1
00:00:00,515 --> 00:00:03,196
Stado antylop gnu, ławica ryb,

2
00:00:03,196 --> 00:00:04,825
stado ptaków.

3
00:00:04,825 --> 00:00:06,889
Wiele zwierząt formuje duże grupy,

4
00:00:06,899 --> 00:00:10,597
które tworzą przepiękne
przyrodnicze widowiska.

5
00:00:10,597 --> 00:00:13,321
Po co formują grupy?

6
00:00:13,321 --> 00:00:14,958
Pospolite odpowiedzi to

7
00:00:14,958 --> 00:00:17,924
większe bezpieczeństwo,
wspólne polowanie

8
00:00:17,924 --> 00:00:20,420
czy okres godowy.

9
00:00:20,420 --> 00:00:22,088
Wszystkie wyjaśnienia,

10
00:00:22,088 --> 00:00:23,325
choć zwykle słuszne,

11
00:00:23,325 --> 00:00:26,368
zakładają, że zwierzęta

12
00:00:26,368 --> 00:00:29,545
kontrolują swoje zachowania,

13
00:00:29,545 --> 00:00:31,796
panują nad swoim ciałem.

14
00:00:31,796 --> 00:00:35,223
A to nie zawsze prawda.

15
00:00:35,223 --> 00:00:38,147
To Artemia, słonowodny skorupiak

16
00:00:38,147 --> 00:00:40,911
zwany solowcem, 
solankowcem czy słonaczkiem.

17
00:00:40,911 --> 00:00:42,906
Są małe, zwykle żyją samotnie,

18
00:00:42,906 --> 00:00:46,433
ale czasem gromadzą się
w dużych rojach czerwonego koloru

19
00:00:46,433 --> 00:00:48,230
ciągnących się metrami,

20
00:00:48,230 --> 00:00:51,320
które formują z powodu pasożyta.

21
00:00:51,320 --> 00:00:54,006
Są zainfekowane tasiemcem,

22
00:00:54,006 --> 00:00:56,387
czyli długim,
żyjącym jelitem, posiadającym

23
00:00:56,387 --> 00:00:59,405
genitalia na jednym końcu
i otwór gębowy z haczykami na drugim.

24
00:00:59,405 --> 00:01:01,680
Będąc niezależnym dziennikarzem,
współczuję.

25
00:01:01,680 --> 00:01:03,835
(Śmiech)

26
00:01:03,835 --> 00:01:06,743
Tasiemiec wysysa 
substancje odżywcze z solowców,

27
00:01:06,743 --> 00:01:08,820
ale to nie wszystko.

28
00:01:08,820 --> 00:01:10,440
Kastruje je,

29
00:01:10,440 --> 00:01:15,158
zmienia ich kolor 
z przezroczystego na jaskrawoczerwony,

30
00:01:15,158 --> 00:01:16,674
przez to żyją dłużej,

31
00:01:16,674 --> 00:01:19,031
i jak zauważył biolog Nicolas Rode,

32
00:01:19,031 --> 00:01:22,390
powoduje to, że pływają w grupach.

33
00:01:22,390 --> 00:01:25,842
Dlaczego? Ponieważ tasiemiec,
jak wiele innych pasożytów,

34
00:01:25,842 --> 00:01:27,423
ma złożony cykl życiowy

35
00:01:27,423 --> 00:01:29,687
obejmujący różnych żywicieli.

36
00:01:29,687 --> 00:01:32,091
Solowiec to jeden 
z przystanków na trasie.

37
00:01:32,091 --> 00:01:34,703
Celem ostatecznym

38
00:01:34,703 --> 00:01:36,650
jest flaming różowy.

39
00:01:36,650 --> 00:01:40,488
Tylko we flamingu 
tasiemiec może się rozmnożyć,

40
00:01:40,488 --> 00:01:42,964
żeby się tam dostać,
sprawia, że solowce

41
00:01:42,964 --> 00:01:46,055
formują kolorowy,
rzucający się w oczy rój,

42
00:01:46,055 --> 00:01:48,772
który flaming łatwo dostrzeże

43
00:01:48,772 --> 00:01:50,331
i pożre.

44
00:01:50,331 --> 00:01:53,263
Oto sekret roju solowców.

