WEBVTT

00:00:09.610 --> 00:00:15.610
John Ronald Reuel Tolkien 
werd geboren op 3 januari 1892.

00:00:15.770 --> 00:00:18.900
Hij en z'n broer Hillary 
kenden een moeilijke jeugd.

00:00:19.060 --> 00:00:24.080
Toen John pas vier jaar oud was, stierf 
hun vader, Arthur, aan reumatische koorts.

00:00:24.240 --> 00:00:28.220
Hun moeder Mabel was 'n arme weduwe, 
en moest de kinderen thuis opleiden.

00:00:28.380 --> 00:00:31.660
Ze speelde 'n cruciale rol 
in hun opvoeding.

00:00:33.060 --> 00:00:38.000
Tolkien was 'n slimme jongen, 
en was gefascineerd door talen.

00:00:39.840 --> 00:00:45.060
Hij legde het toegangsexamen af aan 
King Edwards, in Birmingham, en slaagde.

00:00:45.220 --> 00:00:49.170
Vanaf de herfst van 1900
betaalde Tolkien twaalf pond per jaar

00:00:49.330 --> 00:00:55.290
om een opleiding te mogen volgen in een school 
waar hij z'n capaciteiten ten volle kon ontplooien.

00:00:55.450 --> 00:01:01.100
King Edward was zeer belangrijk voor Tolkien. 
Hij had zeer veel talent.

00:01:01.380 --> 00:01:04.840
King Edward bood hem 
veel mogelijkheden,

00:01:05.000 --> 00:01:10.100
en het gezelschap van andere jongens, 
die evenveel talent hadden.

00:01:10.260 --> 00:01:15.340
En dat was zeer uitzonderlijk 
in het geval van Tolkien.

00:01:15.500 --> 00:01:17.960
Hij speelde niet enkel rugby

00:01:18.120 --> 00:01:22.940
maar hij leidde ook de debatclub 
en de literatuurclub.

00:01:23.100 --> 00:01:25.040
Hij was de bezieler ervan.

00:01:26.660 --> 00:01:30.580
Hij miste de school vast verschrikkelijk, 
toen hij er vertrok.

00:01:30.740 --> 00:01:36.740
Toen John amper elf jaar oud was, verloren hij 
en z'n broer Hillary hun moeder, Mabel, aan diabetes.

00:01:37.200 --> 00:01:42.000
Overmand door verdriet
stort hij zich volledig op z'n schoolwerk.

00:01:42.160 --> 00:01:44.040
Hij blinkt uit op academisch vlak,

00:01:44.200 --> 00:01:50.200
maar in 1905 ontmoet hij 
z'n intellectuele rivaal, Christopher Wiseman.

00:01:50.420 --> 00:01:56.420
Tolkien ontmoette z'n beste vriend op King Edward, 
Christopher Wiseman, op het rugbyveld.

00:01:56.880 --> 00:02:01.060
Hij was 'n musicus en een wiskundige, 
en verschilde helemaal van Tolkien.

00:02:01.220 --> 00:02:05.800
Hun vriendschap was zo sterk
dat ze zichzelf de "Great Twin Brethren" noemden.

00:02:05.960 --> 00:02:10.759
Dat was een verwijzing naar 
"The Lays of Ancient Rome", van Lord Macaulay.

00:02:10.919 --> 00:02:15.200
Ze waren zowat elkaars rivalen, 
en beiden zeer academisch aangelegd.

00:02:15.360 --> 00:02:20.580
Wiseman was zeer slim, en interesseerde zich 
in vrijwel dezelfde dingen als Tolkien.

00:02:20.740 --> 00:02:26.260
Hij was geïnteresseerd in talen. 
Hij leerde zichzelf hiërogliefen, denk ik.

00:02:26.400 --> 00:02:29.680
Tolkien en Wiseman hebben elkaar beïnvloed

00:02:29.840 --> 00:02:35.220
en ze discussieerden altijd zeer sterk 
over al hun levensovertuigingen.

00:02:35.380 --> 00:02:41.380
Wiseman was 'n getalenteerde muzikant, 
terwijl Tolkien zowat toondoof was.

00:02:42.600 --> 00:02:46.700
Tolkien was ook bevriend met Rob Gilson,
de zoon van het schoolhoofd.

00:02:46.920 --> 00:02:52.920
Tolkien, Wiseman en Gilson bleven 
zeer goede vrienden, ook na hun schoolcarrière.

00:02:55.740 --> 00:03:01.020
Maar buiten de schoolmuren stond Tolkiens leven 
nogmaals op het punt te veranderen.

00:03:01.180 --> 00:03:03.580
Tolkien woonde samen met z'n broer.

00:03:03.740 --> 00:03:09.180
Toen hij zestien jaar was, 
ontmoette hij Edith Bratt,

00:03:09.340 --> 00:03:11.100
die toen negentien jaar was.

00:03:11.260 --> 00:03:15.300
Ze was een knappe jonge vrouw, 
en een getalenteerde pianiste.

00:03:15.460 --> 00:03:17.620
En ze was ook een wees.

00:03:17.780 --> 00:03:23.360
Ze vonden elkaar in hun gedeeld verdriet,
maar ook in hun hoop en dromen.

00:03:23.520 --> 00:03:28.400
Het probleem tussen Edith en Ronald,
zoals ze hem noemde,

00:03:28.560 --> 00:03:33.520
was dat hij rooms-katholiek was, 
terwijl zij anglicaans was.

00:03:33.680 --> 00:03:39.040
Broeder Francis Morgan, Tolkiens voogd,
vond dit verschil onoverbrugbaar.

