0:00:01.197,0:00:04.192
Chiến tranh là 1 phần cuộc sống của tôi[br]khi tôi còn nhớ được.

0:00:04.811,0:00:08.955
Tôi sinh ra ở Afganistan,[br]chỉ 6 tháng sau khi Xô Viết xâm lược,

0:00:09.526,0:00:12.807
mặc dù lúc đó tôi còn quá nhỏ[br]để hiểu chuyện gì đang diễn ra,

0:00:12.831,0:00:16.152
Tôi có ý niệm về sự chịu đựng[br]và nỗi sợ quanh mình.

0:00:17.219,0:00:20.049
Những trải nghiệm đầu đời [br]ảnh hưởng lớn đến cách tôi nghĩ

0:00:20.049,0:00:23.049
về chiến tranh và xung đột.

0:00:23.049,0:00:26.487
Tôi biết rằng khi con người[br]có vấn đề cơ bản về quyền lợi

0:00:26.511,0:00:27.763
đối với hầu hết bọn họ,

0:00:27.787,0:00:29.419
đầu hàng không phải là lựa chọn.

0:00:29.971,0:00:31.583
Đối với những loại xung đột này--

0:00:31.607,0:00:33.392
khi quyền con người bị xâm phạm,

0:00:33.416,0:00:35.186
khi đất nước họ bị chiếm đóng,

0:00:35.210,0:00:37.428
khi họ bị áp bức và làm nhục --

0:00:37.452,0:00:40.610
họ cần có cách để phản kháng[br]và chống trả lại.

0:00:41.308,0:00:45.571
Có nghĩa là bất kể bạo lực kinh khủng[br]và tàn khốc đến thế nào,

0:00:45.595,0:00:48.019
nếu người ta thấy rằng[br]đó là lựa chọn duy nhất

0:00:48.043,0:00:49.500
họ sẽ dùng nó.

0:00:50.074,0:00:53.650
Đa số chúng ta quan tâm đến[br]mức độ bạo lực trên thế giới.

0:00:54.045,0:00:56.509
Nhưng chúng ta không thể[br]kết thúc chiến tranh

0:00:56.509,0:00:58.711
bằng cách nói rằng[br]bạo lực là trái đạo đức.

0:00:58.883,0:01:01.282
Thay vào đó, ta cần cho bọn họ[br]một công cụ

0:01:01.306,0:01:04.645
ít nhất cũng mạnh mẽ và hiệu quả[br]bằng bạo lực.

0:01:05.574,0:01:07.060
Đây là công việc tôi làm.

0:01:07.717,0:01:09.256
Trong 13 năm qua,

0:01:09.280,0:01:10.565
tôi dạy mọi người

0:01:10.589,0:01:13.697
ở trong một vài tình huống[br]khó khăn nhất trên thế giới

0:01:13.721,0:01:17.088
làm sao để sử dụng đấu tranh bất bạo động[br]để xử lý xung đột.

0:01:18.113,0:01:22.803
Hầu hết mọi người khi nghe đều liên tưởng[br]tới Gandhi và Martin Luther King.

0:01:23.589,0:01:27.302
Nhưng con người đã sử dụng biện pháp[br]bất bạo động hàng ngàn năm rồi.

0:01:27.831,0:01:32.163
Thực ra hầu hết các quyền mà[br]chúng ta có ngày nay trên đất nước này

0:01:32.187,0:01:33.338
là phụ nữ

0:01:33.362,0:01:34.653
là người dân tộc thiểu số

0:01:34.653,0:01:35.885
là công nhân,

0:01:35.909,0:01:38.475
là người có xu hướng tình dục khác nhau

0:01:38.499,0:01:40.957
và công dân quan tâm[br]tới môi trường -

0:01:40.981,0:01:42.968
chúng ta không được trao[br]những quyền này.

