0:00:00.500,0:00:04.914
Vào thế kỷ 16, có nhiều [br]cá voi đầu bò ở Vịnh Cape Cod

0:00:04.914,0:00:06.981
dọc bờ biển phía đông nước Mỹ

0:00:06.981,0:00:10.389
đến nỗi cứ như bạn [br]đi ngang qua lưng chúng

0:00:10.389,0:00:12.614
từ đầu này sang đầu kia Vịnh.

0:00:12.614,0:00:16.573
Ngày nay, chúng chỉ còn vài trăm con,[br]và đang gặp nguy hiểm.

0:00:16.573,0:00:21.728
Số lượng nhiều loài cá voi khác[br]cũng giảm đi đáng kể

0:00:21.728,0:00:23.750
bởi qua 200 năm đánh bắt,

0:00:23.750,0:00:29.859
chúng bị săn bắt và giết[br]để lấy thịt, dầu và xương.

0:00:29.859,0:00:32.992
Chúng ta còn cá voi [br]trong vùng biển này đến nay

0:00:32.992,0:00:36.527
là nhờ cuộc vận động Cứu lấy Cá voi [br]vào thập niên 70.

0:00:36.527,0:00:40.163
Cuộc vận động là cách để [br]dừng việc đánh bắt cá voi thương mại,

0:00:40.163,0:00:43.757
được xây dựng trên ý tưởng rằng[br]nếu không thể cứu được cá voi,

0:00:43.757,0:00:46.154
ta có thể cứu được gì nữa?

0:00:46.154,0:00:49.080
Nó là phép thử sau cùng[br]cho khả năng chính trị

0:00:49.080,0:00:52.683
của chúng ta[br]để dừng việc phá hủy môi trường.

0:00:52.683,0:00:56.226
Đầu thập niên 80, một lệnh cấm[br]đánh bắt cá voi thương mại được ban hành

0:00:56.226,0:00:59.431
nhờ sức ép của chiến dịch này.

0:00:59.431,0:01:02.530
Tuy nhiên, số cá voi trong vùng biển[br]vẫn còn rất ít

0:01:02.530,0:01:07.489
bởi chúng còn phải đối mặt với [br]những mối đe dọa khác từ con người.

0:01:07.489,0:01:15.130
Không may, nhiều người vẫn nghĩ rằng[br]người ủng hộ bảo vệ cá voi như tôi

0:01:15.136,0:01:20.969
làm việc này chỉ bởi loài vật này[br]thật lôi cuốn và đẹp đẽ.

0:01:20.969,0:01:23.785
Điều thực sự tai hại,

0:01:23.785,0:01:28.499
bởi cá voi chính là kỹ sư sinh thái.

0:01:28.499,0:01:32.872
Chúng giúp giữ đại dương[br]ổn định và khỏe mạnh,

0:01:32.872,0:01:37.299
thậm chí còn mang lại lợi ích[br]cho xã hội loài người.

0:01:37.299,0:01:41.275
Vậy hãy nói về lý do tại sao[br]việc bảo tồn cá voi rất quan trọng

0:01:41.275,0:01:44.596
trong việc phục hồi[br]các đại dương.

0:01:44.596,0:01:48.764
Chung quy, gồm hai yếu tố chính:

0:01:48.764,0:01:52.226
phân và xác cá voi.

0:01:52.226,0:01:55.118
Khi lặn xuống sâu để kiếm ăn

0:01:55.118,0:01:57.792
và ngoi lên mặt nước để thở,

0:01:57.792,0:02:01.918
cá voi thải ra lượng phân rất lớn.

0:02:01.918,0:02:03.662
Máy bơm cá voi, như tên gọi

0:02:03.662,0:02:06.955
mang lại một nguồn dinh dưỡng [br]cần thiết từ vùng nước sâu

0:02:06.955,0:02:10.905
đến mặt nước kích thích [br]các sinh vật phù du tăng trưởng,

0:02:10.905,0:02:13.992
tạo cơ sở cho các chuỗi thức ăn [br]trong môi trường biển.

0:02:13.992,0:02:16.830
Càng có nhiều cá voi[br]thải phân trong đại dương

0:02:16.830,0:02:20.804
càng có ích cho hệ sinh thái biển.

0:02:20.804,0:02:26.740
Cá voi còn là loài di cư xa nhất [br]trong tất cả các loài động vật có vú.

0:02:26.740,0:02:32.178
Cá voi xám Hoa Kỳ di cư 16,000 km

0:02:32.178,0:02:38.160
giữa những vùng dồi dào thức ăn[br]và những vùng sinh sản,

0:02:38.160,0:02:41.886
và quay trở lại hàng năm.

0:02:41.886,0:02:46.842
Khi di cư, chúng vận chuyển phân bón [br]dưới dạng chất thải

0:02:46.842,0:02:50.482
từ những nơi dồi dào [br]đến những nơi cần nó.

