1
00:00:00,560 --> 00:00:03,840
Chúng ta đáng đánh cắp thiên nhiên của trẻ em

2
00:00:04,840 --> 00:00:07,896
Tôi không nói ta huỷ hoại thiên nhiên

3
00:00:07,920 --> 00:00:10,296
mà ta đáng lẽ phải bảo vệ

4
00:00:10,320 --> 00:00:12,976
mặc dù đó cũng là một vấn đề

5
00:00:13,000 --> 00:00:16,816
Ý tôi là ta đã định nghĩa thiên nhiên theo một cách

6
00:00:16,840 --> 00:00:19,856
quá khắc khe và nông cạn

7
00:00:19,880 --> 00:00:22,616
đến nỗi những khái niệm đó

8
00:00:22,640 --> 00:00:25,016
không giúp trẻ em hiểu về thiên nhiên

9
00:00:25,040 --> 00:00:26,240
khi chúng lớn lên

10
00:00:27,120 --> 00:00:29,656
Nhưng có cách khắc phục

11
00:00:29,680 --> 00:00:30,920
Để tôi diễn giải

12
00:00:31,680 --> 00:00:35,136
Con người đang dùng một nửa trái đất

13
00:00:35,160 --> 00:00:37,856
để sống và trồng trọt

14
00:00:37,880 --> 00:00:39,776
và chăn nuôi

15
00:00:39,800 --> 00:00:41,616
Toàn thể loài người chúng ta

16
00:00:41,640 --> 00:00:45,880
nặng hơn các sinh vật khác 10 lần

17
00:00:46,800 --> 00:00:49,120
Ta làm đường xuyên rừng

18
00:00:49,680 --> 00:00:54,016
Ta làm ô nhiễm cát và biển

19
00:00:54,040 --> 00:00:59,136
Ta làm ô nhiễm đất bởi thuốc hoá học

20
00:00:59,160 --> 00:01:02,376
và làm ô nhiễm cả không khí

21
00:01:02,400 --> 00:01:04,256
Khi bạn thở

22
00:01:04,280 --> 00:01:08,136
bạn hấp thụ CO2 nhiều hơn 42%

23
00:01:08,160 --> 00:01:10,360
so với lúc năm 1750

24
00:01:11,280 --> 00:01:13,736
Và những thay đổi này

25
00:01:13,760 --> 00:01:17,840
xảy ra cùng với nhau trong Kỷ Nhân Sinh

26
00:01:18,480 --> 00:01:21,016
Các nhà địa chất học đưa ra khái niệm này

27
00:01:21,040 --> 00:01:22,856
cho thấy thời đại hiện tại của con người

28
00:01:22,880 --> 00:01:25,640
và mức ảnh hưởng của ta với thiên nhiên

29
00:01:26,320 --> 00:01:30,176
Đó chỉ là một đề xuất, nhưng lại có ích

30
00:01:30,200 --> 00:01:33,880
để nghĩ vầ ảnh hưởng lớn của ta với trái đất

31
00:01:34,800 --> 00:01:36,496
Vậy, điều này đặt thiên nhiên ở đâu?

32
00:01:36,520 --> 00:01:40,240
Thiên nhiên là gì khi mọi thứ đều nhân tạo

33
00:01:41,400 --> 00:01:45,576
25 năm trước, Bill McKbben có viết

34
00:01:45,600 --> 00:01:50,096
vì thiên nhiên không bị ảnh hưởng bởi con người

35
00:01:50,120 --> 00:01:51,696
và vì biển đổi khí hậu cho thấy

36
00:01:51,720 --> 00:01:55,336
mọi thứ đều bị con gười thay đổi

37
00:01:55,360 --> 00:01:57,456
nên thiên nhiên không còn nữa

38
00:01:57,480 --> 00:01:59,840
Cuốn sách của ông tên " Cái Kết Của Thiên Nhiên"

