[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.76,0:00:10.45,Default,,0000,0000,0000,,Akıllı telefonunuz tam olarak nerede \Nolduğunuzu nasıl biliyor?
Dialogue: 0,0:00:10.45,0:00:13.76,Default,,0000,0000,0000,,Cevap başınızın 19,312 km üstünde
Dialogue: 0,0:00:13.76,0:00:18.23,Default,,0000,0000,0000,,kuantum mekaniği ile çalışan\Nbir atomik saatin
Dialogue: 0,0:00:18.23,0:00:21.41,Default,,0000,0000,0000,,atışlarıyla zamanı belirleyen bir uydudadır.
Dialogue: 0,0:00:21.41,0:00:22.44,Default,,0000,0000,0000,,Huh.
Dialogue: 0,0:00:22.44,0:00:24.42,Default,,0000,0000,0000,,Daha detaylı bakalım.
Dialogue: 0,0:00:24.42,0:00:29.12,Default,,0000,0000,0000,,Öncelikle, yerimizi öğrenmek istediğimizde,
Dialogue: 0,0:00:29.12,0:00:32.15,Default,,0000,0000,0000,,uyduda zamanın ne olduğu neden\Nbu kadar önemli?
Dialogue: 0,0:00:32.15,0:00:34.36,Default,,0000,0000,0000,,İlk önce telefonunuzun uydudan
Dialogue: 0,0:00:34.36,0:00:37.70,Default,,0000,0000,0000,,ne kadar uzakta olduğunu bilmesi gerekiyor.
Dialogue: 0,0:00:37.70,0:00:40.88,Default,,0000,0000,0000,,Her bir uydu sürekli\Nolarak uzaydan telefonunuza
Dialogue: 0,0:00:40.88,0:00:45.76,Default,,0000,0000,0000,,ışık hızında giden radyo sinyalleri yollar.
Dialogue: 0,0:00:45.76,0:00:48.56,Default,,0000,0000,0000,,Telefonunuz sinyalin geldiği zamanı kaydeder
Dialogue: 0,0:00:48.56,0:00:51.75,Default,,0000,0000,0000,,ve uyduyla arasındaki mesafesi hesaplamak \Niçin kullanır.
Dialogue: 0,0:00:51.75,0:00:53.19,Default,,0000,0000,0000,,Bunun için şu basit formülü kullanır,\N
Dialogue: 0,0:00:53.19,0:00:57.49,Default,,0000,0000,0000,,Mesafe= c x zaman,
Dialogue: 0,0:00:57.73,0:01:03.08,Default,,0000,0000,0000,,burada c ışık hızı ve \Nzamanda sinyalin seyahat etme süresidir.
Dialogue: 0,0:01:03.08,0:01:04.34,Default,,0000,0000,0000,,Fakat bir sorun var.
Dialogue: 0,0:01:04.34,0:01:06.24,Default,,0000,0000,0000,,Işık son derece hızlıdır.
Dialogue: 0,0:01:06.24,0:01:09.64,Default,,0000,0000,0000,,Eğer biz sadece en yakın ikinci \Nsaniyeyi hesaplayabilseydik.
Dialogue: 0,0:01:09.64,0:01:11.76,Default,,0000,0000,0000,,Dünya üzerindeki her nokta, \N
Dialogue: 0,0:01:11.76,0:01:12.95,Default,,0000,0000,0000,,ve daha ötesi,
Dialogue: 0,0:01:12.95,0:01:16.10,Default,,0000,0000,0000,,uyduya aynı uzaklıktaymış gibi gözükürdü.
Dialogue: 0,0:01:16.10,0:01:20.38,Default,,0000,0000,0000,,Bu mesafeyi birkaç\Nmetreyle hesaplayabilmek için,
Dialogue: 0,0:01:20.38,0:01:24.17,Default,,0000,0000,0000,,icat edilmiş en iyi saate ihtiyacımız var.
Dialogue: 0,0:01:24.17,0:01:27.70,Default,,0000,0000,0000,,Atomik saatler,\Nbazıları o kadar hassastır ki
Dialogue: 0,0:01:27.70,0:01:30.56,Default,,0000,0000,0000,,300 milyon yıl çalışsalar bile
Dialogue: 0,0:01:30.56,0:01:35.60,Default,,0000,0000,0000,,bir saniye ileri gitmezler\Nveya geride kalmazlar.
Dialogue: 0,0:01:35.60,0:01:38.85,Default,,0000,0000,0000,,Atomik saatler kuantum fiziği \Nsayesinde çalışır.
