0:00:06.255,0:00:09.796
Đái tháo đường là một tai họa [br]của các nước phát triển

0:00:09.796,0:00:14.876
với khoảng 400,000,000 người[br]toàn thế giới mắc bệnh này,

0:00:14.876,0:00:17.975
và hơn 50% được dự báo[br]mắc bệnh trong vòng 20 năm tới.

0:00:17.975,0:00:22.312
Các triệu chứng ban đầu bao gồm[br]khát nước và lượng nước tiểu càng nhiều

0:00:22.312,0:00:26.528
điều này được ghi nhận [br]vào năm 1500 TCN ở Ai cập.

0:00:26.528,0:00:29.493
Trong khi từ diabetes (đái tháo đường),[br]nghĩa là "đi qua"

0:00:29.493,0:00:35.025
được sử dụng lần đầu vào năm 250T CN[br]bởi dược sĩ Hy Lạp Apollonius của Memphis,

0:00:35.025,0:00:37.534
Đái tháo đường loại 1 và 2,

0:00:37.534,0:00:40.634
liên quan tương ứng với[br]tuổi trẻ và béo phì,

0:00:40.634,0:00:42.587
được xác định [br]với các điều kiện khác nhau

0:00:42.587,0:00:46.450
bởi các dược sĩ người Ấn độ[br]khoảng thế kỉ thứ 5.

0:00:46.450,0:00:50.980
Dù không còn xa lạ[br]nhưng sự phát hiện ra bệnh

0:00:50.980,0:00:55.044
vẫn tương đương bản án tử hình[br]cho đến tận thế kỉ 20,

0:00:55.044,0:00:56.946
với những nguyên nhân[br]chưa xác định.

0:00:56.946,0:01:01.457
Tình trạng này đã được cải thiện với [br]sự giúp đỡ của người bạn lâu năm:

0:01:01.457,0:01:03.507
canis lupus familiaris

0:01:03.507,0:01:07.477
hay đơn giản hơn là chó được thuần hoá [br]từ sói xám hàng ngàn năm trước.

0:01:07.477,0:01:11.119
Năm 1890, nhà khoa học Đức[br]von Mering và Minkowski

0:01:11.119,0:01:13.384
chứng minh rằng[br]việc cắt bỏ tuyến tụy của chó

0:01:13.384,0:01:16.345
làm phát triển[br]các triệu chứng của tiểu đường,

0:01:16.345,0:01:19.979
từ đó thiết lập vai trò trung tâm[br]của tụy đối với căn bệnh này.

0:01:19.979,0:01:24.570
Nhưng cơ chế chính xác của nó[br]vẫn còn là bí ẩn cho đến năm 1920

0:01:24.570,0:01:27.241
khi bác sĩ phẩu thuật người Canada,[br]Frederick Banting

0:01:27.241,0:01:31.123
và sinh viên, Charles Best, nghiên cứu[br]phát hiện của những người đi trướ.

0:01:31.133,0:01:34.916
Làm việc dưới Giáo sư Macleod[br]ở trường đại học Toronto,

0:01:34.916,0:01:39.238
họ xác nhận rằng tuyến tụy[br]điều tiết đường gluco trong máu

0:01:39.238,0:01:42.999
trị thành công bệnh tiểu đường cho chó [br]bằng cách tiêm cho chúng

0:01:42.999,0:01:45.784
chiết xuất từ mô tụy.

0:01:45.784,0:01:49.554
Năm 1922, các nhà nghiên cứu làm việc[br]với nhà sinh hóa James Collips

0:01:49.554,0:01:52.701
đã phát triển loại chiết xuất tương tự[br]từ tụy bò

0:01:52.701,0:01:55.606
để điều trị lần đầu[br]cho cậu bé 14 tuổi bị tiểu đường

0:01:55.606,0:01:57.917
tiếp theo đó là 6 bệnh nhân khác.

0:01:57.917,0:02:01.602
Quy trình sản xuất chiết xuất này,[br]giờ được biết với tên insulin,

0:02:01.602,0:02:04.550
cuối cùng được giao cho[br]một công ty dược

0:02:04.550,0:02:07.945
làm ra nhiều loại insuline[br]dạng tiêm khác nhau đến ngày nay.

0:02:07.945,0:02:09.503
Banting và Macleod đã nhận[br]

0:02:09.503,0:02:13.243
Giải Nobel về Y học năm 1923[br]cho phát minh của mình.

0:02:13.243,0:02:16.118
Nhưng Banting đã chia sẻ[br]phần thưởng với Charles Best,

0:02:16.118,0:02:19.457
vì sự giúp đỡ trong các nghiên cứu[br]đầu tiên liên quan đến chó.

0:02:19.457,0:02:23.577
Trong khi thử nghiệm y học[br]trên động vật vẫn đang gây tranh cãi,

0:02:23.577,0:02:28.205
ít nhất, trong trường hợp này, chó [br]không bị lợi dụng vì lợi ích của ta.

0:02:28.205,0:02:32.530
Loài chó phát triển bệnh tiểu đường [br]với tỉ lệ 2/1,000 con,

0:02:32.530,0:02:35.350
giống với tỉ lệ ở người[br]dưới 20 tuổi.

0:02:35.350,0:02:38.335
Đa số loài chó bị tiểu đường[br]tuýp 1,

0:02:38.335,0:02:40.485
tương tự với loại bệnh ở trẻ nhỏ[br]

0:02:40.485,0:02:43.241
khiến hệ thống miễn dịch[br]phá hủy tuyến tụy,

0:02:43.241,0:02:45.088
các nghiên cứu[br]về di truyền cho thấy

0:02:45.088,0:02:48.759
bệnh ở chó có nhiều dấu hiệu [br]tương tự như ở người.

0:02:48.759,0:02:51.551
Điều này cho phép[br]các bác sỹ thú y đảo ngược tình thế

0:02:51.551,0:02:55.601
chữa tiểu đường thành công bằng insulin[br]cho chó trong hơn 60 năm qua.

0:02:55.601,0:02:58.287
Nhiều người nuôi chó cam kết[br]kiểm soát tiểu đường ở chó

0:02:58.287,0:03:01.227
bằng cách tiêm insuline 2 lần/ngày[br]giữ chế độ ăn nhiều rau củ,

0:03:01.227,0:03:03.344
và đo máu định kỳ,

0:03:03.344,0:03:08.531
sử dụng máy kiểm soát đường tại nhà [br]như của người.

0:03:08.531,0:03:11.829
Nếu insulin tinh khiết từ lợn[br]được dùng phổ biến cho chó

0:03:11.829,0:03:14.787
không hiệu quả [br]đối với 1 loài chó nào đó,

0:03:14.787,0:03:17.818
bác sỹ thú y có thể chuyển qua[br]dùng insulin cho người,

0:03:17.818,0:03:20.299
hình thành một quy trình khép kín.

0:03:20.299,0:03:23.352
Sau tất cả những gì loài chó[br]đã làm cho ta nhiều năm qua,

0:03:23.352,0:03:25.481
bao gồm vai trò [br]trong khám phá y học

0:03:25.481,0:03:27.520
đã cứu sống vô số mạng người,

0:03:27.520,0:03:29.410
dùng chính những kiến thức đó[br]để cứu loài chó

0:03:29.410,0:03:32.019
là điều tối thiểu ta có thể làm cho chúng.