ đâm vào 1 chiếc vòi, Dialogue: 0,0:06:31.25,0:06:35.16,Default,,0000,0000,0000,,đồng thời là cơ quan cảm giác,\Nđiều mới được khám phá 3 tuần trước. Dialogue: 0,0:06:35.16,0:06:37.68,Default,,0000,0000,0000,,Nó đâm con gián bằng 1 chiếc vòi,\Ncơ quan cảm giác Dialogue: 0,0:06:37.68,0:06:39.47,Default,,0000,0000,0000,,được trang bị một cái bướu nhỏ Dialogue: 0,0:06:39.47,0:06:44.16,Default,,0000,0000,0000,,giúp nó cảm nhận bề mặt não\Ncủa con gián. Dialogue: 0,0:06:44.16,0:06:47.17,Default,,0000,0000,0000,,Như một người mò mẫm\Ntìm kiếm trong túi Dialogue: 0,0:06:47.17,0:06:49.86,Default,,0000,0000,0000,,khi nó tìm thấy phần não, \Nnó tiêm nọc độc Dialogue: 0,0:06:49.86,0:06:53.85,Default,,0000,0000,0000,,vào hai bó noron đặc biệt. Dialogue: 0,0:06:53.85,0:06:56.94,Default,,0000,0000,0000,,Nhà khoa học người Israel \NFrederic Libersat và Ram Gal Dialogue: 0,0:06:56.94,0:07:00.66,Default,,0000,0000,0000,,tìm ra rằng nọc độc đó\Nlà loại vũ khí hóa học đặc biệt. Dialogue: 0,0:07:00.66,0:07:03.20,Default,,0000,0000,0000,,Nó không giết chết\Nhay làm con gián bất tỉnh. Dialogue: 0,0:07:03.20,0:07:05.33,Default,,0000,0000,0000,,Con gián có thể đi Dialogue: 0,0:07:05.33,0:07:08.36,Default,,0000,0000,0000,,bay hoặc chạy tùy thích, Dialogue: 0,0:07:08.36,0:07:10.23,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó lại không muốn thế Dialogue: 0,0:07:10.23,0:07:14.72,Default,,0000,0000,0000,,vì nọc độc đã ngăn chặn \Nđộng lực di chuyển của con gián. Dialogue: 0,0:07:14.72,0:07:18.43,Default,,0000,0000,0000,,Con bọ cơ bản đã xóa bỏ \Nkhả năng thoát thân Dialogue: 0,0:07:18.43,0:07:20.27,Default,,0000,0000,0000,,trong hệ thống điều hành \Ncủa con gián Dialogue: 0,0:07:20.27,0:07:23.50,Default,,0000,0000,0000,,điều khiển nạn nhân Dialogue: 0,0:07:23.50,0:07:25.62,Default,,0000,0000,0000,,tới hang ổ bằng râu Dialogue: 0,0:07:25.62,0:07:28.25,Default,,0000,0000,0000,,giống như dắt chó đi dạo vậy. Dialogue: 0,0:07:28.25,0:07:29.93,Default,,0000,0000,0000,,Tới nơi, nó đẻ trứng, Dialogue: 0,0:07:29.93,0:07:32.21,Default,,0000,0000,0000,,trứng nở, ăn sống vật chủ,\Nchui ra ngoài Dialogue: 0,0:07:32.21,0:07:34.78,Default,,0000,0000,0000,,yadda yadda yadda,\Nbạn đã biết thủ tục này. Dialogue: 0,0:07:34.78,0:07:37.63,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) ( Vỗ tay) Dialogue: 0,0:07:37.63,0:07:40.51,Default,,0000,0000,0000,,Giờ tôi muốn nói rằng, \Nmột khi bị đốt, Dialogue: 0,0:07:40.51,0:07:42.51,Default,,0000,0000,0000,,con gián sẽ không còn là nó nữa. Dialogue: 0,0:07:42.51,0:07:44.86,Default,,0000,0000,0000,,Nó giống như phiên bản lớn\Ncủa con côn trùng, Dialogue: 0,0:07:44.86,0:07:47.70,Default,,0000,0000,0000,,cũng như dế là phiên bản