Chúng ta đáng đánh cắp thiên nhiên của trẻ em
Tôi không nói ta huỷ hoại thiên nhiên
mà ta đáng lẽ phải bảo vệ
mặc dù đó cũng là một vấn đề
Ý tôi là ta đã định nghĩa thiên nhiên theo một cách
quá khắc khe và nông cạn
đến nỗi những khái niệm đó
không giúp trẻ em hiểu về thiên nhiên
khi chúng lớn lên
Nhưng có cách khắc phục
Để tôi diễn giải
Con người đang dùng một nửa trái đất
để sống và trồng trọt
và chăn nuôi
Toàn thể loài người chúng ta
nặng hơn các sinh vật khác 10 lần
Ta làm đường xuyên rừng
Ta làm ô nhiễm cát và biển
Ta làm ô nhiễm đất bởi thuốc hoá học
và làm ô nhiễm cả không khí
Khi bạn thở
bạn hấp thụ CO2 nhiều hơn 42%
so với lúc năm 1750
Và những thay đổi này
xảy ra cùng với nhau trong Kỷ Nhân Sinh
Các nhà địa chất học đưa ra khái niệm này
cho thấy thời đại hiện tại của con người
và mức ảnh hưởng của ta với thiên nhiên
Đó chỉ là một đề xuất, nhưng lại có ích
để nghĩ vầ ảnh hưởng lớn của ta với trái đất
Vậy, điều này đặt thiên nhiên ở đâu?
Thiên nhiên là gì khi mọi thứ đều nhân tạo
25 năm trước, Bill McKbben có viết
vì thiên nhiên không bị ảnh hưởng bởi con người
và vì biển đổi khí hậu cho thấy
mọi thứ đều bị con gười thay đổi
nên thiên nhiên không còn nữa
Cuốn sách của ông tên " Cái Kết Của Thiên Nhiên"
Tôi không đồng tình
Tôi không đồng ý vì ta cũng là động vật
Ta có mặt trên hành tinh
cùng với mọi loài động vật khác
và thực vật cũng như vi sinh vật
Cho nên tôi nghĩ rằng thiên nhiên
không là những gì không bị con người tác động
Mà thiên nhiên ở mọi nơi có sự sống
mọi nơi có nhiều loài chung sống
mọi nơi có cây lá, bầu trời và sự sống
và phát triển
Với khái niệm trên
mọi thứ có vẻ khác
Giờ tôi biết thiên nhiên có nhiều phần
và giao tiếp với ta theo nhiều cách
ví dụ như Yellowstone
hay Mongollian
hay Great Barrier Reef
hay Serengeti
Nơi mà ta cho là vườn địa đàng
trước khi ta làm xáo trộn
Và ít bị tác động bởi hoạt động loài người
Những nơi này ít có đường sá
và nhiều thứ giống vậy
nhưng vẫn bị ảnh hưởng mạnh bởi con người
Hãy lấy Bắc Mỹ làm vì dụ
vì ta đang họp nahu tại đây
15000 năm trước, khi con người mới đến
họ bắt đầu biến đổi thiên nhiên
dẫn đến diệt chủng nhiều sinh vật lớn
từ voi răng mấu đến lười đất khổng lồ
và loài mèo cổ
những sinh vật này không còn tồn tại nữa
Và khi chúng diệt chủng
hệ sinh thái bị ảnh hưởng
Hiệu ứng va chạm biến đồng cỏ thành rừng
biền rừng của loài này sang loài khác
và những vườn địa đàng này cũng vậy
thậm chí trông hoàn hảo
như gợi nhớ về quá khứ trước loài người
nhưng ta đang thực sự thấy những gì con người làm.
Không chỉ từ thuỷ tổ, nhưng cả dân bản địa
và đến những kẻ xâm chiếm thuộc địa
Và những lục địa khác cũng tương tự
Con người có ảnh hưởng đến thiên nhiên
suốt thời gian dài
Gần đây, có người nói với tôi
"Oh, vẫn còn những nơi hoang dã."
và tôi nói," Đâu, tôi muốn xem"
và họ nói: "Amazon"
Tôi nói: "À, tôi đã đến Amazon"
Tuyệt vời. Tôi đến Manú National Park
là Peruvian Amazon
nhưng đó là một khu rừng mưa lớn
trong một công viên quốc gia
một trong những công viêng đa dạnh sinh học
Và khi tôi đến đó, tôi thấy con người
Người ta sống ở đó hàng trăm năm
Họ sống, và không chỉ đi rừng
mà còn có quan hệ với cả mọi thứ
Họ săn bắn, trồn trọt
thuần giống
dùng vật liệu thiên nhiên để xậy nhà
và lợp nhà
thậm chí coi động vật hoang dã là thú cưng
Con người ở đó
và tác động môi trường
một cách có ý nghĩa tích cực như bạn thấy
Tôi đã đi cùng với một nhà nhân loại học
và ông kể tôi nghe khi đang trên sông
rằng không có nơi bỏ hoang ở Amazon
Câu nói này ám ảnh tôi
bởi vì nó có nghĩa rằng
con người ở khắp nơi
Và nhiều khu rừng nhiệt đới khác cũng vậy
và không chỉ riêng chúng.