00:03:39.200 --> 00:03:44.920
Hij geloofde ook dat Edith Tolkien zou afleiden
van z'n pogingen om aan Oxford te kunnen beginnen.

00:03:45.080 --> 00:03:50.780
Francis Morgan verbood hen 
om elkaar te zien of te schrijven.

00:03:51.760 --> 00:03:54.800
Tolkien had enkel nog 
z'n vrienden van King Edward.

00:03:54.960 --> 00:03:58.400
Tijdens die laatste periode 
van z'n tijd in Birmingham

00:03:58.560 --> 00:04:03.720
begon Tolkien open te bloeien, 
en voelde hij er zich thuis.

00:04:04.040 --> 00:04:07.340
Hij deelde er de lakens uit, 
samen met z'n vrienden.

00:04:07.500 --> 00:04:12.330
Tolkien maakte 'r het beste van
tijdens z'n laatste jaar.

00:04:12.490 --> 00:04:16.769
Samen met z'n vrienden 
richtte hij een studentenclub op.

00:04:19.200 --> 00:04:22.060
De studenten spraken af 
in de schoolbibliotheek.

00:04:22.220 --> 00:04:25.760
Ze zetten thee, 
hoewel dat verboden was.

00:04:25.920 --> 00:04:30.320
Na schooltijd spraken ze vaak af
in Barrows Stores, een café in Birmingham.

00:04:30.480 --> 00:04:36.200
En dus noemden ze zichzelf spottend
de "Teaclub and Barrovian Society",

00:04:36.360 --> 00:04:38.200
ofwel de TCBS.

00:04:39.600 --> 00:04:45.480
Tolkien en Wiseman waren waarschijnlijk
de kern van de TCBS. De rest van de leden varieerde.

00:04:45.600 --> 00:04:50.300
Zo was er Robert Quilter Gilson, 
de zoon van de directeur.

00:04:50.460 --> 00:04:56.460
Rob was een beschaafde en sociale jongeman. 
Hij hield de groep bijelkaar.

00:04:56.660 --> 00:05:00.400
Hij was zeer gastvrij, 
en vond altijd iets om over te praten.

00:05:00.560 --> 00:05:04.800
Hij was een aangename, artistieke jongeman,
die graag tekende.

00:05:04.960 --> 00:05:09.940
Hij was een getalenteerde artiest,
en wou zeer graag architect worden.

00:05:10.100 --> 00:05:14.060
Later kwam daar ook Geoffrey Bache Smith bij.

00:05:14.660 --> 00:05:19.720
Hij was gefascineerd door 
de Keltische mythologie.

00:05:19.880 --> 00:05:23.140
Dat had hij gemeenschappelijk met Tolkien.

00:05:23.300 --> 00:05:26.280
Smith was een echte poëziekenner.

00:05:26.440 --> 00:05:30.140
Hij introduceerde Tolkien 
in de moderne poëzie.

00:05:30.300 --> 00:05:34.580
Toen Tolkien begon gedichten te schrijven

00:05:34.740 --> 00:05:40.740
liet hij zich inspireren door Smith en de rest. 
En zo is Tolkien beginnen schrijven.

00:05:40.940 --> 00:05:45.160
In het begin draaide het allemaal om plezier.

00:05:45.320 --> 00:05:49.920
Maar tijdens de oorlog 
groeide dit uit tot een gezelschap

00:05:50.080 --> 00:05:54.820
waaruit ze allemaal 
veel steun en troost konden halen.

00:05:54.980 --> 00:05:58.540
In datzelfde jaar 
eindigde Tolkiens schoolcarrière.

00:05:58.700 --> 00:06:03.940
Hij begint aan zijn eerste semester 
aan de universiteit van Oxford.

00:06:05.240 --> 00:06:10.280
Vlak voor z'n eenentwintigste verjaardag,
en het einde van de voogdij van broeder Frances,

00:06:10.440 --> 00:06:15.360
schrijft Tolkien een brief aan Edith, 
en minder dan een week zijn ze weer bij elkaar.

00:06:15.520 --> 00:06:17.500
Edith is verloofd met 'n andere man.

00:06:17.660 --> 00:06:21.600
Maar ondanks de schande 
verbreekt ze de verloving,

00:06:21.760 --> 00:06:23.860
zodat ze bij Ronald kan zijn.

00:06:24.180 --> 00:06:28.740
In de komende maanden 
neemt de onrust op het Europese vasteland toe.

00:06:28.900 --> 00:06:33.880
Op 28 juni 1914 veranderde alles.

00:06:40.190 --> 00:06:46.190
Gavrilo Princip wordt gearresteerd 
voor de moord op aartshertog Frans Ferdinand.

00:06:46.600 --> 00:06:48.960
Er breekt 'n diplomatieke crisis uit.

00:06:49.120 --> 00:06:53.860
In enkele weken tijd verkeren 
de Europese grootmachten in staat van oorlog.

00:06:54.020 --> 00:06:59.260
Duitsland valt België binnen, waarop 
Groot-Brittannië hen de oorlog verklaart.

00:06:59.420 --> 00:07:03.140
Het Parlement roept het volk op 
om de wapens op te nemen.

00:07:03.300 --> 00:07:06.300
Er was niet meteen
sprake van een wapenwedloop,

00:07:06.460 --> 00:07:11.760
De mensen traden pas toe in het leger 
toen die vreselijke verhalen opdoken.

00:07:11.920 --> 00:07:15.320
Pas vanaf dat moment 
werd het engagement algemeen.

00:07:15.480 --> 00:07:18.240
Men was opgewonden over de oorlog.