lớn\Ncủa giun Gordian. Dialogue: 0,0:07:47.72,0:07:50.52,Default,,0000,0000,0000,,Những vật chủ này không thể \Nsống sót hay sinh sản. Dialogue: 0,0:07:50.52,0:07:54.13,Default,,0000,0000,0000,,Chúng chỉ có quyền kiểm soát \Nsố mệnh của mình như một chiếc ô tô. Dialogue: 0,0:07:54.13,0:07:58.21,Default,,0000,0000,0000,,Một khi ký sinh vật xâm nhập,\Nvật chủ sẽ không còn quyền quyết định. Dialogue: 0,0:07:58.21,0:08:01.51,Default,,0000,0000,0000,,Tất nhiên, loài người\Nkhông còn xa lạ với sự kiểm soát này. Dialogue: 0,0:08:01.51,0:08:05.01,Default,,0000,0000,0000,,Ta uống thuốc để thay đổi \Nthành phần hóa học trong não và tâm trạng, Dialogue: 0,0:08:05.01,0:08:09.02,Default,,0000,0000,0000,,những tranh luận, quảng cáo \Nhay ý tưởng lớn Dialogue: 0,0:08:09.02,0:08:12.73,Default,,0000,0000,0000,,không phải là đang cố gắng \Nthay đổi suy nghĩ của người khác sao? Dialogue: 0,0:08:12.73,0:08:14.25,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nỗ lực của chúng ta\N Dialogue: 0,0:08:14.25,0:08:16.03,Default,,0000,0000,0000,,còn rất thô sơ và khờ dại so với Dialogue: 0,0:08:16.03,0:08:19.13,Default,,0000,0000,0000,,năng lực của loài kí sinh. Dialogue: 0,0:08:19.13,0:08:21.52,Default,,0000,0000,0000,,Don Draper chỉ ao ước \Nđược sáng suốt Dialogue: 0,0:08:21.52,0:08:26.48,Default,,0000,0000,0000,,và tỉ mỉ như con bọ gián màu xanh. Dialogue: 0,0:08:26.48,0:08:30.22,Default,,0000,0000,0000,,Giờ, tôi nghĩ đây là phần \Nlàm cho kí sinh vật Dialogue: 0,0:08:30.22,0:08:33.00,Default,,0000,0000,0000,,trở nên rất hung hãn và\Ncũng rất hấp dẫn Dialogue: 0,0:08:33.00,0:08:35.63,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta quá đề cao \Ntự do ý chí Dialogue: 0,0:08:35.63,0:08:36.89,Default,,0000,0000,0000,,và sự độc lập Dialogue: 0,0:08:36.89,0:08:39.76,Default,,0000,0000,0000,,đến việc mất đi khả năng đó\Ncho những thế lực vô hình Dialogue: 0,0:08:39.76,0:08:42.52,Default,,0000,0000,0000,,để lại rất nhiều nỗi sợ hãi xã hội\Ntrong sâu thẳm. Dialogue: 0,0:08:42.52,0:08:45.37,Default,,0000,0000,0000,,Lầm lạc của hệ thống chính trị Orwellian,\Nbè phái đen tối, Dialogue: 0,0:08:45.37,0:08:47.22,Default,,0000,0000,0000,,những kẻ muốn kiểm soát ý thức-- Dialogue: 0,0:08:47.22,0:08:50.25,Default,,0000,0000,0000,,đó là phép ẩn dụ cho những\Ncâu chuyện viễn tưởng mơ hồ nhất, Dialogue: 0,0:08:50.25,0:08:55.05,Default,,0000,0000,0000,,thực tế, điều đó xảy ra thường xuyên. Dialogue: 0,0:08:55.05,0:08:59.60,Default,,0000,0000,0000,,Điều này đặt ra cho tôi\Nmột câu hỏi hiển nhiên và gây tranh cãi: Dialogue: 0,0:08:59.60,0:09:03.65,Default,,0000,0000,0000,,Liệu loài nham hiểm và độc ác này \Nảnh hưởng đến hành vi của chúng ta Dialogue: 