1
00:00:06,792 --> 00:00:10,501
Welke rechten hebben mensen
en waar komen die vandaan?

2
00:00:10,501 --> 00:00:14,310
Wie mag voor anderen beslissen
en met welk recht?

3
00:00:14,310 --> 00:00:16,209
Hoe organiseren we de maatschappij zo

4
00:00:16,209 --> 00:00:19,209
dat ze tegemoetkomt
aan de behoeften van de mensen?

5
00:00:19,209 --> 00:00:21,868
Deze vragen daagden een hele natie uit

6
00:00:21,868 --> 00:00:25,019
tijdens de opschudding
van de Franse Revolutie.

7
00:00:25,019 --> 00:00:27,409
Tegen het eind van de 18de eeuw

8
00:00:27,409 --> 00:00:31,441
had Europa een diepe intellectuele
en culturele verandering ondergaan,

9
00:00:31,441 --> 00:00:33,800
de zogenaamde Verlichting.

10
00:00:33,800 --> 00:00:37,409
Filosofen en kunstenaars
stimuleerden rede en menselijke vrijheid

11
00:00:37,409 --> 00:00:40,070
in plaats van traditie en godsdienst.

12
00:00:40,070 --> 00:00:42,830
De opkomst van een middenklasse
en van gedrukt materiaal

13
00:00:42,830 --> 00:00:45,209
moedigden politiek bewustzijn aan.

14
00:00:45,209 --> 00:00:48,749
De Amerikaanse Revolutie
had een vroegere Engelse kolonie

15
00:00:48,749 --> 00:00:51,450
omgevormd tot een zelfstandige republiek.

16
00:00:51,450 --> 00:00:55,259
Maar Frankrijk, één van de rijkste
en grootste landen van Europa,

17
00:00:55,259 --> 00:00:59,969
werd nog steeds geregeerd door een oud
regime van drie stugge sociale klassen,

18
00:00:59,969 --> 00:01:02,052
de zogenaamde standen.

19
00:01:02,052 --> 00:01:06,769
De monarch koning Lodewijk XVI baseerde
zijn autoriteit op goddelijk recht

20
00:01:06,769 --> 00:01:11,040
en gaf speciale privileges
aan de eerste en tweede stand,

21
00:01:11,040 --> 00:01:13,781
de katholieke geestelijkheid en de adel.

22
00:01:13,781 --> 00:01:17,021
De derde stand,
middenklasse koop- en ambachtslui

23
00:01:17,021 --> 00:01:21,390
en meer dan 20 miljoen boeren
hadden veel minder macht,

24
00:01:21,390 --> 00:01:24,461
en zij waren de enigen
die belastingen betaalden,

25
00:01:24,461 --> 00:01:28,632
niet enkel aan de koning,
maar ook aan de andere standen.

26
00:01:28,632 --> 00:01:30,013
In jaren van slechte oogst

27
00:01:30,013 --> 00:01:33,370
hadden boeren soms bijna niets over,

28
00:01:33,370 --> 00:01:38,890
terwijl de koning en de adel kwistig
leefden van de weelde die ze afdwongen.

29
00:01:38,890 --> 00:01:41,012
Toen Frankrijk echter
in de schulden verzonk

30
00:01:41,012 --> 00:01:45,680
wegens steun aan de Amerikaanse Revolutie
en haar langdurige oorlog met Engeland,

31
00:01:45,680 --> 00:01:47,542
was er verandering nodig.

32
00:01:47,542 --> 00:01:50,767
Koning Lodewijk benoemde
Jacques Necker tot minister van financiën.

33
00:01:50,767 --> 00:01:52,581
Die drong aan op belastingherzieningen

34
00:01:52,581 --> 00:01:57,432
en won de openbare steun door de financiën
van de regering te publiceren.

35
00:01:57,432 --> 00:02:00,713
De adviseurs van de koning waren
sterk tegen deze initiatieven gekant.

36
00:02:00,713 --> 00:02:05,132
In zijn wanhoop riep de koning
de Staten-Generaal bijeen,

37
00:02:05,132 --> 00:02:07,902
een verzameling vertegenwoordigers
van de drie standen,

38
00:02:07,902 --> 00:02:12,091
voor het eerst in 175 jaar.

39
00:02:12,091 --> 00:02:16,583
Hoewel de derde stand 98 % 
van de Franse bevolking vertegenwoordigde,

40
00:02:16,583 --> 00:02:20,102
stond hun stem gelijk
aan elk van de andere standen.

41
00:02:20,102 --> 00:02:25,222
Uiteraard wilden de hogere
standen hun privileges behouden.

42
00:02:25,222 --> 00:02:28,081
Toen ze zagen dat eerlijke
vertegenwoordiging onmogelijk was,

43
00:02:28,081 --> 00:02:29,913
brak de derde stand de vergadering af,

44
00:02:29,913 --> 00:02:32,003
riep zich uit tot de Assemblée Nationale

45
00:02:32,003 --> 00:02:37,503
en zwoer een nieuwe grondwet te ontwerpen,
met of zonder de andere standen.

46
00:02:37,503 --> 00:02:39,972
Koning Lodewijk gebood
de eerste en tweede stand

47
00:02:39,972 --> 00:02:41,782
de Assemblée national te ontmoeten,

48
00:02:41,782 --> 00:02:45,912
maar hij ontsloeg ook zijn
populaire minister van financiën Necker.