00:07:18.400 --> 00:07:21.940
Men dacht zeer naïef
dat hun jonge mannen

00:07:22.100 --> 00:07:25.820
hierdoor hun dromen 
zouden kunnen waarmaken.

00:07:25.980 --> 00:07:29.500
Er was 'n groot gevoel 
van patriottisme en plichtsbesef

00:07:29.660 --> 00:07:33.460
tegenover Groot-Brittannië en haar waarden.

00:07:33.620 --> 00:07:38.620
Ze hadden nog een rekening te vereffenen 
met Duitsland.

00:07:38.780 --> 00:07:42.380
Men dacht de Duitsers eens goed 
op hun neus te kunnen slaan.

00:07:42.540 --> 00:07:48.360
De Duitsers waren lafhartig 
en moesten 's op hun plaats gezet worden.

00:07:48.520 --> 00:07:53.280
Ze sloten zich aan uit economische noodzaak.
En dat zie je bij elke oorlog.

00:07:53.540 --> 00:07:56.280
Het leven was niet erg opwindend.

00:07:56.440 --> 00:07:59.160
Het idee om zich in te schrijven in het leger

00:07:59.320 --> 00:08:05.000
en deel te kunnen uitmaken van 
een grote gebeurtenis, was vast aanlokkelijk.

00:08:05.160 --> 00:08:09.620
Ze zagen het als iets romantisch,
en waren op voorhand gedoemd te falen.

00:08:09.780 --> 00:08:12.560
We weten allemaal 
waar WO I toe geleid heeft.

00:08:12.720 --> 00:08:18.720
Het was geen levendige oorlog.
Er was geen wapengekletter of trompetgeschal.

00:08:19.460 --> 00:08:25.460
De oorlog werd eerder overheerst 
door machinegeweren en artilleriegeschut.

00:08:28.980 --> 00:08:32.440
Hun verwachtingen van de oorlog
bleken niet te kloppen.

00:08:32.600 --> 00:08:38.500
Ze hoopten vooral dat de oorlog voorbij zou zijn 
voor ze Frankrijk bereikten.

00:08:38.679 --> 00:08:44.420
Tolkien was toen Middeleeuwse heldendichten 
aan het lezen.

00:08:44.420 --> 00:08:49.560
En die lieten er geen twijfel over bestaan
over hoe het er echt aan toe gaat op het veld.

00:08:49.720 --> 00:08:53.720
Hij had een veel realistischere kijk 
op de oorlog.

00:08:53.880 --> 00:08:57.800
Tolkien zei van zichzelf 
dat hij te veel verbeelding had.

00:08:57.960 --> 00:09:00.920
Hij had het niet zo bekeken 
met veldslagen.

00:09:01.080 --> 00:09:04.940
Dat geldt niet alleen voor de soldaten
die moesten gaan vechten,

00:09:05.100 --> 00:09:08.600
maar ook voor de politiekers en de generaals.

00:09:08.760 --> 00:09:12.940
Veel mensen hadden door 
dat deze oorlog verschrikkelijk kon aflopen.

00:09:13.100 --> 00:09:19.100
De brieven van Gilson, Tolkien en Wiseman 
en de gedichten van Smith

00:09:19.300 --> 00:09:24.260
getuigen van een grondige vastberadenheid 
om hun plicht te doen

00:09:24.440 --> 00:09:26.880
en hun bereidheid 
om hun leven op te offeren.

00:09:27.040 --> 00:09:33.040
Ze beseften dat het donkere tijden waren, 
en dat ze moesten volhouden.

00:09:34.220 --> 00:09:38.640
G.B. Smith en Rob Gilson 
sloten zich aan bij het leger in 1914.

00:09:38.800 --> 00:09:41.940
Tolkiens broer Hillary 
schrijft zich in als klaroener.

00:09:42.100 --> 00:09:45.500
En Christopher Wiseman gaat in de marine.

00:09:45.660 --> 00:09:49.500
Tolkien staat echter voor 'n dilemma.

00:09:50.140 --> 00:09:53.140
Tolkien bevond zich in een moeilijke positie.

00:09:53.300 --> 00:09:59.090
Hij had nog een jaar te gaan aan Oxford. 
En hij had z'n diploma zeer erg nodig.

00:09:59.250 --> 00:10:01.500
Hij wou aan de slag 
aan de universiteit.

00:10:01.660 --> 00:10:06.740
Maar zijn familie beschikte niet over veel geld, 
in tegenstelling tot die van Gilson.

00:10:06.900 --> 00:10:09.040
Bijgevolg...

00:10:09.200 --> 00:10:13.980
Het wou eerst zijn opleiding afwerken,
want hij had er drie jaar aan gewijd.

00:10:14.140 --> 00:10:20.140
Hij ontdekte een mogelijkheid
waarin hij zijn legeropleiding kon verzetten

00:10:20.300 --> 00:10:25.460
en ondertussen zijn opleiding aan Oxford 
kon afwerken, waar hij met succes in geslaagd is.

00:10:25.620 --> 00:10:29.220
Hij volgt z'n goede vriend J.B. Smith 
bij de Lancashire Fusiliers,

00:10:29.380 --> 00:10:33.060
en hoopt zo 
om in hetzelfde bataljon te belanden.

00:10:33.220 --> 00:10:38.720
Tolkien zocht een manier om zijn talenten 
aan te wenden in de oorlog.

00:10:38.880 --> 00:10:44.720
Namelijk talen en schrijfsystemen.
Hij was gefascineerd door codes en dergelijke.

00:10:44.880 --> 00:10:49.020
Het was dus niet meer dan normaal 
dat hij een opleiding tot seiner volgde.

