WEBVTT

00:00:01.197 --> 00:00:04.192
Kendimi bildim bileli 
savaş, hayatımın bir parçasıydı.

00:00:04.811 --> 00:00:08.955
Afganistan'da, Sovyetlerin 
istilasından altı ay sonra doğdum

00:00:09.526 --> 00:00:10.526
ve her ne kadar etrafımda

00:00:10.526 --> 00:00:12.831
olup bitenlerin ne olduğunun 
farkına varamasam da

00:00:12.831 --> 00:00:16.152
etrafımda ağır bir korku ve
acı hissi duyuyordum.

NOTE Paragraph

00:00:17.219 --> 00:00:20.449
Hayatımın erken döneminde 
edindiğim tecrübeler

00:00:20.449 --> 00:00:21.599
şimdilerde savaş ve çatışma 


00:00:21.599 --> 00:00:23.279
hakkındaki düşüncelerimi etkiliyor.

00:00:23.279 --> 00:00:26.487
İnsanların mevzubahis 
temel problemleri olduğunda,

00:00:26.511 --> 00:00:29.783
birçoğu için vermenin 
bir seçenek olmadığını öğrendim.

00:00:29.971 --> 00:00:31.583
Bu gibi kişiler için çatışma --

00:00:31.607 --> 00:00:33.392
insanların hakları ihlal edildiğinde,

00:00:33.416 --> 00:00:35.186
ülkeleri işgal edildiğinde,

00:00:35.210 --> 00:00:37.428
baskı gördüklerinde ve 
aşağılandıklarında --

00:00:37.452 --> 00:00:39.152
bu kişiler karşı çıkmak için ve 


00:00:39.152 --> 00:00:41.308
savaşmak için bir güce ihtiyaç duyuyorlar.

00:00:41.308 --> 00:00:45.571
Bu da demektir ki şiddet 
ne kadar yıkıcı ve feci olsa da,

00:00:45.595 --> 00:00:48.019
eğer insanlar onu tek seçenek
olarak görürlerse,

00:00:48.043 --> 00:00:49.500
kullanırlar.

00:00:50.074 --> 00:00:53.650
Birçoğumuz dünyadaki şiddetin 
seviyesi konusunda endişeliyiz.

00:00:53.915 --> 00:00:54.915
Fakat insanlara şiddetin 


00:00:54.915 --> 00:00:56.559
ahlaki açıdan yanlış 
olduğunu söyleyerek

00:00:56.559 --> 00:00:58.731
savaşı sona erdirmeyeceğiz.

00:00:58.883 --> 00:01:01.282
Bunun yerine onlara, şiddet kadar etkili

00:01:01.306 --> 00:01:04.645
ve fakat güçlü başka bir araç sunmalıyız.

NOTE Paragraph

00:01:05.574 --> 00:01:07.060
İşte benim yaptığım şey bu.

00:01:07.717 --> 00:01:09.256
13 yıldan bu yana

00:01:09.280 --> 00:01:10.565
uyuşmazlıkları yürütmek için

00:01:10.589 --> 00:01:13.697
dünya genelindeki 
en zor durumlardaki insanlara,

00:01:13.721 --> 00:01:17.088
pasif mücadeleyi nasıl 
kullanacaklarını öğretiyorum.

00:01:18.113 --> 00:01:20.589
Birçok insan bu gibi girişimleri 


00:01:20.589 --> 00:01:23.589
Gandhi ve Martin Luther King
ile özdeşleştirmiştir.

00:01:23.589 --> 00:01:25.631
Fakat insanlar, şiddete dayalı olmayan 


00:01:25.631 --> 00:01:27.831
eylemleri binlerce yıldır kullanıyorlar.

00:01:27.831 --> 00:01:32.163
Esasen bu ülkede sahip 
olduğumuz hakların birçoğu,

00:01:32.187 --> 00:01:33.338
kadınlar olarak,

00:01:33.362 --> 00:01:34.513
azınlıklar olarak,

00:01:34.537 --> 00:01:35.885
işçiler olarak,

00:01:35.909 --> 00:01:38.475
farklı cinsel yönelimlere 
sahip insanlar olarak

00:01:38.499 --> 00:01:40.957
ve çevreyi gözeten vatandaşlar olarak,

00:01:40.981 --> 00:01:42.838
bu haklar bizim elimize verilmedi.

