1
00:00:00,645 --> 00:00:03,186
Một đàn dê rừng, một đàn cá

2
00:00:03,206 --> 00:00:04,825
hay một đàn chim.

3
00:00:04,825 --> 00:00:06,893
Rất nhiều động vật sống thành đàn lớn

4
00:00:06,893 --> 00:00:08,887
giữa khung cảnh hùng vĩ

5
00:00:08,887 --> 00:00:10,597
của thế giới tự nhiên.

6
00:00:10,597 --> 00:00:13,321
Tại sao chúng lại sống thành đàn?

7
00:00:13,321 --> 00:00:14,958
Câu trả lời thường gặp:

8
00:00:14,958 --> 00:00:17,924
để tìm kiếm sự an toàn
đi săn theo nhóm

9
00:00:17,924 --> 00:00:20,420
hoặc để kết đôi, sinh sản,

10
00:00:20,420 --> 00:00:22,088
tất cả những câu trả lời đó,

11
00:00:22,088 --> 00:00:23,325
thường là đúng,

12
00:00:23,325 --> 00:00:26,368
đưa ra một kết luận lớn 
về hành vi của động vật,

13
00:00:26,368 --> 00:00:29,545
rằng chúng tự kiểm soát 
hành vi,

14
00:00:29,545 --> 00:00:31,796
chịu trách nhiệm với cơ thể mình.

15
00:00:31,796 --> 00:00:35,223
Điều đó không phải lúc nào cũng đúng.

16
00:00:35,223 --> 00:00:38,147
Đây là Artemia, một loài tôm nước mặn.

17
00:00:38,147 --> 00:00:40,911
còn gọi là khỉ biển.

18
00:00:40,911 --> 00:00:42,906
Nó nhỏ, thường sống một mình

19
00:00:42,906 --> 00:00:45,983
nhưng lại có thể tập hợp
thành những đám lớn màu đỏ

20
00:00:45,983 --> 00:00:48,230
kéo dài đến hàng mét,

21
00:00:48,230 --> 00:00:51,320
bởi vì đây là 
một loài kí sinh.

22
00:00:51,320 --> 00:00:54,006
Những con tôm này 
bị nhiễm sán dây,

23
00:00:54,006 --> 00:00:55,977
Sán dây có ruột rất dài

24
00:00:55,977 --> 00:00:59,145
bộ phận sinh dục ở một đầu 
và miệng hình móc câu ở đầu còn lại.

25
00:00:59,145 --> 00:01:01,680
Là một nhà báo tự do,
tôi rất thông cảm điều đó.

26
00:01:01,680 --> 00:01:03,835
( Tiếng cười)

27
00:01:03,835 --> 00:01:06,743
Sán dây không chỉ hút 
chất dinh dưỡng từ cơ thể tôm

28
00:01:06,743 --> 00:01:08,820
mà nó còn

29
00:01:08,820 --> 00:01:10,440
tấn công những con tôm

30
00:01:10,440 --> 00:01:15,158
thay đổi màu sắc của chúng
từ trong suốt sang màu đỏ tươi,

31
00:01:15,158 --> 00:01:16,674
giúp tôm sống lâu hơn

32
00:01:16,674 --> 00:01:19,031
như nhà sinh vật học Nicolas Rode
đã tìm ra,

33
00:01:19,031 --> 00:01:22,390
nó khiến tôm bơi theo đàn.

34
00:01:22,390 --> 00:01:25,842
Tại sao? Vì sán dây, 
như nhiều loại kí sinh khác,

35
00:01:25,842 --> 00:01:27,423
có một vòng đời rất phức tạp

36
00:01:27,423 --> 00:01:29,687
liên quan đến rất nhiều
vật chủ khác nhau.

37
00:01:29,687 --> 00:01:32,091
Tôm chỉ là một phần của
chuyến hành trình.