00:10:49.180 --> 00:10:55.040
Hij mocht met de nieuwste technologieën werken.
En dat moet hij interessant gevonden hebben.

00:10:55.280 --> 00:11:01.280
Hij gebruikte de radio, seinen en semaforen.

00:11:02.100 --> 00:11:06.960
Hij leerde de morsecode 
en het gebruik van lantaarns,

00:11:07.120 --> 00:11:12.180
en veldtelefoons, 
wat later niet bleek te werken.

00:11:12.340 --> 00:11:16.440
Uiteindelijk werd hij uitgeroepen 
tot seinofficier.

00:11:16.600 --> 00:11:19.540
Hij was verantwoordelijk 
voor de communicatie

00:11:19.700 --> 00:11:25.540
van 'n bataljon van zeshonderd tot duizend man, 
afhankelijk van de beschikbare mannen.

00:11:25.700 --> 00:11:30.520
Hij vormde een schakel 
tussen de verschillende commandoniveau's.

00:11:30.680 --> 00:11:36.040
Hij moest ervoor zorgen 
dat de juiste mensen de juiste orders kregen.

00:11:36.200 --> 00:11:42.660
En hij was natuurlijk ook verantwoordelijk 
voor de verdere doorgave van die informatie.

00:11:42.820 --> 00:11:44.640
Hij was 'n absolute spilfiguur

00:11:44.800 --> 00:11:50.800
in een oorlog waar alles draaide 
om de info die je had over de positie van de vijand.

00:11:52.020 --> 00:11:55.740
In maart 1916 loopt zijn opleiding af.

00:11:55.900 --> 00:12:01.900
Tolkien en Edith weten dat hij naar het front 
gestuurd zal worden. Ze besluiten te trouwen.

00:12:02.060 --> 00:12:06.500
Slechts twee maanden later
moet Tolkien vertrekken naar Frankrijk.

00:12:06.660 --> 00:12:12.660
Hun wegen scheiden. Ze weten niet 
of ze elkaar ooit nog zullen weerzien.

00:12:38.870 --> 00:12:43.760
Wanneer Tolkien aankomt aan het front 
is de oorlog bijna twee jaar aan het woeden.

00:12:43.920 --> 00:12:49.920
De tol is duidelijk. 
Het landschap is verwoest, en er zijn veel doden.

00:12:50.960 --> 00:12:55.540
In 1915 komt de loopgravenoorlog 
nagenoeg tot stilstand.

00:12:55.700 --> 00:13:01.700
Er komen duizenden nieuwe soldaten aan. 
Ze bereiden zich voor op het grote offensief.

00:13:03.640 --> 00:13:06.400
Tolkiens bataljon blijft op de reservelijst.

00:13:06.560 --> 00:13:12.000
Maar hij vreest voor de levens 
van z'n schoolvrienden aan het front.

00:13:12.160 --> 00:13:17.420
Een maand na zijn aankomst in Frankrijk 
lanceren de Geallieerden het Somme-offensief.

00:13:17.580 --> 00:13:21.120
Om halfacht 's ochtends op zaterdag 1 juli

00:13:21.280 --> 00:13:25.280
komen de Britse troepen 
uit hun loopgraven.

00:13:44.960 --> 00:13:49.360
Op de eerste dag van het offensief 
komen twintigduizend mannen om.

00:13:49.520 --> 00:13:54.520
Vijfendertigduizend soldaten raken gewond, 
en tweeduizend zijn vermist.

00:13:57.680 --> 00:14:03.680
Het plan viel snel in duigen.
Het brokkelde zeer snel uit elkaar.

00:14:03.860 --> 00:14:07.840
De mannen die naar boven kwamen 
waren ten dode opgeschreven.

00:14:08.000 --> 00:14:12.580
Eén op vijf soldaten 
die op die dag uitrukten kwam om.

00:14:13.200 --> 00:14:17.920
Het was de meest rampzalige dag 
in de Britse oorlogsgeschiedenis.

00:14:18.080 --> 00:14:21.080
Het was 'n tragedie voor het hele land.

00:14:22.660 --> 00:14:27.120
Sommige dorpen verloren die dag 
al hun jonge mannen.

00:14:28.520 --> 00:14:30.940
Er stierven veel onschuldigen.

00:14:32.100 --> 00:14:38.100
Die twintigduizend gesneuvelden
deden de Britse attitude omslaan.

00:14:38.260 --> 00:14:44.260
En misschien ook de verhouding tussen diegenen 
die de orders stelden en zij die ze uitvoerden.

00:14:52.700 --> 00:14:55.680
Tussen de vele doden

00:14:55.840 --> 00:15:01.260
zat ook Tolkiens goede vriend 
en lid van de TCBS, Robert Gilson.

00:15:02.560 --> 00:15:07.300
Hij leidde z'n peloton over de richel,

00:15:07.460 --> 00:15:12.260
voerde zijn soldaten aan, 
en werd neergeschoten in niemandsland.

00:15:15.620 --> 00:15:21.620
Hij maakte deel uit van de vierde aanvalsgolf. 
Hij zag hoe de eerste poging mislukte.

00:15:21.780 --> 00:15:26.440
En hoe ook de tweede golf mislukte.
En ook de derde daarna.

00:15:27.160 --> 00:15:31.320
En dan moest hij naar het slagveld, 
als deel van de vierde golf.

00:15:31.480 --> 00:15:33.220
En toch winnen ze.

00:15:33.380 --> 00:15:39.380
En dat was misschien wel 
het meest tragische van 1 juli 1916.

00:15:41.360 --> 00:15:46.080
Deze generatie had zoveel vertrouwen 
in hun meerderen,

00:15:46.240 --> 00:15:49.090
en was zo toegewijd aan hun vrienden

00:15:49.250 --> 00:15:53.580
dat ze bereid waren 
hun leven op te offeren voor hen.

