WEBVTT

00:00:00.420 --> 00:00:04.914
1600-tih, u zalivu Kejp Kod
bilo je toliko južnih kitova

00:00:04.914 --> 00:00:06.741
sa istočne obale SAD-a

00:00:06.741 --> 00:00:10.389
da ste navodno mogli da hodate
preko njihovih leđa

00:00:10.389 --> 00:00:12.484
s jednog na drugi kraj zaliva.

00:00:13.234 --> 00:00:16.573
Danas je ova brojka u stotinama
i oni su ugroženi.

00:00:16.573 --> 00:00:21.728
Poput njih, mnoge vrste kitova
su se drastično smanjile u broju

00:00:21.728 --> 00:00:24.170
zbog 200 godina lova na kitove

00:00:24.170 --> 00:00:29.889
gde su ih lovili i ubijali
zbog mesa, ulja i kosti.

NOTE Paragraph

00:00:31.009 --> 00:00:33.412
Danas u svojim vodama imamo kitove

00:00:33.412 --> 00:00:37.057
samo zbog pokreta "Spasimo kitove"
iz 70-tih godina prošlog veka.

00:00:37.057 --> 00:00:40.455
On je bio krucijalan za zaustavljanje
komercijalnog lova na kitove

00:00:40.455 --> 00:00:44.227
i zasnovan je na ideji da
ako ne možemo da spasimo kitove,

00:00:44.227 --> 00:00:46.154
šta onda možemo da spasimo?

00:00:46.154 --> 00:00:49.080
To je na kraju bio test
naše političke sposobnosti

00:00:49.080 --> 00:00:52.683
da zaustavimo uništavanje okoline.

00:00:52.683 --> 00:00:56.236
Početkom 80-ih, stavljena je zabrana
na komercijalni lov kitova

00:00:56.236 --> 00:00:59.951
koja je stupila na snagu
kao posledica ove kampanje.

00:00:59.951 --> 00:01:02.760
Ipak, u našim vodama je još uvek
bilo malo kitova,

00:01:02.760 --> 00:01:07.489
jer se oni susreću sa nizom
drugih pretnji koje prouzrokuje čovek.

NOTE Paragraph

00:01:07.489 --> 00:01:15.130
Nažalost, mnogi još misle da aktivisti
za spasavanje kitova poput mene

00:01:15.136 --> 00:01:20.509
rade ono što mi radimo samo zato što
su ova stvorenja harizmatična i prelepa.

00:01:21.939 --> 00:01:24.025
Ovo je zapravo medveđa usluga

00:01:24.025 --> 00:01:28.499
jer su kitovi inženjeri ekosistema.

00:01:28.499 --> 00:01:32.872
Oni pomažu da se održi
stabilnost i zdravlje okeana

00:01:32.872 --> 00:01:37.299
i čak pružaju usluge ljudskom društvu.

NOTE Paragraph

00:01:37.299 --> 00:01:41.275
Popričajmo o tome
zašto je spasavanje kitova ključno

00:01:41.275 --> 00:01:44.806
za otpornost okeana.

00:01:44.806 --> 00:01:49.334
Svodi se na dve glavne stvari:

00:01:49.334 --> 00:01:52.546
izmet kitova i leševe koji trunu.

NOTE Paragraph

00:01:52.546 --> 00:01:58.012
Kako kitovi rone u dubine da se hrane
i penju se na površinu da dišu,

00:01:58.012 --> 00:02:01.918
oni zapravo ispuštaju ogromne
oblake fekalija.

00:02:01.918 --> 00:02:03.662
Ova pumpa za kitove, tako se zove,

00:02:03.662 --> 00:02:06.955
zapravo donosi bitne ograničavajuće
hranljive sastojke iz dubina

00:02:06.955 --> 00:02:10.975
na površinu, gde oni stimulišu
rast fitoplanktona,

00:02:10.975 --> 00:02:14.422
koji stvara osnovu
za sve lance ishrane u morskoj vodi.

00:02:14.422 --> 00:02:17.127
Zapravo, kada imate više kitova
koji kake u okeanima,

00:02:17.127 --> 00:02:21.208
to je veoma korisno za ceo ekosistem.

NOTE Paragraph

00:02:21.208 --> 00:02:26.760
Kitovi su takođe poznati po tome što vrše
neke od najdužih migracija od svih sisara.

00:02:26.760 --> 00:02:32.696
Sivi kitovi iz Amerike
se sele 16 000 kilometara

00:02:32.707 --> 00:02:38.812
između plodnih područja za hranjenje
i manje plodnih za porađanje,

00:02:38.812 --> 00:02:41.902
do tamo i nazad, svake godine.

00:02:41.902 --> 00:02:46.886
Dok to rade, oni prenose đubrivo
u obliku svojih fekalija

00:02:46.886 --> 00:02:50.676
od mesta koje ga imaju
do mesta kojima je potrebno.