0:01:43.226,0:01:44.566
Những quyền này dành được[br]

0:01:44.566,0:01:45.996
do người ta chiến đấu vì chúng

0:01:45.996,0:01:47.232
và hi sinh vì chúng.

0:01:47.256,0:01:49.776
Nhưng vì chúng ta không học được[br]từ lịch sử này,

0:01:49.800,0:01:53.841
đấu tranh bất bạo động là kỹ thuật[br]luôn bị hiểu lầm.

0:01:54.488,0:01:57.610
Vừa đây tôi có gặp 1 nhóm[br]nhà hoạt động người Etiopia,

0:01:57.634,0:02:00.784
họ kể cho tôi nghe vài điều[br]mà tôi được nghe rất nhiều.

0:02:00.808,0:02:03.414
Nói rằng họ đã cố gắng[br]thực hiện hành vi bất bạo động

0:02:03.414,0:02:04.856
nhưng nó không có tác dụng.

0:02:04.856,0:02:07.166
Nhiều năm trước họ tổ chức[br]1 cuộc biểu tình.

0:02:07.166,0:02:10.668
Chính phủ bỏ tù tất cả mọi người,[br]và như vậy là chấm dứt hết.

0:02:11.302,0:02:15.262
Ý tưởng đấu tranh bất bạo động[br]tương đồng với biểu tình đường phố

0:02:15.286,0:02:16.684
là 1 vấn đề nan giải có thực.

0:02:17.204,0:02:21.604
Vì mặc dù biểu tình là cách tốt[br]để thể hiện rằng người ta muốn thay đổi,

0:02:21.628,0:02:24.498
một mình họ, họ không thể[br]thực sự tạo ra đổi thay -

0:02:24.522,0:02:26.490
ít nhất là đổi thay cơ bản.

0:02:26.514,0:02:27.702
(Cười)

0:02:27.726,0:02:30.835
Những đối thủ mạnh sẽ không đưa cho[br]người dân những gì họ muốn

0:02:30.859,0:02:32.791
chỉ vì người dân thỉnh cầu ôn hòa...

0:02:33.519,0:02:35.396
hoặc cả khi không ôn hòa.

0:02:35.420,0:02:36.553
(Cười)

0:02:36.577,0:02:39.621
Đấu tranh bất bạo động hiệu quả[br]khi hủy hoại được địch thủ,

0:02:40.018,0:02:41.330
không phải về thể chất,

0:02:41.354,0:02:45.764
mà là xác định các thể chế[br]mà một đối thủ cần để tồn tại,

0:02:45.788,0:02:48.240
và tước đi nguồn sức mạnh[br]từ những thể chế ấy.

0:02:48.470,0:02:51.234
Các nhà hoạt động bất bạo động[br]có thể trung lập quân đội

0:02:51.258,0:02:53.482
bằng cách làm quân lính[br]tê liệt.

0:02:53.506,0:02:56.781
Họ có thể phá vỡ nền kinh tế[br]bằng đình công và tẩy chay.

0:02:57.190,0:02:59.492
Và họ có thể thách thức[br]tuyên truyền chính phủ

0:02:59.516,0:03:01.382
bằng cách tạo ra [br]truyền thông thay thế.

0:03:01.829,0:03:04.673
Có nhiều phương pháp có thể[br]được sử dụng để làm việc này.

0:03:05.384,0:03:08.176
Đồng nghiệp và người cố vấn [br]của tôi là Gene Sharp,

0:03:08.200,0:03:12.827
đã chỉ ra có 198 phương pháp[br]thực hiện hành vi bất bạo động.

0:03:14.186,0:03:15.951
Và biểu tình chỉ là 1 trong số đó.

0:03:16.376,0:03:18.373
Để tôi đưa ra 1 ví dụ gần đây.

0:03:18.885,0:03:20.354
Cách đây vài tháng,

0:03:20.378,0:03:23.595
Guatemala bị khống chế bởi[br]các cựu nhân viên quân đội thoái hóa

0:03:23.619,0:03:25.430
có quan hệ với tội phạm có tổ chức.