00:15:56.480 --> 00:16:02.480
Tolkien vernam de feiten na zijn actie 
aan de Somme, enkele weken later.

00:16:02.900 --> 00:16:04.820
Hij was helemaal overstuur.

00:16:04.980 --> 00:16:08.000
Zijn geloof werd er erg door op de proef gesteld.

00:16:08.160 --> 00:16:11.300
Net als de andere leden van de groep

00:16:11.460 --> 00:16:17.460
zag hij de TCBS als een vriendenclub 
met idealen, en een begeestering.

00:16:17.980 --> 00:16:20.640
Ze hadden iets te bieden aan de wereld.

00:16:20.800 --> 00:16:26.080
Ze waren alle vier onmisbaar.
En nu was één van hen dood.

00:16:26.240 --> 00:16:31.780
Welke invloed moet dat gehad hebben 
op hun doel, en Tolkiens doel?

00:16:31.940 --> 00:16:34.740
Geoffrey Smith schreef Tolkien een brief,

00:16:34.900 --> 00:16:40.900
waaruit duidelijk bleek 
dat hij zich ten einde raad voelde.

00:16:41.060 --> 00:16:45.800
Hij had het gevoel dat 
hun vriendschapsband gebroken was.

00:16:45.960 --> 00:16:48.680
Rob zou nooit een architect kunnen worden.

00:16:48.840 --> 00:16:54.840
Hij zou zijn dromen nooit meer kunnen waarmaken.

00:16:55.420 --> 00:17:00.740
Tolkien had er best wel wat tijd voor nodig
voor hij dit te boven was gekomen.

00:17:00.900 --> 00:17:06.300
De andere twee leden, Wiseman en Smith, 
waren vastberaden om hem te overtuigen

00:17:06.460 --> 00:17:12.460
dat de TCBS zou blijven bestaan. 
En daar trok Tolkien zich vast aan op.

00:17:12.880 --> 00:17:18.880
Tolkien schrijft naar Robs vader, de directeur 
van King Edward, en biedt z'n medeleven aan.

00:17:19.640 --> 00:17:25.640
De TCBS verloor een knappe jongeman,
een getalenteerde artiest, en meer pijnlijk,

00:17:26.510 --> 00:17:28.010
een goede vriend.

00:17:32.740 --> 00:17:35.420
De oorlog begint nu pas echt voor Tolkien.

00:17:35.580 --> 00:17:40.400
In de volgende maanden ontdekt hij 
de ontberingen van de loopgravenoorlog.

00:17:40.560 --> 00:17:44.920
Hij bracht z'n tijd door 
in en naast de loopgraven.

00:17:45.080 --> 00:17:46.940
De bataljons roteerden.

00:17:47.100 --> 00:17:52.800
Van het front naar de reserven, en dan op rust, 
zoals ze het lachend noemden.

00:17:52.960 --> 00:17:55.380
Maar in feite was het training.

00:17:55.550 --> 00:17:59.480
Tolkien sprak van de algemene vermoeidheid 
tijdens de oorlog.

00:17:59.640 --> 00:18:03.100
Tijdens deze periode 
werden ze drie keer aangevallen.

00:18:03.260 --> 00:18:06.800
Hij had geluk dat hij niet 
in het eerste Somme-offensief zat.

00:18:06.960 --> 00:18:10.480
Hij bevond zich enkele kilometers
achter de frontlinie.

00:18:10.640 --> 00:18:14.020
Zijn bataljon voerde het tweede offensief

00:18:14.180 --> 00:18:18.880
tegen het dorpje Oviers 
op de Duitse frontlinie.

00:18:19.040 --> 00:18:21.860
Eén van de eerste dingen die hem opvielen

00:18:22.020 --> 00:18:27.540
was de chaotische communicatie. 
Het ging er heel primitief aan toe.

00:18:27.700 --> 00:18:32.260
Het was slechts deels afgewerkt, 
en beschadigd door de oorlog.

00:18:32.420 --> 00:18:37.700
Zijn seingevers moesten
het niemandsland oversteken met berichten

00:18:37.860 --> 00:18:42.460
waarop stond dat men aangekomen was,
of dat men gevangen genomen had.

00:18:42.620 --> 00:18:47.400
Ze gebruikten duiven. 
Die waren zeer betrouwbaar.

00:18:47.560 --> 00:18:50.420
Eén van Tolkiens seiners 
won een medaille

00:18:50.580 --> 00:18:56.080
omdat hij erin geslaagd was 
zijn duiven over het niemandsland te sturen.

00:18:56.720 --> 00:19:00.520
De aanval is een succes.
Veel soldaten worden gevangengenomen.

00:19:00.680 --> 00:19:06.680
Eén van Tolkiens belangrijkste veldslagen 
zal uiteindelijk ook z'n laatste zijn;

00:19:07.080 --> 00:19:09.900
de aanval op Regina Trench.

00:19:10.060 --> 00:19:15.500
In oktober 1918 was het slagveld 
omgetoverd tot een modderpoel.

00:19:15.660 --> 00:19:18.780
De aanval werd uitgesteld 
door de hevige regenval.

00:19:18.940 --> 00:19:22.820
Maar op 21 oktober was de grond 
plotseling rotshard bevroren,

00:19:22.980 --> 00:19:25.270
waardoor de aanval kon doorgaan.

00:19:46.800 --> 00:19:50.180
Hij heeft mensen zien omkomen met geweld.

00:19:50.340 --> 00:19:54.740
Hij heeft ook extreme angst 
aanschouwd en doorgemaakt.

