1
00:00:07,138 --> 00:00:08,348
Verzonken overblijfselen,

2
00:00:08,348 --> 00:00:09,638
spookachtige scheepswrakken

3
00:00:09,638 --> 00:00:11,418
en verloren steden.

4
00:00:11,418 --> 00:00:14,758
Dit zijn niet enkel wonderen 
uit fictionele avonturenboeken.

5
00:00:14,758 --> 00:00:16,488
Onder de waterspiegel

6
00:00:16,488 --> 00:00:19,087
bevinden zich ruïnes waar 
mensen ooit ronddwaalden

7
00:00:19,087 --> 00:00:23,258
en scheepswrakken volgeladen 
met historische artefacten.

8
00:00:23,258 --> 00:00:26,449
Dit is het terrein
van onderwaterarcheologie,

9
00:00:26,449 --> 00:00:29,980
waar onderzoekers menselijke artefacten
ontdekken en bestuderen

10
00:00:29,980 --> 00:00:32,180
die in de zee terechtgekomen zijn.

11
00:00:32,180 --> 00:00:33,868
Ze zijn niet op schattenjacht.

12
00:00:33,868 --> 00:00:36,909
Onderwaterarcheologie 
onthult belangrijke informatie

13
00:00:36,909 --> 00:00:39,779
omtrent oude klimaten en kustlijnen,

14
00:00:39,779 --> 00:00:42,149
het toont aan hoe mensen 
zeeën hebben bevaren

15
00:00:42,149 --> 00:00:45,437
en hoe het leven er 
duizenden jaren geleden uitzag.

16
00:00:45,437 --> 00:00:47,487
Wat is er dan te vinden?

17
00:00:47,487 --> 00:00:50,800
Op ondiepe plekken ontdekten we
allerlei antieke artefacten

18
00:00:50,800 --> 00:00:54,159
die tussen hedendaagse voorwerpen lagen.

19
00:00:54,159 --> 00:00:57,560
Dit gebied bevat bewijs over 
hoe onze voorouders visten,

20
00:00:57,560 --> 00:00:59,040
hoe ze hun schepen repareerden,

21
00:00:59,040 --> 00:01:00,420
hun afval loosden

22
00:01:00,420 --> 00:01:05,270
en zelfs hun veroordeelde piraten die
onder de vloedlijn begraven werden.

23
00:01:05,270 --> 00:01:07,600
Het betreft niet alleen
onze recente geschiedenis.

24
00:01:07,600 --> 00:01:14,430
In de Engelse kustplaats Norfolk werden 
800.000 jaar oude voetafdrukken ontdekt.

25
00:01:14,430 --> 00:01:16,121
Op deze ondiepe plekken

26
00:01:16,121 --> 00:01:20,018
doemen vanaf de zeebodem 
overblijfselen op van verzonken steden,

27
00:01:20,018 --> 00:01:21,851
die aardbevingen,

28
00:01:21,851 --> 00:01:22,849
tsunami's

29
00:01:22,849 --> 00:01:25,769
en tektonische aardverschuivingen 
hebben achtergelaten.

30
00:01:25,769 --> 00:01:29,860
Vrijwel elke verzonken stad
bevindt zich op zo'n ondiepe plek,

31
00:01:29,860 --> 00:01:33,759
omdat het zeepeil nauwelijks 
is veranderd in de duizenden jaren

32
00:01:33,759 --> 00:01:37,240
waarin stedenbouwende 
beschavingen hebben bestaan.

33
00:01:37,240 --> 00:01:41,829
In ondiepe wateren aan de kust 
van Italië ligt bijvoorbeeld Baia,

34
00:01:41,829 --> 00:01:45,663
een ruim 2.000 jaar oude 
Romeinse kustplaats.

35
00:01:45,663 --> 00:01:49,299
Daar is het mogelijk om tussen 
de ruïnes van bouwwerken te zwemmen

36
00:01:49,299 --> 00:01:53,488
die gemaakt zijn door adelijke families, 
senatoren en keizers uit Rome.

37
00:01:53,488 --> 00:01:55,271
En dan zijn er nog scheepswrakken.

38
00:01:55,271 --> 00:01:59,513
Als schepen hun beste tijd hebben gehad, 
worden ze vaak aan de kust achtergelaten

39
00:01:59,513 --> 00:02:04,520
op afgelegen plekken zoals estuaria, 
rivieren en ondiepe baaien.

40
00:02:04,520 --> 00:02:09,742
Archeologen gebruiken ze als tijdlijn om 
pieken en dalen van havens weer te geven

41
00:02:09,742 --> 00:02:13,551
en om aanwijzingen te verkrijgen 
over de historische scheepsbouwkunst.

