1
00:00:06,150 --> 00:00:09,772
نەخۆشی شەکرە ھەمیشە وەک یەکێک
لە کێشەکانی جیھانی پێشکەوتوو دادەنرێت

2
00:00:09,796 --> 00:00:14,852
نزیکەی ٤٠٠ سەد ملێۆن کەس 
بە ھۆی ئەم نەخۆشییەوە دەناڵێنن،

3
00:00:14,876 --> 00:00:17,718
دوو سەد ملیۆن کەسی تریش لە 
٢٠ ساڵی داھاتوو پێشبینی دەکرێت.

4
00:00:17,742 --> 00:00:19,108
نیشانە سەرەتایەکانی،

5
00:00:19,132 --> 00:00:22,220
وەک تێنووێتی و ڕێژەیەکی زۆری میز کردن،

6
00:00:22,244 --> 00:00:25,846
١٥٠٠ ساڵ پێش زاین لە سەردەمی 
میسڕیە کۆنەکان ھەست پێ کراوە.

7
00:00:26,738 --> 00:00:29,469
لە کاتێکدا وشەی دایەبیتی، واتا تێپەڕ بوون،

8
00:00:29,493 --> 00:00:32,185
بۆ یەکمجار لە ٢٥٠ ساڵ پێش زاینی بەکار ھات

9
00:00:32,209 --> 00:00:34,970
لە لایەن زانای گریکی ئەپۆڵۆنیۆسی مامفیس،

10
00:00:34,994 --> 00:00:37,510
جۆری یەکەم و جۆری دووەمی شەکرە

11
00:00:37,534 --> 00:00:40,610
بەیەکەوە پەیوەستن 
بە قەڵەویی و گەنجییەتی،

12
00:00:40,634 --> 00:00:42,563
وەک دوو دۆخی جیاواز ناسێنران

13
00:00:42,587 --> 00:00:45,885
لە لایەن پزیشكه‌ ھیندیەکان لە 
سەدەی پێنجەمی پێش زاین.

14
00:00:45,909 --> 00:00:48,093
سەڕەڕایی ئاشناییمان بەم نەخۆشییە،

15
00:00:48,117 --> 00:00:50,956
دەست نیشان کردنی ئەم نەخۆشیە بۆ نەخۆشەکان

16
00:00:50,980 --> 00:00:53,548
وەک سزای لە سێدارەدان وابوو

17
00:00:53,572 --> 00:00:56,116
تا سەدەی بیستەم چونکە 
ھۆکارەکانی نەزانراوە.

18
00:00:56,703 --> 00:00:58,702
ئەوەی بووە ھۆکاری گۆڕانی ئەم بارە نالەبارە

19
00:00:58,726 --> 00:01:01,433
یارمەتی ھاوڕێی لەمێژینەی مرۆڤایەتی بوو:

20
00:01:01,457 --> 00:01:03,212
خێزانی سەگەکان،

21
00:01:03,212 --> 00:01:06,782
کە خێزانێکی ئاژەڵە ھەزاران ساڵ پێش 
ئێستا لە گورگی خۆڵەمێشی سەرچاوە دەگرێت.

22
00:01:06,806 --> 00:01:11,095
لە ساڵی ١٨٩٠، دوو زانای ئەڵمانی، 
ڤان میرینگ و مینکۆوسکی

23
00:01:11,119 --> 00:01:13,360
سەلماندییان کە لابردنی
پەنکریاسی سەگ دەبێتە ھۆی

24
00:01:13,384 --> 00:01:16,321
گشت ئاماژە و نیشانەکانی شەکرە،

25
00:01:16,345 --> 00:01:19,498
بەمەش سەلماندییان ئەم ئەندامەی
جەستە بۆ ئەم نەخۆشییە گرنگە.

26
00:01:19,522 --> 00:01:22,177
بەڵام شێوازی کاری ئەم
ئەندامەی جەستە بە نەزانراوی

27
00:01:22,201 --> 00:01:24,381
مایەوە تا ساڵی ١٩٢٠،

28
00:01:24,405 --> 00:01:27,187
کاتێک نەشتەرگەرێکی گەنجی کەنەدی بە ناوی
فرێدریک بانتینگ

29
00:01:27,187 --> 00:01:28,934
و خوێندکاره‌كه‌ی بە ناوی چارلس بێست،

30
00:01:28,934 --> 00:01:31,228
گەشەیان بە کارەکانی ھاوڕێ 
ئەڵمانیەکانیان دا.

31
00:01:31,252 --> 00:01:34,694
ئیش کردن لە ژێر سەرپەرشتی پڕۆفیسۆر ماکلیۆد
لە زانکۆی تۆرۆنتۆ،

32
00:01:34,718 --> 00:01:38,788
توانیان بیسەلمێنن کە پەنکریاس 
بەرپرسە لە ڕێکخستنی گلوکۆزی ناو خوێن،

33
00:01:38,812 --> 00:01:42,975
بە سەرکەوتوویی توانییان سەگێک لە 
شەکرە ڕزگار بکەن بە لێدانی تێکەڵەیەک

34
00:01:42,999 --> 00:01:45,216
کە لە ماسولکەکانی پەنکریاس ئامادە کرا بوو.

35
00:01:45,240 --> 00:01:49,163
لە ١٩٩٢، ئەو توێژەرانەی کە ئیشیان لەگەڵ 
زانای کیمیایی زیندەگی جەیمس کۆلیپ دەکرد

36
00:01:49,187 --> 00:01:52,095
توانییان تێکەڵەیەکی ھاوشێوە
لە پەنکریاسی مانگا درووست بکەن

37
00:01:52,095 --> 00:01:55,196
بۆ چارەسەر کردنی منداڵێکی ١٤ 
ساڵان کە بە ھۆی شەکرەوە دەیناڵاند،

38
00:01:55,196 --> 00:01:57,654
شەش نەخۆشیتریش چارەسەر کران.