00:19:55.760 --> 00:20:01.760
Voor zover we weten heeft hij de 
loopgravenoorlog nooit in detail beschreven.

00:20:02.300 --> 00:20:08.300
Maar in één van zijn brieven vatte hij het 
samen in twee woorden; "beestelijke horror".

00:20:08.600 --> 00:20:11.940
Het reduceert je van 'n mens

00:20:12.100 --> 00:20:18.100
tot een walgelijk beest, 
dat wanhopig wil overleven.

00:20:18.640 --> 00:20:20.880
Als je "The Lord of the Rings" 's naleest,

00:20:21.040 --> 00:20:24.960
dan valt het op dat personages 
geconfronteerd met extreme angst

00:20:25.120 --> 00:20:30.160
altijd worden beschreven 
als "versteend van angst",

00:20:31.900 --> 00:20:34.360
"overmand door angst."

00:20:34.520 --> 00:20:37.200
Veel loopgraven werden 
oncomfortabel gehouden.

00:20:37.360 --> 00:20:41.340
De generaals wilden de soldaten doen geloven 
dat ze maar tijdelijk waren,

00:20:41.500 --> 00:20:46.720
dat ze snel verder zouden gaan. 
Dat ze zich hier niet thuis moesten voelen.

00:20:46.900 --> 00:20:50.660
Tolkien zit aan het westfront
en mist zijn thuis.

00:20:50.820 --> 00:20:54.320
Brieven van en naar Edith zijn z'n enige houvast.

00:20:54.480 --> 00:21:00.480
Omwille van het strategisch belang mag 
hij zijn locatie niet onthullen in z'n brieven.

00:21:00.900 --> 00:21:05.960
Dus ontwikkelt hij een code 
om Edith op de hoogte te houden van z'n locatie.

00:21:06.120 --> 00:21:11.140
Hij overliep de brief die hij naar haar geschreven had

00:21:11.300 --> 00:21:17.300
en zette een punt boven de letters 
van de naam van zijn locatie.

00:21:18.120 --> 00:21:24.120
Edith duidde met kopspelden aan 
waar Tolkien zich bevond op ieder moment.

00:21:26.840 --> 00:21:31.520
Na de geslaagde aanval op Regina's Trench
keert het bataljon terug van het front.

00:21:31.680 --> 00:21:34.080
Ze paraderen voor de legertop.

00:21:34.240 --> 00:21:37.060
Maar Tolkien wordt ziek.

00:21:37.220 --> 00:21:43.500
Loopgravenkoorts ontstaat door 
het gebrek aan hygiëne in de loopgraven.

00:21:43.660 --> 00:21:49.660
Het wordt doorgegeven door luizen.
De symptomen zijn zeer onaangenaam.

00:21:50.060 --> 00:21:54.040
Hoofdpijn, maagkrampen,

00:21:54.200 --> 00:21:59.260
mogelijk pijn in de gewrichten en botten.
Wondjes aan de huid.

00:21:59.420 --> 00:22:05.420
Je kunt er niet aan sterven, maar het kan je 
totaal nutteloos maken als soldaat.

00:23:06.540 --> 00:23:12.540
Christopher Wiseman deelt Tolkien mee
dat G.B. Smith gesneuveld is in de oorlog.

00:23:16.960 --> 00:23:19.140
De Slag om de Somme was afgelopen.

00:23:19.740 --> 00:23:25.740
Smith organiseerde 'n voetbalmatch 
voor de soldaten, zo'n vier mijl achter de linie.

00:23:26.120 --> 00:23:30.420
'n Afgeweken bom kwam naast hem tot ontploffing.

00:23:30.580 --> 00:23:36.260
Hij werd geraakt door de bomscherven. 
Hij ontwikkelde gasgangreen,

00:23:36.420 --> 00:23:39.000
Hij stierf enkele dagen later.

00:23:39.160 --> 00:23:44.460
Tijdens z'n opleiding, begin 1916,
ontving Tolkien een brief van G.B. Smith,

00:23:44.620 --> 00:23:47.820
die op dat moment in de Franse loopgraven zat.

00:23:47.980 --> 00:23:50.700
Smith moest die nacht patrouilleren.

00:23:50.860 --> 00:23:56.860
De soldaat van de avond voordien 
was gevangengenomen, en wellicht gedood.

00:23:57.060 --> 00:24:02.620
Het was zowat de gevaarlijkste taak aan het 
westfront, en Smith moest deze taak nu vervullen.

00:24:02.780 --> 00:24:06.400
Maar eerst stuurde hij
nog een brief naar Tolkien

00:24:06.560 --> 00:24:08.280
waarin hij schreef...

00:24:11.180 --> 00:24:14.280
"Ik sta op het punt te vertrekken op patrouille.

00:24:14.440 --> 00:24:19.340
Ik ben 'n grote fan 
van wat je geschreven hebt

00:24:19.500 --> 00:24:21.340
en wat je nog zult schrijven."

00:24:21.760 --> 00:24:26.260
Hij zei dat hij zeker wist 
dat Tolkien uitverkoren was.

00:24:27.900 --> 00:24:29.940
Je moet je boeken uitgeven.

00:24:32.340 --> 00:24:36.380
Smith was eigenlijk
de eerste fan van Middenaarde.

00:24:36.770 --> 00:24:42.770
In zijn brief schreef Smith dat zijn dood
niet het einde zou betekenen voor de TCBS.

00:24:43.460 --> 00:24:46.000
Hij noemde hen "de Onsterfelijke Vier".