Dialogue: 0,0:01:38.85,0:01:41.81,Default,,0000,0000,0000,,Bütün saatlerin sabit bir \Nfrekansı olmalıdır.
Dialogue: 0,0:01:41.81,0:01:45.37,Default,,0000,0000,0000,,Yani bir saat, zaman artışını\Nbelirleyebilmek için
Dialogue: 0,0:01:45.37,0:01:49.38,Default,,0000,0000,0000,,sürekli bir devinim gerçekleştirmelidir.
Dialogue: 0,0:01:49.38,0:01:52.73,Default,,0000,0000,0000,,Tıpkı ayaklı duvar saatlerinde sarkacın\Nyer çekimi etkisinde
Dialogue: 0,0:01:52.73,0:01:55.85,Default,,0000,0000,0000,,ileri geri salınımıyla çalıştığı gibi,
Dialogue: 0,0:01:55.85,0:01:57.94,Default,,0000,0000,0000,,bir atomik saatin tik takı da
Dialogue: 0,0:01:57.94,0:02:03.04,Default,,0000,0000,0000,,bir atomdaki iki enerji seviyesinde \Ngeçişlerle sağlanır.
Dialogue: 0,0:02:03.04,0:02:06.07,Default,,0000,0000,0000,,Burası kuantum fiziğinin oyuna dahil \Nolduğu yerdir.
Dialogue: 0,0:02:06.07,0:02:09.31,Default,,0000,0000,0000,,Kuantum mekaniği der ki; \Natomlar enerji taşır,
Dialogue: 0,0:02:09.31,0:02:13.17,Default,,0000,0000,0000,,fakat rastgele miktarlarda taşımazlar.
Dialogue: 0,0:02:13.17,0:02:18.22,Default,,0000,0000,0000,,Bunun yerine, atomik enerji belirli \Nseviye gruplarıyla sınırlandırılmıştır.
Dialogue: 0,0:02:18.22,0:02:20.30,Default,,0000,0000,0000,,Bunlara quanta denir.
Dialogue: 0,0:02:20.30,0:02:24.40,Default,,0000,0000,0000,,Basit bir benzetme olarak, bir arabayla \Nyol aldığınızı düşünün.
Dialogue: 0,0:02:24.40,0:02:25.73,Default,,0000,0000,0000,,Hızınız artırdıkça,
Dialogue: 0,0:02:25.73,0:02:32.22,Default,,0000,0000,0000,,Normal olarak 30 km/saat'ten \N110 km/saat'e aralıksız olarak çıkarsınız.
Dialogue: 0,0:02:32.22,0:02:34.79,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi, eğer kuantum atomik arabanız olsaydı,
Dialogue: 0,0:02:34.79,0:02:37.78,Default,,0000,0000,0000,,doğrusal şekilde ivmelenemezdiniz.
Dialogue: 0,0:02:37.78,0:02:44.50,Default,,0000,0000,0000,,Bunun yerine, aniden zıplardınız, \Nveya geçerdiniz, bir hızdan diğerine.
Dialogue: 0,0:02:44.50,0:02:48.77,Default,,0000,0000,0000,,Bir atomda, bir enerji seviyesinden\Ndiğerine geçiş olduğu zaman,
Dialogue: 0,0:02:48.77,0:02:50.18,Default,,0000,0000,0000,,kuantum mekaniği der ki;
Dialogue: 0,0:02:50.18,0:02:54.62,Default,,0000,0000,0000,,bu enerji değişimi karakteristik \Nbir frekansa eşittir,
Dialogue: 0,0:02:54.62,0:02:57.20,Default,,0000,0000,0000,,bir sabitle çarpılmış,
Dialogue: 0,0:02:57.20,0:03:01.88,Default,,0000,0000,0000,,burada enerjideki değişim eşittir,
Dialogue: 0,0:03:01.88,0:03:05.09,Default,,0000,0000,0000,,Planck sabiti denilen sayı çarpı frekanstır.
Dialogue: 0,0:03:05.09,0:03:10.30,Default,,0000,0000,0000,,Bu karakteristik frekansa, saatimizi \Noluştururken kullanırız.
Dialogue: 0,0:03:10.30,0:03:16.31,Default,,0000,0000,0000,,GPS uyduları sezyum ve rubidyum \Natomlarının frekanslarını standart alır.