39
00:01:57,678 --> 00:02:01,297
بەرھەمھێنانی ئەم تێکەڵەیە
کە پێی دەوترێت ئەنسۆلین

40
00:02:01,321 --> 00:02:04,526
وردە وردە ڕادەستی کۆمپانیاکانی 
بواری بەرھەم ھێنانی دەرمان کرا

41
00:02:04,550 --> 00:02:07,571
کە چەندین جۆری جیاوازی
ئەم تێکەڵەیەیان بەرھەم ھێناوە.

42
00:02:07,595 --> 00:02:09,479
بانتینگ و ماکلیۆد بەھۆی ئەم دۆزینەوەیە

43
00:02:09,502 --> 00:02:12,906
لە ساڵی ١٩٢٣ خەڵاتی نۆبڵیان بە دەست ھێنا.

44
00:02:12,930 --> 00:02:16,225
بەڵام بانتینگ بڕیاری دا کە خەڵاتەکەی لەگەڵ
چارلس بێست ھاوبەشی پێ بکات،

45
00:02:16,249 --> 00:02:18,703
بۆ ھەوڵەکانی و 
تاقیکردنەوە سەرەتایەکانی لەسەر سەگ.

46
00:02:19,584 --> 00:02:23,161
لە کاتێک تاقیکردنەوەی پزیشکی
لەسەر ئاژەڵ جێگەی مشتومڕە،

47
00:02:23,161 --> 00:02:24,559
بە لایەنی کەمەوە ئەم کەیسە،

48
00:02:24,583 --> 00:02:27,709
تەنیا چەوساندنەوەی سەگ
بۆ پێداویستیی مرۆڤ نییە.

49
00:02:27,733 --> 00:02:31,939
سەگەکان بە ڕێژەی دوو سەگ لە 
ھەزار سەگ توشی شەکرە دەبن،

50
00:02:31,939 --> 00:02:34,940
ھەمان ڕێژە لە مرۆڤ بە تایبەتی
لە تەمەنی ژێر ٢٠ ساڵ بەدی دەکرێت.

51
00:02:34,964 --> 00:02:37,776
زۆربەی کەیسەکانی شەکرە 
لە سەگ لە جۆری یەکەمە،

52
00:02:37,776 --> 00:02:40,526
کە ھاوشێوەیە لەگەڵ ئەو جۆرە
شەکرەیەی منداڵ

53
00:02:40,550 --> 00:02:42,982
دوای تێکشکانی سیستەمی بەرگری پەنکریاس،

54
00:02:43,006 --> 00:02:44,839
توێژینەوەکانی بواری جین سەلماندوویانە

55
00:02:44,863 --> 00:02:48,367
کە نەخۆشی شەکرەی مرۆڤ و سەگ
بە چەندین شێوە ھاوشێوەن.

56
00:02:48,832 --> 00:02:51,703
ئەمەش ڕێگەی بە پزیشكی بواری
ئاژەڵاندا گۆڕانکاری گەورە بکەن،

57
00:02:51,703 --> 00:02:54,013
توانییان بە سەرکەوتووی 
ئەنسۆلین بۆ چارەسەرکردنی

58
00:02:54,037 --> 00:02:57,002
شەکرەی باشترین ھاوڕێی مرۆڤایەتی 
بۆ ماوەیی ٦٠ ساڵ بەکار بھێنن.

59
00:02:57,002 --> 00:02:59,869
زۆڕێک لە خاوەن سەگەکان شەکرەی 
سەگەکانیان کۆنتڕۆڵ کردووە

60
00:02:59,893 --> 00:03:03,161
بە لێدانی ئەنسۆلین دوو جار لە ڕۆژێکدا
و ڕێکخستنی خۆراک،

61
00:03:03,185 --> 00:03:04,877
و پشکنینی خوێنی بەردەوام

62
00:03:04,901 --> 00:03:08,557
بە بەکارھێنانی ئەو ئامێرەی کە 
بۆ پشکنینی گلوکۆزی مرۆڤ بەکار دێت.

63
00:03:08,581 --> 00:03:12,021
ئەگەر ڕێکخەری ئەنسۆلینی دەرھێنراو لە
بەراز بۆ سەگ بەکار بھێنرێت

64
00:03:12,045 --> 00:03:14,443
ئەگەر ئیشی نەکرد،

65
00:03:14,467 --> 00:03:17,713
پزیشکی ئاژەڵان دەتوانێت پێکھاتەی 
ئەنسۆلینی مڕۆڤ بەکار بھێنێت،

66
00:03:17,737 --> 00:03:19,728
ئەمەش بازنەی زانستی تەواو دەبێت.

67
00:03:19,728 --> 00:03:22,712
دوای هەموو ئەو شتانەی سەگ بە درێژایی
مێژوو بۆ ئێمەی ئەنجامداوە،

68
00:03:22,736 --> 00:03:24,867
تەنانەت ڕۆڵیان لە دۆزینەوەی پزیشکیی

69
00:03:24,867 --> 00:03:27,328
کە بوویتە ھۆی پاراستنی
ژمارەی لە بن نەھاتووی مرۆڤ،

70
00:03:27,328 --> 00:03:32,097
سوود وەرگرتن لە هەمان زانیاری یۆ یارمەتی 
دانیان بچوکترین چاکەیە کە دەتوانین بیکەین.