39
00:02:02,000 --> 00:02:04,256
Tôi không đồng tình

40
00:02:04,280 --> 00:02:08,616
Tôi không đồng ý vì ta cũng là động vật

41
00:02:08,639 --> 00:02:11,456
Ta có mặt trên hành tinh

42
00:02:11,480 --> 00:02:15,576
cùng với mọi loài động vật khác

43
00:02:15,600 --> 00:02:18,176
và thực vật cũng như vi sinh vật

44
00:02:18,200 --> 00:02:20,496
Cho nên tôi nghĩ rằng thiên nhiên

45
00:02:20,520 --> 00:02:24,576
không là những gì không bị con người tác động

46
00:02:24,600 --> 00:02:28,736
Mà thiên nhiên ở mọi nơi có sự sống

47
00:02:28,760 --> 00:02:31,776
mọi nơi có nhiều loài chung sống

48
00:02:31,800 --> 00:02:35,016
mọi nơi có cây lá, bầu trời và sự sống

49
00:02:35,040 --> 00:02:36,240
và phát triển

50
00:02:37,600 --> 00:02:39,496
Với khái niệm trên

51
00:02:39,520 --> 00:02:42,056
mọi thứ có vẻ khác

52
00:02:42,080 --> 00:02:45,776
Giờ tôi biết thiên nhiên có nhiều phần

53
00:02:45,800 --> 00:02:48,416
và giao tiếp với ta theo nhiều cách

54
00:02:48,440 --> 00:02:50,096
ví dụ như Yellowstone

55
00:02:50,120 --> 00:02:51,816
hay Mongollian

56
00:02:51,840 --> 00:02:53,176
hay Great Barrier Reef

57
00:02:53,200 --> 00:02:54,696
hay Serengeti

58
00:02:54,720 --> 00:02:58,736
Nơi mà ta cho là vườn địa đàng

59
00:02:58,760 --> 00:03:01,360
trước khi ta làm xáo trộn

60
00:03:02,560 --> 00:03:06,576
Và ít bị tác động bởi hoạt động loài người

61
00:03:06,600 --> 00:03:09,296
Những nơi này ít có đường sá

62
00:03:09,320 --> 00:03:10,896
và nhiều thứ giống vậy

63
00:03:10,920 --> 00:03:16,696
nhưng vẫn bị ảnh hưởng mạnh bởi con người

64
00:03:16,720 --> 00:03:18,976
Hãy lấy Bắc Mỹ làm vì dụ

65
00:03:19,000 --> 00:03:20,616
vì ta đang họp nahu tại đây

66
00:03:20,640 --> 00:03:24,056
15000 năm trước, khi con người mới đến

67
00:03:24,080 --> 00:03:26,576
họ bắt đầu biến đổi thiên nhiên

68
00:03:26,600 --> 00:03:30,976
dẫn đến diệt chủng nhiều sinh vật lớn

69
00:03:31,000 --> 00:03:33,256
từ voi răng mấu đến lười đất khổng lồ

70
00:03:33,280 --> 00:03:34,536
và loài mèo cổ

71
00:03:34,560 --> 00:03:38,176
những sinh vật này không còn tồn tại nữa

72
00:03:38,200 --> 00:03:40,016
Và khi chúng diệt chủng

73
00:03:40,040 --> 00:03:42,616
hệ sinh thái bị ảnh hưởng

74
00:03:42,640 --> 00:03:46,256
Hiệu ứng va chạm biến đồng cỏ thành rừng

75
00:03:46,280 --> 00:03:49,080
biền rừng của loài này sang loài khác

76
00:03:50,000 --> 00:03:51,656
và những vườn địa đàng này cũng vậy

77
00:03:51,680 --> 00:03:53,496
thậm chí trông hoàn hảo

78
00:03:53,520 --> 00:03:57,016
như gợi nhớ về quá khứ trước loài người

79
00:03:57,040 --> 00:04:00,120
nhưng ta đang thực sự thấy những gì con người làm.