45
00:01:53,263 --> 00:01:55,426
Nie są towarzyskie
z ich własnej woli,

46
00:01:55,426 --> 00:01:57,502
ale dlatego, że są kontrolowane.

47
00:01:57,502 --> 00:01:59,196
Grupa nie zapewnia bezpieczeństwa,

48
00:01:59,196 --> 00:02:01,055
jest dokładnie odwrotnie.

49
00:02:01,055 --> 00:02:04,096
Tasiemiec przejmuje kontrolę
nad ich mózgami i ciałami,

50
00:02:04,096 --> 00:02:05,492
zamieniając je w pojazdy,

51
00:02:05,492 --> 00:02:09,459
którymi dotrze do flaminga.

52
00:02:09,459 --> 00:02:10,889
Kolejny przykład

53
00:02:10,889 --> 00:02:13,415
pasożytniczej manipulacji.

54
00:02:13,415 --> 00:02:16,391
Świerszcz-samobójca.

55
00:02:16,391 --> 00:02:19,695
Połknął on larwę drucieńca,

56
00:02:19,695 --> 00:02:21,588
należącego do nitnikowców.

57
00:02:21,588 --> 00:02:23,744
Larwa rośnie i osiąga dojrzałość,

58
00:02:23,744 --> 00:02:26,782
ale żeby się rozmnożyć
musi trafić do wody.

59
00:02:26,782 --> 00:02:29,000
By to osiągnąć wydziela białko,

60
00:02:29,000 --> 00:02:31,188
które ogłupia świerszcza

61
00:02:31,188 --> 00:02:33,352
i powoduje nieobliczalne zachowanie.

62
00:02:33,352 --> 00:02:35,307
Gdy świerszcz jest blisko wody,

63
00:02:35,307 --> 00:02:36,926
na przykład basenu,

64
00:02:36,926 --> 00:02:39,183
wskakuje i topi się,

65
00:02:39,183 --> 00:02:40,908
a pasożyt wywierca się

66
00:02:40,908 --> 00:02:44,764
ze zwłok samobójcy.

67
00:02:44,764 --> 00:02:48,367
Kto by przypuszczał, 
że świerszcze są tak pojemne?

68
00:02:48,367 --> 00:02:51,582
Tasiemiec i drucieniec
nie są wyjątkami.

69
00:02:51,582 --> 00:02:53,302
Są częścią całej defilady

70
00:02:53,302 --> 00:02:55,379
pasożytów kontrolujących umysły,

71
00:02:55,379 --> 00:02:59,328
grzybów, wirusów, 
robaków, owadów i tym podobnych,

72
00:02:59,328 --> 00:03:01,901
które podporządkowują sobie żywicieli

73
00:03:01,901 --> 00:03:04,110
i sterują ich wolą.

74
00:03:04,110 --> 00:03:05,847
Dowiedziałem się o tym

75
00:03:05,847 --> 00:03:08,650
z dokumentu Davida Attenborough
"Na ścieżkach życia"

76
00:03:08,650 --> 00:03:10,062
jakieś 20 lat temu,

77
00:03:10,062 --> 00:03:11,764
później ze wspaniałej książki

78
00:03:11,764 --> 00:03:14,438
"Król pasożyt" mojego przyjaciela 
Carla Zimmera.

79
00:03:14,438 --> 00:03:16,581
Odtąd piszę o tych stworzeniach.

80
00:03:16,581 --> 00:03:19,802
Niewiele tematów z biologii
bardziej mnie pasjonuje.

81
00:03:19,802 --> 00:03:23,098
Pasożyty zawładnęły moim mózgiem.

82
00:03:23,098 --> 00:03:25,429
W końcu są fascynujące

83
00:03:25,429 --> 00:03:26,997
i zachwycająco makabryczne.

84
00:03:26,997 --> 00:03:28,389
Pisząc o pasożytach,

85
00:03:28,389 --> 00:03:30,473
wciąż używa się fraz, jak

86
00:03:30,473 --> 00:03:33,519
"pożarty żywcem" czy 
"wydostaje się, rozrywając ciało".

87
00:03:33,519 --> 00:03:34,756
(Śmiech)

88
00:03:34,756 --> 00:03:36,296
To nie wszystko.

89
00:03:36,296 --> 00:03:38,398
Jestem pisarzem, a wszyscy pisarze

90
00:03:38,398 --> 00:03:41,107
kochają opowieści.