Con người ảnh hưởng thiên nhiên trong quá khứ
và tiếp tục trong hiện tại
thậm chí những nơi ít ai để ý đến
Vậy, nếu định nghĩa thiên nhiên
là những gì chưa bị tác động bởi con người
hoặc không có con người
nếu tất cả cho rằng ta không có thiên nhiên
thì có lẽ chúng đã sai
Có lẽ ta nên định nghĩa theo sự tồn tại của nhiều loài
theo sự có mặt của sự sống
Nếu ta làm vậy
ta sẽ có gì?
một phép lạ
Ngay lập tức, thiên nhiên ở xung quanh ta
Ngay lập tức, ta thấy con tằm này
ăn lá cây
và ta nhận biết nó
và nó ở Chattanooga
Và nhìn vào chỗ trống đó
Ý tôi là
ít nhất cả tá thực vật sinh sống
hỗ trợ sự sống của côn trùng
và đây hoàn toàn là thiên nhiên, không nhân tạo
Đây là thiên nhiên ngay dưới mũi chúng ta
mà ta không để ý
và cũng có một nghịch lý.
Vậy thiên nhiên
phần hoang dã, không nhân tạo
của khu đô thị, hay vùng ngoại ô nông nghiệp
bay dưới radar
nó bắt đầu hơn hẳn vườn quốc gia
bởi vì vườn quốc gia là nhân tạo
trong thế kỷ 21
Hồ Crater ở Nam Oregon, vườn quốc gia gần tôi nhất
là vùng đất có vẻ từ quá khứ
nhưng lại được quy hoạch kỹ lưỡng
Vấn đề họ gặp phải là white bark pine
White bark pine là loài thực vật khổng lồ
rất đẹp
mọc ở nơi rất cao
và đang gặp vài vấn đề về dịch bệnh
những nốt phồng xuất hiện
những con bọ
Để đối phó, công viên đã trồng
vỏ cây trắng xung quanh
họ đang quản lý thiên nhiên hoang dã
và dùng chất chống bọ nữa
tôi đã thấy khi đang leo núi
những điều này rất đỗi bình thường
Công viên quốc gia bị quản lý
Hoang dã được giữ ở một cấu trúc nhất định
Lửa bị dập tắt
Lửa được bắt đầu
loài không bản địa bị dời đi
loài bản địa được bảo vệ
Và thật ra, theo tôi thấy
Công Viên Baff làm những điều trên
dập lửa, tạo lửa
quản lý chó sói và bò rừng bison
Sẽ rất khó để nơi này hoang dã
(cười)
(vỗ tay)
Nực cười hơn, nơi mà ta yêu nhất
là nơi đôi khi ta ghét nhất
Nhiều người thích tới đó
và bởi vì ta muốn chúng ổn định
trong một thế giới thay đổi
chúng trở nên mỏng manh hơn bao giờ
Nghĩa là đó là nơi tệ nhất
để đi nghỉ mát
bởi vì bạn không làm gì được hết
Bạn không thể leo cây
Bạn không được câu cá
bạn không thể làm lửa trại
Bạn không được nhặt trái thông
Có rất nhiều luật lệ
mà một đứa trẻ
sẽ nghĩ đây là thiên nhiên tệ nhất
Bởi vì trẻ em không thích leo núi
trong vòng 5 tiếng
rồi ngắm cảnh đẹp
Đó là những gì người lớn làm
nhưng trẻ em thì kiếm một chỗ
và chỉ một chỗ đó
dọc đất, xây nhà,....
