1
00:00:01,197 --> 00:00:04,192
Rat je deo mog života otkad pamtim.

2
00:00:04,811 --> 00:00:08,955
Rođena sam u Avganistanu,
samo šest meseci nakon sovjetske invazije

3
00:00:09,526 --> 00:00:12,807
i iako sam bila suviše mala
da razumem šta se dešavalo,

4
00:00:12,831 --> 00:00:16,152
duboko sam bila svesna patnje
i straha koji su me okruživali.

5
00:00:17,219 --> 00:00:22,341
Ta rana iskustva su imala velik uticaj
na to kako razmišljam o ratu i konfliktu.

6
00:00:23,049 --> 00:00:26,487
Naučila sam da kad se radi
o ključnim pitanjima za ljude,

7
00:00:26,511 --> 00:00:27,763
za većinu

8
00:00:27,787 --> 00:00:29,419
predaja ne dolazi u obzir.

9
00:00:29,971 --> 00:00:31,583
Kod ovog vida konflikta -

10
00:00:31,607 --> 00:00:33,392
kad su ljudska prava ugrožena,

11
00:00:33,416 --> 00:00:35,186
kad su im države pod okupacijom,

12
00:00:35,210 --> 00:00:37,428
kad su ugnjetavani i ponižavani -

13
00:00:37,452 --> 00:00:40,610
potreban im je moćan oblik otpora i borbe.

14
00:00:41,308 --> 00:00:45,571
Što znači da bez obzira na to
koliko je destruktivno i užasno nasilje,

15
00:00:45,595 --> 00:00:48,019
ako ljudi gledaju na njega
kao na jedini izbor,

16
00:00:48,043 --> 00:00:49,500
koristiće ga.

17
00:00:50,074 --> 00:00:53,650
Većina nas je zabrinuta
zbog stepena nasilja u svetu.

18
00:00:54,045 --> 00:00:55,499
Ali nećemo okončati rat,

19
00:00:55,523 --> 00:00:58,231
govoreći ljudima
da je nasilje moralno pogrešno.

20
00:00:58,883 --> 00:01:01,282
Umesto toga, moramo da im ponudimo oruđe

21
00:01:01,306 --> 00:01:04,645
koje je bar podjednako moćno
i delotovorno kao i nasilje.

22
00:01:05,574 --> 00:01:07,060
Ovo je moj posao.

23
00:01:07,717 --> 00:01:09,256
Proteklih 13 godina

24
00:01:09,280 --> 00:01:10,565
podučavam ljude

25
00:01:10,589 --> 00:01:13,697
u najtežim situacijama širom sveta

26
00:01:13,721 --> 00:01:17,088
kako mogu da koriste nenasilnu
borbu da upravljaju konfliktom.

27
00:01:18,113 --> 00:01:22,803
Većina ljudi povezuje ovaj vid delanja
sa Gandijem i Martinom Luterom Kingom.

28
00:01:23,589 --> 00:01:27,302
Ali ljudi koriste nenasilno delanje
već hiljadama godina.

29
00:01:27,831 --> 00:01:32,163
Zapravo, većina prava
koja danas imamo u ovoj državi -

30
00:01:32,187 --> 00:01:33,338
kao žene,

31
00:01:33,362 --> 00:01:34,513
kao manjine,

32
00:01:34,537 --> 00:01:35,885
kao radnici,

33
00:01:35,909 --> 00:01:38,475
kao ljudi različitih
seksualnih orijentacija

34
00:01:38,499 --> 00:01:40,957
i građani zabrinuti za okolinu -

35
00:01:40,981 --> 00:01:42,838
ta prava nam nisu dodeljena.

36
00:01:43,226 --> 00:01:45,386
Stekli su ih ljudi
koji su se borili za njih

37
00:01:45,410 --> 00:01:47,232
i koji su se žrtvovali za njih.

38
00:01:47,256 --> 00:01:49,776
Ali kako nismo naučili iz ove istorije,

39
00:01:49,800 --> 00:01:53,841
nenasilna borba kao veština
je na široko pogrešno shvaćena.


40
00:01:54,488 --> 00:01:57,610
Nedavno sam upoznala
grupu aktivista iz Etiopije

41
00:01:57,634 --> 00:02:00,784
i rekli su mi nešto što često čujem.

42
00:02:00,808 --> 00:02:03,134
Rekli su mi da su već isprobali
nenasilno delanje

43
00:02:03,158 --> 00:02:04,576
i da nije delovalo.

44
00:02:04,600 --> 00:02:06,936
Pre nekoliko godina su imali protest.

45
00:02:06,960 --> 00:02:10,668
Vlada je pohapsila sve
i tu je bio kraj tome.

