1
00:00:00,645 --> 00:00:03,196
Bir antilop sürüsü, bir balık sürüsü,

2
00:00:03,196 --> 00:00:04,825
ya da bir kuş sürüsü...

3
00:00:04,825 --> 00:00:06,893
Birçok hayvan büyük gruplar halinde yaşar.

4
00:00:06,893 --> 00:00:08,879
Bu, doğadaki en güzel

5
00:00:08,879 --> 00:00:10,597
manzaralardan biridir.

6
00:00:10,597 --> 00:00:13,321
Peki neden gruplar halinde yaşarlar?

7
00:00:13,321 --> 00:00:15,478
Genellikle sayıca üstün oldukları için

8
00:00:15,478 --> 00:00:17,924
bunun güvenli olduğu, sürü halinde avlanmayı

9
00:00:17,924 --> 00:00:20,850
ya da çiftleşmeyi sağladığı düşünülür.

10
00:00:20,850 --> 00:00:22,088
Bu açıklamaların tamamı,

11
00:00:22,088 --> 00:00:23,514
genelde doğru olsalar bile,

12
00:00:23,514 --> 00:00:24,940
varsayımlardan ibarettir:

13
00:00:24,940 --> 00:00:26,798
Hayvanların hareketlerini

14
00:00:26,798 --> 00:00:29,545
tayin edebildiklerini ve bedenlerini

15
00:00:29,545 --> 00:00:32,119
kontrol edebildiklerini farzederler.

16
00:00:32,119 --> 00:00:34,363
Aslında gerçekler pek de böyle değildir.

17
00:00:35,783 --> 00:00:38,307
Bu Artemia, yani tuzlu su karidesi.

18
00:00:38,307 --> 00:00:41,201
Muhtemelen siz "su maymunu" olarak tanıyorsunuz.

19
00:00:41,201 --> 00:00:43,176
Küçüktür ve genellikle yalnız yaşarlar.

20
00:00:43,176 --> 00:00:46,373
Ama büyük, kırmızı bir sürü halinde

21
00:00:46,373 --> 00:00:48,520
metrelerce yayılırlar.

22
00:00:48,520 --> 00:00:51,130
İşte bu görünüm parazitten kaynaklanmaktadır.

23
00:00:51,130 --> 00:00:54,006
Bu karidese ise bir tenya bulaştı.

24
00:00:54,006 --> 00:00:56,257
Tenyalar şerit gibi uzundur ve

25
00:00:56,257 --> 00:00:59,495
bir tarafta üreme organı, diğer tarafta kancalı ağzı vardır.

26
00:00:59,495 --> 00:01:01,920
Serbest bir gazeteci olarak karidesin duygularını paylaşıyorum.

27
00:01:01,920 --> 00:01:04,255
(Kahkahalar)

28
00:01:04,255 --> 00:01:06,943
Tenya, Artemia'nın vücudundaki tüm besinleri emerken

29
00:01:06,943 --> 00:01:08,820
başka şeyler de yapar:

30
00:01:08,820 --> 00:01:10,710
Onun üreme kabiliyetini elinden alır.

31
00:01:10,710 --> 00:01:15,158
Şeffaf olan rengini kıpkırmızı yapar.

32
00:01:15,158 --> 00:01:16,844
Aynı zamanda ömrünü uzatır.

33
00:01:16,844 --> 00:01:19,031
Biyolog Nicolas Rode'un keşfettiği gibi,

34
00:01:19,031 --> 00:01:22,390
onları gruplar halinde yüzmeye zorlar.

35
00:01:22,390 --> 00:01:25,842
Neden mi? Çünkü tenyalar da diğer parazitler gibi

36
00:01:25,842 --> 00:01:27,633
farklı konaklarla dolu

37
00:01:27,633 --> 00:01:29,797
karmaşık bir hayat döngüsüne sahiptir.

38
00:01:29,797 --> 00:01:32,291
Karides, onun yolculuğunda sadece ilk adımdır.

39
00:01:32,291 --> 00:01:34,933
Onun nihai hedefi budur:

40
00:01:34,933 --> 00:01:36,750
Flamingo...