00:24:46.720 --> 00:24:52.340
Tolkien schreef de dingen
die Smith had willen zeggen,

00:24:52.640 --> 00:24:55.780
lang nadat hij nog in staat was om ze te zeggen.

00:24:55.940 --> 00:24:58.040
Da's zeer ontroerend.

00:24:58.200 --> 00:25:04.200
Hoewel Tolkien 
zijn eigen weg ging,

00:25:04.360 --> 00:25:08.920
denk ik toch dat hij 
tijdens zijn latere carrière

00:25:09.080 --> 00:25:12.100
hun gedeelde artistieke dromen wou waarmaken.

00:25:12.260 --> 00:25:15.900
Hij slaagde erin al zijn moed te verzamelen.

00:25:16.100 --> 00:25:21.840
Misschien zag hij Smith wel als een voorbeeld

00:25:22.000 --> 00:25:23.800
waaraan hij wou voldoen.

00:25:23.960 --> 00:25:29.060
In de zomer van 1918 verzamelden
Tolkien en Wiseman enkele van Smiths gedichten,

00:25:29.220 --> 00:25:34.380
en publiceerden ze in een klein boek, 
getiteld "A Spring Harvest".

00:25:36.440 --> 00:25:41.740
Tolkiens oorlog zit erop, maar zijn 
ervaringen zullen hem altijd bijblijven,

00:25:41.900 --> 00:25:44.940
en zullen vaak terugkeren in zijn verhalen.

00:25:45.140 --> 00:25:51.140
Tolkiens oorlogservaringen zullen een 
belangrijke rol spelen in zijn mythologie.

00:25:51.560 --> 00:25:55.880
Vlak na zijn terukeer van de Somme, 
schreef hij "De Val van Gondolin",

00:25:56.040 --> 00:26:00.980
het eerste verhaal uit zijn mythologie
waarin veldslagen plaatsvinden..

00:26:01.140 --> 00:26:04.420
Het fascinerende hieraan is dat de vijand

00:26:04.580 --> 00:26:08.780
voor het eerst "draken", 
"beesten" of "monsters" inzet.

00:26:08.940 --> 00:26:10.780
Maar Tolkien beschrijft ze

00:26:10.940 --> 00:26:16.180
als rijdende metalen monsters die vuurspuwen, 
en waaruit troepen tevoorschijn komen.

00:26:16.500 --> 00:26:22.500
Een duidelijke verwijzing naar tanks, 
het geheime wapen van de Britten

00:26:22.660 --> 00:26:26.340
dat voor de eerste keer 
gebruikt werd aan de Somme.

00:26:26.500 --> 00:26:30.080
In "The Lord of the Rings" staat 
een reisgenootschap centraal,

00:26:30.240 --> 00:26:34.060
dat moet vechten op verschillende fronten, 
net zoals de TCBS.

00:26:34.220 --> 00:26:39.840
Het is ondenkbaar dat Tolkien bij het schrijven 
van het uiteenvallen van het Reisgenootschap

00:26:40.000 --> 00:26:45.260
niet beïnvloed zou geweest zijn 
door z'n eigen verlies tijdens WOI,

00:26:45.420 --> 00:26:48.700
en het uiteenvallen van de TCBS.

00:26:48.860 --> 00:26:52.400
In één van de laatste brieven vermeldt Tolkien

00:26:52.560 --> 00:26:57.300
dat de Dode Moerassen die Frodo, 
Sam en Gollem moeten oversteken

00:26:57.460 --> 00:27:02.540
geïnspireerd zijn door het gebied 
rond de Somme, waar hij gevochten heeft.

00:27:02.700 --> 00:27:06.840
Frodo en Sam symboliseren de relatie tussen

00:27:07.000 --> 00:27:10.020
'n officier en z'n ondergeschikte.

00:27:10.180 --> 00:27:13.960
En Tolkien zei ook dat Sam Gamgee 
geïnspireerd was

00:27:15.860 --> 00:27:20.220
op de lakeien van de soldaten
uit de Eerste Wereldoorlog.

00:27:20.380 --> 00:27:25.340
Frodo symboliseert de gevoelens 
van 'n jongeman zoals Tolkien,

00:27:25.500 --> 00:27:30.440
die ongewild terechtkomt in 'n oorlog, 
en een zware last moet dragen,

00:27:30.600 --> 00:27:32.300
een zware plicht.

00:27:32.460 --> 00:27:37.520
Frodo ontwikkelt duidelijk symptomen

00:27:37.680 --> 00:27:41.360
van wat we nu post-traumatisch 
stresssyndroom zouden noemen.

00:27:41.760 --> 00:27:45.380
of hoe men het toen ook noemde, <i>shell shock.</i>

00:27:45.540 --> 00:27:51.000
Hij schermt zich af van de wereld, 
en trekt zich terug in zichzelf.

00:27:51.160 --> 00:27:56.260
Hij kan zich niet meer herinneren
hoe gras aanvoelt, of hoe zonlicht aanvoelt.

00:27:56.420 --> 00:28:02.420
Als de oorlog eropzit in "The Lord of the Rings"
wordt Frodo niet gevierd als een held.

00:28:02.660 --> 00:28:07.000
Hij is zichtbaar getraumatiseerd,
en dat gold ook

00:28:07.160 --> 00:28:10.620
voor de vele soldaten 
die terugkwamen van het westfront.

00:28:10.780 --> 00:28:16.400
Ze waren niet in staat om te praten over 
hun ervaringen, die hen zo diep hadden geraakt.

00:28:21.740 --> 00:28:26.640
De generatie die in WO I 
gevochten heeft is ongetwijfeld heldhaftig.

00:28:26.800 --> 00:28:30.480
De opofferingen van die generatie 
waren uitzonderlijk.

