1
00:00:07,335 --> 00:00:09,329
Dopiero od kilku stuleci

2
00:00:09,329 --> 00:00:12,088
zachodnia cywilizacja 
umieszcza sztukę w muzeach,

3
00:00:12,088 --> 00:00:13,803
przynajmniej w muzeach typu

4
00:00:13,803 --> 00:00:17,231
znanych nam instytucji publicznych.

5
00:00:17,231 --> 00:00:21,049
Wcześniej sztuka służyła innym celom.

6
00:00:21,049 --> 00:00:23,094
To, co nazywamy sztuką piękną

7
00:00:23,094 --> 00:00:25,430
było głównie sposobem doświadczania

8
00:00:25,430 --> 00:00:28,223
estetycznego wymiaru religii.

9
00:00:28,223 --> 00:00:31,810
Malarstwo, rzeźba, tkaniny i oświetlenie

10
00:00:31,810 --> 00:00:33,720
były mediami swoich czasów,

11
00:00:33,720 --> 00:00:35,767
uzupełniając sugestywnymi wizerunkami

12
00:00:35,767 --> 00:00:39,293
opowieści swoich czasów.

13
00:00:39,293 --> 00:00:41,116
W tym sensie sztuka zachodnia

14
00:00:41,116 --> 00:00:42,862
dzieliła cel użytkowy

15
00:00:42,862 --> 00:00:44,612
z innymi kulturami świata,

16
00:00:44,612 --> 00:00:50,048
także takimi, które nie mają 
nawet słowa na sztukę.

17
00:00:50,048 --> 00:00:53,379
Więc jak zdefiniować to,
co nazywamy sztuką?

18
00:00:53,379 --> 00:00:55,167
Ogólnie mówiąc, chodzi tu

19
00:00:55,167 --> 00:00:57,112
o dzieła, które wizualnie przekazują

20
00:00:57,112 --> 00:00:58,753
znaczenie pozajęzykowe,

21
00:00:58,753 --> 00:01:00,466
bądź przez przedstawienie,

22
00:01:00,466 --> 00:01:03,769
bądź przez rozmieszczenie
elementów wizualnych w przestrzeni.

23
00:01:03,769 --> 00:01:06,179
Dowodów na potęgę ikonografii

24
00:01:06,179 --> 00:01:08,613
lub umiejętności przekazania znaczenia

25
00:01:08,613 --> 00:01:10,391
znajdziemy wiele,

26
00:01:10,391 --> 00:01:11,727
jeśli spojrzymy na sztukę

27
00:01:11,727 --> 00:01:14,279
z perspektywy historii 
głównych religii świata.

28
00:01:14,279 --> 00:01:16,814
Prawie wszystkie w którymś momencie miały

29
00:01:16,814 --> 00:01:19,817
fazę anikoniczną.

30
00:01:19,817 --> 00:01:24,584
Anikonizm zabrania 
wizualnego przedstawiania boskości,

31
00:01:24,584 --> 00:01:26,991
żeby uniknąć bałwochwalstwa

32
00:01:26,991 --> 00:01:31,413
czy mylenia obrazu boskości 
z samą boskością.

33
00:01:31,413 --> 00:01:33,029
Takie zachowanie prawdy

34
00:01:33,029 --> 00:01:36,917
w relacji pomiędzy jednostką a bogiem.

35
00:01:36,917 --> 00:01:38,946
Jednak takie podejście może być wyzwaniem.

36
00:01:38,946 --> 00:01:41,379
Chęć wizualnego 
przedstawienia i interpretacji

37
00:01:41,379 --> 00:01:42,861
świata wokół nas,

38
00:01:42,861 --> 00:01:45,768
jest trudnym do stłumienia przymusem.

39
00:01:45,768 --> 00:01:47,802
Nawet obecnie,

40
00:01:47,802 --> 00:01:50,888
gdy zabronione jest przedstawianie 
Allaha czy proroka Mahometa,

41
00:01:50,888 --> 00:01:53,268
abstrakcyjne czczenie boskości

42
00:01:53,268 --> 00:01:57,692
i tak można znaleźć w arabeskach
na tkaninach islamskich.

43
00:01:57,692 --> 00:01:59,823
Wykonane mistrzowskimi 
pociągnięciami pędzla

44
00:01:59,823 --> 00:02:01,433
przy pomocy kaligrafii arabskiej,

45
00:02:01,433 --> 00:02:02,377
słowa Proroka

46
00:02:02,377 --> 00:02:05,570
przyjmują podwójną rolę: 
tak literatury, jak i sztuki wizualnej.

47
00:02:05,570 --> 00:02:07,704
Podobnie w sztuce

48
00:02:07,704 --> 00:02:10,300
wczesnego chrześcijaństwa i buddyzmu

49
00:02:10,300 --> 00:02:12,245
boska obecność Chrystusa i Buddy

50
00:02:12,245 --> 00:02:13,913
nie pojawia się w ludzkiej formie,

51
00:02:13,913 --> 00:02:16,113
ale przedstawiają ją symbole.

52
00:02:16,113 --> 00:02:17,165
W każdym przypadku

53
00:02:17,165 --> 00:02:19,112
odniesienie ikonograficzne stanowi

54
00:02:19,112 --> 00:02:20,977
formę oddania czci.