80
00:04:00,960 --> 00:04:04,536
Không chỉ từ thuỷ tổ, nhưng cả dân bản địa

81
00:04:04,560 --> 00:04:07,800
và đến những kẻ xâm chiếm thuộc địa

82
00:04:08,480 --> 00:04:11,256
Và những lục địa khác cũng tương tự

83
00:04:11,280 --> 00:04:14,096
Con người có ảnh hưởng đến thiên nhiên

84
00:04:14,120 --> 00:04:17,000
suốt thời gian dài

85
00:04:18,440 --> 00:04:20,216
Gần đây, có người nói với tôi

86
00:04:20,240 --> 00:04:22,096
"Oh, vẫn còn những nơi hoang dã."

87
00:04:22,120 --> 00:04:24,336
và tôi nói," Đâu, tôi muốn xem"

88
00:04:24,360 --> 00:04:26,256
và họ nói: "Amazon"

89
00:04:26,280 --> 00:04:29,736
Tôi nói: "À, tôi đã đến Amazon"

90
00:04:29,760 --> 00:04:32,896
Tuyệt vời. Tôi đến Manú National Park

91
00:04:32,920 --> 00:04:34,496
là Peruvian Amazon

92
00:04:34,520 --> 00:04:38,176
nhưng đó là một khu rừng mưa lớn

93
00:04:38,200 --> 00:04:39,816
trong một công viên quốc gia

94
00:04:39,840 --> 00:04:42,536
một trong những công viêng đa dạnh sinh học

95
00:04:42,560 --> 00:04:46,680
Và khi tôi đến đó, tôi thấy con người

96
00:04:47,640 --> 00:04:51,456
Người ta sống ở đó hàng trăm năm

97
00:04:51,480 --> 00:04:54,336
Họ sống, và không chỉ đi rừng

98
00:04:54,360 --> 00:04:56,960
mà còn có quan hệ với cả mọi thứ

99
00:04:57,480 --> 00:04:59,776
Họ săn bắn, trồn trọt

100
00:04:59,800 --> 00:05:01,296
thuần giống

101
00:05:01,320 --> 00:05:04,216
dùng vật liệu thiên nhiên để xậy nhà

102
00:05:04,240 --> 00:05:05,496
và lợp nhà

103
00:05:05,520 --> 00:05:09,536
thậm chí coi động vật hoang dã là thú cưng

104
00:05:09,560 --> 00:05:11,656
Con người ở đó

105
00:05:11,680 --> 00:05:13,776
và tác động môi trường

106
00:05:13,800 --> 00:05:17,296
một cách có ý nghĩa tích cực như bạn thấy

107
00:05:17,320 --> 00:05:19,536
Tôi đã đi cùng với một nhà nhân loại học

108
00:05:19,560 --> 00:05:22,416
và ông kể tôi nghe khi đang trên sông

109
00:05:22,440 --> 00:05:27,096
rằng không có nơi bỏ hoang ở Amazon

110
00:05:27,120 --> 00:05:29,056
Câu nói này ám ảnh tôi

111
00:05:29,080 --> 00:05:31,936
bởi vì nó có nghĩa rằng

112
00:05:31,960 --> 00:05:33,240
con người ở khắp nơi

113
00:05:33,880 --> 00:05:36,216
Và nhiều khu rừng nhiệt đới khác cũng vậy

114
00:05:36,240 --> 00:05:37,816
và không chỉ riêng chúng.

115
00:05:37,840 --> 00:05:41,056
Con người ảnh hưởng thiên nhiên trong quá khứ

116
00:05:41,080 --> 00:05:43,856
và tiếp tục trong hiện tại

117
00:05:43,880 --> 00:05:47,040
thậm chí những nơi ít ai để ý đến

118
00:05:47,720 --> 00:05:52,936
Vậy, nếu định nghĩa thiên nhiên

119
00:05:52,960 --> 00:05:55,936
là những gì chưa bị tác động bởi con người

120
00:05:55,960 --> 00:05:57,296
hoặc không có con người

121
00:05:57,320 --> 00:06:02,656
nếu tất cả cho rằng ta không có thiên nhiên

122
00:06:02,680 --> 00:06:05,096
thì có lẽ chúng đã sai

123
00:06:05,120 --> 00:06:08,616
Có lẽ ta nên định nghĩa theo sự tồn tại của nhiều loài

124
00:06:08,640 --> 00:06:10,680
theo sự có mặt của sự sống

125
00:06:11,440 --> 00:06:13,456
Nếu ta làm vậy

126
00:06:13,480 --> 00:06:14,936
ta sẽ có gì?

