[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.43,0:00:11.96,Default,,0000,0000,0000,,Ngôn ngữ là một phần thiết yếu\Ntrong cuộc sống mà chúng ta thường coi nhẹ
Dialogue: 0,0:00:11.96,0:00:15.39,Default,,0000,0000,0000,,Qua ngôn ngữ, chúng ta có thể\Nbày tỏ suy nghĩ và cảm xúc bản thân,
Dialogue: 0,0:00:15.39,0:00:17.31,Default,,0000,0000,0000,,đắm chìm trong những trang tiểu thuyết,
Dialogue: 0,0:00:17.31,0:00:18.84,Default,,0000,0000,0000,,gửi tin nhắn,
Dialogue: 0,0:00:18.84,0:00:21.03,Default,,0000,0000,0000,,và chào hỏi bạn bè.
Dialogue: 0,0:00:21.03,0:00:25.78,Default,,0000,0000,0000,,Rất khó để hình dung việc mất khả năng\Ntruyền đạt ý nghĩ thành con chữ.
Dialogue: 0,0:00:25.78,0:00:29.30,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu mạng lưới ngôn ngữ tinh tế \Ntrong não của bạn
Dialogue: 0,0:00:29.30,0:00:33.56,Default,,0000,0000,0000,,bị phá vỡ do đột quỵ, bệnh,\Nhoặc chấn thương,
Dialogue: 0,0:00:33.56,0:00:37.37,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể bị mất khả năng ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:00:37.37,0:00:43.04,Default,,0000,0000,0000,,Hội chứng này có tên là "Bất lực ngôn ngữ"\Ncó thể làm suy giảm mọi vấn đề giao tiếp.
Dialogue: 0,0:00:43.40,0:00:47.04,Default,,0000,0000,0000,,Người mắc hội chứng này\Nvẫn thông minh như thường.
Dialogue: 0,0:00:47.04,0:00:48.88,Default,,0000,0000,0000,,Họ biết điều họ muốn nói,
Dialogue: 0,0:00:48.88,0:00:52.05,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không phải lúc nào\Nhọ cũng có thể diễn đạt được qua từ ngữ.
Dialogue: 0,0:00:52.05,0:00:56.47,Default,,0000,0000,0000,,Họ có thể vô thức dùng các từ thay thế,\Ngọi là "hội chứng loạn ngôn"
Dialogue: 0,0:00:56.47,0:00:59.68,Default,,0000,0000,0000,,thay thế từ gần nghĩa,\Nnhư nói "chó" thay cho "mèo"
Dialogue: 0,0:01:01.23,0:01:05.46,Default,,0000,0000,0000,,hoặc từ có âm gần giống,\Nnhư "nhà (house)" thay cho "ngựa (horse)"
Dialogue: 0,0:01:05.88,0:01:09.25,Default,,0000,0000,0000,,Đôi khi từ ngữ của họ có thể vô nghĩa.
Dialogue: 0,0:01:09.73,0:01:13.100,Default,,0000,0000,0000,,Có nhiều kiểu bất lực ngôn ngữ khác nhau,\Nđược chia thành hai nhóm chính:
Dialogue: 0,0:01:13.100,0:01:16.32,Default,,0000,0000,0000,,lưu loát, hoặc mất ngôn ngữ dễ tiếp thu
Dialogue: 0,0:01:16.32,0:01:19.97,Default,,0000,0000,0000,,và không lưu loát,\Nhoặc mất ngôn ngữ tăng diễn đạt.
Dialogue: 0,0:01:19.97,0:01:23.78,Default,,0000,0000,0000,,Người bất lực ngôn ngữ lưu loát\Ncó thể có phát âm bình thường
Dialogue: 0,0:01:23.78,0:01:26.46,Default,,0000,0000,0000,,nhưng dùng từ vô nghĩa.
Dialogue: 0,0:01:26.46,0:01:29.53,Default,,0000,0000,0000,,Họ gặp khó khăn trong việc\Nđọc hiểu câu từ của người khác
Dialogue: 0,0:01:29.53,0:01:33.54,Default,,0000,0000,0000,,và thường xuyên không nhận ra được\Nlỗi phát âm của chính bản thân.
Dialogue: 0,0:01:33.54,0:01:36.30,Default,,0000,0000,0000,,Người bất lực ngôn ngữ không lưu loát,
Dialogue: 0,0:01:36.30,0:01:38.21,Default,,0000,0000,0000,,ngược lại, có thể đọc hiểu tốt
Dialogue: 0,0:01:38.21,0:01:43.37,Default,,0000,0000,0000,,nhưng sẽ chần chừ lâu giữa các từ và\Nmắc lỗi ngữ pháp.