Hơn nữa, những vườn địa đàng này
thường xa khu dân cư
và rất khó để tham quan
và chỉ dành cho người giàu
và đó là một vấn đề thực tế
Tờ Bảo Tồn Thiên Nhiên khảo sát người trẻ
và hỏi họ có thường ra ngoài không
2 trong số 5 người nói có
ít nhất một lần một tuần
số còn lại ở trong nhà
và họ hỏi trở ngại là gì
61% cho biết là
không có thiên nhiên xung quanh
Điều này thật điên rồ
71% người Mỹ
chỉ mất 10 phút đi bộ tới công viên
và tui chắc là những nước khác cũng vậy
không tính sân sau nhà bạn
mấy con lạch hay khu đất trống
mọi người sống gần thiên nhiên
và mọi đứ trẻ cũng vậy
Ta chỉ quên nhận thức thiên nhiên
Ta coi quá nhiều David Attenborough
thiên nhiên rất quyến rũ
(cười)
Ta quên rằng thiên nhiên ngay trước cửa
thiên nhiên là cái cây bên đường
ví dụ: Philadenphia
chiếc tàu điện này
bạn thấy ở chỗ bị bỏ hoang
Giờ đây giống như bắt đầu của High Line
nó rất giống, trừ việc chưa bị thành công viên
mặc dù người ta đang biến nó
nên, nó vẫn còn một chút thiên nhiên
giữa lòng Philadelphia
và nếu bạn biết lỗ trống ở đâu
bạn có thể lên đến đỉnh
và thấy nó hoàn toàn hoang dã
trên thành phố Philadelphia
cây cỏ đều lên từ hạt
và từ sinh trưởng
hoàn toàn thiên nhiên
Và nằm ngay giữa thành phố
Và họ đến đó làm những thăm dò
thấy có hơn 50 loài
Và không chỉ thực vật
mà đây là cả một hệ sinh thái
nó tạo đất và cô lập carbon
không có thụ phấn
nó thật sự là một hệ sinh thái
vậy hoa học gia gọi đó là những hệ sinh thái tiểu thuyết
bởi vì chúng có quá nhiều loài không thuần
và cũng vì chúng quá ngộ
Chúng chỉ không giống những gì ta thấy
Từ lâu ta từ bỏ những hệ sinh thái tiểu thuyết
Ta bàn về vùng nông nghiệp tái sinh
rừng không bị quản lý
rừng thế hệ 2, bờ đông
rừng phát triển sau khi nông nghiệp dời đi
và dĩ nhiên, có thể Hawaii
nơi hệ sinh thái cổ điển vẫn bình thường
nơi loài nhập cư ở nhiều
Rừng ở đây có cây phong Queensland
thuộc họ dương xỉ ở Đông Nam Á
Bạn cũng có thể tạo một hệ sinh thái cổ điển
rất đơn giản
chỉ cần ngưng cắt cỏ
(cười)
Ilkka Hanski là nhà sinh thái Phần Lan và làm một thí nghiệm
Ông chỉ ngưng cắt cỏ
sau vài năm, một số sinh viên đến
và họ làm kiểm tra khu vườn
và thấy có 375 loài thực vật
bao gồm 2 loài sắp tiệt chủng
Vậy khi bạn lên High Line of Philadelphia
đứng giữa hoang dã
giữa sự đa dạng và mầu mỡ
bạn có thể nhìn sang bên cạnh
và bạn sẽ thấy khu vui chơi trường học
và đó là như thế
những đứa trẻ có
theo tôi
nhiều hành tinh được xem là thiên nhiên
nhưng nơi đây sẽ không như vậy
Không có gì ngoài con người.
Và tôi muốn
bắt một cái thang
cho những đứa trẻ đến với nơi tuyệt vời này
Tôi thấy đây là một trách nhiệm
nếu ta cho thiên nhiên này là không thể chấp nhận
ta có thể san lấp
Và khi mọi thứ thay đổi
ta phải xem lại định nghĩa thiên nhiên
Để không đánh mất thiên nhiên cho trẻ em
ta phải làm 2 việc
Thứ nhất, thiên nhiên không phải những gì "ban đầu"
"ban đầu" không có lý
Thiên nhiên đã bị tác động ngàn năm
và định nghĩa đó loại trừ thiên nhiên
mà con người đang liên hệ
và thiên nhiên mà trẻ em không biết
Điều thứ 2
là ta phải để trẻ em tiế xúc với thiên nhiên
bởi vì không đụng đến là không yêu
(vỗ tay)
Ta có nhiều vấn đề về môi trường
khí hậu thay đổi
môi trường sống bị tàn phá là điều
mà tôi lo sợ
nhưng để giải quyết
ta cần con người khôn ngoan và tận tuỵ
và quan tâm thiên nhiên
Và cách duy nhất để phát triển thế hệ
yêu thiên nhiên
là để trẻ em tiếp xúc thiên nhiên
Thuyết sinh thái Fort
Thuyết bảo tồn Fort
mỗi nhà sinh thái, nhà sinh học tôi biết
mỗi chuyên gia bảo tồn tôi biết
xây lâu đài khi họ còn nhỏ
nếu một thế hệ không biết xây lâu đài
thì thế hệ đó không yêu thiên nhiên
Và tôi không muốn nói với đứa trẻ
trong một chương trình đặc biệt
cho trẻ nghèo ở Philadelphia
và dắt chúng đến công viên
Tôi không muốn nói rằng bông hoa chúng cầm
là loài nhập cư và phải bỏ đi
tôi nghỉ tôi phải học từ đứa trẻ này
bất kể thực vật từ nơi nào
chúng đều đẹp và đáng giá
Cám ơn
(vỗ tay)