00:28:31.000 --> 00:28:36.640
Het was 'n tragisch verlies, 
niet enkel voor de familie en vrienden,

00:28:36.800 --> 00:28:39.920
maar voor de hele samenleving.

00:28:40.240 --> 00:28:41.240
Het schudde

00:28:42.760 --> 00:28:47.580
onze oude opvattingen
over eer en glorie door elkaar.

00:28:47.740 --> 00:28:53.740
Het was de eerste echte oorlog 
waarin machines werden ingezet.

00:28:54.240 --> 00:28:58.780
Zoveel duizenden, en uiteindelijk 
zelfs miljoenen mensen

00:28:58.940 --> 00:29:04.940
kunnen worden uitgeroeid, zonder dat ze 
hun vijand ooit in de ogen hadden gekeken.

00:29:05.640 --> 00:29:10.800
Deze mannen hadden niet de luxe 
om alleen te sterven. Ze stierven in massa's.

00:29:10.960 --> 00:29:14.520
Het zijn die aantallen die ons zo aangrijpen.

00:29:14.680 --> 00:29:19.500
Daarom organiseren we al die herdenkingen 
in Thiepval en aan de Menenpoort,

00:29:19.660 --> 00:29:22.940
met die ellenlange lijst namen.

00:29:23.100 --> 00:29:29.100
De lichamen zijn verdwenen. 
De levens van die mensen zijn op slag verdwenen.

00:29:30.160 --> 00:29:37.620
Als je de King Edwards Chronicle leest, zoals 
ik gedaan heb voor m'n onderzoek naar Tolkien,

00:29:37.780 --> 00:29:42.900
dan leer je de jongens kennen 
waarmee hij opgroeide.

00:29:43.060 --> 00:29:45.780
dan zie je hun verwezenlijkingen,

00:29:45.940 --> 00:29:50.840
dan zie je hoe intelligent ze waren,
hoe creatief en briljant.

00:29:52.500 --> 00:29:58.000
En dan zie je hoe ze 
op de Eerste Wereldoorlog afstevenen.

00:29:58.160 --> 00:30:01.280
Deze jongens hadden hun hele leven nog voor hen.

00:30:01.440 --> 00:30:05.240
We zeggen het vaak, 
maar ze zijn ons te vroeg ontnomen.

00:30:05.400 --> 00:30:10.380
Ze zaten vol levenslust en ambitie.

00:30:10.540 --> 00:30:15.880
Ze wouden vanalles doen met hun professioneel 
en privéleven. En dat gaat niet meer.

00:30:16.040 --> 00:30:20.400
Het is verbazingwekkend
hoe Tolkien dit alles overleefde

00:30:20.560 --> 00:30:26.380
en daarna zo'n meesterwerken kon schrijven, 
die onze cultuur hebben bepaald.

00:30:26.540 --> 00:30:31.440
Je kunt je afvragen hoeveel mensen 
dit niet overleefd hebben.

00:30:31.600 --> 00:30:37.320
Welk potentieel hadden ze nog, 
maar hebben ze nooit kunnen uiten?

00:30:37.480 --> 00:30:41.040
Het verlies is ondenkbaar.

00:30:43.200 --> 00:30:46.520
G.B. Smith geeft ons 'n kortstondige blik

00:30:46.680 --> 00:30:50.760
van 'n jongeman, die nog 
z'n hele leven voor zich had,

00:30:50.920 --> 00:30:56.180
maar die slechts weinig van z'n dromen
heeft kunnen waarmaken.

00:30:56.340 --> 00:30:59.580
Er werd in die generatie niet gepraat 
over gevoelens.

00:30:59.740 --> 00:31:03.680
Het psychologisch effect daarvan
zinderde nog lang na.

00:31:03.840 --> 00:31:09.840
Vele overlevenden van de oorlog ondervonden 
dat ze niet met vrede konden omgaan.

00:31:10.840 --> 00:31:12.840
In de kapel van King Edwards

00:31:13.000 --> 00:31:18.540
staan de namen van 245 oud-studenten 
gegraveerd op acht koperen gedenkplaten.

00:31:18.700 --> 00:31:21.560
Ze sneuvelden 
tijdens de Eerste Wereldoorlog.

00:31:21.720 --> 00:31:27.320
Tolkien en z'n vrienden van de TCBS 
zijn slechts vier van bijna 1500 ex-studenten

00:31:27.480 --> 00:31:31.720
die gehoor gaven aan de roep van hun land,
en meevochten in de Groote Oorlog.

00:31:31.880 --> 00:31:35.800
Elk van hun verhalen is het vertellen waard.

00:31:35.960 --> 00:31:39.840
Je kunt rondlopen op kerkhoven 
in Noord-Frankrijk

00:31:40.000 --> 00:31:43.360
die nu bijna kathedralen zijn geworden.

00:31:43.520 --> 00:31:49.520
We moeten ons enkele zeer belangrijke vragen 
stellen over de aard van oorlog en opoffering.

00:31:53.180 --> 00:31:58.400
En de grootte van die opoffering, 
in het geval van de Eerste Wereldoorlog.

00:31:58.560 --> 00:32:01.560
Welke oorlog kan die opoffering waard zijn?

00:32:10.640 --> 00:32:16.160
1403 oude Edwardianen dienden ons land 
tijdens het conflict. Bijna één op vijf kwam om.

00:32:16.300 --> 00:32:22.300
Naar schatting zijn er toen meer dan 16 miljoen 
mensen gestorven. 20 miljoen mensen kwamen om.

00:32:24.750 --> 00:32:27.440
vertaling: Dries Van der Smissen