38
00:01:32,091 --> 00:01:34,703
Điểm đến cuối cùng của nó là đây,

39
00:01:34,703 --> 00:01:36,650
những con hồng hạc lớn hơn.

40
00:01:36,650 --> 00:01:39,675
Sán dây chỉ có thể sinh sản
trên hồng hạc,

41
00:01:39,675 --> 00:01:42,964
để tới đó, chúng điều khiển 
những con tôm

42
00:01:42,964 --> 00:01:46,055
tập hợp thành những đám màu

43
00:01:46,055 --> 00:01:48,772
mà con hồng hạc 
có thể dễ dàng phát hiện

44
00:01:48,772 --> 00:01:50,331
và xơi tái,

45
00:01:50,331 --> 00:01:53,263
đó là bí mật của đàn tôm Artemia.

46
00:01:53,263 --> 00:01:55,426
Chúng không sống thành đàn
vì muốn vậy,

47
00:01:55,426 --> 00:01:57,502
mà vì chúng bị điều khiển.

48
00:01:57,502 --> 00:01:59,196
Tập trung thành đám lớn 
rất nguy hiểm,

49
00:01:59,196 --> 00:02:01,055
đối lập hoàn toàn
so với bình thường.

50
00:02:01,055 --> 00:02:04,096
Sán dây điều khiển bộ não 
và cơ thể

51
00:02:04,096 --> 00:02:09,462
biến chúng thành phương tiện
đến chỗ hồng hạc.

52
00:02:09,462 --> 00:02:10,889
Đây là một ví dụ khác

53
00:02:10,889 --> 00:02:13,415
về sự điều khiển của kí sinh vật.

54
00:02:13,415 --> 00:02:16,391
Đây là một con dế tự tử

55
00:02:16,391 --> 00:02:19,695
Con dế này đã nuốt 
ấu trùng giun Gordian

56
00:02:19,695 --> 00:02:21,588
hay còn gọi là giun lông ngựa.

57
00:02:21,588 --> 00:02:26,784
Con giun đã trưởng thành trong người 
con dế và cần xuống nước để sinh sản

58
00:02:26,784 --> 00:02:29,000
nó đã làm vậy bằng cách tiết ra protein

59
00:02:29,000 --> 00:02:31,188
làm rối loạn bộ não con dế,

60
00:02:31,188 --> 00:02:33,352
khiến con dế có hành động thất thường.

61
00:02:33,352 --> 00:02:35,307
Khi đến gần nước,

62
00:02:35,307 --> 00:02:36,926
bể bơi này chẳng hạn,

63
00:02:36,926 --> 00:02:39,183
nó sẽ nhảy xuống và chết đuối,

64
00:02:39,183 --> 00:02:40,908
rồi con giun sẽ luồn lách ra

65
00:02:40,908 --> 00:02:44,764
khỏi xác con dế.

66
00:02:44,764 --> 00:02:48,367
Ai biết được bên trong con dế 
lại rộng đến vậy?

67
00:02:48,367 --> 00:02:51,582
Sán dây và giun Gordian 
không phải là duy nhất.

68
00:02:51,582 --> 00:02:53,302
Chúng chỉ là một phần

69
00:02:53,302 --> 00:02:55,379
tập đoàn kí sinh vật 
điều khiển ý chí,

70
00:02:55,379 --> 00:02:59,328
như nấm, virus, giun, côn trùng...

71
00:02:59,328 --> 00:03:01,901
phá hoại và giày xéo

72
00:03:01,901 --> 00:03:04,110
ý chí của sinh vật chủ.

73
00:03:04,110 --> 00:03:05,847
Tôi lần đầu được biết về điều này

74
00:03:05,847 --> 00:03:10,042
qua cuốn " Trải nghiệm cuộc sống"
của David Attenborough, 20 năm về trước,

75
00:03:10,042 --> 00:03:11,764
sau đó là cuốn sách kì diệu có tên

76
00:03:11,764 --> 00:03:14,438
" Chúa tể loài kí sinh vật"
của bạn tôi Carl Zimmer.