00:02:50.676 --> 00:02:54.115
Jasno je da su kitovi veoma bitni
za ciklus hranljivih materija

00:02:54.115 --> 00:02:57.807
kroz okeane, i horizontalno i vertikalno.

NOTE Paragraph

00:02:57.807 --> 00:03:04.466
Ali zapravo je kul to što su takođe
veoma bitni i kada su mrtvi.

00:03:04.466 --> 00:03:08.559
Leševi kitova su jedan od najvećih
oblika otpada koji pada

00:03:08.559 --> 00:03:12.769
sa površine okeana,
i nazivaju se kitovim otpadom.

00:03:13.409 --> 00:03:15.466
Dok ovi leševi tonu,

00:03:15.466 --> 00:03:18.495
oni pružaju gozbu za oko 400 vrsta,

00:03:18.495 --> 00:03:22.331
uključujući slepulju, ribu
u obliku jegulje koja proizvodi sluz.

00:03:23.021 --> 00:03:25.154
Tokom preko 200 godina lova na kitove,

00:03:25.154 --> 00:03:29.524
dok smo bili zauzeti ubijanjem
i uklanjanjem ovih leševa iz okeana,

00:03:29.524 --> 00:03:35.246
verovatno smo izmenili stepen
i geografsku raspodelu kitovog otpada

00:03:35.246 --> 00:03:37.563
koji bi pao u dubinu okeana

00:03:37.563 --> 00:03:41.254
i za posledicu smo verovatno doveli
do niza izumrlih vrsta

00:03:41.254 --> 00:03:43.392
koje su bile usavršene

00:03:43.392 --> 00:03:47.876
i zavisile su od ovih leševa
kako bi preživele.

NOTE Paragraph

00:03:47.876 --> 00:03:55.808
Leševi kitova takođe prenose
oko 190 000 tona ugljenika

00:03:55.808 --> 00:03:58.106
iz atmosfere u dubinu okeana,

00:03:58.106 --> 00:04:01.171
što je jednako količini koju proizvede

00:04:01.171 --> 00:04:04.000
80 000 automobila godišnje.

00:04:04.000 --> 00:04:07.510
Dubine okeana su ono što nazivamo
"sudoperama za ugljenik",

00:04:07.510 --> 00:04:11.573
jer zadržavaju
višak ugljenika iz atmosfere

00:04:11.573 --> 00:04:15.789
i tako pomažu
odlaganje globalnog zagrevanja.

00:04:15.789 --> 00:04:19.468
Ovi leševi takođe ponekad
isplivaju na plaže

00:04:19.468 --> 00:04:24.540
i pružaju obrok jednom broju
grabljivica na kopnu.

NOTE Paragraph

00:04:24.540 --> 00:04:28.464
200 godina lova na kitove
očigledno je bilo štetno

00:04:28.464 --> 00:04:31.356
i izazvalo je smanjenje
u populaciji kitova

00:04:31.356 --> 00:04:34.476
između 60 i 90 procenata.

00:04:34.476 --> 00:04:36.302
Pokret "Spasimo kitove" je očigledno

00:04:36.302 --> 00:04:40.713
bio bitan da se spreči nastavak
komercijalnog lova na kitove,

00:04:40.713 --> 00:04:43.854
ali moramo da obnovimo ovo.

00:04:43.854 --> 00:04:48.608
Moramo da rešimo modernije
i hitnije probleme sa kojim se suočavaju

00:04:48.608 --> 00:04:50.349
ovi kitovi danas u našim vodama.

00:04:50.349 --> 00:04:52.482
Između ostalog, moramo da sprečimo

00:04:52.482 --> 00:04:57.187
da ih udaraju brodovi s kontejnerima
kada su u područjima za hranjenje

00:04:57.187 --> 00:04:59.985
i da sprečimo da se upliću
u ribarske mreže

00:04:59.985 --> 00:05:02.469
dok plutaju u okeanima.

00:05:02.469 --> 00:05:06.839
Takođe moramo da naučimo da svoje
poruke o sačuvanju stavimo u kontekst

00:05:06.839 --> 00:05:13.225
kako bi ljudi zaista razumeli pravu
vrednost ovih stvorenja za ekosistem.

NOTE Paragraph

00:05:13.985 --> 00:05:18.142
Zato hajde da ponovo spasimo kitove,

00:05:18.142 --> 00:05:22.275
ali ovog puta, ne samo zbog njih samih.

00:05:22.275 --> 00:05:24.806
Uradimo to i zbog nas.

NOTE Paragraph

00:05:24.806 --> 00:05:27.151
Hvala vam.

NOTE Paragraph

00:05:27.151 --> 00:05:31.981
(Aplauz)