0,0:09:03.66,0:09:05.23,Default,,0000,0000,0000,,mà ta không hay biết Dialogue: 0,0:09:05.23,0:09:08.05,Default,,0000,0000,0000,,ngoại trừ cơ quan \Nan ninh quốc gia Hoa Kỳ? Dialogue: 0,0:09:08.05,0:09:09.36,Default,,0000,0000,0000,,Nếu là vậy-- Dialogue: 0,0:09:09.36,0:09:13.33,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) (Vỗ tay) Dialogue: 0,0:09:13.33,0:09:15.65,Default,,0000,0000,0000,,Hình như tôi vừa tiết lộ bí mật\Nquốc gia? Dialogue: 0,0:09:15.65,0:09:18.18,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) Dialogue: 0,0:09:18.18,0:09:21.13,Default,,0000,0000,0000,,Một ứng cử viên tốt. Dialogue: 0,0:09:21.13,0:09:24.41,Default,,0000,0000,0000,,Đây là động vật nguyên sinh sống kí sinh \Nhọ Toxoplasma Dialogue: 0,0:09:24.41,0:09:25.100,Default,,0000,0000,0000,,loài sinh vật đáng sợ này Dialogue: 0,0:09:25.100,0:09:28.21,Default,,0000,0000,0000,,xứng đáng \Ncó một biệt danh dễ thương. Dialogue: 0,0:09:28.21,0:09:30.49,Default,,0000,0000,0000,,Toxo gây bệnh cho động vật, Dialogue: 0,0:09:30.49,0:09:31.97,Default,,0000,0000,0000,,rất nhiều loài động vật có vú, Dialogue: 0,0:09:31.97,0:09:35.05,Default,,0000,0000,0000,,nhưng chúng chỉ có thể sinh sản\Ntrong cơ thể mèo Dialogue: 0,0:09:35.05,0:09:37.81,Default,,0000,0000,0000,,Nhà khoa học Joanne Webster \Nđã cho thấy Dialogue: 0,0:09:37.81,0:09:40.00,Default,,0000,0000,0000,,nếu Toxo xâm nhập vào chuột\Nhay động vật gặm nhấm Dialogue: 0,0:09:40.00,0:09:43.47,Default,,0000,0000,0000,,nó sẽ biến con vật trở thành \Ntên lửa săn mèo Dialogue: 0,0:09:43.47,0:09:46.55,Default,,0000,0000,0000,,Nếu con chuột bị nhiễm độc \Nngửi thấy mùi Dialogue: 0,0:09:46.55,0:09:47.77,Default,,0000,0000,0000,,nước tiểu mèo Dialogue: 0,0:09:47.77,0:09:50.49,Default,,0000,0000,0000,,nó sẽ chạy ngay tới chỗ\Nphát ra mùi Dialogue: 0,0:09:50.49,0:09:54.41,Default,,0000,0000,0000,,chứ không chạy đi \Nnhư ta thường thấy. Dialogue: 0,0:09:54.41,0:09:56.95,Default,,0000,0000,0000,,Mèo sẽ ăn con chuột. \NVà Toxo có thể sinh sản. Dialogue: 0,0:09:56.95,0:09:59.82,Default,,0000,0000,0000,,Một câu chuyện điển hình \Ncho Ăn, Con mồi, Tình yêu. Dialogue: 0,0:09:59.82,0:10:07.54,Default,,0000,0000,0000,,(Tiếng cười) ( Vỗ tay) Dialogue: 0,0:10:07.54,0:10:10.51,Default,,0000,0000,0000,,Các bạn thật tốt bụng và rộng lượng. Dialogue: 0,0:10:10.51,0:10:13.61,Default,,0000,0000,0000,,Chào Elizabeth, tôi rất thích \Nbài nói chuyện của cô. Dialogue: 0,0:10:13.61,0:10:17.88,Default,,0000,0000,0000,,Làm thế nào kí sinh vật \Nkiểm soát vật chủ theo cách này? Dialogue: 0,0:10:17.88,0:10:19.20,Default,,0000,0000,0000,,Ta thực sự không biết. Dialogue: 0,0:10:19.20,0:10:22.88,Default,,0000,0000,0000,,Ta biết rằng Toxo sẽ sản sinh\Nmột loại