Dialogue: 0,0:01:43.37,0:01:46.53,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta đều có những lúc ngắt ngứ
Dialogue: 0,0:01:46.53,0:01:48.49,Default,,0000,0000,0000,,khi chúng ta không tìm ra từ để nói,
Dialogue: 0,0:01:48.49,0:01:52.75,Default,,0000,0000,0000,,nhưng mắc chứng bất lực ngôn ngữ có thể\Ngây khó khăn để gọi tên các vật hàng ngày
Dialogue: 0,0:01:52.75,0:01:56.52,Default,,0000,0000,0000,,Ngay cả đọc và viết\Ncũng trở nên khó khăn và chán nản.
Dialogue: 0,0:01:56.52,0:01:59.31,Default,,0000,0000,0000,,Làm sao chứng mất khả năng ngôn ngữ\Nnày xảy ra?
Dialogue: 0,0:01:59.31,0:02:01.65,Default,,0000,0000,0000,,Não người có hai bán cầu.
Dialogue: 0,0:02:01.65,0:02:05.57,Default,,0000,0000,0000,,Ở hầu hết người, bán cầu não trái\Nđiều khiển chức năng ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:02:05.57,0:02:07.98,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta biết điều này vì vào năm 1861,
Dialogue: 0,0:02:07.98,0:02:10.68,Default,,0000,0000,0000,,bác sĩ Paul Broca nghiên cứu một bệnh nhân
Dialogue: 0,0:02:10.68,0:02:15.51,Default,,0000,0000,0000,,mất khả năng sử dụng tất cả các từ\Ntrừ từ "rám nắng".
Dialogue: 0,0:02:15.51,0:02:17.100,Default,,0000,0000,0000,,Trong quá trình khám nghiệm não\Ncủa bệnh nhân sau khi chết,
Dialogue: 0,0:02:17.100,0:02:21.34,Default,,0000,0000,0000,,Broca phát hiện ra một tổn thương lớn\Nở bán cầu não trái
Dialogue: 0,0:02:21.34,0:02:23.67,Default,,0000,0000,0000,,được biết đến với tên vùng Broca.
Dialogue: 0,0:02:23.67,0:02:28.16,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà khoa học ngày nay tin rằng\Nvùng Broca chịu trách nhiệm gọi tên đồ vật,
Dialogue: 0,0:02:28.16,0:02:30.96,Default,,0000,0000,0000,,và điều phối các cơ phát âm.
Dialogue: 0,0:02:30.96,0:02:35.77,Default,,0000,0000,0000,,Sau vùng Broca là vùng Wernicke,\Ngần vỏ não thính giác.
Dialogue: 0,0:02:35.77,0:02:38.86,Default,,0000,0000,0000,,Đó là nơi não gắn nghĩa với từ phát ra.
Dialogue: 0,0:02:38.86,0:02:43.34,Default,,0000,0000,0000,,Tổn thương vùng Wernicke ảnh hưởng\Nkhả năng thông hiểu ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:02:43.34,0:02:48.38,Default,,0000,0000,0000,,Bất lực ngôn ngữ xảy ra khi có tổn thương\Nở một hoặc cả hai vùng chức năng ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:02:48.38,0:02:50.83,Default,,0000,0000,0000,,May mắn là có những vùng khác của não
Dialogue: 0,0:02:50.83,0:02:52.78,Default,,0000,0000,0000,,hỗ trợ hai vùng này
Dialogue: 0,0:02:52.78,0:02:55.15,Default,,0000,0000,0000,,và có thể trợ giúp việc giao tiếp.
Dialogue: 0,0:02:55.15,0:02:59.08,Default,,0000,0000,0000,,Ngay cả các vùng não điều khiển cử động\Ncũng kết nối với ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:02:59.08,0:03:04.48,Default,,0000,0000,0000,,Nghiên cứu FMRI cho thấy khi ta nghe\Nmột động từ, như "chạy" hoặc "nhảy",
Dialogue: 0,0:03:04.48,0:03:07.60,Default,,0000,0000,0000,,các phần não phụ trách cử động sáng lên
Dialogue: 0,0:03:07.60,0:03:10.97,Default,,0000,0000,0000,,như khi cơ thể đang thực sự chạy hay nhảy.
Dialogue: 0,0:03:10.97,0:03:13.93,Default,,0000,0000,0000,,Bán cầu não còn lại cũng đóng góp vào\Nhoạt động ngôn ngữ,
Dialogue: 0,0:03:13.93,0:03:17.37,Default,,0000,0000,0000,,gia tăng nhịp điệu và ngữ điệu\Ncủa giọng nói.