91
00:03:41,107 --> 00:03:43,500
Dzięki pasożytom 
możemy oprzeć się pokusie

92
00:03:43,500 --> 00:03:45,350
zbyt oczywistych historii.

93
00:03:45,350 --> 00:03:47,660
Ich świat jest pełny zwrotów akcji

94
00:03:47,660 --> 00:03:51,267
i nieprzewidywalnych wyjaśnień.

95
00:03:51,267 --> 00:03:52,763
Dlaczego, na przykład,

96
00:03:52,763 --> 00:03:54,941
ta gąsienica zaczyna

97
00:03:54,941 --> 00:03:56,915
gwałtownie rzucać się na boki,

98
00:03:56,915 --> 00:03:58,583
gdy inny owad zbliża się do niej

99
00:03:58,583 --> 00:04:00,390
i białych kokonów,

100
00:04:00,390 --> 00:04:02,278
których zdaje się pilnować?

101
00:04:02,278 --> 00:04:05,374
Może chroni swoje rodzeństwo?

102
00:04:05,374 --> 00:04:06,823
Nie.

103
00:04:06,823 --> 00:04:09,250
Gąsienicę zaatakowała
pasożytnicza osa,

104
00:04:09,250 --> 00:04:11,009
która złożyła w niej jaja.

105
00:04:11,009 --> 00:04:12,743
Z jaj wykluły się młode osy

106
00:04:12,743 --> 00:04:14,307
i pożarły gąsienicę żywcem

107
00:04:14,307 --> 00:04:16,558
zanim wydostały się, rozrywając ciało.

108
00:04:16,558 --> 00:04:18,193
Wiecie już o czym mówię?

109
00:04:18,193 --> 00:04:21,031
Gąsienica nie umarła.

110
00:04:21,031 --> 00:04:23,616
Niektóre osy zostały w środku

111
00:04:23,616 --> 00:04:26,953
i sterowały nią, 
żeby broniła ich rodzeństwa,

112
00:04:26,953 --> 00:04:29,347
które przeobraża się w kokonach

113
00:04:29,347 --> 00:04:30,607
w dorosłe osy.

114
00:04:30,607 --> 00:04:34,146
Gąsienica jest potrząsającym
głową ochroniarzem-zombie,

115
00:04:34,146 --> 00:04:35,447
który broni potomstwa

116
00:04:35,447 --> 00:04:37,669
swojego oprawcy.

117
00:04:37,669 --> 00:04:41,535
(Brawa)

118
00:04:41,535 --> 00:04:45,830
Wiele przed nami. 
A mam tylko 13 minut. (Śmiech)

119
00:04:45,830 --> 00:04:47,641
Pewnie niektórzy z was

120
00:04:47,641 --> 00:04:49,859
desperacko pocieszają się,

121
00:04:49,859 --> 00:04:52,119
że to są osobliwości natury,

122
00:04:52,119 --> 00:04:54,050
odstające elementy,

123
00:04:54,050 --> 00:04:55,870
i jest to zrozumiałe,

124
00:04:55,870 --> 00:04:58,248
bo pasożyty z natury są bardzo małe

125
00:04:58,248 --> 00:05:00,448
i spędzają większość czasu

126
00:05:00,448 --> 00:05:02,542
w czyichś ciałach.

127
00:05:02,542 --> 00:05:04,313
Łatwo je przeoczyć,

128
00:05:04,313 --> 00:05:06,898
co nie znaczy, że nie są ważne.

129
00:05:06,898 --> 00:05:09,103
Kilka lat temu Kevin Lafferty

130
00:05:09,103 --> 00:05:12,472
zbadał z grupą naukowców 
trzy ujścia kalifornijskich rzek.

131
00:05:12,472 --> 00:05:14,220
Ważyli, preparowali

132
00:05:14,220 --> 00:05:16,215
i zapisywali wszystko, co znaleźli,

133
00:05:16,215 --> 00:05:17,443
a znaleźli

134
00:05:17,443 --> 00:05:20,659
całą masę pasożytów.

135
00:05:20,659 --> 00:05:22,703
Szczególnie pospolite były przywry,

136
00:05:22,703 --> 00:05:25,353
małe płazińce,
kastrujące swoich żywicieli,

137
00:05:25,353 --> 00:05:27,899
takich jak ten biedny ślimak.