enzim, tạo dopamine, Dialogue: 0,0:10:22.88,0:10:24.69,Default,,0000,0000,0000,,chất giúp tạo động lực. Dialogue: 0,0:10:24.69,0:10:27.33,Default,,0000,0000,0000,,Nó nhắm tới vài phần nhất định\Ntrong não chuột, Dialogue: 0,0:10:27.33,0:10:29.59,Default,,0000,0000,0000,,bao gồm phần khơi gợi tình dục. Dialogue: 0,0:10:29.59,0:10:33.64,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ta không biết những mảnh ghép\Nkhít với nhau như thế nào. Dialogue: 0,0:10:33.64,0:10:37.33,Default,,0000,0000,0000,,Ta chỉ biết loài này\Nlà một đơn bào. Dialogue: 0,0:10:37.33,0:10:39.83,Default,,0000,0000,0000,,Chúng không có hệ thần kinh,\Nkhông có ý thức, Dialogue: 0,0:10:39.83,0:10:41.12,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí không có cơ thể. Dialogue: 0,0:10:41.12,0:10:43.75,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng chúng đang kiểm soát \Nmột con vật? Dialogue: 0,0:10:43.75,0:10:45.17,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta cũng là loài có vú. Dialogue: 0,0:10:45.17,0:10:47.61,Default,,0000,0000,0000,,Và chắc chắn, ta thông minh\Nhơn chuột, Dialogue: 0,0:10:47.61,0:10:50.13,Default,,0000,0000,0000,,nhưng bộ não của chúng ta \Ncó cùng cấu trúc cơ bản Dialogue: 0,0:10:50.13,0:10:53.12,Default,,0000,0000,0000,,cùng loại tế bào, cùng hợp chất \Nbên trong cơ thể, Dialogue: 0,0:10:53.12,0:10:55.07,Default,,0000,0000,0000,,và có cùng loài kí sinh. Dialogue: 0,0:10:55.07,0:10:57.78,Default,,0000,0000,0000,,Có nhiều ước lượng, \Nnhưng một vài con số cho thấy Dialogue: 0,0:10:57.78,0:11:00.14,Default,,0000,0000,0000,,một phần ba dân số trên thế giới Dialogue: 0,0:11:00.14,0:11:01.85,Default,,0000,0000,0000,,có kí sinh Toxo trong não. Dialogue: 0,0:11:01.85,0:11:05.34,Default,,0000,0000,0000,,Nó không dẫn đến \Nmột căn bệnh rõ ràng. Dialogue: 0,0:11:05.34,0:11:09.40,Default,,0000,0000,0000,,Kí sinh vật âm thầm duy trì hoạt động\Ntrong khoảng thời gian dài. Dialogue: 0,0:11:09.40,0:11:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Một vài bằng chứng cho thấy Dialogue: 0,0:11:11.44,0:11:14.47,Default,,0000,0000,0000,,những người mang bệnh có câu trả lời Dialogue: 0,0:11:14.47,0:11:17.20,Default,,0000,0000,0000,,về vấn đề cá nhân \Nkhác với những người khác, Dialogue: 0,0:11:17.20,0:11:19.69,Default,,0000,0000,0000,,có khả năng bị tai nạn xe hơi \Ncao hơn một chút Dialogue: 0,0:11:19.69,0:11:22.29,Default,,0000,0000,0000,,và bằng chứng cho thấy \Nbệnh nhân tâm thần phân liệt Dialogue: 0,0:11:22.29,0:11:24.84,Default,,0000,0000,0000,,dễ bị mắc bệnh hơn. Dialogue: 0,0:11:24.84,0:11:27.02,Default,,0000,0000,0000,,Những bằng chứng này \Nchưa đủ để kết luận Dialogue: 0,0:11:27.02,0:11:30.02,Default,,0000,0000,0000,,thậm