00:01:43.226 --> 00:01:45.386
Bu haklar onlar için savaşan

00:01:45.410 --> 00:01:47.232
ve kendilerini feda eden
kişilerce kazanıldı.

00:01:47.256 --> 00:01:49.776
Ancak biz tarihten ders almadığımız için

00:01:49.800 --> 00:01:53.841
bir yöntem olarak pasif 
mücadele oldukça yanlış anlaşıldı.

NOTE Paragraph

00:01:54.488 --> 00:01:57.610
Yakın bir zamanda Etiyopyalı 
bir grup eylemciyle tanıştım

00:01:57.634 --> 00:02:00.784
ve onlar bana birçok kez 
duyduğum şeyleri söylediler.

00:02:00.808 --> 00:02:03.134
Bana, zaten şiddete dayalı 
olmayan eylemi kullandıklarını

00:02:03.158 --> 00:02:04.576
ve işe yaramadığını söylediler.

00:02:04.600 --> 00:02:06.936
Yıllar önce bir protesto düzenlediler.

00:02:06.960 --> 00:02:10.668
Hükûmet herkesi tutukladı 
ve bu da bu işin sonu oldu.

00:02:11.302 --> 00:02:15.262
Pasif mücadelenin sokak 
protestolarına eşit olduğu fikri

00:02:15.286 --> 00:02:16.684
gerçek bir problem.

00:02:17.204 --> 00:02:19.168
Çünkü her ne kadar protestolar insanların 


00:02:19.168 --> 00:02:21.628
değişim istediklerinin büyük
bir göstergesi olsa da

00:02:21.628 --> 00:02:24.498
tek başlarına bir değişim,

00:02:24.522 --> 00:02:26.630
en azından temel bir 
değişim yaratmıyorlar.

NOTE Paragraph

00:02:26.630 --> 00:02:27.702
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:27.726 --> 00:02:30.835
Güçlü muhalifler insanlara 
onların istediği şeyleri vermiyor,

00:02:30.859 --> 00:02:33.171
sadece onlar bu istekleri 
kibarca söyledikleri için...

00:02:33.519 --> 00:02:35.396
ya da o kadar da kibarca değil.

NOTE Paragraph

00:02:35.420 --> 00:02:36.553
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:02:36.577 --> 00:02:39.621
Pasif mücadele rakibi yıkmakla işe yarar,

00:02:40.018 --> 00:02:41.330
fiziki olarak değil,

00:02:41.354 --> 00:02:45.764
fakat bir muhalifin hayatta kalmasını 
gerektiren kurumları tanımlayarak

00:02:45.788 --> 00:02:47.970
ve sonrasında gücün bu 
kaynaklarına izin vermeyerek.

00:02:48.470 --> 00:02:49.850
Şiddete karşı çıkan eylemciler, 


00:02:49.850 --> 00:02:51.598
askerlerin ordudan 
ayrılmasına sebep olarak

00:02:51.598 --> 00:02:53.482
orduyu etkisiz hâle getirebilirler.

00:02:53.506 --> 00:02:56.781
Onlar grevler ve boykotlarla 
ekonomiyi altüst edebilirler.

00:02:57.190 --> 00:02:59.622
Ayrıca alternatif bir medya kurarak

00:02:59.622 --> 00:03:01.682
hükûmet propagandasına
karşı savaşabilirler.

NOTE Paragraph

00:03:01.829 --> 00:03:05.053
Bunu yapmakta kullanılabilecek 
çeşitli metotlar var.

00:03:05.384 --> 00:03:08.176
İş arkadaşım ve akıl hocam, Gene Sharp,

00:03:08.200 --> 00:03:12.827
198 farklı şiddete dayanmayan
yöntem tespit etti.

00:03:14.186 --> 00:03:15.951
Protesto ise bunlardan sadece biri.

00:03:16.376 --> 00:03:18.373
Size yeni bir örnek sunayım.

NOTE Paragraph

00:03:18.885 --> 00:03:20.354
Birkaç ay öncesine kadar

00:03:20.378 --> 00:03:23.229
Guatemala, örgütlü suçlarla
bağları bulunan

00:03:23.229 --> 00:03:24.699
yozlaşmış eski askeri yetkililer

00:03:24.699 --> 00:03:26.181
tarafından idare edilmekteydi.