49
00:02:45,912 --> 00:02:48,833
Daarop sloten duizenden
woedende Parijzenaars zich aan

50
00:02:48,833 --> 00:02:53,183
bij sympathiserende soldaten
om de Bastille te bestormen,

51
00:02:53,183 --> 00:02:57,447
een symbool van koninklijke macht
en een groot wapenmagazijn.

52
00:02:57,447 --> 00:02:59,843
De Revolutie was begonnen.

53
00:02:59,843 --> 00:03:02,425
Terwijl de opstand zich
over het hele land verspreidde,

54
00:03:02,425 --> 00:03:04,724
werd het feodale systeem afgeschaft.

55
00:03:04,724 --> 00:03:07,994
De Assemblées Verklaring 
van de Rechten van de Mens en de Burger

56
00:03:07,994 --> 00:03:10,614
verkondigde een voor die tijd
radicaal idee --

57
00:03:10,614 --> 00:03:15,675
dat individuele rechten en vrijheden
inherent waren aan de menselijke natuur

58
00:03:15,675 --> 00:03:18,844
en dat de regering enkel bestond
om die te beschermen.

59
00:03:18,844 --> 00:03:22,605
Toen hun privileges afgeschaft waren,
vluchtten vele edelen naar het buitenland,

60
00:03:22,605 --> 00:03:25,625
waar ze buitenlandse leiders smeekten
Frankrijk binnen te vallen

61
00:03:25,625 --> 00:03:26,844
en de orde te herstellen.

62
00:03:26,844 --> 00:03:30,694
En terwijl Lodewijk bleef als boegbeeld
van de constitutionele monarchie,

63
00:03:30,694 --> 00:03:32,984
vreesde hij voor zijn toekomst.

64
00:03:32,984 --> 00:03:37,135
In 1791 probeerde hij het land
te ontvluchten maar hij werd gevangen.

65
00:03:37,135 --> 00:03:41,126
De poging om te ontsnappen vernietigde
het vertrouwen van de mensen in de koning.

66
00:03:41,126 --> 00:03:45,405
De koninklijke familie werd gearresteerd
en de koning werd beschuldigd van verraad.

67
00:03:45,405 --> 00:03:46,561
Na een proces

68
00:03:46,593 --> 00:03:49,889
werd de ooit gerespecteerde koning
publiekelijk onthoofd.

69
00:03:49,921 --> 00:03:53,389
Het betekende het einde
van de duizendjarige monarchie

70
00:03:53,421 --> 00:03:59,131
en het bezegelde de verklaring van de
eerste Franse Republiek op 21 september,

71
00:03:59,179 --> 00:04:02,921
die werd geregeerd door het motto
'liberté, égalité, fraternité'.

72
00:04:03,414 --> 00:04:04,614
Negen maanden later

73
00:04:04,640 --> 00:04:06,174
werd koningin Marie Antoinette,

74
00:04:06,188 --> 00:04:09,121
een buitenlander met de bijnaam 
'Madame Déficit'

75
00:04:09,219 --> 00:04:11,219
wegens haar extravagante reputatie,

76
00:04:11,352 --> 00:04:12,906
ook geëxecuteerd.

77
00:04:13,415 --> 00:04:15,687
Maar de Revolutie eindigde niet hier.

78
00:04:15,687 --> 00:04:18,889
Sommige leiders namen er geen genoegen mee
de regering te veranderen

79
00:04:18,889 --> 00:04:22,186
en probeerden de Franse maatschappij
volledig te veranderen --

80
00:04:22,186 --> 00:04:23,586
de godsdienst,

81
00:04:23,586 --> 00:04:24,699
de straatnamen,

82
00:04:24,699 --> 00:04:26,146
zelfs de kalender.

83
00:04:26,146 --> 00:04:28,016
Toen er zich meerdere fracties vormden,

84
00:04:28,016 --> 00:04:32,206
lanceerden de extremistische
Jacobijnen, aangevoerd door Robespierre,

85
00:04:32,206 --> 00:04:34,516
een terreurbewind

86
00:04:34,516 --> 00:04:37,676
om het minste meningsverschil
te onderdrukken.

87
00:04:37,676 --> 00:04:41,816
Meer dan 20 000 mensen werden geëxecuteerd
voor de Jacobijnen ten onder gingen.

88
00:04:41,816 --> 00:04:45,607
Intussen voerde Frankrijk oorlog
tegen aangrenzende monarchen

89
00:04:45,607 --> 00:04:49,516
die probeerden de Revolutie de kop in te
drukken voor ze zich verder verspreidde.

90
00:04:49,516 --> 00:04:54,027
Temidden van de chaos nam Generaal
Napeoleon Bonaparte de leiding over

91
00:04:54,027 --> 00:04:59,327
als Keizer die de democratische waarden
van de Revolutie zou verdedigen.

92
00:04:59,327 --> 00:05:02,647
Al met al kende de Revolutie
drie grondwetten

93
00:05:02,647 --> 00:05:05,666
en vijf regeringen binnen tien jaar,

94
00:05:05,666 --> 00:05:09,447
gevolgd door decennia
van afwisselend monarchie en revolte

95
00:05:09,447 --> 00:05:12,717
voor de volgende Republiek 
gevormd werd in 1871.

96
00:05:12,717 --> 00:05:15,506
En hoewel we de idealen 
van de Franse Revolutie vieren,

97
00:05:15,506 --> 00:05:18,767
hebben we nog steeds moeite 
met veel van dezelfde basisvragen

98
00:05:18,767 --> 00:05:21,628
van twee eeuwen geleden.