127
00:06:14,960 --> 00:06:17,336
một phép lạ

128
00:06:17,360 --> 00:06:19,640
Ngay lập tức, thiên nhiên ở xung quanh ta

129
00:06:20,160 --> 00:06:22,856
Ngay lập tức, ta thấy con tằm này

130
00:06:22,880 --> 00:06:24,736
ăn lá cây

131
00:06:24,760 --> 00:06:26,576
và ta nhận biết nó

132
00:06:26,600 --> 00:06:29,400
và nó ở Chattanooga

133
00:06:30,320 --> 00:06:31,656
Và nhìn vào chỗ trống đó

134
00:06:31,680 --> 00:06:33,456
Ý tôi là

135
00:06:33,480 --> 00:06:36,416
ít nhất cả tá thực vật sinh sống

136
00:06:36,440 --> 00:06:38,696
hỗ trợ sự sống của côn trùng

137
00:06:38,720 --> 00:06:43,056
và đây hoàn toàn là thiên nhiên, không nhân tạo

138
00:06:43,080 --> 00:06:46,056
Đây là thiên nhiên ngay dưới mũi chúng ta

139
00:06:46,080 --> 00:06:47,560
mà ta không để ý

140
00:06:48,760 --> 00:06:50,976
và cũng có một nghịch lý.

141
00:06:51,000 --> 00:06:52,816
Vậy thiên nhiên

142
00:06:52,840 --> 00:06:55,496
phần hoang dã, không nhân tạo

143
00:06:55,520 --> 00:06:59,296
của khu đô thị, hay vùng ngoại ô nông nghiệp

144
00:06:59,320 --> 00:07:01,696
bay dưới radar

145
00:07:01,720 --> 00:07:05,400
nó bắt đầu hơn hẳn vườn quốc gia

146
00:07:06,160 --> 00:07:08,576
bởi vì vườn quốc gia là nhân tạo

147
00:07:08,600 --> 00:07:10,336
trong thế kỷ 21

148
00:07:10,360 --> 00:07:13,936
Hồ Crater ở Nam Oregon, vườn quốc gia gần tôi nhất