0:03:26.071,0:03:28.334
Người dân, nhìn chung, [br]nhận thức được vấn đề,

0:03:28.334,0:03:31.238
nhưng đa số lại cảm thấy bất lực[br]khi xử lý việc này -

0:03:32.401,0:03:36.482
đến khi 1 nhóm người[br]chỉ với 12 dân thường,

0:03:36.506,0:03:39.588
kêu gọi bạn bè trên Facebook[br]

0:03:39.588,0:03:42.761
để gặp ở quảng trường trung tâm,[br]giơ tấm bảng với thông điệp:

0:03:43.046,0:03:44.431
"Renuncia YA"

0:03:45.024,0:03:46.440
nghĩa là hãy từ chức đi.

0:03:47.199,0:03:48.608
Trước sự ngạc nhiên của họ,

0:03:48.632,0:03:50.392
30,000 người cùng tham gia.

0:03:51.045,0:03:54.482
Họ ở đó hàng tháng[br]vì biểu tình lan rộng ra cả nước.

0:03:54.932,0:03:56.088
Một mặt,

0:03:56.112,0:04:00.300
những người tổ chức đã ném hàng trăm[br]quả trứng vào nhiều tòa nhà chính phủ

0:04:00.324,0:04:01.491
với thông điệp:

0:04:01.960,0:04:03.846
"Nếu các người không có huevos" --

0:04:03.870,0:04:05.076
can đảm (tiếng lóng) --

0:04:05.100,0:04:08.154
"để ngăn chặn các ứng viên thoái hóa[br]chạy chân vào nhà nước,

0:04:08.178,0:04:10.026
chúng tôi cho các người mượn."

0:04:10.026,0:04:11.319
(Cười)

0:04:11.343,0:04:14.698
(Vỗ tay)

0:04:16.469,0:04:17.988
Tổng thống Molina trả lời

0:04:18.012,0:04:20.148
bằng cách thề rằng sẽ không thoái vị.

0:04:20.674,0:04:24.275
Và các nhà hoạt động nhận ra[br]rằng họ không thể chỉ biểu tình

0:04:24.299,0:04:26.313
và yêu cầu Tổng thống từ chức,

0:04:26.337,0:04:28.573
Họ cần để cho ông ta[br]không còn lựa chọn nào.

0:04:28.793,0:04:30.944
Nên người dân đã tổ chức[br]cuộc tổng đình công,

0:04:30.944,0:04:33.395
mà người dân khắp cả nước[br]từ chối đi làm,

0:04:33.419,0:04:35.181
chỉ riêng Thành phố Guatemala,

0:04:35.181,0:04:37.794
hơn 400 doanh nghiệp [br]và trường học đóng cửa.

0:04:38.367,0:04:39.548
Trong khi đó,

0:04:39.572,0:04:42.201
nông dân cả nước[br]chặn các ngã đường chính.

0:04:42.225,0:04:43.703
Trong 5 ngày,

0:04:43.727,0:04:44.934
Tổng thống,

0:04:44.934,0:04:47.681
cùng với hàng tá[br]những nhân viên chính phủ,

0:04:47.681,0:04:49.144
đã đồng loạt từ chức.

0:04:49.168,0:04:53.451
(Vỗ tay)

0:04:53.475,0:04:56.098
Người dân dùng hành vi bất bạo động[br]một cách sáng tạo

0:04:56.098,0:04:59.005
và dũng cảm - là nguồn cảm hứng [br]lớn lao cho tôi

0:04:59.029,0:05:01.252
gần như ở bất kỳ quốc gia nào[br]trên thế giới.

0:05:01.718,0:05:02.869
Ví dụ,

0:05:02.893,0:05:05.450
gần đây có 1 nhóm[br]nhà hoạt động Uganda

0:05:05.474,0:05:07.607
đã thả 1 thùng heo ra đường.