77
00:03:14,438 --> 00:03:16,581
Sau đó, tôi đã viết về những sinh vật này.

78
00:03:16,581 --> 00:03:19,392
Có rất ít chủ đề sinh học 
có thể cuốn hút tôi đến vậy.

79
00:03:19,392 --> 00:03:23,607
Giống như loài kí sinh đó
cũng đang điều khiển bộ não của tôi.

80
00:03:23,607 --> 00:03:27,009
Sau tất cả, chúng lôi cuốn
và rùng rợn theo một cách thú vị.

81
00:03:27,009 --> 00:03:30,479
Khi viết về loài kí sinh,
bạn thường dùng những cụm từ như

82
00:03:30,479 --> 00:03:33,519
" thèm khát được sống" hay 
" thoát ra khỏi cơ thể"

83
00:03:33,519 --> 00:03:34,756
(Tiếng cười)

84
00:03:34,756 --> 00:03:36,296
Nhưng có nhiều thứ hơn thế.

85
00:03:36,296 --> 00:03:38,398
Tôi là nhà văn, 
và đồng nghiệp của tôi

86
00:03:38,398 --> 00:03:41,107
hiểu rằng chúng ta rất thích
những câu chuyện.

87
00:03:41,107 --> 00:03:43,500
Loài kí sinh khiến ta
cưỡng lại sức lôi cuốn

88
00:03:43,500 --> 00:03:45,350
của những câu chuyện hiển nhiên.

89
00:03:45,350 --> 00:03:47,660
Thế giới của chúng có những 
diễn biến bất ngờ

90
00:03:47,660 --> 00:03:51,267
và những lời giải thích không ngờ.

91
00:03:51,267 --> 00:03:52,763
Tại sao? Ví dụ,

92
00:03:52,763 --> 00:03:54,941
con sâu bướm này

93
00:03:54,941 --> 00:03:56,915
bắt đầu đập xung quanh 
một cách dữ dội

94
00:03:56,915 --> 00:03:58,583
khi côn trùng khác đến gần nó

95
00:03:58,583 --> 00:04:00,840
còn với cái tổ kén màu trắng

96
00:04:00,840 --> 00:04:02,278
nó có vẻ như 
đang bảo vệ chúng?

97
00:04:02,278 --> 00:04:05,374
Bảo vệ anh chị em ruột 
của chúng ư?

98
00:04:05,374 --> 00:04:06,823
Không

99
00:04:06,823 --> 00:04:08,280
Nó đã bị tấn công

100
00:04:08,280 --> 00:04:11,499
bởi một loài côn trùng kí sinh
đẻ trứng bên trong nó.

101
00:04:11,499 --> 00:04:14,263
Trứng vỡ ra và côn trùng con
muốn con sâu bướm còn sống

102
00:04:14,263 --> 00:04:16,408
trước khi chúng 
thoát ra khỏi cái xác.

103
00:04:16,408 --> 00:04:18,193
Hiểu ý tôi rồi chứ?

104
00:04:18,193 --> 00:04:21,031
Giờ, con sâu bướm không chết.

105
00:04:21,031 --> 00:04:23,616
Có vẻ như một vài 
con côn trùng đứng sau

106
00:04:23,616 --> 00:04:26,953
điều khiển nó để
bảo vệ chị em ruột của chúng

107
00:04:26,953 --> 00:04:30,607
những con đang trưởng thành
trong cái tổ kén đó.

108
00:04:30,607 --> 00:04:34,146
Con sâu bướm này 
như một vệ sĩ xác sống

109
00:04:34,146 --> 00:04:37,677
bảo vệ con cái
của loài sinh vật sẽ giết chết nó.