138
00:05:27,899 --> 00:05:30,788
Jedna przywra jest
mała, mikroskopijna,

139
00:05:30,788 --> 00:05:32,587
ale wszystkie razem ważyły tyle samo,

140
00:05:32,587 --> 00:05:34,773
co wszystkie ryby w ujściach rzek

141
00:05:34,773 --> 00:05:38,480
i od trzech do dziewięciu
razy więcej, niż wszystkie ptaki.

142
00:05:38,480 --> 00:05:40,174
Pamiętacie drucieńca,

143
00:05:40,174 --> 00:05:41,862
tego od świerszcza?

144
00:05:41,862 --> 00:05:44,415
Japoński naukowiec, Takuya Sato,

145
00:05:44,415 --> 00:05:46,111
odkrył strumień,

146
00:05:46,111 --> 00:05:48,082
w którym ściągnięte do wody,

147
00:05:48,082 --> 00:05:50,660
utopione świerszcze i pasikoniki,

148
00:05:50,660 --> 00:05:54,994
stanowiły 60 procent pożywienia
miejscowych pstrągów.

149
00:05:54,994 --> 00:05:57,928
Manipulacja nie jest osobliwością.

150
00:05:57,928 --> 00:06:00,048
Jest istotną i powszechną częścią

151
00:06:00,048 --> 00:06:01,939
otaczającego nas świata,

152
00:06:01,939 --> 00:06:03,460
a naukowcy odkrywają

153
00:06:03,460 --> 00:06:05,942
setki takich manipulatorów,

154
00:06:05,942 --> 00:06:08,379
co więcej, zaczynają rozumieć,

155
00:06:08,379 --> 00:06:12,437
jak te stworzenia kontrolują żywicieli.

156
00:06:12,437 --> 00:06:14,961
To jeden z moich ulubionych przykładów.

157
00:06:14,961 --> 00:06:17,418
Ampulex compressa,

158
00:06:17,418 --> 00:06:19,642
osa szmaragdowa.

159
00:06:19,642 --> 00:06:21,936
Powszechnie wiadomo,

160
00:06:21,936 --> 00:06:23,579
że osa szmaragdowa

161
00:06:23,579 --> 00:06:25,375
z zapłodnionymi jajami,

162
00:06:25,375 --> 00:06:27,841
szuka karalucha.

163
00:06:27,841 --> 00:06:29,041
Gdy go znajdzie,

164
00:06:29,041 --> 00:06:31,252
wbija w niego żądło, 
które jest też

165
00:06:31,252 --> 00:06:32,701
organem czuciowym.

166
00:06:32,701 --> 00:06:35,372
Odkryto to trzy tygodnie temu.

167
00:06:35,372 --> 00:06:37,677
Żądło, jako organ czuciowy,

168
00:06:37,677 --> 00:06:39,471
ma małe guzki czuciowe,

169
00:06:39,471 --> 00:06:42,026
pozwalające wyczuć 
charakterystyczną fakturę

170
00:06:42,026 --> 00:06:44,133
mózgu karalucha.

171
00:06:44,133 --> 00:06:47,174
Niczym osoba 
ślepo grzebiąca w torbie,

172
00:06:47,174 --> 00:06:49,651
znajduje mózg i wstrzykuje jad

173
00:06:49,651 --> 00:06:53,852
do dwóch konkretnych
zwojów nerwowych.

174
00:06:53,852 --> 00:06:56,935
Izraelscy naukowcy,
Frederic Libersat i Ram Gal,

175
00:06:56,935 --> 00:07:00,660
odkryli, że jad to 
szczególna broń chemiczna.

176
00:07:00,660 --> 00:07:03,204
Nie zabija i nie otumania karalucha.

177
00:07:03,204 --> 00:07:05,331
Karaluch mógłby odejść,

178
00:07:05,331 --> 00:07:08,356
odlecieć lub uciec,
gdyby chciał,

179
00:07:08,356 --> 00:07:10,231
ale nie chce,

180
00:07:10,231 --> 00:07:13,611
bo jad odbiera mu
motywację, by się ruszyć

181
00:07:13,611 --> 00:07:14,725
i to wszystko.