0:02:50.482,0:02:54.286
Rõ ràng, cá voi đóng vai trò quan trọng[br]trong vòng tuần hoàn dinh dưỡng

0:02:54.286,0:02:57.806
cả chiều ngang lẫn chiều dọc,[br]trong đại dương.

0:02:57.806,0:03:04.475
Điều thú vị là chúng vẫn [br]đóng quan trọng sau khi chết đi.

0:03:04.475,0:03:07.455
Xác cá voi là dạng mảnh vụn lớn nhất

0:03:07.455,0:03:13.216
rơi xuống từ mặt biển.

0:03:13.216,0:03:15.439
Khi chìm xuống, những mảnh xác này

0:03:15.439,0:03:18.499
tạo nên một bữa tiệc [br]cho hơn 400 loài sinh vật,

0:03:18.499,0:03:22.996
bao gồm cả loài cá mút đá myxin,[br]tiết chất nhờn, hình dáng như con lươn.

0:03:22.996,0:03:25.165
Vậy qua hơn 200 năm đánh bắt,

0:03:25.165,0:03:26.951
khi đang bận giết

0:03:26.951,0:03:29.417
và lấy xác của chúng [br]ra khỏi biển cả,

0:03:29.417,0:03:35.024
ta đã làm thay đổi [br]tỉ lệ và phân bố địa lý của xác cá voi

0:03:35.024,0:03:37.494
xuống tầng biển sâu,

0:03:37.494,0:03:40.726
và kết quả, [br]có thể dẫn đến sự tuyệt chủng

0:03:40.726,0:03:43.043
của những loài sinh vật liên quan nhất

0:03:43.043,0:03:47.884
và phụ thuộc nhất [br]vào xác cá voi để sinh tồn.

0:03:47.884,0:03:55.422
Xác cá voi cũng vận chuyển [br]khoảng 190,000 tấn cacbon,

0:03:55.422,0:03:58.116
bằng lượng cacbon thải ra

0:03:58.116,0:04:00.848
bởi 80,000 chiếc xe hơi mỗi năm

0:04:00.848,0:04:03.716
từ khí quyển vào tầng biển sâu,

0:04:03.716,0:04:06.771
nơi chúng ta gọi là [br]"bể chứa cacbon",

0:04:06.771,0:04:10.750
bởi chúng hấp thụ và giữ cacbon[br]dư thừa từ khí quyển,

0:04:10.750,0:04:15.790
nhờ đó, làm chậm lại [br]quá trình nóng lên của trái đất.

0:04:15.790,0:04:18.709
Đôi khi xác cá voi [br]còn giúp rửa sạch bờ biển

0:04:18.709,0:04:20.558
và cung cấp thức ăn

0:04:20.558,0:04:24.549
cho nhiều loài động vật ăn thịt trên cạn.

0:04:24.549,0:04:28.438
200 năm đánh bắt cá voi [br]rõ ràng đã gây thiệt hại

0:04:28.438,0:04:31.360
và làm giảm số lượng cá voi

0:04:31.360,0:04:34.284
từ 60% đến 90%.

0:04:34.284,0:04:36.296
Rõ ràng, cuộc vận động Cứu lấy Cá voi

0:04:36.296,0:04:40.086
là cách ngăn chặn việc tiếp tục[br]đánh bắt cá voi thương mại,

0:04:40.086,0:04:43.615
nhưng cần xem lại chiến dịch này.

0:04:43.615,0:04:48.263
Cần giải quyết theo hướng hiện đại, [br]vấn đề nan giải mà cá voi đang đối mặt

0:04:48.263,0:04:50.354
trong vùng biển của chúng ta ngày nay.

0:04:50.354,0:04:52.468
Cần giúp chúng thoát khỏi

0:04:52.468,0:04:57.019
những con tàu con-ten-nơ cày xới [br]vùng biển mà chúng sinh sống,

0:04:57.019,0:04:59.782
và những chiếc lưới đánh cá

0:04:59.782,0:05:02.467
khi chúng lượn trên mặt biển.

0:05:02.467,0:05:06.835
Cũng cần học cách truyền đi[br]thông điệp của chúng ta,

0:05:06.835,0:05:13.659
để mọi người hiểu đúng[br]giá trị về mặt sinh thái của loài cá voi.

0:05:13.659,0:05:16.909
Hãy cứu lấy cá voi một lần nữa,

0:05:16.909,0:05:21.795
nhưng lần này, chúng ta hành động [br]không chỉ vì lợi ích của chúng

0:05:21.795,0:05:24.752
mà còn vì lợi ích [br]của chính chúng ta.

0:05:24.752,0:05:27.015
Xin cảm ơn.

0:05:27.015,0:05:30.026
( Vỗ tay)