00:03:26.181 --> 00:03:27.864
İnsanlar genellikle bu
durumun farkındaydı,

00:03:27.888 --> 00:03:31.238
ama birçoğu bir şeyler 
yapabilmek için güçsüz hissettiler --

00:03:32.401 --> 00:03:36.196
ta ki 12 normal insandan 
oluşan bir grup vatandaş

00:03:36.196 --> 00:03:37.196
ellerinde dövizler

00:03:37.196 --> 00:03:39.272
tutarak meydanda buluşmak amacıyla

00:03:39.272 --> 00:03:42.511
arkadaşlarını çağırmak için 
Facebook'a koydukları bir çağrıya kadar:

00:03:43.046 --> 00:03:44.431
"Renuncia YA" --

00:03:45.024 --> 00:03:46.440
çoktan istifa edin.

00:03:47.199 --> 00:03:48.608
Sürpriz bir şekilde,

00:03:48.632 --> 00:03:50.392
30.000 insan geldi.

00:03:51.045 --> 00:03:54.482
Protestolar ülke çapında yayıldıkça, 
onlar da orada aylarda beklediler.

00:03:54.932 --> 00:03:56.088
Bir noktadan sonra

00:03:56.112 --> 00:04:00.300
organizatörler çeşitli hükûmet binalarına 
bir mesajı da içinde barındıran

00:04:00.324 --> 00:04:01.961
yüzlerce yumurta götürdüler.

00:04:01.961 --> 00:04:06.186
"Eğer, seçimler için adaylığını 
koyan adayların yolsuzluğunu

00:04:06.186 --> 00:04:09.636
durdurmaya gücünüz (yumurta) yetmiyorsa 
bizimkini ödünç alabilirsiniz."

NOTE Paragraph

00:04:09.660 --> 00:04:11.319
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:04:11.343 --> 00:04:14.698
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:04:16.469 --> 00:04:18.638
Başkan Molina asla geri 
adım atmayacaklarının

00:04:18.638 --> 00:04:20.628
sözünü vererek karşılık verdi.

00:04:20.674 --> 00:04:22.324
Aktivistler ayrıca fark ettiler ki sadece 


00:04:22.324 --> 00:04:24.299
protesto etmeye devam etmemeliydiler

00:04:24.299 --> 00:04:26.313
ve başkandan istifa etmesini 
istememeliydiler.

00:04:26.337 --> 00:04:28.553
Ona başka çıkar yol 
bırakmamaları gerekiyordu.

00:04:28.793 --> 00:04:30.724
Bu yüzden genel bir grev düzenlediler,

00:04:30.748 --> 00:04:33.485
ki bu grev ile insanlar ülke 
genelinde çalışmayı bıraktı.

00:04:33.485 --> 00:04:34.821
Sadece Guatemala City'de

00:04:34.845 --> 00:04:37.794
400'ün üzerinde işyeri ve 
okul kapılarına kilit vurdu.

00:04:38.367 --> 00:04:39.548
Bu arada,

00:04:39.572 --> 00:04:42.201
ülke çapında çiftçiler 
ana yolları kapattı.

00:04:42.225 --> 00:04:43.703
Beş gün içinde

00:04:43.727 --> 00:04:44.904
Başkan,

00:04:44.928 --> 00:04:47.651
bir düzine hükûmet yetkilisi ile birlikte

00:04:47.675 --> 00:04:49.144
istifa etti.

NOTE Paragraph

00:04:49.168 --> 00:04:53.451
(Alkışlar)

NOTE Paragraph

00:04:53.475 --> 00:04:55.558
Dünyada hemen hemen her ülkede

00:04:55.558 --> 00:04:59.005
şiddete dayanmayan eylemleri
kullanan insanların

00:04:59.029 --> 00:05:01.252
yaratıcılığı ve cesaretinden ilham aldım.

00:05:01.718 --> 00:05:02.869
Örneğin,

00:05:02.893 --> 00:05:05.450
geçenlerde Uganda'da bir grup eylemci

00:05:05.474 --> 00:05:07.607
sokaklara kafeslerin içinde
domuzlar bıraktı.

00:05:08.096 --> 00:05:11.534
Burada da gördüğünüz gibi polisler 
onlarla ne yapacaklarını bilemediler.