149
00:07:13,960 --> 00:07:19,136
là vùng đất có vẻ từ quá khứ

150
00:07:19,160 --> 00:07:20,896
nhưng lại được quy hoạch kỹ lưỡng

151
00:07:20,920 --> 00:07:24,496
Vấn đề họ gặp phải là white bark pine

152
00:07:24,520 --> 00:07:27,016
White bark pine là loài thực vật khổng lồ

153
00:07:27,040 --> 00:07:30,056
rất đẹp

154
00:07:30,080 --> 00:07:31,736
mọc ở nơi rất cao

155
00:07:31,760 --> 00:07:34,736
và đang gặp vài vấn đề về dịch bệnh

156
00:07:34,760 --> 00:07:36,896
những nốt phồng xuất hiện

157
00:07:36,920 --> 00:07:38,416
những con bọ

158
00:07:38,440 --> 00:07:42,016
Để đối phó, công viên đã trồng

159
00:07:42,040 --> 00:07:45,760
vỏ cây trắng xung quanh

160
00:07:46,560 --> 00:07:49,600
họ đang quản lý thiên nhiên hoang dã

161
00:07:50,200 --> 00:07:53,016
và dùng chất chống bọ nữa

162
00:07:53,040 --> 00:07:54,920
tôi đã thấy khi đang leo núi

163
00:07:55,640 --> 00:07:58,976
những điều này rất đỗi bình thường

164
00:07:59,000 --> 00:08:00,696
Công viên quốc gia bị quản lý

165
00:08:00,720 --> 00:08:03,776
Hoang dã được giữ ở một cấu trúc nhất định

166
00:08:03,800 --> 00:08:05,336
Lửa bị dập tắt

167
00:08:05,360 --> 00:08:06,656
Lửa được bắt đầu

168
00:08:06,680 --> 00:08:08,856
loài không bản địa bị dời đi

169
00:08:08,880 --> 00:08:10,576
loài bản địa được bảo vệ

170
00:08:10,600 --> 00:08:11,936
Và thật ra, theo tôi thấy

171
00:08:11,960 --> 00:08:15,016
Công Viên Baff làm những điều trên

172
00:08:15,040 --> 00:08:16,496
dập lửa, tạo lửa

173
00:08:16,520 --> 00:08:18,736
quản lý chó sói và bò rừng bison

174
00:08:18,760 --> 00:08:21,976
Sẽ rất khó để nơi này hoang dã

175
00:08:22,000 --> 00:08:25,056
(cười)

176
00:08:25,080 --> 00:08:28,480
(vỗ tay)

177
00:08:31,080 --> 00:08:35,535
Nực cười hơn, nơi mà ta yêu nhất

178
00:08:35,559 --> 00:08:38,256
là nơi đôi khi ta ghét nhất

179
00:08:38,280 --> 00:08:39,696
Nhiều người thích tới đó

180
00:08:39,720 --> 00:08:42,256
và bởi vì ta muốn chúng ổn định

181
00:08:42,280 --> 00:08:44,336
trong một thế giới thay đổi

182
00:08:44,360 --> 00:08:46,760
chúng trở nên mỏng manh hơn bao giờ

183
00:08:47,440 --> 00:08:49,896
Nghĩa là đó là nơi tệ nhất

184
00:08:49,920 --> 00:08:51,856
để đi nghỉ mát

185
00:08:51,880 --> 00:08:53,776
bởi vì bạn không làm gì được hết

186
00:08:53,800 --> 00:08:55,096
Bạn không thể leo cây

187
00:08:55,120 --> 00:08:56,336
Bạn không được câu cá

188
00:08:56,360 --> 00:08:58,976
bạn không thể làm lửa trại

189
00:08:59,000 --> 00:09:00,656
Bạn không được nhặt trái thông

190
00:09:00,680 --> 00:09:02,585
Có rất nhiều luật lệ

191
00:09:02,609 --> 00:09:04,576
mà một đứa trẻ

192
00:09:04,600 --> 00:09:06,400
sẽ nghĩ đây là thiên nhiên tệ nhất

193
00:09:07,320 --> 00:09:09,936
Bởi vì trẻ em không thích leo núi

194
00:09:09,960 --> 00:09:12,296
trong vòng 5 tiếng

195
00:09:12,320 --> 00:09:14,176
rồi ngắm cảnh đẹp

196
00:09:14,200 --> 00:09:16,200
Đó là những gì người lớn làm

197
00:09:16,224 --> 00:09:19,136
nhưng trẻ em thì kiếm một chỗ

198
00:09:19,160 --> 00:09:21,376
và chỉ một chỗ đó

199
00:09:21,400 --> 00:09:24,960
dọc đất, xây nhà,....