42
00:02:13,551 --> 00:02:18,170
In Roskilde in Denemarken bijvoorbeeld, 
onthullen vijf bewust gezonken schepen

43
00:02:18,170 --> 00:02:23,823
hoe Vikingen 1.000 jaar geleden hun 
angstaanjagende, lange schepen bewerkten.

44
00:02:23,823 --> 00:02:25,511
Als we iets verder dalen

45
00:02:25,511 --> 00:02:29,005
bereiken we het gebied waar de diepst 
gelegen menselijke bouwwerken zijn,

46
00:02:29,005 --> 00:02:31,753
zoals oude havenmuren en aanlegkaden.

47
00:02:31,753 --> 00:02:33,632
Ook zien we steeds meer scheepswrakken

48
00:02:33,632 --> 00:02:36,782
die door noodweer, oorlogen
en botsingen gezonken zijn.

49
00:02:36,782 --> 00:02:39,602
Tegenwoordig graven we 
nog veel van deze wrakken op,

50
00:02:39,602 --> 00:02:41,093
zoals het schip van Zwartbaard,

51
00:02:41,093 --> 00:02:45,893
dat geheimen onthult over het leven 
als achttiende-eeuwse piraat.

52
00:02:45,893 --> 00:02:48,932
Maar voorbij de vijftien meter 
bevinden zich de diepst gelegen,

53
00:02:48,932 --> 00:02:50,562
best bewaarde scheepswrakken,

54
00:02:50,562 --> 00:02:52,672
zoals het wrak van Antikythera

55
00:02:52,672 --> 00:02:56,083
dat in de eerste eeuw na Christus zonk.

56
00:02:56,083 --> 00:02:58,270
Toen het ontdekt werd, 
bevatte het sculpturen,

57
00:02:58,270 --> 00:02:59,373
handelswaar

58
00:02:59,373 --> 00:03:02,212
en ook de oudst bekende computer;

59
00:03:02,212 --> 00:03:05,363
een mysterieus apparaat dat 
'Mechanisme van Antikythera' heet

60
00:03:05,363 --> 00:03:09,433
en dat astronomische veranderingen 
en zonsverduisteringen berekende.

61
00:03:09,433 --> 00:03:12,452
Tegenwoordig geeft het archeologen 
essentiële informatie

62
00:03:12,452 --> 00:03:15,593
over de kennis die 
de Oude Grieken beheersten.

63
00:03:15,593 --> 00:03:20,205
In dit gebied vinden we 
vliegtuigen en duikboten,

64
00:03:20,205 --> 00:03:23,272
zoals die uit de wereldoorlogen.

65
00:03:23,272 --> 00:03:25,642
Op ruim 60 meter diepte,

66
00:03:25,642 --> 00:03:30,703
vinden we een aantal van de eerste
en zeldzaamste tekenen van mensheid.

67
00:03:30,703 --> 00:03:34,313
In de 5.000 jaren daarvoor
was er meer droog land,

68
00:03:34,313 --> 00:03:38,933
omdat gletsjers het water vasthielden 
dat nu naar de zee is gevloeid.

69
00:03:38,933 --> 00:03:41,552
Onze voorouders spreidden 
zich uit over deze gebieden

70
00:03:41,552 --> 00:03:44,284
en zodoende vinden we 
op de zeebodem hun kampen,

71
00:03:44,284 --> 00:03:45,443
stenen gereedschap

72
00:03:45,443 --> 00:03:48,183
en botten van dieren waarop gejaagd werd.

73
00:03:48,183 --> 00:03:50,375
Deze locaties geven ons 
waardevolle informatie

74
00:03:50,375 --> 00:03:52,935
over de migratiepatronen 
van onze voorouders,

75
00:03:52,935 --> 00:03:54,635
jachtmethoden

76
00:03:54,635 --> 00:03:57,425
en technologiën.

77
00:03:57,425 --> 00:04:00,374
In het diepste gebied 
heeft geen mens ooit voet gezet.

78
00:04:00,374 --> 00:04:04,635
Dit gebied was al ondergedompeld 
voordat de mensheid zich ontwikkelde.

79
00:04:04,635 --> 00:04:08,934
We treffen alleen artefacten die van 
bovenaf in de oceaan zijn gezonken,

80
00:04:08,934 --> 00:04:14,005
zoals NASA's Saturnus V raketmotoren 
op ruim 4.000 meter diepte

81
00:04:14,005 --> 00:04:17,226
en de diepst gelegen scheepswrakken.

82
00:04:17,226 --> 00:04:20,085
De oceaan is als het ware 
een onderwatermuseum

83
00:04:20,085 --> 00:04:23,463
dat continu bijdraagt aan 
onze kennis over de mensheid.

84
00:04:23,463 --> 00:04:25,605
Met slechts een fractie ervan onderzocht,

85
00:04:25,605 --> 00:04:29,705
zullen de ontdekkingen zich zeker 
tot ver in de toekomst voortzetten.