0:05:08.096,0:05:11.534
Bạn có thể thấy rằng cảnh sát bối rối[br]vì không biết xử lý lũ heo.

0:05:11.558,0:05:12.594
(Cười)

0:05:12.618,0:05:15.234
Lũ heo được sơn màu [br]của đảng cầm quyền.

0:05:15.617,0:05:17.895
Trong đó 1 con đội mũ

0:05:17.919,0:05:19.799
cái mũ mà người dân đều nhận ra.

0:05:20.321,0:05:21.384
(Cười)

0:05:22.264,0:05:24.514
Các nhà hoạt động khắp thế giới[br]

0:05:24.514,0:05:25.943
đã nắm bắt mục tiêu tốt hơn.[br]

0:05:25.943,0:05:28.320
nhưng những hành độc cô lập[br]thường ít hiệu quả

0:05:28.344,0:05:30.527
nếu chúng không nằm trong 1 mục tiêu lớn.

0:05:30.914,0:05:33.363
Một vị tướng sẽ không điều hành [br]binh đoàn ra trận

0:05:33.363,0:05:35.798
trừ phi ông ta có 1 kế hoạch[br]đánh thắng cuộc chiến.

0:05:35.798,0:05:38.893
Tuy nhiên đây là cách đa số[br]phong trào bất bạo động hoạt động.

0:05:38.896,0:05:43.216
Đấu tranh bất bạo động chỉ phức tạp[br]như chiến tranh quân sự,

0:05:43.240,0:05:44.438
nếu không thì nhiều hơn.

0:05:44.462,0:05:48.657
Người tham gia phải được[br]đào tạo tốt, có mục tiêu rõ ràng,

0:05:48.681,0:05:52.513
và lãnh đạo phải có chiến lược[br]về cách đạt được mục tiêu.

0:05:53.242,0:05:56.508
Kỹ thuật chiến tranh được phát triển[br]qua hàng ngàn năm

0:05:56.532,0:05:58.079
với nguồn lực lớn lao

0:05:58.103,0:06:01.349
và một số người đầu óc tốt[br]dâng hiến cho việc hiểu

0:06:01.373,0:06:03.098
và cải tiến kỹ thuật này.

0:06:03.608,0:06:08.190
Trong khi đó, đấu tranh bất bạo động[br]hiếm khi được nghiên cứu có hệ thống,

0:06:08.214,0:06:10.224
và ngay cả số lượng nghiên cứu tăng lên,

0:06:10.248,0:06:14.033
nhưng chỉ có vài chục người[br]trên thế giới có thể dạy môn này.

0:06:14.849,0:06:16.142
Việc này thật nguy hiểm,

0:06:16.166,0:06:20.334
vì chúng ta biết cách tiếp cận cũ[br]trong việc giải quyết xung đột

0:06:20.358,0:06:23.776
không thích hợp với những thách thức mới [br]mà chúng ta đang đối mặt.

0:06:23.800,0:06:25.883
Chính phủ Mỹ gần đây thừa nhận

0:06:25.907,0:06:28.820
rằng họ đang bế tắc[br]trong cuộc chiến chống ISIS.

0:06:29.318,0:06:31.062
Nhưng điều mà người ta không biết

0:06:31.086,0:06:34.600
là chúng ta đã chống lại ISIS[br]sử dụng hành vi bất bạo động.

0:06:35.120,0:06:38.930
Khi ISIS bắt Mosul vào tháng 6 2014,

0:06:38.954,0:06:40.354
tuyên bố rằng[br]họ đang đưa ra

0:06:40.354,0:06:42.709
1 chương trình học [br]ở trường công lập mới,

0:06:42.709,0:06:44.839
dựa trên tư tưởng cực đoan của mình.

0:06:45.556,0:06:47.096
Nhưng ngày đầu tiên ở trường,

0:06:47.672,0:06:49.358
không có đứa trẻ nào xuất hiện.