110
00:04:37,677 --> 00:04:41,535
(Vỗ tay)

111
00:04:41,535 --> 00:04:45,830
Còn rất nhiều điều để trao đổi.
Và tôi chỉ còn 13 phút (Tiếng cười)

112
00:04:45,830 --> 00:04:47,641
Một vài người tại đây

113
00:04:47,641 --> 00:04:49,859
có thể đang tự trấn an
một cách tuyệt vọng

114
00:04:49,859 --> 00:04:52,119
rằng đây là những sinh vật
kì dị

115
00:04:52,119 --> 00:04:54,050
trong tự nhiên, 
rằng chúng nằm ngoài

116
00:04:54,050 --> 00:04:55,870
những quan điểm có thể hiểu được,

117
00:04:55,870 --> 00:04:58,248
bởi chúng khá nhỏ

118
00:04:58,248 --> 00:04:59,588
và dành hầu hết thời gian

119
00:04:59,588 --> 00:05:02,542
bên trong cơ thể con khác.

120
00:05:02,542 --> 00:05:04,313
Chúng rất dễ bị bỏ qua,

121
00:05:04,313 --> 00:05:06,898
không có nghĩa là
chúng không quan trọng.

122
00:05:06,898 --> 00:05:09,103
Vài năm trước, Kevin Lafferty,

123
00:05:09,103 --> 00:05:12,472
đưa một nhóm nhà khoa học
đến 3 cửa sông ở vùng California

124
00:05:12,472 --> 00:05:14,220
họ đã cân nhắc, phân tích

125
00:05:14,220 --> 00:05:16,215
và ghi lại mọi thứ họ tìm thấy

126
00:05:16,215 --> 00:05:17,443
họ nhận thấy rằng

127
00:05:17,443 --> 00:05:20,659
số lượng kí sinh vật là rất lớn.

128
00:05:20,659 --> 00:05:22,703
Phổ biến hơn cả là sán lá,

129
00:05:22,703 --> 00:05:25,353
những loài sán rất nhỏ có thể
phá hoại sinh vật chủ

130
00:05:25,353 --> 00:05:27,899
như là chú ốc sên xấu số này.

131
00:05:27,899 --> 00:05:30,788
Một con sán lá
thì có vẻ rất nhỏ

132
00:05:30,788 --> 00:05:32,587
nhưng tập hợp chúng lại 
xấp xỉ

133
00:05:32,587 --> 00:05:34,773
lũ cá ở vùng cửa sông

134
00:05:34,773 --> 00:05:38,480
và gấp 3 đến 9 lần 
tập hợp các loài chim.

135
00:05:38,480 --> 00:05:41,874
Bạn có nhớ giun Gordian
sống trong những con dế không?

136
00:05:41,874 --> 00:05:44,415
Takuya Sato, một nhà khoa học 
người Nhật

137
00:05:44,415 --> 00:05:46,617
tìm ra rằng trong một dòng sông,

138
00:05:46,617 --> 00:05:49,371
loài giun này đã làm chết rất nhiều
dế và châu chấu

139
00:05:49,371 --> 00:05:50,690
số côn trùng bị chết đuối

140
00:05:50,690 --> 00:05:54,994
chiếm khoảng 60 phần trăm khẩu phần ăn 
của loài cá hồi địa phương.

141
00:05:54,994 --> 00:05:57,928
Tác động này không phải là hiếm.

142
00:05:57,928 --> 00:06:00,048
Nó rất quan trọng và phần nào phổ biến

143
00:06:00,048 --> 00:06:01,939
trong thế giới quanh ta,

144
00:06:01,939 --> 00:06:03,460
những nhà khoa học đã tìm ra

145
00:06:03,460 --> 00:06:05,942
hàng trăm ví dụ 
về những tác động này,

146
00:06:05,942 --> 00:06:08,379
thú vị hơn, họ bắt đầu hiểu
một cách chính xác

147
00:06:08,379 --> 00:06:12,437
làm thế nào để những sinh vật này 
kiểm soát vật chủ.

148
00:06:12,437 --> 00:06:14,961
Một trong những ví dụ 
ưa thích của tôi.