NOTE Paragraph

00:05:11.558 --> 00:05:12.594
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:12.618 --> 00:05:15.234
Domuzlar iktidar partisinin
renklerine boyanmıştı.

00:05:15.617 --> 00:05:17.895
Hatta bir domuz şapka takıyordu,

00:05:17.919 --> 00:05:19.799
insanların aşina olduğu bir şapka.

NOTE Paragraph

00:05:20.321 --> 00:05:21.384
(Gülüşmeler)

NOTE Paragraph

00:05:22.264 --> 00:05:23.994
Dünyadaki eylemciler
manşetleri ele geçirmek 


00:05:23.994 --> 00:05:25.657
konusunda daha iyiye gitmeye başladılar,

00:05:25.657 --> 00:05:27.087
fakat bu istisnai eylemler, eğer 


00:05:27.087 --> 00:05:28.744
daha büyük bir şeyin 
parçası değillerse

00:05:28.744 --> 00:05:30.527
çok az şeyler yapıyorlar.

00:05:30.914 --> 00:05:33.153
Generalin savaşı kazanacak
bir planı olmadıkça

00:05:33.177 --> 00:05:35.308
birliklerini savaşa koşturmaz.

00:05:35.332 --> 00:05:37.042
Şimdiye kadar dünyadaki 
şiddete dayanmayan 


00:05:37.042 --> 00:05:38.896
eylemlerin birçoğu bu 
şekilde yürütülmektedir.

00:05:38.896 --> 00:05:42.070
Pasif mücadele,

00:05:42.070 --> 00:05:44.438
bir askeri harp kadar karmaşıktır, 
belki de daha fazla.

00:05:44.462 --> 00:05:48.657
Katılımcıları iyi eğitilmiş olmalı
ve kesin hedeflere sahip olmalı

00:05:48.681 --> 00:05:50.882
ve liderlerinin bu hedefleri 
nasıl yerine getirecekleri 


00:05:50.882 --> 00:05:53.242
konusunda bir stratejileri olmalı.

NOTE Paragraph

00:05:53.242 --> 00:05:56.508
Savaş tekniği binlerce yıldan
daha fazla bir sürede

00:05:56.532 --> 00:05:58.079
büyük kaynaklarla geliştirilmiştir

00:05:58.103 --> 00:06:01.349
ve en akıllılarımızdan 
bazıları kendilerini

00:06:01.373 --> 00:06:04.138
bunun nasıl yürüdüğünü 
anlamaya ve geliştirmeye adadılar.

00:06:04.138 --> 00:06:08.190
Bu arada pasif mücadele nadiren 
sistematik bir şekilde çalışılmıştır

00:06:08.214 --> 00:06:10.224
ve her ne kadar sayı artsa da

00:06:10.248 --> 00:06:14.033
hâlâ dünya üzerinde 
bunu öğreten birkaç düzine insan var.

00:06:14.849 --> 00:06:16.142
Bu tehlikeli,

00:06:16.166 --> 00:06:20.334
çünkü biliyoruz ki bizim 
uyuşmazlığa karşı eski yaklaşımlarımız

00:06:20.358 --> 00:06:23.776
karşılaştığımız yeni problemler 
için uygun değil.

NOTE Paragraph

00:06:23.800 --> 00:06:25.883
Birleşik Devletler hükümeti geçenlerde

00:06:25.907 --> 00:06:28.820
IŞİD'e karşı yürüttüğü savaşta
çıkmazda olduğu kabul etti.

00:06:29.318 --> 00:06:31.062
Ancak birçok insanın bilmediği şey ise

00:06:31.086 --> 00:06:34.600
insanların IŞİD'e karşı pasif eylemi
kullanarak karşı durmalarıdır.

00:06:35.120 --> 00:06:38.930
IŞİD Haziran 2014'de Musul'u 
ele geçirdiğinde

00:06:38.954 --> 00:06:42.339
okulların müfredatında değişiklik yaparak

00:06:42.339 --> 00:06:43.719
kendi uç ideolojilerinin dayandığı 


00:06:43.719 --> 00:06:45.556
bir müfredat koyduklarını duyurdular.

00:06:45.556 --> 00:06:47.096
Fakat okulun ilk gününde

00:06:47.672 --> 00:06:49.508
tek bir çocuk bile okula gelmedi.