182
00:07:14,725 --> 00:07:18,431
Osa eliminuje możliwość
"ucieczka przed niebezpieczeństwem"

183
00:07:18,431 --> 00:07:20,271
w systemie operacyjnym karalucha

184
00:07:20,271 --> 00:07:23,504
i, trzymając za czułek,
prowadzi bezsilną ofiarę

185
00:07:23,504 --> 00:07:25,615
do swojego gniazda,

186
00:07:25,615 --> 00:07:28,254
jakby wyprowadzała psa.

187
00:07:28,254 --> 00:07:29,931
W gnieździe następuje złożenie jaj,

188
00:07:29,931 --> 00:07:32,207
wyklucie, pożarcie żywcem,
rozerwanie ciała,

189
00:07:32,207 --> 00:07:34,396
i tak dalej, znacie schemat.

190
00:07:34,396 --> 00:07:37,626
(Śmiech) (Brawa)

191
00:07:37,626 --> 00:07:40,506
Moim zdaniem, po użądleniu

192
00:07:40,506 --> 00:07:42,511
karaluch nie jest już karaluchem.

193
00:07:42,511 --> 00:07:44,861
Bardziej jest przedłużeniem osy,

194
00:07:44,861 --> 00:07:47,704
tak jak świerszcz 
był przedłużeniem drucieńca.

195
00:07:47,719 --> 00:07:50,519
Ci żywiciele 
nie przeżyją, nie rozmnożą się.

196
00:07:50,519 --> 00:07:52,318
Kontrolują swój los nie bardziej,

197
00:07:52,318 --> 00:07:54,102
niż mój samochód.

198
00:07:54,102 --> 00:07:55,602
Gdy pasożyt jest w środku,

199
00:07:55,602 --> 00:07:58,167
żywiciel nie ma nic do powiedzenia.

200
00:07:58,167 --> 00:07:59,481
Oczywiście ludziom

201
00:07:59,481 --> 00:08:01,513
manipulacja nie jest obca.

202
00:08:01,513 --> 00:08:03,873
Używkami zmieniamy chemię mózgu

203
00:08:03,873 --> 00:08:05,004
i nastroje

204
00:08:05,004 --> 00:08:09,024
i czym są spory, 
reklamy czy wielkie idee,

205
00:08:09,024 --> 00:08:12,727
jak nie próbą 
wpłynięcia na czyjś umysł?

206
00:08:12,727 --> 00:08:14,254
Nasze próby manipulacji

207
00:08:14,254 --> 00:08:16,032
są prymitywne i nieudolne

208
00:08:16,032 --> 00:08:19,127
w porównaniu z dopracowanymi
metodami pasożytów.

209
00:08:19,127 --> 00:08:21,519
Don Draper chciałby być tak wytworny

210
00:08:21,519 --> 00:08:25,439
i dokładny jak osa szmaragdowa.

211
00:08:26,479 --> 00:08:30,219
Właśnie to sprawia, że pasożyty

212
00:08:30,219 --> 00:08:33,005
są tak złowieszcze i fascynujące.

213
00:08:33,005 --> 00:08:36,877
Kładziemy tak duży nacisk
na wolną wolę i niezależność,

214
00:08:36,888 --> 00:08:39,739
że odebranie ich przez niewidoczne siły

215
00:08:39,747 --> 00:08:42,915
budzi najgłębsze społeczne lęki.

216
00:08:42,915 --> 00:08:45,368
Orwellowskie dystopie,
zagadkowe intrygi

217
00:08:45,368 --> 00:08:47,942
i czarne charaktery
kontrolujące umysły,

218
00:08:47,942 --> 00:08:50,250
pełno ich w mrocznej literaturze,

219
00:08:50,250 --> 00:08:54,528
ale w naturze zdarzają się cały czas.

220
00:08:55,048 --> 00:08:57,680
Co prowadzi do oczywistego

221
00:08:57,680 --> 00:08:59,680
i niepokojącego pytania:

222
00:08:59,680 --> 00:09:01,193
Czy istnieją mroczne,

223
00:09:01,193 --> 00:09:03,339
złowieszcze pasożyty, które wpływają

224
00:09:03,339 --> 00:09:05,234
na nasze zachowania bez naszej wiedzy,

225
00:09:05,234 --> 00:09:08,233
poza NSA?
(Agencja Bezpieczeństwa Krajowego USA)

226
00:09:08,233 --> 00:09:09,970
Jeśli są...