149
00:06:14,961 --> 00:06:17,418
Đây là loài Ampulex Compressa,

150
00:06:17,418 --> 00:06:19,642
một loài bọ gián màu ngọc lục bảo,

151
00:06:19,642 --> 00:06:21,936
một sự thật toàn cầu đã công nhận

152
00:06:21,936 --> 00:06:23,579
rằng loài côn trùng này

153
00:06:23,579 --> 00:06:25,375
nếu muốn thụ tinh cho trứng

154
00:06:25,375 --> 00:06:27,841
thì cần một con gián.

155
00:06:27,841 --> 00:06:31,251
Khi tìm thấy một con gián,
nó sẽ đâm vào 1 chiếc vòi,

156
00:06:31,252 --> 00:06:35,162
đồng thời là cơ quan cảm giác,
điều mới được khám phá 3 tuần trước.

157
00:06:35,162 --> 00:06:37,677
Nó đâm con gián bằng 1 chiếc vòi,
cơ quan cảm giác

158
00:06:37,677 --> 00:06:39,471
được trang bị một cái bướu nhỏ

159
00:06:39,471 --> 00:06:44,156
giúp nó cảm nhận bề mặt não
của con gián.

160
00:06:44,156 --> 00:06:47,174
Như một người mò mẫm
tìm kiếm trong túi

161
00:06:47,174 --> 00:06:49,861
khi nó tìm thấy phần não, 
nó tiêm nọc độc

162
00:06:49,861 --> 00:06:53,852
vào hai bó noron đặc biệt.

163
00:06:53,852 --> 00:06:56,935
Nhà khoa học người Israel 
Frederic Libersat và Ram Gal

164
00:06:56,935 --> 00:07:00,660
tìm ra rằng nọc độc đó
là loại vũ khí hóa học đặc biệt.

165
00:07:00,660 --> 00:07:03,204
Nó không giết chết
hay làm con gián bất tỉnh.

166
00:07:03,204 --> 00:07:05,331
Con gián có thể đi

167
00:07:05,331 --> 00:07:08,356
bay hoặc chạy tùy thích,

168
00:07:08,356 --> 00:07:10,231
nhưng nó lại không muốn thế

169
00:07:10,231 --> 00:07:14,721
vì nọc độc đã ngăn chặn 
động lực di chuyển của con gián.

170
00:07:14,725 --> 00:07:18,431
Con bọ cơ bản đã xóa bỏ 
khả năng thoát thân

171
00:07:18,431 --> 00:07:20,271
trong hệ thống điều hành 
của con gián

172
00:07:20,271 --> 00:07:23,504
điều khiển nạn nhân

173
00:07:23,504 --> 00:07:25,615
tới hang ổ bằng râu

174
00:07:25,615 --> 00:07:28,254
giống như dắt chó đi dạo vậy.

175
00:07:28,254 --> 00:07:29,931
Tới nơi, nó đẻ trứng,

176
00:07:29,931 --> 00:07:32,207
trứng nở, ăn sống vật chủ,
chui ra ngoài

177
00:07:32,207 --> 00:07:34,776
yadda yadda yadda,
bạn đã biết thủ tục này.

178
00:07:34,776 --> 00:07:37,626
(Tiếng cười) ( Vỗ tay)

179
00:07:37,626 --> 00:07:40,506
Giờ tôi muốn nói rằng, 
một khi bị đốt,

180
00:07:40,506 --> 00:07:42,511
con gián sẽ không còn là nó nữa.

181
00:07:42,511 --> 00:07:44,861
Nó giống như phiên bản lớn
của con côn trùng,

182
00:07:44,861 --> 00:07:47,704
cũng như dế là phiên bản lớn
của giun Gordian.

183
00:07:47,719 --> 00:07:50,519
Những vật chủ này không thể 
sống sót hay sinh sản.