46
00:02:11,302 --> 00:02:15,262
Zamisao da je nenasilna borba
jednaka uličnim protestima

47
00:02:15,286 --> 00:02:16,684
je istinski problem.

48
00:02:17,204 --> 00:02:21,604
Jer iako protesti mogu da budu sjajan
način da se pokaže da ljudi žele promene,

49
00:02:21,628 --> 00:02:24,498
sami za sebe,
neće zapravo stvoriti promene -

50
00:02:24,522 --> 00:02:26,490
bar ne temeljne promene.

51
00:02:26,514 --> 00:02:27,702
(Smeh)

52
00:02:27,726 --> 00:02:30,835
Moćni protivnici
neće dati ljudima to što žele

53
00:02:30,859 --> 00:02:32,791
samo zato što lepo pitaju...

54
00:02:33,519 --> 00:02:35,396
ili čak ne tako lepo.

55
00:02:35,420 --> 00:02:36,553
(Smeh)

56
00:02:36,577 --> 00:02:39,621
Nenasilna borba deluje
uništavajući protivnika,

57
00:02:40,018 --> 00:02:41,330
ne fizički,

58
00:02:41,354 --> 00:02:45,764
već prepoznavanjem institucija
koje su nužne za opstanak protivnika,

59
00:02:45,788 --> 00:02:47,970
a potom uskraćivanjem tih izvora moći.

60
00:02:48,470 --> 00:02:51,234
Nenasilni aktivisti
mogu da neutrališu vojsku

61
00:02:51,258 --> 00:02:53,482
tako što teraju vojnike na dezerterstvo.

62
00:02:53,506 --> 00:02:56,781
Mogu da poremete ekonomiju
preko štrajkova i bojkota.

63
00:02:57,190 --> 00:02:59,492
I mogu da izazovu vladinu propagandu

64
00:02:59,516 --> 00:03:01,382
stvarajući alternativne medije.

65
00:03:01,829 --> 00:03:04,673
Postoji više metoda
koje se mogu koristiti za to.

66
00:03:05,384 --> 00:03:08,176
Moja koleginica i mentorka, Džin Šarp,

67
00:03:08,200 --> 00:03:12,827
identifikovala je 198 metoda
nenasilnog delovanja.

68
00:03:14,186 --> 00:03:15,951
A protesti su samo jedan od njih.

69
00:03:16,376 --> 00:03:18,373
Navešću vam skorašnji primer.

70
00:03:18,885 --> 00:03:20,354
Do pre nekoliko meseci,

71
00:03:20,378 --> 00:03:23,595
Gvatemalom su vladali
korumpirani bivši vojni zvaničnici

72
00:03:23,619 --> 00:03:25,430
sa vezama s organizovanim kriminalom.

73
00:03:26,071 --> 00:03:27,864
Ljudi su uopšteno bili svesni toga,

74
00:03:27,888 --> 00:03:31,238
ali se većina osećala nemoćno
da bilo šta uradi po tom pitanju -

75
00:03:32,401 --> 00:03:36,482
sve dok jedna grupa građana,
prosto običnih 12 ljudi,

76
00:03:36,506 --> 00:03:39,248
nije objavila poziv
prijateljima na Fejsbuku

77
00:03:39,272 --> 00:03:42,511
da se okupe na centralnom trgu,
držeći znakove s porukom:

78
00:03:43,046 --> 00:03:44,431
"Renuncia YA" --

79
00:03:45,024 --> 00:03:46,440
dajte ostavke već jednom.

80
00:03:47,199 --> 00:03:48,608
Na njihovo iznenađenje,

81
00:03:48,632 --> 00:03:50,392
pojavilo se 30,000 ljudi.

82
00:03:51,045 --> 00:03:54,482
Ostali su tu mesecima
dok su se protesti širili zemljom.

83
00:03:54,932 --> 00:03:56,088
U jednom momentu,

84
00:03:56,112 --> 00:04:00,300
organizatori su isporučili stotine jaja
različitim vladinim zgradama

85
00:04:00,324 --> 00:04:01,491
s porukom:

86
00:04:01,960 --> 00:04:03,846
"Ako nemate 'huevos'" -

87
00:04:03,870 --> 00:04:05,060
jaja -

88
00:04:05,060 --> 00:04:08,214
"da sprečite korumpirane kandidate
da se kandiduju za ministarstva,

89
00:04:08,214 --> 00:04:09,636
možete da pozajmite naša."

90
00:04:09,660 --> 00:04:11,319
(Smeh)

91
00:04:11,343 --> 00:04:14,698
(Aplauz)

92
00:04:16,469 --> 00:04:17,988
Predsednik Molina je odgovorio,

93
00:04:18,012 --> 00:04:20,148
zaklinjući se da se nikad neće povući.