41
00:01:36,750 --> 00:01:39,675
Tenya, sadece bir flamingonun içinde üreyebilir.

42
00:01:39,675 --> 00:01:42,964
Bu yüzden ona ulaşmak için karidesleri konak olarak kullanır.

43
00:01:42,964 --> 00:01:46,055
Onları dikkat çekici renkteki sürüler haline getirir.

44
00:01:46,055 --> 00:01:48,772
Bu, flamingonun onları görebilmesini

45
00:01:48,772 --> 00:01:50,801
ve bir çırpıda yutmasını kolaylaştırır.

46
00:01:50,801 --> 00:01:53,503
Artemia sürüsünün sırrı işte budur.

47
00:01:53,503 --> 00:01:55,556
Kendi iradeleriyle toplanmıyorlar.

48
00:01:55,556 --> 00:01:57,502
Aksine hükmediliyorlar.

49
00:01:57,502 --> 00:01:59,516
Burada kalabalık olmak fayda etmiyor.

50
00:01:59,516 --> 00:02:01,325
Hatta zarar veriyor.

51
00:02:01,325 --> 00:02:04,216
Tenya, onların beyinlerini ve vücutlarını gaspediyor

52
00:02:04,216 --> 00:02:07,062
ve flamingoya ulaşabileceği

53
00:02:07,062 --> 00:02:09,519
birer araç haline getiriyor.

54
00:02:09,519 --> 00:02:11,979
Paraziter manipülasyona dair

55
00:02:11,979 --> 00:02:13,705
bir başka örnek de bu.

56
00:02:13,705 --> 00:02:16,391
Bu, intihara meyilli bir cırcır böceği.

57
00:02:16,391 --> 00:02:19,695
Bu böcek, kılımsısolucanın ya da

58
00:02:19,695 --> 00:02:21,948
at kılı solucanının larvasını yuttu.

59
00:02:21,948 --> 00:02:24,254
Solucan, böceğin içinde yetişkin hale gelmiş durumda

60
00:02:24,254 --> 00:02:27,112
ama üreyebilmek için suya girmesi gerekiyor.

61
00:02:27,122 --> 00:02:29,570
Bunun için böceğin aklını karıştıran

62
00:02:29,570 --> 00:02:31,438
proteinleri açığa çıkarıyor

63
00:02:31,438 --> 00:02:33,782
ve böceğin düzensiz haraket etmesine neden oluyor.

64
00:02:33,782 --> 00:02:35,707
Cırcır böceği, yüzme havuzu gibi

65
00:02:35,707 --> 00:02:37,136
bir su kaynağına ulaştığında

66
00:02:37,136 --> 00:02:39,593
suya atlıyor ve boğuluyor.

67
00:02:39,593 --> 00:02:42,558
Solucan ise, çekirgenin ölü bedeninden

68
00:02:42,558 --> 00:02:45,134
sıyrılıp dışarı çıkıyor.

69
00:02:45,134 --> 00:02:48,367
Cırcır böcekleri belki de düşündüğümüzden daha büyükler.

70
00:02:48,367 --> 00:02:51,902
Tenyalar ve kıl solucanları, beyne hükmeden

71
00:02:51,902 --> 00:02:55,382
parazit ordusunun yalnızca bir bölümü.

72
00:02:55,382 --> 00:02:59,578
Mantarlar, virüsler, solucanlar, böcekler ve çok daha fazlası

73
00:02:59,578 --> 00:03:01,901
konaklarının iradesini yıkma ve

74
00:03:01,901 --> 00:03:04,650
onlara hükmetme konusunda uzmanlaşmıştır.

75
00:03:04,650 --> 00:03:06,857
Ben, hayatın bu yönünü ilk kez 20 yıl önce

76
00:03:06,857 --> 00:03:08,590
David Attenborough'un "Trials of Life"

77
00:03:08,590 --> 00:03:10,132
belgeselinde öğrendim.

78
00:03:10,132 --> 00:03:12,034
Daha sonra arkadaşım Carl Zimmer imzalı

79
00:03:12,034 --> 00:03:14,648
"Parasite Rex" adlı o mükemmel kitapta okudum.