184
00:07:50,519 --> 00:07:54,128
Chúng chỉ có quyền kiểm soát 
số mệnh của mình như một chiếc ô tô.

185
00:07:54,128 --> 00:07:58,212
Một khi ký sinh vật xâm nhập,
vật chủ sẽ không còn quyền quyết định.

186
00:07:58,212 --> 00:08:01,511
Tất nhiên, loài người
không còn xa lạ với sự kiểm soát này.

187
00:08:01,513 --> 00:08:05,013
Ta uống thuốc để thay đổi 
thành phần hóa học trong não và tâm trạng,

188
00:08:05,013 --> 00:08:09,024
những tranh luận, quảng cáo 
hay ý tưởng lớn

189
00:08:09,024 --> 00:08:12,727
không phải là đang cố gắng 
thay đổi suy nghĩ của người khác sao?

190
00:08:12,727 --> 00:08:14,254
Nhưng nỗ lực của chúng ta


191
00:08:14,254 --> 00:08:16,032
còn rất thô sơ và khờ dại so với

192
00:08:16,032 --> 00:08:19,127
năng lực của loài kí sinh.

193
00:08:19,127 --> 00:08:21,519
Don Draper chỉ ao ước 
được sáng suốt

194
00:08:21,519 --> 00:08:26,479
và tỉ mỉ như con bọ gián màu xanh.

195
00:08:26,479 --> 00:08:30,219
Giờ, tôi nghĩ đây là phần 
làm cho kí sinh vật

196
00:08:30,219 --> 00:08:33,005
trở nên rất hung hãn và
cũng rất hấp dẫn

197
00:08:33,005 --> 00:08:35,627
Chúng ta quá đề cao 
tự do ý chí

198
00:08:35,627 --> 00:08:36,888
và sự độc lập

199
00:08:36,888 --> 00:08:39,759
đến việc mất đi khả năng đó
cho những thế lực vô hình

200
00:08:39,759 --> 00:08:42,515
để lại rất nhiều nỗi sợ hãi xã hội
trong sâu thẳm.

201
00:08:42,515 --> 00:08:45,368
Lầm lạc của hệ thống chính trị Orwellian,
bè phái đen tối,

202
00:08:45,368 --> 00:08:47,222
những kẻ muốn kiểm soát ý thức--

203
00:08:47,222 --> 00:08:50,250
đó là phép ẩn dụ cho những
câu chuyện viễn tưởng mơ hồ nhất,

204
00:08:50,250 --> 00:08:55,048
thực tế, điều đó xảy ra thường xuyên.

205
00:08:55,048 --> 00:08:59,600
Điều này đặt ra cho tôi
một câu hỏi hiển nhiên và gây tranh cãi:

206
00:08:59,600 --> 00:09:03,653
Liệu loài nham hiểm và độc ác này 
ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta

207
00:09:03,659 --> 00:09:05,234
mà ta không hay biết

208
00:09:05,234 --> 00:09:08,053
ngoại trừ cơ quan 
an ninh quốc gia Hoa Kỳ?

209
00:09:08,053 --> 00:09:09,360
Nếu là vậy--

210
00:09:09,360 --> 00:09:13,326
(Tiếng cười) (Vỗ tay)

211
00:09:13,326 --> 00:09:15,648
Hình như tôi vừa tiết lộ bí mật
quốc gia?

212
00:09:15,648 --> 00:09:18,175
(Tiếng cười)

213
00:09:18,175 --> 00:09:21,129
Một ứng cử viên tốt.

214
00:09:21,129 --> 00:09:24,407
Đây là động vật nguyên sinh sống kí sinh 
họ Toxoplasma

215
00:09:24,407 --> 00:09:25,996
loài sinh vật đáng sợ này

216
00:09:25,996 --> 00:09:28,206
xứng đáng 
có một biệt danh dễ thương.