200
00:09:26,160 --> 00:09:28,696
Hơn nữa, những vườn địa đàng này

201
00:09:28,720 --> 00:09:31,976
thường xa khu dân cư

202
00:09:32,000 --> 00:09:34,936
và rất khó để tham quan

203
00:09:34,960 --> 00:09:37,736
và chỉ dành cho người giàu

204
00:09:37,760 --> 00:09:39,360
và đó là một vấn đề thực tế

205
00:09:41,000 --> 00:09:44,376
Tờ Bảo Tồn Thiên Nhiên khảo sát người trẻ

206
00:09:44,400 --> 00:09:47,600
và hỏi họ có thường ra ngoài không

207
00:09:48,120 --> 00:09:50,656
2 trong số 5 người nói có

208
00:09:50,680 --> 00:09:51,896
ít nhất một lần một tuần

209
00:09:51,920 --> 00:09:54,936
số còn lại ở trong nhà

210
00:09:54,960 --> 00:09:59,056
và họ hỏi trở ngại là gì

211
00:09:59,080 --> 00:10:02,056
61% cho biết là

212
00:10:02,080 --> 00:10:05,160
không có thiên nhiên xung quanh

213
00:10:06,200 --> 00:10:09,896
Điều này thật điên rồ

214
00:10:09,920 --> 00:10:12,896
71% người Mỹ

215
00:10:12,920 --> 00:10:15,696
chỉ mất 10 phút đi bộ tới công viên

216
00:10:15,720 --> 00:10:18,376
và tui chắc là những nước khác cũng vậy

217
00:10:18,400 --> 00:10:20,536
không tính sân sau nhà bạn

218
00:10:20,560 --> 00:10:22,520
mấy con lạch hay khu đất trống

219
00:10:23,160 --> 00:10:25,056
mọi người sống gần thiên nhiên

220
00:10:25,080 --> 00:10:27,736
và mọi đứ trẻ cũng vậy

221
00:10:27,760 --> 00:10:29,816
Ta chỉ quên nhận thức thiên nhiên

222
00:10:29,840 --> 00:10:33,016
Ta coi quá nhiều David Attenborough

223
00:10:33,040 --> 00:10:34,696
thiên nhiên rất quyến rũ

224
00:10:34,720 --> 00:10:35,736
(cười)

225
00:10:35,760 --> 00:10:39,696
Ta quên rằng thiên nhiên ngay trước cửa

226
00:10:39,720 --> 00:10:41,656
thiên nhiên là cái cây bên đường

227
00:10:41,680 --> 00:10:44,456
ví dụ: Philadenphia

228
00:10:44,480 --> 00:10:46,856
chiếc tàu điện này

229
00:10:46,880 --> 00:10:49,296
bạn thấy ở chỗ bị bỏ hoang

230
00:10:49,320 --> 00:10:52,736
Giờ đây giống như bắt đầu của High Line

231
00:10:52,760 --> 00:10:56,056
nó rất giống, trừ việc chưa bị thành công viên

232
00:10:56,080 --> 00:10:57,616
mặc dù người ta đang biến nó

233
00:10:57,640 --> 00:11:00,816
nên, nó vẫn còn một chút thiên nhiên

234
00:11:00,840 --> 00:11:02,256
giữa lòng Philadelphia

235
00:11:02,280 --> 00:11:05,376
và nếu bạn biết lỗ trống ở đâu

236
00:11:05,400 --> 00:11:07,456
bạn có thể lên đến đỉnh

237
00:11:07,480 --> 00:11:10,296
và thấy nó hoàn toàn hoang dã

238
00:11:10,320 --> 00:11:12,480
trên thành phố Philadelphia

239
00:11:13,200 --> 00:11:15,536
cây cỏ đều lên từ hạt

240
00:11:15,560 --> 00:11:16,896
và từ sinh trưởng

241
00:11:16,920 --> 00:11:19,856
hoàn toàn thiên nhiên

242
00:11:19,880 --> 00:11:22,136
Và nằm ngay giữa thành phố

243
00:11:22,160 --> 00:11:25,376
Và họ đến đó làm những thăm dò

244
00:11:25,400 --> 00:11:27,840
thấy có hơn 50 loài

245
00:11:28,560 --> 00:11:29,816
Và không chỉ thực vật

246
00:11:29,840 --> 00:11:33,336
mà đây là cả một hệ sinh thái

247
00:11:33,360 --> 00:11:35,816
nó tạo đất và cô lập carbon

248
00:11:35,840 --> 00:11:37,736
không có thụ phấn

249
00:11:37,760 --> 00:11:39,720
nó thật sự là một hệ sinh thái

250
00:11:41,400 --> 00:11:45,256
vậy hoa học gia gọi đó là những hệ sinh thái tiểu thuyết