55
00:02:20,977 --> 00:02:23,088
Przedstawienie antropomorficzne

56
00:02:23,088 --> 00:02:25,090
lub obraz w ludzkiej formie

57
00:02:25,090 --> 00:02:27,647
stało się powszechne w tych religiach

58
00:02:27,647 --> 00:02:29,263
dopiero wiele stuleci później,

59
00:02:29,263 --> 00:02:33,638
pod wpływem 
otaczającej tradycji kulturowej.

60
00:02:33,638 --> 00:02:35,242
Z historycznego punktu widzenia

61
00:02:35,242 --> 00:02:36,955
publiczne uznanie sztuki wizualnej,

62
00:02:36,955 --> 00:02:39,730
w funkcji innej niż tradycyjna: 
religijna lub społeczna,

63
00:02:39,730 --> 00:02:41,564
jest stosunkowo nowym pojęciem.

64
00:02:41,564 --> 00:02:45,110
Dzisiaj tak jakby fetyszyzujemy fetysz.

65
00:02:45,110 --> 00:02:47,357
Chodzimy do muzeów 
zobaczyć sztukę wielu epok,

66
00:02:47,357 --> 00:02:48,862
ale doświadczanie jej tam

67
00:02:48,862 --> 00:02:50,909
jest drastycznie oderwane od kontekstu,

68
00:02:50,909 --> 00:02:53,361
w jakim miała być oglądana.

69
00:02:53,361 --> 00:02:55,446
Można powiedzieć, że współczesnemu widzowi

70
00:02:55,446 --> 00:02:57,162
brakuje bogatego zaangażowania,

71
00:02:57,162 --> 00:02:59,078
jakie ma w przypadku sztuki współczesnej

72
00:02:59,078 --> 00:03:01,060
stworzonej we właściwym mu czasie

73
00:03:01,060 --> 00:03:03,780
i mówiącej jego językiem kulturowym.

74
00:03:03,780 --> 00:03:06,091
Możliwe też, że historia tego,
co nazywamy sztuką

75
00:03:06,091 --> 00:03:08,634
jest rozmową w toku.

76
00:03:08,634 --> 00:03:10,947
Teraźniejszość przechodzi w coś, co będzie

77
00:03:10,947 --> 00:03:14,196
dla przyszłego pokolenia 
klasyczną przeszłością.

78
00:03:14,196 --> 00:03:15,807
To rozmowa odzwierciedlająca

79
00:03:15,807 --> 00:03:20,104
ideologie, mitologie, systemy wiary, tabu

80
00:03:20,104 --> 00:03:23,294
i wiele innych rzeczy ze świata,
w którym powstały.

81
00:03:23,294 --> 00:03:25,715
Nie znaczy to, że dzieło z innej epoki,

82
00:03:25,715 --> 00:03:28,488
stworzone, by spełnić 
konkretną funkcję tamtego czasu,

83
00:03:28,488 --> 00:03:31,779
jest martwe lub nie ma nic 
do zaoferowania współczesnemu widzowi.

84
00:03:31,779 --> 00:03:33,612
Mimo że w oprawie muzeum

85
00:03:33,612 --> 00:03:35,779
dzieła sztuki z różnego miejsca i czasu

86
00:03:35,779 --> 00:03:37,529
wystawia się koło siebie

87
00:03:37,529 --> 00:03:39,447
w oderwaniu od pierwotnego środowiska,

88
00:03:39,447 --> 00:03:41,749
takie zestawienie ma zalety.

89
00:03:41,749 --> 00:03:44,624
Eksponaty aranżują kuratorzy

90
00:03:44,624 --> 00:03:46,521
lub ludzie, którzy w powołanie zmienili

91
00:03:46,521 --> 00:03:48,696
umiejętność rekontekstualizacji
czy miksowania

92
00:03:48,696 --> 00:03:52,676
artefaktów kulturowych 
w zbiorowej prezentacji.

93
00:03:52,676 --> 00:03:55,472
Jako widzowie postrzegamy wtedy sztukę

94
00:03:55,472 --> 00:03:57,774
przez wspólny temat, nie zawsze oczywisty

95
00:03:57,774 --> 00:03:59,298
w pojedynczym dziele,

96
00:03:59,298 --> 00:04:01,529
dopóki obok nie widać innych.

97
00:04:01,529 --> 00:04:06,024
Można wtedy doszukiwać się 
nowych znaczeń i snuć refleksje.

98
00:04:06,024 --> 00:04:07,234
Jeśli chcemy,

99
00:04:07,234 --> 00:04:09,196
możemy ujrzeć każde dzieło sztuki

100
00:04:09,196 --> 00:04:12,768
jako dopełnienie niezdefiniowanej,
zjednoczonej całości

101
00:04:12,768 --> 00:04:14,742
przeszłych doświadczeń ludzkości,

102
00:04:14,742 --> 00:04:17,159
szlak prowadzący prosto do naszych drzwi

103
00:04:17,159 --> 00:04:19,270
i wiodący nas dalej,

104
00:04:19,270 --> 00:04:22,582
otwarty dla każdego, 
kto pragnie go zbadać.