217
00:09:28,206 --> 00:09:30,488
Toxo gây bệnh cho động vật,

218
00:09:30,488 --> 00:09:31,966
rất nhiều loài động vật có vú,

219
00:09:31,966 --> 00:09:35,047
nhưng chúng chỉ có thể sinh sản
trong cơ thể mèo

220
00:09:35,047 --> 00:09:37,808
Nhà khoa học Joanne Webster 
đã cho thấy

221
00:09:37,808 --> 00:09:40,001
nếu Toxo xâm nhập vào chuột
hay động vật gặm nhấm

222
00:09:40,001 --> 00:09:43,473
nó sẽ biến con vật trở thành 
tên lửa săn mèo

223
00:09:43,473 --> 00:09:46,549
Nếu con chuột bị nhiễm độc 
ngửi thấy mùi

224
00:09:46,549 --> 00:09:47,773
nước tiểu mèo

225
00:09:47,773 --> 00:09:50,493
nó sẽ chạy ngay tới chỗ
phát ra mùi

226
00:09:50,493 --> 00:09:54,412
chứ không chạy đi 
như ta thường thấy.

227
00:09:54,412 --> 00:09:56,947
Mèo sẽ ăn con chuột. 
Và Toxo có thể sinh sản.

228
00:09:56,947 --> 00:09:59,819
Một câu chuyện điển hình 
cho Ăn, Con mồi, Tình yêu.

229
00:09:59,819 --> 00:10:07,537
(Tiếng cười) ( Vỗ tay)

230
00:10:07,537 --> 00:10:10,514
Các bạn thật tốt bụng và rộng lượng.

231
00:10:10,514 --> 00:10:13,609
Chào Elizabeth, tôi rất thích 
bài nói chuyện của cô.

232
00:10:13,609 --> 00:10:17,877
Làm thế nào kí sinh vật 
kiểm soát vật chủ theo cách này?

233
00:10:17,877 --> 00:10:19,197
Ta thực sự không biết.

234
00:10:19,197 --> 00:10:22,875
Ta biết rằng Toxo sẽ sản sinh
một loại enzim, tạo dopamine,

235
00:10:22,875 --> 00:10:24,690
chất giúp tạo động lực.

236
00:10:24,690 --> 00:10:27,331
Nó nhắm tới vài phần nhất định
trong não chuột,

237
00:10:27,331 --> 00:10:29,586
bao gồm phần khơi gợi tình dục.

238
00:10:29,586 --> 00:10:33,637
Nhưng ta không biết những mảnh ghép
khít với nhau như thế nào.

239
00:10:33,637 --> 00:10:37,327
Ta chỉ biết loài này
là một đơn bào.

240
00:10:37,327 --> 00:10:39,829
Chúng không có hệ thần kinh,
không có ý thức,

241
00:10:39,829 --> 00:10:41,122
thậm chí không có cơ thể.

242
00:10:41,122 --> 00:10:43,746
Nhưng chúng đang kiểm soát 
một con vật?

243
00:10:43,746 --> 00:10:45,172
Chúng ta cũng là loài có vú.

244
00:10:45,172 --> 00:10:47,606
Và chắc chắn, ta thông minh
hơn chuột,

245
00:10:47,606 --> 00:10:50,130
nhưng bộ não của chúng ta 
có cùng cấu trúc cơ bản

246
00:10:50,130 --> 00:10:53,123
cùng loại tế bào, cùng hợp chất 
bên trong cơ thể,

247
00:10:53,123 --> 00:10:55,070
và có cùng loài kí sinh.

248
00:10:55,070 --> 00:10:57,778
Có nhiều ước lượng, 
nhưng một vài con số cho thấy

249
00:10:57,778 --> 00:11:00,138
một phần ba dân số trên thế giới

250
00:11:00,138 --> 00:11:01,851
có kí sinh Toxo trong não.

251
00:11:01,851 --> 00:11:05,339
Nó không dẫn đến 
một căn bệnh rõ ràng.

252
00:11:05,339 --> 00:11:09,397
Kí sinh vật âm thầm duy trì hoạt động
trong khoảng thời gian dài.