80
00:03:14,648 --> 00:03:16,851
O günden beri bu canlılar hakkında yazıyorum.

81
00:03:16,851 --> 00:03:19,792
Biyolojideki bazı konular beni daha çok heyacanlandırıyor.

82
00:03:19,792 --> 00:03:23,388
Parazitlerin beynimi ele geçirmesi gibi konular...

83
00:03:23,388 --> 00:03:25,139
Çünkü her şeye rağmen bu canlılar

84
00:03:25,139 --> 00:03:27,517
hem ilgi çekici hem de müthiş ürkütücüler.

85
00:03:27,517 --> 00:03:29,799
Parazitler hakkında yazıyorsanız,

86
00:03:29,799 --> 00:03:32,743
kelime hazneniz "diri diri yedi", "vücudundan fırlayarak çıktı"

87
00:03:32,743 --> 00:03:34,209
gibi ifadelerle genişler.

88
00:03:34,209 --> 00:03:35,426
(Kahkahalar)

89
00:03:35,426 --> 00:03:36,866
Ama o kadar basit değil tabii.

90
00:03:36,866 --> 00:03:38,678
Ben bir yazarım ve izleyicilerin arasında bulunan

91
00:03:38,678 --> 00:03:41,277
benim gibi yazarlar hikayelere aşık olduğumuzu bilirler.

92
00:03:41,277 --> 00:03:43,740
Parazitler bizi bayağı hikayelerin cazibesine

93
00:03:43,740 --> 00:03:45,480
direnmeye davet eder.

94
00:03:45,480 --> 00:03:48,260
Onların dünyası beklentilerimizle oynar

95
00:03:48,260 --> 00:03:51,507
ve beklenmeyen açıklamalarla doludur.

96
00:03:51,507 --> 00:03:54,843
Örneğin, bu tırtıl,

97
00:03:54,843 --> 00:03:57,201
kendisine ve koruduğunu sandığımız

98
00:03:57,201 --> 00:03:58,975
o beyaz kozalara yaklaşan

99
00:03:58,975 --> 00:04:00,503
bir böcek gördüğünde

100
00:04:00,503 --> 00:04:01,390
sizce neden

101
00:04:01,390 --> 00:04:03,108
debelenip duruyor?

102
00:04:03,108 --> 00:04:05,374
Belki de kardeşlerini koruyor.

103
00:04:05,374 --> 00:04:07,173
Hayır.

104
00:04:07,173 --> 00:04:09,440
Bu tırtıl, yumurtalarını içeri bırakan

105
00:04:09,440 --> 00:04:11,779
paraziter bir yabanarısının saldırısına uğradı.

106
00:04:11,779 --> 00:04:13,123
Genç arılar yumurtadan çıktı

107
00:04:13,123 --> 00:04:14,767
ve bedeni terketmeden önce

108
00:04:14,767 --> 00:04:16,088
tırtılı diri diri yediler.

109
00:04:16,088 --> 00:04:18,433
İşte tam da bunu kastetmiştim.

110
00:04:18,433 --> 00:04:21,171
Şimdi... Aslında tırtıl ölmedi.

111
00:04:21,171 --> 00:04:23,616
Bazı arılar arkada bekledi

112
00:04:23,616 --> 00:04:27,463
ve tırtılı, kardeşlerini korumak üzere zapttettiler.

113
00:04:27,463 --> 00:04:29,207
Kardeşleri ise o sırada,

114
00:04:29,207 --> 00:04:30,917
kozaların içinde büyüyordu.

115
00:04:30,917 --> 00:04:32,826
İşte kafa sallayan bu tırtıl,

116
00:04:32,826 --> 00:04:35,657
onu öldüren yaratığın yavrularını koruyan

117
00:04:35,657 --> 00:04:38,259
bir zombi koruma haline geldi.

118
00:04:38,259 --> 00:04:41,675
(Alkışlar)

119
00:04:41,675 --> 00:04:46,020
Daha çok konu var ama benim sadece 13 dakikam var. (Kahkahalar)

120
00:04:46,020 --> 00:04:48,051
Bazılarınız bu canlıların

121
00:04:48,051 --> 00:04:50,559
doğadaki tuhaflıklardan biri olduğu

122
00:04:50,559 --> 00:04:52,679
veya aykırı oldukları konusunda

123
00:04:52,679 --> 00:04:54,850
ümitsizce teselli bulmaya çalışıyor olabilir.