Dialogue: 0,0:03:17.37,0:03:21.10,Default,,0000,0000,0000,,Những vùng không chuyên ngôn ngữ này\Nđôi khi trợ giúp người bị bất lực ngôn ngữ
Dialogue: 0,0:03:21.10,0:03:23.47,Default,,0000,0000,0000,,khi việc giao tiếp trở nên khó khăn.
Dialogue: 0,0:03:23.47,0:03:25.60,Default,,0000,0000,0000,,Vậy chứng bất lực ngôn ngữ\Ncó phổ biến không?
Dialogue: 0,0:03:25.60,0:03:28.91,Default,,0000,0000,0000,,Khoảng một triệu người Mỹ mắc chứng này,
Dialogue: 0,0:03:28.91,0:03:32.53,Default,,0000,0000,0000,,với ước tính có 80 000 ca mắc mới mỗi năm.
Dialogue: 0,0:03:32.53,0:03:35.67,Default,,0000,0000,0000,,Khoảng 1/3 người sống sót qua đột quỵ\Nmắc chứng bất lực ngôn ngữ
Dialogue: 0,0:03:35.67,0:03:38.26,Default,,0000,0000,0000,,khiến nó trở nên phổ biến hơn cả Parkinson
Dialogue: 0,0:03:38.26,0:03:40.18,Default,,0000,0000,0000,,hay xơ cứng nhiều nơi,
Dialogue: 0,0:03:40.18,0:03:42.47,Default,,0000,0000,0000,,nhưng lại ít được biết đến rộng rãi.
Dialogue: 0,0:03:42.47,0:03:47.88,Default,,0000,0000,0000,,Có một loại bất lực ngôn ngữ hiếm là PPA,\Nbất lực ngôn ngữ tiến triển nguyên phát.
Dialogue: 0,0:03:47.88,0:03:50.77,Default,,0000,0000,0000,,không gây ra bởi đột quỵ\Nhay tổn thương não,
Dialogue: 0,0:03:50.77,0:03:53.21,Default,,0000,0000,0000,,mà nó lại là một dạng mất trí nhớ,
Dialogue: 0,0:03:53.21,0:03:55.95,Default,,0000,0000,0000,,mà triệu chứng đầu tiên\Nlà mất khả năng ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:03:55.95,0:04:01.23,Default,,0000,0000,0000,,Mục tiêu điều trị PPA là duy trì\Nkhả năng ngôn ngữ càng lâu càng tốt
Dialogue: 0,0:04:01.23,0:04:04.45,Default,,0000,0000,0000,,trước khi các triệu chứng mất trí nhớ khác\Nxuất hiện.
Dialogue: 0,0:04:04.45,0:04:08.33,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, khi bất lực ngôn ngữ gây ra\Nbởi đột quỵ hay tổn thương não,
Dialogue: 0,0:04:08.33,0:04:12.04,Default,,0000,0000,0000,,cải thiện khả năng ngôn ngữ có thể\Nđạt được thông qua trị liệu ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:04:12.04,0:04:15.91,Default,,0000,0000,0000,,Khả năng tự chữa lành của bộ não chúng ta,\Nđược biết đến là sự linh hoạt của não bộ,
Dialogue: 0,0:04:15.91,0:04:18.48,Default,,0000,0000,0000,,cho phép các vùng quanh chỗ tổn thương
Dialogue: 0,0:04:18.48,0:04:21.99,Default,,0000,0000,0000,,tiếp nhận một vài chức năng\Ntrong suốt quá trình phục hồi.
Dialogue: 0,0:04:22.56,0:04:26.40,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà khoa học đã thực hiện thí nghiệm\Nsử dụng nhiều hình thức công nghệ mới
Dialogue: 0,0:04:26.40,0:04:31.34,Default,,0000,0000,0000,,mà họ tin có thể thúc đẩy sự linh họat\Ncủa não bộ ở những người bất lực ngôn ngữ.
Dialogue: 0,0:04:31.94,0:04:35.25,Default,,0000,0000,0000,,Trong khi đó, nhiều người bất lực ngôn ngữ\Ntự cô lập bản thân,
Dialogue: 0,0:04:35.25,0:04:39.94,Default,,0000,0000,0000,,sợ rằng không ai hiểu họ nói gì hoặc\Nkhông cho họ đủ thời gian để nói.
Dialogue: 0,0:04:39.94,0:04:44.50,Default,,0000,0000,0000,,Bằng việc cho họ thêm thời gian và\Nlinh động để giao tiếp bằng mọi cách có thể,
Dialogue: 0,0:04:44.50,0:04:47.10,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể mở ra cánh cửa tới ngôn ngữ\Nmột lần nữa,
Dialogue: 0,0:04:47.10,0:04:50.03,Default,,0000,0000,0000,,vượt lên trên những giới hạn\Ncủa bất lực ngôn ngữ.