94
00:04:20,674 --> 00:04:24,275
I aktivisti su shvatili
da ne mogu prosto da nastave s protestima

95
00:04:24,299 --> 00:04:26,313
i da traže ostavku od predsednika.

96
00:04:26,337 --> 00:04:28,333
Moraju da mu ukinu izbor.

97
00:04:28,793 --> 00:04:30,724
Pa su organizovali generalni štrajk,

98
00:04:30,748 --> 00:04:33,395
u kom su ljudi širom zemlje
odbili da rade.

99
00:04:33,419 --> 00:04:34,821
Samo u gradu Gvatemala,

100
00:04:34,845 --> 00:04:37,794
preko 400 firmi i škola
je zatvorilo svoja vrata.

101
00:04:38,367 --> 00:04:39,548
U međuvremenu

102
00:04:39,572 --> 00:04:42,201
su zemljoradnici širom zemlje
blokirali važnije puteve.

103
00:04:42,225 --> 00:04:43,703
Za pet dana

104
00:04:43,727 --> 00:04:44,904
predsednik

105
00:04:44,928 --> 00:04:47,651
zajedno sa desetinama drugih
vladinih zvaničnika

106
00:04:47,675 --> 00:04:49,144
je dao ostavku.

107
00:04:49,168 --> 00:04:53,451
(Aplauz)

108
00:04:53,475 --> 00:04:55,078
Veoma me inspirišu

109
00:04:55,102 --> 00:04:59,005
kreativnost i hrabrost
ljudi koji nenasilno delaju

110
00:04:59,029 --> 00:05:01,252
u skoro svim zemljama sveta.

111
00:05:01,718 --> 00:05:02,869
Na primer,

112
00:05:02,893 --> 00:05:05,450
nedavno je grupa aktivista u Ugandi

113
00:05:05,474 --> 00:05:07,607
oslobodila kavez svinja na ulice.

114
00:05:08,096 --> 00:05:11,534
Ovde vidite zbunjenost policije
jer ne zna šta da radi s njima.

115
00:05:11,558 --> 00:05:12,594
(Smeh)

116
00:05:12,618 --> 00:05:15,234
Svinje su obojene
bojama vladajuće stranke.

117
00:05:15,617 --> 00:05:17,895
Jedna svinja je čak nosila šešir,

118
00:05:17,919 --> 00:05:19,799
šešir koji je ljudima prepoznatljiv.

119
00:05:20,321 --> 00:05:21,384
(Smeh)

120
00:05:22,264 --> 00:05:25,633
Aktivisti širom sveta
su sve bolji u pridobijanju naslova,

121
00:05:25,657 --> 00:05:28,320
ali ove izolovane delatnosti malo pomažu,

122
00:05:28,344 --> 00:05:30,527
ako nisu deo veće strategije.

123
00:05:30,914 --> 00:05:33,203
General ne bi marširao
sa svojim trupama u bitku,

124
00:05:33,203 --> 00:05:35,308
ako nema plan za dobijanje rata.

125
00:05:35,332 --> 00:05:38,443
Ipak, ovako većina svetskih
nenasilnih pokreta radi.

126
00:05:38,896 --> 00:05:43,216
Nenasilna borba je jednako složena
kao i vojno ratovanje,

127
00:05:43,240 --> 00:05:44,438
ako ne i više.

128
00:05:44,462 --> 00:05:48,657
Učesnici moraju da budu dobro obučeni
i da imaju jasne ciljeve,

129
00:05:48,681 --> 00:05:52,513
a njihove vođe moraju da imaju strategiju
kako da postignu te ciljeve.

130
00:05:53,242 --> 00:05:56,508
Tehnika ratovanja je razvijana
tokom hiljada godina

131
00:05:56,532 --> 00:05:58,079
uz ogromne resurse

132
00:05:58,103 --> 00:06:01,349
i neki od naših najvećih umova
su bili posvećeni razumevanju

133
00:06:01,373 --> 00:06:03,098
i unapređenju ratne delatnosti.

134
00:06:03,608 --> 00:06:08,190
U međuvremenu, nenasilna borba
je retko kad sistematski izučavana,

135
00:06:08,214 --> 00:06:10,224
pa iako su brojevi sve veći,

136
00:06:10,248 --> 00:06:14,033
svega imamo nekoliko desetina ljudi
u svetu koji to predaju.

137
00:06:14,849 --> 00:06:16,142
Ovo je opasno

138
00:06:16,166 --> 00:06:20,334
jer sad znamo da su naši stari
pristupi bavljenju konfliktima

139
00:06:20,358 --> 00:06:23,776
neadekvatni za nove izazove
s kojima se suočavamo.