chí những người nghiên cứu \Nvề Toxo cũng tranh cãi Dialogue: 0,0:11:30.02,0:11:33.61,Default,,0000,0000,0000,,liệu loài kí sinh có thực sự \Ntác động đến hành vi của chúng ta Dialogue: 0,0:11:33.61,0:11:36.78,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng với sự tồn tại ngày càng nhiều \Nsự kiểm soát ấy Dialogue: 0,0:11:36.78,0:11:38.49,Default,,0000,0000,0000,,Thực sự đáng ngờ Dialogue: 0,0:11:38.49,0:11:42.85,Default,,0000,0000,0000,,liệu loài người có là \Nloài duy nhất không bị ảnh hưởng. Dialogue: 0,0:11:42.85,0:11:47.25,Default,,0000,0000,0000,,Và tôi nghĩ chính khả năng Dialogue: 0,0:11:47.25,0:11:51.48,Default,,0000,0000,0000,,lật ngược cách ta hiểu về thế giới\Nlàm cho loài kí sinh trở nên thú vị. Dialogue: 0,0:11:51.48,0:11:55.36,Default,,0000,0000,0000,,Chúng lôi kéo ta nhìn \Nthế giới tự nhiên theo một cách khác, Dialogue: 0,0:11:55.36,0:11:58.96,Default,,0000,0000,0000,,và tự hỏi liệu hành động\Nta nhìn thấy là đơn giản và hiển nhiên Dialogue: 0,0:11:58.96,0:12:00.49,Default,,0000,0000,0000,,hay trở ngại và khó hiểu, Dialogue: 0,0:12:00.49,0:12:04.01,Default,,0000,0000,0000,,có là kết quả của ý chí Dialogue: 0,0:12:04.01,0:12:05.81,Default,,0000,0000,0000,,đang bị khuất phục Dialogue: 0,0:12:05.81,0:12:08.48,Default,,0000,0000,0000,,bị kiểm soát bởi những thứ khác. Dialogue: 0,0:12:08.48,0:12:10.52,Default,,0000,0000,0000,,Khi mà ý kiến đó \Ncòn nhiều tranh cãi Dialogue: 0,0:12:10.52,0:12:13.44,Default,,0000,0000,0000,,và cách phát triển của loài kí sinh\Ncòn rất kinh khủng Dialogue: 0,0:12:13.44,0:12:18.41,Default,,0000,0000,0000,,tôi nghĩ rằng khả năng gây ngạc nhiên\Nlàm cho chúng thật tuyệt vời và lôi cuốn Dialogue: 0,0:12:18.41,0:12:21.77,Default,,0000,0000,0000,,như gấu trúc,\Nbươm bướm hay cá heo. Dialogue: 0,0:12:21.77,0:12:23.99,Default,,0000,0000,0000,,Trong đoạn kết của\N"Nguồn gốc các loài", Dialogue: 0,0:12:23.99,0:12:26.98,Default,,0000,0000,0000,,Charles Darwin đã viết \Nvề sự vĩ đại của cuộc sống Dialogue: 0,0:12:26.98,0:12:31.08,Default,,0000,0000,0000,,của sự tiến hóa tạo ra \Nvô số những sinh thể đẹp và kì diệu, Dialogue: 0,0:12:31.08,0:12:33.64,Default,,0000,0000,0000,,và tôi nghĩ rất có thể \Nông ấy đang nói về Dialogue: 0,0:12:33.64,0:12:36.82,Default,,0000,0000,0000,,một con sán dây làm con tôm\Ntrở nên hòa đồng hơn Dialogue: 0,0:12:36.82,0:12:40.07,Default,,0000,0000,0000,,hay một con giun \Nlàm con dế phải đi theo ý mình. Dialogue: 0,0:12:40.07,0:12:43.53,Default,,0000,0000,0000,,Cũng có thể, đó chỉ là \Nbài nói chuyện về loài kí sinh Dialogue: 0,0:12:43.53,0:12:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Cảm ơn. Dialogue: 0,0:12:44.95,0:12:57.43,Default,,0000,0000,0000,,(Vỗ tay)