0:06:50.222,0:06:53.044
Đơn giản vì phụ huynh không gởi chúng đến.

0:06:53.068,0:06:56.260
Họ nói với nhà báo rằng họ thà[br]để con học ở nhà

0:06:56.284,0:06:57.840
hơn là để con họ bị tẩy não.

0:06:58.689,0:07:01.698
Đây là 1 ví dụ chỉ 1 hành động thách thức

0:07:01.722,0:07:03.077
chỉ ở 1 thành phố.

0:07:03.659,0:07:05.544
Nhưng nếu hành động này[br]được kết hợp

0:07:05.544,0:07:07.750
với hàng tá các hành động [br]kháng bất bạo động

0:07:07.774,0:07:09.829
đã diễn ra chống lại ISIS?

0:07:09.853,0:07:13.288
Điều gì xảy ra nếu việc tẩy chay [br]của cha mẹ là 1 phần của chiến lược lớn

0:07:13.312,0:07:17.538
nhằm xác định và cắt đi nguồn lực[br]mà ISIS cần hoạt động;

0:07:18.157,0:07:20.653
lao động lành nghề cần sản xuất thức ăn,

0:07:20.677,0:07:24.266
kỹ sư chiết và tinh luyện dầu;

0:07:24.290,0:07:26.883
hạ tầng truyền thông và mạng lưới[br]thông tin liên lạc,

0:07:26.907,0:07:28.880
hệ thống giao thông,

0:07:28.904,0:07:31.408
cơ sở kinh doanh địa phương,[br]mà ISIS dựa vào?

0:07:31.911,0:07:35.032
Thật khó hình dung[br]làm sao đánh bại ISIS

0:07:35.056,0:07:36.967
với hành vi bất bạo động.

0:07:37.511,0:07:40.619
Nhưng đã đến lúc ta cần thách thức[br]cách ta nghĩ về xung đột

0:07:40.643,0:07:43.058
và các lựa chọn chúng ta phải đối mặt.

0:07:44.194,0:07:46.465
Đây là ý tưởng đáng lan tỏa:

0:07:46.489,0:07:49.644
hãy học về cách hành vi bất bạo động[br]vận hành

0:07:49.668,0:07:52.185
và cách chúng ta biến nó[br]trở nên mạnh mẽ hơn,

0:07:52.209,0:07:55.253
chỉ như cách chúng ta hay làm [br]với công nghệ và hệ thống khác,

0:07:55.277,0:07:58.836
cần được liên tục tinh luyện[br]để đáp ứng tốt hơn nhu cầu con người

0:07:59.446,0:08:02.905
Chúng ta có thể cải tiến[br]hành vi bất bạo động

0:08:02.929,0:08:06.180
tới mức nó ngày càng được sử dụng nhiều[br]ở nơi có chiến tranh.

0:08:06.838,0:08:09.103
Bạo lực là công cụ xung đột[br]

0:08:09.103,0:08:10.603
sau đó có thể bị cấm[br]

0:08:10.603,0:08:13.344
giống như cách dùng[br]tên và cung tên,

0:08:13.368,0:08:16.712
bởi vì ta thay thế chúng bằng vũ khí[br]có hiệu quả hơn

0:08:17.427,0:08:19.306
Với sự sáng tao của con người,[br]

0:08:19.306,0:08:21.126
ta có thể biến đấu tranh bất bạo động[br]

0:08:21.126,0:08:25.206
mạnh mẽ hơn so với công nghệ chiến tranh[br]mới và tối tân nhất.

0:08:25.860,0:08:30.473
Hy vọng lớn nhất đối với nhân loại[br]không dựa vào lên án bạo lực

0:08:30.497,0:08:32.860
mà làm cho bạo lực trở nên mất tác dụng.

0:08:34.365,0:08:35.516
Cảm ơn

0:08:35.540,0:08:43.935
(Vỗ tay)