251
00:11:45,280 --> 00:11:47,856
bởi vì chúng có quá nhiều loài không thuần

252
00:11:47,880 --> 00:11:49,616
và cũng vì chúng quá ngộ

253
00:11:49,640 --> 00:11:52,096
Chúng chỉ không giống những gì ta thấy

254
00:11:52,120 --> 00:11:56,136
Từ lâu ta từ bỏ những hệ sinh thái tiểu thuyết

255
00:11:56,160 --> 00:11:58,576
Ta bàn về vùng nông nghiệp tái sinh

256
00:11:58,600 --> 00:12:02,176
rừng không bị quản lý

257
00:12:02,200 --> 00:12:04,856
rừng thế hệ 2, bờ đông

258
00:12:04,880 --> 00:12:09,016
rừng phát triển sau khi nông nghiệp dời đi

259
00:12:09,040 --> 00:12:11,656
và dĩ nhiên, có thể Hawaii

260
00:12:11,680 --> 00:12:14,496
nơi hệ sinh thái cổ điển vẫn bình thường

261
00:12:14,520 --> 00:12:17,096
nơi loài nhập cư ở nhiều

262
00:12:17,120 --> 00:12:19,536
Rừng ở đây có cây phong Queensland

263
00:12:19,560 --> 00:12:22,400
thuộc họ dương xỉ ở Đông Nam Á

264
00:12:23,160 --> 00:12:25,216
Bạn cũng có thể tạo một hệ sinh thái cổ điển

265
00:12:25,240 --> 00:12:26,456
rất đơn giản

266
00:12:26,480 --> 00:12:27,976
chỉ cần ngưng cắt cỏ

267
00:12:28,000 --> 00:12:29,576
(cười)

268
00:12:29,600 --> 00:12:33,296
Ilkka Hanski là nhà sinh thái Phần Lan và làm một thí nghiệm

269
00:12:33,320 --> 00:12:34,896
Ông chỉ ngưng cắt cỏ

270
00:12:34,920 --> 00:12:37,456
sau vài năm, một số sinh viên đến

271
00:12:37,480 --> 00:12:39,976
và họ làm kiểm tra khu vườn

272
00:12:40,000 --> 00:12:44,256
và thấy có 375 loài thực vật

273
00:12:44,280 --> 00:12:46,400
bao gồm 2 loài sắp tiệt chủng

274
00:12:47,560 --> 00:12:54,016
Vậy khi bạn lên High Line of Philadelphia

275
00:12:54,040 --> 00:12:55,856
đứng giữa hoang dã

276
00:12:55,880 --> 00:12:59,656
giữa sự đa dạng và mầu mỡ

277
00:12:59,680 --> 00:13:00,936
bạn có thể nhìn sang bên cạnh

278
00:13:00,960 --> 00:13:04,216
và bạn sẽ thấy khu vui chơi trường học

279
00:13:04,240 --> 00:13:06,176
và đó là như thế

280
00:13:06,200 --> 00:13:08,216
những đứa trẻ có

281
00:13:08,240 --> 00:13:09,696
theo tôi

282
00:13:09,720 --> 00:13:12,096
nhiều hành tinh được xem là thiên nhiên

283
00:13:12,120 --> 00:13:15,456
nhưng nơi đây sẽ không như vậy

284
00:13:15,480 --> 00:13:18,856
Không có gì ngoài con người.

285
00:13:18,880 --> 00:13:20,336
Và tôi muốn

286
00:13:20,360 --> 00:13:22,456
bắt một cái thang

287
00:13:22,480 --> 00:13:26,016
cho những đứa trẻ đến với nơi tuyệt vời này

288
00:13:26,040 --> 00:13:29,336
Tôi thấy đây là một trách nhiệm

289
00:13:29,360 --> 00:13:33,960
nếu ta cho thiên nhiên này là không thể chấp nhận