124
00:04:54,850 --> 00:04:56,460
Bunu anlayabilirim

125
00:04:56,460 --> 00:04:58,508
çünkü parazitler çok küçüktürler

126
00:04:58,508 --> 00:05:00,688
ve zamanlarının çoğunu başka canlıların

127
00:05:00,688 --> 00:05:02,542
bedeninde geçiriyorlar.

128
00:05:02,542 --> 00:05:04,313
Onları görmezden gelmek hiç de zor değil.

129
00:05:04,313 --> 00:05:07,218
Ama bu, önemli olmadıkları anlamına gelmiyor.

130
00:05:07,218 --> 00:05:09,783
Birkaç yıl önce Kevin Lafferty adında bir adam

131
00:05:09,783 --> 00:05:12,972
bir grup bilim insanını Kaliforniya'daki 3 farklı nehir ağzına götürdü.

132
00:05:12,972 --> 00:05:14,620
Buldukları her şeyi

133
00:05:14,620 --> 00:05:16,595
ölçüp biçtiler ve kayıt altına aldılar.

134
00:05:16,595 --> 00:05:18,793
Parazitlerin fazla olduğu yerlerde

135
00:05:18,793 --> 00:05:20,929
en çok rastladıkları şey trematod'lardı;

136
00:05:20,929 --> 00:05:23,353
yani konaklarının ürüme yeteneğini ortadan kaldırmada

137
00:05:23,353 --> 00:05:25,523
uzmanlaşmış küçük solucanlar.

138
00:05:25,523 --> 00:05:28,019
Tıpkı bu şanssız salyangoz gibi...

139
00:05:28,019 --> 00:05:31,148
Tek bir trematod küçük, mikroskobik bir canlıdır.

140
00:05:31,148 --> 00:05:33,097
Ama toplandıklarında nehirdeki

141
00:05:33,097 --> 00:05:35,303
tüm balıklar kadar ağır olurlar.

142
00:05:35,303 --> 00:05:38,840
Hatta kuşlardan 3-9 kat arası daha ağır hale gelirler.

143
00:05:38,840 --> 00:05:41,084
Gösterdiğim at kılı solucanını hatırlayın.

144
00:05:41,084 --> 00:05:42,372
Cırcır böcekli hikayeyi...

145
00:05:42,372 --> 00:05:44,745
Takuya Sato adlı bir Japon bilim insanı

146
00:05:44,745 --> 00:05:46,531
bu solucanı bir derede buldu.

147
00:05:46,531 --> 00:05:48,762
Bu solucanlar o kadar çok cırcır böceğini

148
00:05:48,762 --> 00:05:50,591
ve çekirgeyi suya sürükledi ki,

149
00:05:50,591 --> 00:05:52,810
boğulan böcekler bölgedeki alabalıkların

150
00:05:52,810 --> 00:05:55,434
besinlerinin %60'ını karşıladılar.

151
00:05:55,434 --> 00:05:58,098
Manipülasyon bir tuhaflık değildir.

152
00:05:58,098 --> 00:06:00,258
O, içinde yaşadığımız dünyanın önemli

153
00:06:00,258 --> 00:06:02,209
ve olağan bir parçasıdır.

154
00:06:02,209 --> 00:06:03,920
Bilim insanları, son yıllarda

155
00:06:03,920 --> 00:06:06,402
buna benzer yüzlerce manipülatör keşfetti.

156
00:06:06,402 --> 00:06:09,319
Daha heyecan verici olanı ise, artık konaklarını

157
00:06:09,319 --> 00:06:12,847
nasıl kontrol ettiklerini tam olarak anlamaya başladılar.

158
00:06:12,847 --> 00:06:15,191
Ve bu benim en sevdiğim örneklerden biri:

159
00:06:15,191 --> 00:06:17,418
Bu bir Ampulex compressa;

160
00:06:17,418 --> 00:06:19,912
yani zümrüt yabanarısı.