00:06:50.222 --> 00:06:53.044
Ebeveynler açıkça çocuklarını
okula göndermeyi reddettiler.

00:06:53.068 --> 00:06:56.260
Gazetecilere çocuklarının
beyinlerinin yıkanmasındansa

00:06:56.284 --> 00:06:58.350
evde eğitim vermeyi tercih 
ettiklerini söylediler.

NOTE Paragraph

00:06:58.689 --> 00:07:01.698
Bu sadece bir şehirde bir başkaldırının

00:07:01.722 --> 00:07:03.077
bir örneğidir.

00:07:03.659 --> 00:07:06.194
Fakat peki ya bu hareket 
IŞİD'e karşı yürütülen

00:07:06.194 --> 00:07:09.550
şiddete dayanmayan düzinelerce 
hareket ile bir araya gelseydi?

00:07:09.853 --> 00:07:13.288
Farzedelim ki ailelerin boykotu,

00:07:13.312 --> 00:07:17.538
IŞİD'in işlerini yürütebilmesi için 
gerekli olan kaynakları tanımlayacak

00:07:18.157 --> 00:07:19.547
ve onları ortadan kaldıracak olan ve 


00:07:19.547 --> 00:07:21.367
IŞİD'in dayandığı yiyeceği 
üreten kalifiye işçiler;

00:07:21.367 --> 00:07:24.266
petrolü çıkaracak ve onu
arıtacak mühendisler;

00:07:24.290 --> 00:07:26.883
medya altyapısı ve iletişim kanalları

00:07:26.907 --> 00:07:28.880
ve taşıma sistemleri

00:07:28.904 --> 00:07:29.904
ve yerel iş yerleri daha büyük


00:07:29.904 --> 00:07:31.911
bir stratejinin bir parçası olsaydı?

00:07:31.911 --> 00:07:35.032
IŞİD'i şiddete dayanmayan 
bir eylemle yenmeyi

00:07:35.056 --> 00:07:36.967
hayal etmek zor olabilir.

00:07:37.511 --> 00:07:40.619
Fakat çatışmaya ilişkin 
düşünce yöntemlerimizi ve

00:07:40.643 --> 00:07:43.728
karşı karşıya kaldığımız seçimleri 
değiştirmenin zamanı geldi.

NOTE Paragraph

00:07:44.194 --> 00:07:46.465
İşte size yaymaya değer bir fikir:

00:07:46.489 --> 00:07:49.644
Gelin şiddete dayanmayan
eylemlerin nerede işe yaradığını

00:07:49.668 --> 00:07:52.179
ve bunu nasıl daha güçlü 
yapabileceğimizi öğrenelim,

00:07:52.179 --> 00:07:53.459
aynen insan ihtiyaçlarını daha 


00:07:53.459 --> 00:07:55.277
iyi karşılamak için sürekli düzenlenen

00:07:55.277 --> 00:07:58.836
diğer sistemler ve teknolojiler
için yaptığımız gibi.

00:07:59.446 --> 00:08:02.905
Biz şiddete dayanmayan 
eylemleri, artan bir şekilde

00:08:02.929 --> 00:08:06.180
savaş yerine kullanılan 
bir noktaya getirebiliriz.

00:08:06.838 --> 00:08:10.913
Çatışmanın bir aracı olarak şiddet,

00:08:10.937 --> 00:08:13.344
aynen okların ve yayların
terk edildiği gibi terk edilebilir.

00:08:13.368 --> 00:08:16.712
Çünkü biz onları daha etkili 
olan silahlarla yer değiştirmiştik.

00:08:17.427 --> 00:08:22.306
İnsanların yenilenmesi ile en yeni ve 
en güncel savaş teknolojileri yerine

00:08:22.330 --> 00:08:25.344
şiddete dayanmayan eylemleri 
daha güçlü hâle getirebiliriz.

00:08:26.010 --> 00:08:30.473
İnsanlık için en büyük umut 
şiddeti kınamakta değil,

00:08:30.497 --> 00:08:32.860
şiddeti ortadan kaldırmakta yatmaktadır.

NOTE Paragraph

00:08:34.365 --> 00:08:35.516
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:08:35.540 --> 00:08:43.935
(Alkışlar)