290
00:13:35,040 --> 00:13:37,616
ta có thể san lấp

291
00:13:37,640 --> 00:13:40,176
Và khi mọi thứ thay đổi

292
00:13:40,200 --> 00:13:43,000
ta phải xem lại định nghĩa thiên nhiên

293
00:13:43,800 --> 00:13:45,856
Để không đánh mất thiên nhiên cho trẻ em

294
00:13:45,880 --> 00:13:47,816
ta phải làm 2 việc

295
00:13:47,840 --> 00:13:51,680
Thứ nhất, thiên nhiên không phải những gì "ban đầu"

296
00:13:52,360 --> 00:13:53,936
"ban đầu" không có lý

297
00:13:53,960 --> 00:13:56,456
Thiên nhiên đã bị tác động ngàn năm

298
00:13:56,480 --> 00:14:00,296
và định nghĩa đó loại trừ thiên nhiên

299
00:14:00,320 --> 00:14:02,296
mà con người đang liên hệ

300
00:14:02,320 --> 00:14:05,720
và thiên nhiên mà trẻ em không biết

301
00:14:06,360 --> 00:14:08,976
Điều thứ 2

302
00:14:09,000 --> 00:14:11,496
là ta phải để trẻ em tiế xúc với thiên nhiên

303
00:14:11,520 --> 00:14:14,016
bởi vì không đụng đến là không yêu

304
00:14:14,040 --> 00:14:17,000
(vỗ tay)

305
00:14:23,400 --> 00:14:27,136
Ta có nhiều vấn đề về môi trường

306
00:14:27,160 --> 00:14:28,696
khí hậu thay đổi

307
00:14:28,720 --> 00:14:31,216
môi trường sống bị tàn phá là điều

308
00:14:31,240 --> 00:14:33,936
mà tôi lo sợ

309
00:14:33,960 --> 00:14:35,296
nhưng để giải quyết

310
00:14:35,320 --> 00:14:38,056
ta cần con người khôn ngoan và tận tuỵ

311
00:14:38,080 --> 00:14:39,856
và quan tâm thiên nhiên

312
00:14:39,880 --> 00:14:42,856
Và cách duy nhất để phát triển thế hệ

313
00:14:42,880 --> 00:14:44,096
yêu thiên nhiên

314
00:14:44,120 --> 00:14:46,296
là để trẻ em tiếp xúc thiên nhiên

315
00:14:46,320 --> 00:14:48,616
Thuyết sinh thái Fort

316
00:14:48,640 --> 00:14:50,536
Thuyết bảo tồn Fort

317
00:14:50,560 --> 00:14:53,776
mỗi nhà sinh thái, nhà sinh học tôi biết

318
00:14:53,800 --> 00:14:55,696
mỗi chuyên gia bảo tồn tôi biết

319
00:14:55,720 --> 00:14:57,920
xây lâu đài khi họ còn nhỏ

320
00:14:58,840 --> 00:15:01,776
nếu một thế hệ không biết xây lâu đài

321
00:15:01,800 --> 00:15:04,976
thì thế hệ đó không yêu thiên nhiên

322
00:15:05,000 --> 00:15:07,256
Và tôi không muốn nói với đứa trẻ

323
00:15:07,280 --> 00:15:08,616
trong một chương trình đặc biệt

324
00:15:08,640 --> 00:15:11,096
cho trẻ nghèo ở Philadelphia

325
00:15:11,120 --> 00:15:12,536
và dắt chúng đến công viên

326
00:15:12,560 --> 00:15:15,736
Tôi không muốn nói rằng bông hoa chúng cầm

327
00:15:15,760 --> 00:15:18,840
là loài nhập cư và phải bỏ đi

328
00:15:19,760 --> 00:15:22,936
tôi nghỉ tôi phải học từ đứa trẻ này

329
00:15:22,960 --> 00:15:25,616
bất kể thực vật từ nơi nào

330
00:15:25,640 --> 00:15:29,816
chúng đều đẹp và đáng giá

331
00:15:29,840 --> 00:15:31,056
Cám ơn

332
00:15:31,080 --> 00:15:39,270
(vỗ tay)