140
00:06:23,800 --> 00:06:25,883
Vlada SAD-a je nedavno priznala

141
00:06:25,907 --> 00:06:28,820
da je u pat poziciji u ratu sa ISIS-om.

142
00:06:29,318 --> 00:06:31,062
Ali većina ljudi ne zna

143
00:06:31,086 --> 00:06:34,600
da se ljudi suprotstavljaju ISIS-u
putem nenasilnog delovanja.

144
00:06:35,120 --> 00:06:38,930
Kad je ISIS zauzeo Mosul u junu 2014,

145
00:06:38,954 --> 00:06:42,685
objavili su da uvode
novi plan rada u javne škole

146
00:06:42,709 --> 00:06:44,959
zasnovan na njihovoj
ekstremističkoj ideologiji.

147
00:06:45,556 --> 00:06:47,096
Ali prvog dana škole,

148
00:06:47,672 --> 00:06:49,358
nijedno dete se nije pojavilo.

149
00:06:50,222 --> 00:06:53,044
Roditelji su prosto odbili da ih pošalju.

150
00:06:53,068 --> 00:06:56,260
Rekli su novinarima da će radije
da kući obrazuju svoju decu

151
00:06:56,284 --> 00:06:57,840
nego da im ispiraju mozgove.

152
00:06:58,689 --> 00:07:01,698
Ovo je primer samo jednog čina otpora

153
00:07:01,722 --> 00:07:03,077
u samo jednom gradu.

154
00:07:03,659 --> 00:07:05,104
Ali šta kad bi bio koordinisan

155
00:07:05,128 --> 00:07:07,750
sa desetinama drugih činova
nenasilnog otpora

156
00:07:07,774 --> 00:07:09,829
koji se vode protiv ISIS-a?

157
00:07:09,853 --> 00:07:13,288
Šta kad bi bojkot roditelja
bio deo šire strategije

158
00:07:13,312 --> 00:07:17,538
da bi se prepoznali i osporili resursi
koji su potrebni ISIS-u da bi delovao;

159
00:07:18,157 --> 00:07:20,653
kvalifikovani radnici
koji proizvode hranu;

160
00:07:20,677 --> 00:07:24,266
inženjeri neophodni
za vađenje i preradu nafte;

161
00:07:24,290 --> 00:07:26,883
medijska infrastruktura
i komunikacijske mreže

162
00:07:26,907 --> 00:07:28,880
i transportni sistem

163
00:07:28,904 --> 00:07:31,408
i lokalne firme na koje se ISIS oslanja?

164
00:07:31,911 --> 00:07:35,032
Možda je teško zamisliti
pobedu nad ISIS-om

165
00:07:35,056 --> 00:07:36,967
putem nenasilnog delovanja.

166
00:07:37,511 --> 00:07:40,619
Ali je vreme da dovedemo u pitanje
način razmišljanja o ratu

167
00:07:40,643 --> 00:07:43,058
i koje izbore imamo
kad smo suočeni s njim.

168
00:07:44,194 --> 00:07:46,465
Evo ideje vredne širenja:

169
00:07:46,489 --> 00:07:49,644
saznajmo što više o tome
gde je nenasilno delanje delovalo

170
00:07:49,668 --> 00:07:52,185
i kako možemo da ga učinimo moćnijim,

171
00:07:52,209 --> 00:07:55,253
baš kao što radimo
s drugim sistemima i tehnologijama

172
00:07:55,277 --> 00:07:58,836
koje se stalno prerađuju
kako bi bolje zadovoljile ljudske potrebe.

173
00:07:59,446 --> 00:08:02,905
Možda možemo da poboljšamo
nenasilno delovanje

174
00:08:02,929 --> 00:08:06,180
do tačke gde bi se sve češće
koristilo umesto rata.

175
00:08:06,838 --> 00:08:10,913
Nasilje kao oruđe konflikta
bi onda moglo da bude napušteno

176
00:08:10,937 --> 00:08:13,344
na isti način kao lukovi i strele

177
00:08:13,368 --> 00:08:16,712
jer smo ih zamenili delotvornijim oružjem.

178
00:08:17,427 --> 00:08:22,306
Ljudskim inovacijama možemo učiniti
nenasilnu borbu moćnijom

179
00:08:22,330 --> 00:08:24,954
od najnovijih i poslednjih
tehnologija rata.

180
00:08:26,010 --> 00:08:30,473
Najveća nada za čovečanstvo
ne leži u osudi nasilja,

181
00:08:30,497 --> 00:08:32,860
već u njegovom prevazilaženju.

182
00:08:34,365 --> 00:08:35,516
Hvala vam.

183
00:08:35,540 --> 00:08:42,625
(Apaluz)