161
00:06:19,912 --> 00:06:21,936
Ve bir zümrüt yabanarısının

162
00:06:21,936 --> 00:06:23,739
döllenmiş yumurtaları için

163
00:06:23,739 --> 00:06:25,885
bir hamamböceğine muhtaç olduğu

164
00:06:25,885 --> 00:06:28,081
artık herkesçe bilinen bir gerçektir.

165
00:06:28,081 --> 00:06:29,731
Hamamböceğini bulduğunda

166
00:06:29,731 --> 00:06:31,502
aynı zamanda bir duyu organı

167
00:06:31,502 --> 00:06:33,211
olan iğnesiyle onu sokar.

168
00:06:33,211 --> 00:06:35,732
Bu ayrıntı 3 hafta önce keşfedildi.

169
00:06:35,732 --> 00:06:37,487
Bir duyu organı olan ve

170
00:06:37,487 --> 00:06:40,271
böcek beyninin karakteristik yapısını hissetmesini sağlayan

171
00:06:40,271 --> 00:06:42,736
küçük sensörlerle donatılmış o iğnesini

172
00:06:42,736 --> 00:06:44,573
hamamböceğinin beynine saplar.

173
00:06:44,573 --> 00:06:47,174
Çantasının altını üstüne getiren bir âmâ gibi

174
00:06:47,174 --> 00:06:49,521
böceğin beynini bulur ve çok özel

175
00:06:49,521 --> 00:06:53,852
iki sinir hücresi kümesine zehirini enjekte eder.

176
00:06:53,852 --> 00:06:56,935
İsrailli bilim insanları Frederic Libersat ve Ram Gai

177
00:06:56,935 --> 00:07:00,750
zehrin özel bir kimyasal silah olduğunu keşfettiler.

178
00:07:00,750 --> 00:07:03,204
Bu silah böceği ne öldürüyor, ne de uyuşturuyordu.

179
00:07:03,204 --> 00:07:05,331
Hamam böceği, eğer isteseydi

180
00:07:05,331 --> 00:07:08,356
uçabilir veya kaçabilir

181
00:07:08,356 --> 00:07:10,231
ama istemiyor.

182
00:07:10,231 --> 00:07:13,611
Çünkü zehir onun yürüme motivasyonunu

183
00:07:13,611 --> 00:07:15,115
elinden alıyor; o kadar.

184
00:07:15,115 --> 00:07:18,001
Yabanarısı, böceğin işletim sisteminden

185
00:07:18,001 --> 00:07:20,851
tehlikeden uzaklaşma güdüsünü siliyor.

186
00:07:20,851 --> 00:07:23,504
Böylece çaresiz kurbanını

187
00:07:23,504 --> 00:07:25,615
bir köpek dolaştırır gibi

188
00:07:25,615 --> 00:07:28,174
antenlerinden tutup inine sürüklüyor.

189
00:07:28,174 --> 00:07:30,191
Vardıklarında üzerine yumurtalarını bırakıyor;

190
00:07:30,191 --> 00:07:32,357
yumurtalar çatlıyor, onu diri diri yiyip vücudundan fışkırıyorlar.

191
00:07:32,357 --> 00:07:35,136
Vs, vs... İşte hep bildiğiniz raconlar.

192
00:07:35,136 --> 00:07:38,176
(Kahkahalar) (Alkışlar)

193
00:07:38,176 --> 00:07:40,506
Arı tarafından sokulan bir hamamböceği

194
00:07:40,506 --> 00:07:42,701
artık bir böcek değildir.

195
00:07:42,701 --> 00:07:45,061
Daha çok yabanarısının bir uzantısıdır.

196
00:07:45,061 --> 00:07:48,004
Tıpkı cırcır böceğinin at kılı solucanının uzantısı olduğu gibi.

197
00:07:48,004 --> 00:07:50,629
Bu konaklar üreyemeyecek veya hayatta kalamayacaklar.

198
00:07:50,629 --> 00:07:52,318
Kendi kaderlerine ancak benim arabam

199
00:07:52,318 --> 00:07:54,242
kadar hükmedebilirler.