227
00:09:09,970 --> 00:09:13,326
(Śmiech) (Brawa)

228
00:09:13,326 --> 00:09:16,208
Mam czerwoną kropkę
na czole, prawda?

229
00:09:16,208 --> 00:09:18,175
(Śmiech)

230
00:09:18,175 --> 00:09:21,129
Jeśli istnieją, 
to jest ich kandydat.

231
00:09:21,129 --> 00:09:24,407
Toxoplasma gondii, w skrócie "Toxo",

232
00:09:24,407 --> 00:09:25,996
bo przerażający stwór

233
00:09:25,996 --> 00:09:28,206
zasługuje na słodkie przezwisko.

234
00:09:28,206 --> 00:09:30,488
Toxoplasma infekuje ssaki,

235
00:09:30,488 --> 00:09:31,966
z wielu gatunków,

236
00:09:31,966 --> 00:09:35,047
ale tylko w kotach
rozmnaża się płciowo.

237
00:09:35,047 --> 00:09:37,808
Naukowcy, jak 
Joanne Webster, wykazali,

238
00:09:37,808 --> 00:09:40,001
że Toxoplasma infekuje szczura lub mysz

239
00:09:40,001 --> 00:09:43,473
i zmienia gryzonia 
w rakietę wycelowaną w kota.

240
00:09:43,473 --> 00:09:46,549
Gdy zainfekowany szczur
poczuje urzekający zapach

241
00:09:46,549 --> 00:09:47,773
kocich sików,

242
00:09:47,773 --> 00:09:50,493
idzie do źródła zapachu,

243
00:09:50,493 --> 00:09:54,412
zamiast rozsądniej
w odwrotną stronę.

244
00:09:54,412 --> 00:09:56,947
Kot je szczura. 
Toxoplasma uprawia seks.

245
00:09:56,947 --> 00:09:59,819
Klasyczna opowieść 
"Jedz, módl się, kochaj"

246
00:09:59,819 --> 00:10:04,487
(Śmiech) (Brawa)

247
00:10:07,512 --> 00:10:10,714
Jesteście hojni i życzliwi.

248
00:10:10,714 --> 00:10:13,299
Cześć Elizabeth, świetna prelekcja.

249
00:10:13,299 --> 00:10:17,821
W jaki sposób pasożyt
kontroluje żywiciela?

250
00:10:17,821 --> 00:10:19,197
Nie wiemy dokładnie.

251
00:10:19,197 --> 00:10:20,885
Toxoplasma wydziela enzym,

252
00:10:20,885 --> 00:10:22,877
który produkuje dopaminę, substancję

253
00:10:22,877 --> 00:10:24,690
związaną z nagrodą i motywacją.

254
00:10:24,690 --> 00:10:27,121
Ta dociera do pewnych
części mózgu gryzonia,

255
00:10:27,121 --> 00:10:29,586
też do tych związanych z
seksualnym podnieceniem.

256
00:10:29,586 --> 00:10:31,787
Ale nadal nie jest jasne,

257
00:10:31,787 --> 00:10:33,631
jak dopasować fragmenty układanki.

258
00:10:33,631 --> 00:10:35,927
Wiemy natomiast, że jest to

259
00:10:35,927 --> 00:10:37,319
pojedyncza komórka.

260
00:10:37,319 --> 00:10:38,689
Bez układu nerwowego.

261
00:10:38,689 --> 00:10:39,821
Bez świadomości.

262
00:10:39,821 --> 00:10:41,122
Nawet bez ciała.

263
00:10:41,122 --> 00:10:43,746
Ale potrafi manipulować ssakiem?

264
00:10:43,746 --> 00:10:45,172
My jesteśmy ssakami.

265
00:10:45,172 --> 00:10:47,606
I to bardziej 
inteligentnymi niż szczur,

266
00:10:47,606 --> 00:10:50,130
ale nasze mózgi mają tę samą strukturę,

267
00:10:50,130 --> 00:10:51,523
identyczne typy komórek,

268
00:10:51,523 --> 00:10:53,111
te same związki chemiczne

269
00:10:53,111 --> 00:10:55,430
i te same pasożyty.

270
00:10:55,430 --> 00:10:57,778
Liczby są różne, 
ale według niektórych,

271
00:10:57,778 --> 00:10:59,738
co trzecia osoba na świecie

272
00:10:59,738 --> 00:11:02,221
ma pierwotniaka Toxoplasma w mózgu.