253
00:11:09,400 --> 00:11:11,439
Một vài bằng chứng cho thấy

254
00:11:11,439 --> 00:11:14,473
những người mang bệnh có câu trả lời

255
00:11:14,473 --> 00:11:17,202
về vấn đề cá nhân 
khác với những người khác,

256
00:11:17,202 --> 00:11:19,686
có khả năng bị tai nạn xe hơi 
cao hơn một chút

257
00:11:19,686 --> 00:11:22,289
và bằng chứng cho thấy 
bệnh nhân tâm thần phân liệt

258
00:11:22,289 --> 00:11:24,835
dễ bị mắc bệnh hơn.

259
00:11:24,835 --> 00:11:27,018
Những bằng chứng này 
chưa đủ để kết luận

260
00:11:27,018 --> 00:11:30,019
thậm chí những người nghiên cứu 
về Toxo cũng tranh cãi

261
00:11:30,019 --> 00:11:33,609
liệu loài kí sinh có thực sự 
tác động đến hành vi của chúng ta

262
00:11:33,609 --> 00:11:36,783
Nhưng với sự tồn tại ngày càng nhiều 
sự kiểm soát ấy

263
00:11:36,783 --> 00:11:38,488
Thực sự đáng ngờ

264
00:11:38,488 --> 00:11:42,847
liệu loài người có là 
loài duy nhất không bị ảnh hưởng.

265
00:11:42,853 --> 00:11:47,246
Và tôi nghĩ chính khả năng

266
00:11:47,246 --> 00:11:51,483
lật ngược cách ta hiểu về thế giới
làm cho loài kí sinh trở nên thú vị.

267
00:11:51,483 --> 00:11:55,359
Chúng lôi kéo ta nhìn 
thế giới tự nhiên theo một cách khác,

268
00:11:55,359 --> 00:11:58,960
và tự hỏi liệu hành động
ta nhìn thấy là đơn giản và hiển nhiên

269
00:11:58,960 --> 00:12:00,490
hay trở ngại và khó hiểu,

270
00:12:00,490 --> 00:12:04,006
có là kết quả của ý chí

271
00:12:04,006 --> 00:12:05,808
đang bị khuất phục

272
00:12:05,808 --> 00:12:08,478
bị kiểm soát bởi những thứ khác.

273
00:12:08,478 --> 00:12:10,518
Khi mà ý kiến đó 
còn nhiều tranh cãi

274
00:12:10,518 --> 00:12:13,441
và cách phát triển của loài kí sinh
còn rất kinh khủng

275
00:12:13,441 --> 00:12:18,413
tôi nghĩ rằng khả năng gây ngạc nhiên
làm cho chúng thật tuyệt vời và lôi cuốn

276
00:12:18,413 --> 00:12:21,772
như gấu trúc,
bươm bướm hay cá heo.

277
00:12:21,772 --> 00:12:23,991
Trong đoạn kết của
"Nguồn gốc các loài",

278
00:12:23,991 --> 00:12:26,980
Charles Darwin đã viết 
về sự vĩ đại của cuộc sống

279
00:12:26,980 --> 00:12:31,083
của sự tiến hóa tạo ra 
vô số những sinh thể đẹp và kì diệu,

280
00:12:31,083 --> 00:12:33,644
và tôi nghĩ rất có thể 
ông ấy đang nói về

281
00:12:33,644 --> 00:12:36,824
một con sán dây làm con tôm
trở nên hòa đồng hơn

282
00:12:36,824 --> 00:12:40,073
hay một con giun 
làm con dế phải đi theo ý mình.

283
00:12:40,073 --> 00:12:43,532
Cũng có thể, đó chỉ là 
bài nói chuyện về loài kí sinh

284
00:12:43,532 --> 00:12:44,953
Cảm ơn.

285
00:12:44,953 --> 00:12:57,431
(Vỗ tay)