200
00:07:54,242 --> 00:07:56,232
Parazit bir kere içlerine girdi mi

201
00:07:56,232 --> 00:07:58,707
konakların hiçbir söz hakkı kalmaz.

202
00:07:58,707 --> 00:07:59,781
İnsanlar için de

203
00:07:59,781 --> 00:08:01,623
manipülasyon sıradışı değildir.

204
00:08:01,623 --> 00:08:03,643
Beyinlerimizin kimyasını ve ruh halimizi

205
00:08:03,643 --> 00:08:05,384
değiştirmek için uyuşturucu alabiliyoruz.

206
00:08:05,384 --> 00:08:09,024
Peki ya argümanlar, reklamlar, büyük fikirler...

207
00:08:09,024 --> 00:08:13,037
başkalarının düşüncelerini etkileme girişimleri değil midir?

208
00:08:13,037 --> 00:08:14,814
Fakat bizim yöntemlerimiz

209
00:08:14,814 --> 00:08:17,052
parazitlerin itinalı metotlarının yanında

210
00:08:17,052 --> 00:08:19,197
üstünkörü ve yavan kalıyor.

211
00:08:19,197 --> 00:08:21,689
Don Draper, bir zümrüt yabanarısı

212
00:08:21,689 --> 00:08:25,099
kadar şık ve titiz olmayı ancak rüyasında görürdü.

213
00:08:26,549 --> 00:08:30,219
Bence parazitleri bu kadar fesat yapan

214
00:08:30,219 --> 00:08:33,275
ve cazip kılan şeyin bir parçası da şu:

215
00:08:33,275 --> 00:08:35,627
Özgür irademize ve bağımsızlığımıza

216
00:08:35,627 --> 00:08:37,278
o kadar fazla değer biçiyoruz ki,

217
00:08:37,278 --> 00:08:39,019
bu özelliklerimizi göze görünmeyen güçlere

218
00:08:39,019 --> 00:08:40,377
kaptırma duygusu

219
00:08:40,377 --> 00:08:43,075
en derindeki sosyal korkularımızı harekete geçiriyor.

220
00:08:43,075 --> 00:08:45,698
Orwell-vari distopyalar, karmakarışık entrikalar

221
00:08:45,698 --> 00:08:47,462
ve zihnimize hükmeden kötü adamlar...

222
00:08:47,462 --> 00:08:50,250
Bunlar en karanlık düşlerimizde yer eden kinayeler.

223
00:08:50,250 --> 00:08:55,048
Fakat bunlar doğada her zaman oluyor.

224
00:08:55,048 --> 00:08:57,680
Bu da beni bariz ve rahatsız edici

225
00:08:57,680 --> 00:08:59,980
bir soruya yönlendiriyor:

226
00:08:59,980 --> 00:09:01,703
Davranışlarımızı bizim bilgimiz dışında

227
00:09:01,703 --> 00:09:03,659
kontrol eden, kötücül ve uğursuz

228
00:09:03,659 --> 00:09:05,374
parazitler var mı?

229
00:09:05,374 --> 00:09:08,193
Tabii NSA (ABD Ulusal Güvenlik Ajansı) dışında...

230
00:09:08,193 --> 00:09:09,770
Ya gerçekten varsa?

231
00:09:09,770 --> 00:09:13,706
(Kahkahalar) (Alkışlar)

232
00:09:13,706 --> 00:09:15,648
Şu an alnımda kırmızı bir nokta var, değil mi ?

233
00:09:15,648 --> 00:09:18,445
(Kahkahalar)

234
00:09:18,445 --> 00:09:21,129
Eğer varsa, bu onlar için iyi bir aday:

235
00:09:21,129 --> 00:09:24,407
Bu, Toksoplazma gondii ya da kısaca Toxo.

236
00:09:24,407 --> 00:09:26,156
Çünkü korkutucu yaratıklar

237
00:09:26,156 --> 00:09:28,576
her zaman sevimli bir isim alırlar.

238
00:09:28,576 --> 00:09:30,598
Toxo memelileri enfekte eder;

239
00:09:30,598 --> 00:09:32,406
çok farklı memeli türlerine geçer

240
00:09:32,406 --> 00:09:35,467
ama sadece kedinin içinde üreyebilir.