273
00:11:02,221 --> 00:11:05,339
Zwykle nie prowadzi to
do wyraźnej choroby.

274
00:11:05,339 --> 00:11:07,217
Pasożyt przez długi czas

275
00:11:07,217 --> 00:11:09,400
jest uśpiony.

276
00:11:09,400 --> 00:11:11,439
Ale są pewne dowody,

277
00:11:11,439 --> 00:11:14,473
że nosiciele uzyskują
nieco inne wyniki

278
00:11:14,473 --> 00:11:17,202
w testach osobowościowych,
niż pozostali,

279
00:11:17,202 --> 00:11:19,686
że mają większe ryzyko
wypadku samochodowego

280
00:11:19,686 --> 00:11:22,289
i że osoby cierpiące na schizofrenię

281
00:11:22,289 --> 00:11:24,835
są bardziej narażone na zakażenie.

282
00:11:24,835 --> 00:11:27,018
Dowody są nadal
nierozstrzygające,

283
00:11:27,018 --> 00:11:29,369
nawet badacze pierwotniaka Toxoplasma

284
00:11:29,369 --> 00:11:31,709
są podzieleni w kwestii tego, czy pasożyt

285
00:11:31,709 --> 00:11:33,754
faktycznie wpływa na nasze zachowania.

286
00:11:33,754 --> 00:11:36,413
Znając powszechność manipulacji,

287
00:11:36,413 --> 00:11:38,258
jest mało prawdopodobne,

288
00:11:38,258 --> 00:11:39,907
żeby ludzie byli
jedynym gatunkiem,

289
00:11:39,907 --> 00:11:42,853
który nie jest infekowany
w podobny sposób.

290
00:11:42,853 --> 00:11:47,246
Ta zdolność do ciągłego weryfikowania

291
00:11:47,246 --> 00:11:50,003
naszego sposobu 
myślenia o świecie

292
00:11:50,003 --> 00:11:51,820
sprawia, że pasożyty są niesamowite.

293
00:11:51,820 --> 00:11:54,869
Stale zachęcają nas do 
patrzenia na świat z innej strony

294
00:11:54,869 --> 00:11:57,040
i pytania, czy zachowania,
które widzimy,

295
00:11:57,040 --> 00:11:58,527
proste i oczywiste

296
00:11:58,527 --> 00:12:00,060
czy zaskakujące i niezrozumiałe,

297
00:12:00,060 --> 00:12:02,146
nie wynikają z działań jednostek

298
00:12:02,146 --> 00:12:03,999
zgodnie z ich własną wolą,

299
00:12:03,999 --> 00:12:08,488
ale z tego, że są przez coś kontrolowane.

300
00:12:08,488 --> 00:12:10,518
Chociaż sama myśl jest niepokojąca,

301
00:12:10,518 --> 00:12:13,441
a zwyczaje pasożytów są dość makabryczne,

302
00:12:13,441 --> 00:12:15,233
sposób, w jaki nas zaskakują

303
00:12:15,233 --> 00:12:18,408
czyni je równie 
wspaniałymi i charyzmatycznymi,

304
00:12:18,408 --> 00:12:21,772
co niejedna panda, motyl czy delfin.

305
00:12:21,772 --> 00:12:23,991
Na końcu "O powstawaniu gatunków",

306
00:12:23,991 --> 00:12:26,980
Karol Darwin pisze 
o majestatyczności życia,

307
00:12:26,980 --> 00:12:29,633
o niezliczonych 
formach najpiękniejszych

308
00:12:29,633 --> 00:12:31,065
i najwspanialszych.

309
00:12:31,065 --> 00:12:33,644
Lubię wyobrażać sobie,
że miał również na myśli

310
00:12:33,644 --> 00:12:36,824
tasiemca, który sprawia,
że solowce stają się towarzyskie,

311
00:12:36,824 --> 00:12:40,073
lub osy wyprowadzające
karaluchy na spacery.

312
00:12:40,073 --> 00:12:43,222
Ale być może 
przemawiają przeze mnie pasożyty.

313
00:12:43,222 --> 00:12:44,953
Dziękuję.

314
00:12:44,953 --> 00:12:54,813
(Brawa)