Dialogue: 0,0:03:16.31,0:03:18.65,Default,,0000,0000,0000,,sezyum 133'ün
Dialogue: 0,0:03:18.65,0:03:21.21,Default,,0000,0000,0000,,karakteristik saat frekansı \N
Dialogue: 0,0:03:21.21,0:03:28.85,Default,,0000,0000,0000,,9,192,631,770 Hz'tir.
Dialogue: 0,0:03:28.85,0:03:31.64,Default,,0000,0000,0000,,Bu da 1 saniyede 9 milyar çevrim demektir.
Dialogue: 0,0:03:31.64,0:03:33.62,Default,,0000,0000,0000,,Gerçekten çok hızlı bir saat.
Dialogue: 0,0:03:33.62,0:03:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Saatçinin ne kadar yetenekli \Nolduğunu önemli değil,
Dialogue: 0,0:03:36.00,0:03:38.16,Default,,0000,0000,0000,,her sarkaç, kurma mekanizması
Dialogue: 0,0:03:38.16,0:03:42.76,Default,,0000,0000,0000,,ve quartz kristalleri\Naz da olsa farklı frekansta salınırlar.
Dialogue: 0,0:03:42.76,0:03:46.97,Default,,0000,0000,0000,,Buna rağmen, evrendeki \Nbütün sezyum 133 atomları
Dialogue: 0,0:03:46.97,0:03:50.82,Default,,0000,0000,0000,,tam olarak aynı frekansta salınırlar.
Dialogue: 0,0:03:50.82,0:03:53.26,Default,,0000,0000,0000,,Böylece atomik saat sayesinde,
Dialogue: 0,0:03:53.26,0:03:57.28,Default,,0000,0000,0000,,zamanı saniyenin milyarda biri hassasiyetle,
Dialogue: 0,0:03:57.28,0:04:02.29,Default,,0000,0000,0000,,ve uydudan olan mesafeyi de çok hassas\Nbir şekilde belirleyebiliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:02.29,0:04:06.82,Default,,0000,0000,0000,,Hemen hemen kesinlikle dünyada \Nolduğunuzu ihmal edelim.
Dialogue: 0,0:04:06.82,0:04:10.33,Default,,0000,0000,0000,,Uydudan sabit bir uzaklıkta \Nolduğunuzu biliyoruz.
Dialogue: 0,0:04:10.33,0:04:13.19,Default,,0000,0000,0000,,Yani, merkezinde uydunun bulunduğu kürenin
Dialogue: 0,0:04:13.19,0:04:15.95,Default,,0000,0000,0000,,yüzeyinin bir yerindesiniz.
Dialogue: 0,0:04:15.95,0:04:18.14,Default,,0000,0000,0000,,Mesafeniz ikinci bir uydudan da ölçülür
Dialogue: 0,0:04:18.14,0:04:21.22,Default,,0000,0000,0000,,ve örtüşen başka bir küredesinizdir.
Dialogue: 0,0:04:21.22,0:04:22.19,Default,,0000,0000,0000,,Böyle devam eder,
Dialogue: 0,0:04:22.19,0:04:23.79,Default,,0000,0000,0000,,dört ölçüm sonucunda,
Dialogue: 0,0:04:23.79,0:04:27.27,Default,,0000,0000,0000,,ve Einstein'ın izafiyet teorisi \Nkullanılarak yapılan küçük bir düzeltme ile,
Dialogue: 0,0:04:27.27,0:04:33.54,Default,,0000,0000,0000,,Uzaydaki yerinizi bir nokta olarak\Nkesin bir şekilde belirleyebilirsiniz.
Dialogue: 0,0:04:33.54,0:04:34.97,Default,,0000,0000,0000,,Bütün bunlar düşünüldüğünde:
Dialogue: 0,0:04:34.97,0:04:37.77,Default,,0000,0000,0000,,milyar dolarlık uydu bağlantısı,
Dialogue: 0,0:04:37.77,0:04:39.82,Default,,0000,0000,0000,,sezyum atomunun salınımı,
Dialogue: 0,0:04:39.82,0:04:41.23,Default,,0000,0000,0000,,kuantum mekaniği,
Dialogue: 0,0:04:41.23,0:04:42.33,Default,,0000,0000,0000,,izafiyet,
Dialogue: 0,0:04:42.33,0:04:43.48,Default,,0000,0000,0000,,akıllı telefon
Dialogue: 0,0:04:43.48,0:04:45.73,Default,,0000,0000,0000,,ve siz.
Dialogue: 0,0:04:45.73,0:04:47.11,Default,,0000,0000,0000,,Sorun yok.