241
00:09:35,467 --> 00:09:37,808
Joanne Webster gibi bilim insanları

242
00:09:37,808 --> 00:09:40,341
bir sıçanın ya da farenin içine girdiğinde

243
00:09:40,341 --> 00:09:43,933
Toxo'nun bir kemirgeni nasıl kedi-bulucu füze haline getirdiğini göstermiştir.

244
00:09:43,933 --> 00:09:46,549
Enfekte olmuş fare, kedi idrarının

245
00:09:46,549 --> 00:09:48,403
tatlı kokusunu aldığında

246
00:09:48,403 --> 00:09:50,243
ondan kaçmak yerine

247
00:09:50,243 --> 00:09:54,412
kokunun kaynağına doğru ilerler.

248
00:09:54,412 --> 00:09:56,997
Kedi fareyi yer. Toxo üreme şansı bulur.

249
00:09:56,997 --> 00:10:00,019
Alın size tam bir "Ye, Avlan, Sev" hikayesi...

250
00:10:00,019 --> 00:10:04,487
(Kahkahalar) (Alkışlar)

251
00:10:07,512 --> 00:10:11,054
Siz çok cömert ve yardımsever insanlarsınız.

252
00:10:11,054 --> 00:10:13,449
Merhaba Elizabeth, konuşmanı çok sevdim

253
00:10:13,449 --> 00:10:15,887
Peki, parazitler konaklarını bu yönde

254
00:10:15,887 --> 00:10:17,871
nasıl kontrol ediyorlar?

255
00:10:17,871 --> 00:10:19,417
Gerçekten bilmiyoruz.

256
00:10:19,417 --> 00:10:20,885
Toxo'nun dopamin yapan bir enzim

257
00:10:20,885 --> 00:10:22,877
salgıladığını, bunun ödül ve motivasyonla ilgili

258
00:10:22,877 --> 00:10:24,690
olduğunu biliyoruz.

259
00:10:24,690 --> 00:10:27,121
Kemirgenin beynindeki belirli bölgeleri hedeflediğini,

260
00:10:27,121 --> 00:10:29,846
cinsel uyarılmayla ilgili noktaları da dahil ettiğini biliyoruz.

261
00:10:29,846 --> 00:10:32,087
Ama yap-bozun parçalarının nasıl bir araya geldiği

262
00:10:32,087 --> 00:10:33,631
henüz çok net değil.

263
00:10:33,631 --> 00:10:35,367
Net olan, bu şeyin

264
00:10:35,367 --> 00:10:37,319
tek hücreli olduğu.

265
00:10:37,319 --> 00:10:38,689
Sinir sistemi yoktur.

266
00:10:38,689 --> 00:10:39,971
Bilinci yoktur.

267
00:10:39,971 --> 00:10:41,551
Bir bedeni bile yoktur.

268
00:10:41,551 --> 00:10:43,836
Ama buna rağmen bir memeliyi mi manipüle ediyor?

269
00:10:43,836 --> 00:10:45,355
Biz memelileriz.

270
00:10:45,355 --> 00:10:47,597
Bir fareden daha akıllı olduğumuzdan eminiz

271
00:10:47,597 --> 00:10:50,130
ama beyinlerimiz aynı temel prensiple çalışıyor;

272
00:10:50,130 --> 00:10:51,783
aynı tip hücreler,

273
00:10:51,783 --> 00:10:53,211
aynı kimyasallar,

274
00:10:53,211 --> 00:10:55,990
ve aynı parazitler.

275
00:10:55,990 --> 00:10:58,478
Tahminler değişiklik gösterse de rakamlar,

276
00:10:58,478 --> 00:11:00,608
dünyada her 3 insandan birinin beyninde

277
00:11:00,608 --> 00:11:02,291
Toxo olduğunu öne sürüyor.

278
00:11:02,291 --> 00:11:05,629
Genellikle bu, herhangi bir hastalığa doğrudan neden olmuyor.

279
00:11:05,629 --> 00:11:07,497
Parazit uzun süre vücutta

280
00:11:07,497 --> 00:11:09,400
pasif kalabiliyor.

281
00:11:09,400 --> 00:11:11,439
Fakat bazı kanıtlar, taşıyıcı bireylerin

282
00:11:11,439 --> 00:11:14,473
kişilik testlerinde diğer insanlardan

283
00:11:14,473 --> 00:11:17,202
farklı skorlar elde etmelerine ve araba kazaları karşısında

284
00:11:17,202 --> 00:11:19,686
daha fazla risk taşımalarına neden olduğunu gösteriyor.

285
00:11:19,686 --> 00:11:22,289
Ve şizofrenlerin

286
00:11:22,289 --> 00:11:24,835
daha fazla enfekte olma riski taşıdığını aktarıyor.

287
00:11:24,835 --> 00:11:27,018
Bana göre bu kanıtlar hala yeterince ikna edici değil.

288
00:11:27,018 --> 00:11:28,929
Hatta Toxo araştırmacılarının arasında bile

289
00:11:28,929 --> 00:11:31,369
parazitin davranışlarımızı gerçekten etkileyip

290
00:11:31,369 --> 00:11:33,754
etkilemediği konusunda fikir ayrılığı var.

291
00:11:33,754 --> 00:11:36,863
Fakat benzer manipülasyonların doğası dikkate alındığında,

292
00:11:36,863 --> 00:11:39,398
benzer şekilde etkilenmeyen tek türün

293
00:11:39,398 --> 00:11:41,317
insan olduğunu düşünmek de tamamen

294
00:11:41,317 --> 00:11:43,033
mantıksız geliyor.

295
00:11:43,033 --> 00:11:47,246
Parazitlerin dünyayla ilgili görüşlerimizi

296
00:11:47,246 --> 00:11:49,403
sürekli altüst etmesi

297
00:11:49,403 --> 00:11:51,890
parazitleri muhteşem canlılar yapıyor.

298
00:11:51,890 --> 00:11:55,739
Bizi, doğaya farklı açılardan bakmaya davet ediyorlar.

299
00:11:55,739 --> 00:11:58,130
Ve ister basit ve bariz,

300
00:11:58,130 --> 00:12:00,317
ister karmaşık ve kafa karıştırıcı olsun,

301
00:12:00,317 --> 00:12:03,010
gördüğümüz davranışların bireylerin

302
00:12:03,010 --> 00:12:04,996
kendi rızalarıyla mı ortaya çıktığını,

303
00:12:04,996 --> 00:12:06,589
yoksa metazori yoluyla mı başka bir şeyin

304
00:12:06,589 --> 00:12:07,758
kontrolüyle mi gerçekleştiğini

305
00:12:07,758 --> 00:12:09,178
sormaya davet ediyorlar.

306
00:12:09,178 --> 00:12:10,958
Bu fikir rahatsız edici olsa da,

307
00:12:10,958 --> 00:12:13,611
parazitlerin alışkanlıkları tüyler ürpertse de,

308
00:12:13,611 --> 00:12:15,233
bizi şaşırtma kabiliyetleri

309
00:12:15,233 --> 00:12:18,408
onları yeryüzündeki bir panda, kelebek veya yunus

310
00:12:18,408 --> 00:12:21,772
kadar büyüleyici ve karizmatik kılıyor.

311
00:12:21,772 --> 00:12:24,591
"Türlerin Kökeni"nin sonunda

312
00:12:24,591 --> 00:12:26,980
Charles Darwin, yaşamın ihtişamına

313
00:12:26,980 --> 00:12:29,633
ve sonsuz sayıdaki en güzel

314
00:12:29,633 --> 00:12:31,857
ve en harika yaşam formlarına değinir.

315
00:12:31,857 --> 00:12:36,204
Onun, karidesi sosyalleştiren tenyalardan

316
00:12:36,204 --> 00:12:39,084
ya da hamamböceğini gezmeye çıkaran arılardan

317
00:12:39,084 --> 00:12:40,733
da bahsettiğini düşünmek istiyorum.

318
00:12:40,733 --> 00:12:43,562
Ama bana şu anda bunları söyleten, belki de parazitin kendisidir.

319
00:12:43,562 --> 00:12:44,952
Teşekkür ederim.

320
00:12:44,952 --> 00:12:49,792
(Alkışlar)