WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Bota është duke ndryshuar

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
me shpejtësi jashtëzakonisht të madhe.

00:00:05.000 --> 00:00:07.000
Nëse shikoni lart në tabelë,

00:00:07.000 --> 00:00:09.000
do të shihni se në vitin 2025,

00:00:09.000 --> 00:00:11.000
këto parashikime nga Goldman Sachs

00:00:11.000 --> 00:00:13.000
sugjerojnë se ekonomia kineze

00:00:13.000 --> 00:00:16.000
do të jetë pothuajse aq e madhe sa ekonomia amerikane.

00:00:16.000 --> 00:00:19.000
Dhe nëse shikoni në tabelën

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
për vitin 2050,

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
është parashikuar se ekonomia kineze

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
do të jetë dy herë më e madhe se ekonomia amerikane,

00:00:27.000 --> 00:00:29.000
ndërsa ekonomia indiane do të jetë pothuajse e njëjtë

00:00:29.000 --> 00:00:32.000
me atë amerikane.

00:00:32.000 --> 00:00:34.000
Dhe ne duhet ta kemi parasysh

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
se këto parashikime janë bërë

00:00:36.000 --> 00:00:39.000
para krizës financiare Perëndimore.

NOTE Paragraph

00:00:39.000 --> 00:00:41.000
Dy javë më parë,

00:00:41.000 --> 00:00:43.000
po shihja parshikimet e fundit

00:00:43.000 --> 00:00:45.000
nga BNP Paribas

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
për atë se kur Kina

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
do të ketë ekonominë më të madhe

00:00:50.000 --> 00:00:52.000
se Amerika.

00:00:52.000 --> 00:00:56.000
Parashikimi i Goldman Sachs ishte viti 2027.

00:00:56.000 --> 00:00:59.000
Kurse tani pas krizës parashikohet

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
viti 2020.

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
Kjo është vetëm një dekadë larg.

00:01:04.000 --> 00:01:08.000
do të ndryshojë botën

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
në dy aspekte kryesore.

00:01:11.000 --> 00:01:13.000
Para së gjithash,

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
Kina është një vend gjigant në zhvillim

00:01:15.000 --> 00:01:19.000
me një popullsi prej 1.3 miliard njerëz,

00:01:19.000 --> 00:01:22.000
e cila për më shumë se 30 vjet

00:01:22.000 --> 00:01:24.000
me rreth 10 për qind në vit.

NOTE Paragraph

00:01:24.000 --> 00:01:26.000
Dhe brenda një dekade,

00:01:26.000 --> 00:01:30.000
ajo do të ketë ekonominë më të madhe në botë.

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
Asnjëherë më parë në epokën moderne,

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
ekonomia më e madhe në botë

00:01:36.000 --> 00:01:38.000
nuk ka qenë ajo e një vendi në zhvillim,

00:01:38.000 --> 00:01:41.000
por e një vendi të zhvilluar.

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
Poashtu,

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
për herë të parë në epokën moderne,

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
vendi dominues në botë --

00:01:48.000 --> 00:01:51.000
që unë mendoj se do të jetë Kina --

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
nuk do të jetë nga Perëndimi,

00:01:54.000 --> 00:01:58.000
por do të jetë një vend me zanafillë të civilizimit shumë të ndryshme.

NOTE Paragraph

00:01:58.000 --> 00:02:02.000
Tani, unë e di se është një supozim i përhapur në Perëndim

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
se vendet që janë në modernizim e sipër,

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
ato poashtu konsiderohen edhe Perëndimore.

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
Ky është një iluzion.

00:02:09.000 --> 00:02:11.000
Është një supozim se modernizmi

00:02:11.000 --> 00:02:14.000
është thjesht një produkt i konkurrencës, tregjeve, dhe teknologjisë.

00:02:14.000 --> 00:02:16.000
Por nuk është ashtu; modernizimi poashtu definohet edhe nga

00:02:16.000 --> 00:02:18.000
historia e kultura.

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
Kina nuk është si Perëndimi,

00:02:21.000 --> 00:02:24.000
dhe nuk do të bëhet si Perëndimi.

00:02:24.000 --> 00:02:26.000
Ajo do të mbetet në aspekte shumë thelbësore

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
shumë e ndryshme

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
Tani pikëpyetja qëndron në atë se

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
si mund ta kuptojmë Kinën.

00:02:33.000 --> 00:02:35.000
Si duhet të përpiqemi të kuptojmë se çfarë është Kina?

00:02:35.000 --> 00:02:38.000
Dhe problemi i madh që kemi tani në Perëndim

00:02:38.000 --> 00:02:40.000
është se qasja konvencionale

00:02:40.000 --> 00:02:42.000
është që ne e kuptojmë atë në aspekte Perëndimore,

00:02:42.000 --> 00:02:45.000
duke përdorur idetë Perëndimore.

00:02:45.000 --> 00:02:47.000
Ne nuk mund ta bëjmë këtë.

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
Tani, unë dua t’ju ofroj

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
tre fakte

00:02:51.000 --> 00:02:54.000
për t’u përpjekur ta kuptojmë se çfarë është Kina --

00:02:54.000 --> 00:02:56.000
sa për fillim.

NOTE Paragraph

00:02:56.000 --> 00:02:58.000
E para është kjo,

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
se Kina në realitet nuk është një komb-shtet.

00:03:01.000 --> 00:03:03.000
, e ka quajtur veten komb-shtet

00:03:03.000 --> 00:03:05.000
100 vitet e fundit.

00:03:05.000 --> 00:03:07.000
Por të gjithë ata që dinë diçka rreth Kinës

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
e dinë se është shumë më e vjetër se aq.

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
Kjo ishte se si dukej Kina me fitoren e dinastisë Qin

00:03:12.000 --> 00:03:15.000
në 221 p.e.s. në përfundim të periudhës së shteteve ndërluftuese --

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
lindja e Kinës moderne.

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
Dhe ju mund ta shihni këtë kundrejt kufijve të Kinës moderne.

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
Ose menjëherë më pas, dinastia Han,

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
prapë 2000 vjet më parë.

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
Mund të shihni se kjo tashmë zë pjesën më të madhe

00:03:26.000 --> 00:03:28.000
të asaj që ne tani e njohim si Kina Lindore,

00:03:28.000 --> 00:03:31.000
ku kanë jetuar atëherë dhe jetojnë sot

00:03:31.000 --> 00:03:33.000
pjesa më e madhe e kinezëve.

NOTE Paragraph

00:03:33.000 --> 00:03:35.000
Tani çfarë është e jashtëzakonshme në lidhje me këtë

00:03:35.000 --> 00:03:38.000
është se ajo që i jep Kinës sensin e të qënit Kinë,

00:03:38.000 --> 00:03:41.000
dhe ajo që i jep kinezëve

00:03:41.000 --> 00:03:44.000
sensin e të qënit kinez,

00:03:44.000 --> 00:03:46.000
vjen jo nga njëqind vitet e fundit,

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
jo nga periudha e komb-shtetit,

00:03:48.000 --> 00:03:51.000
e cila është ajo që ka ndodhur në Perëndim,

00:03:51.000 --> 00:03:53.000
por nga periudha

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
e shtetit të civilizimit.

00:03:55.000 --> 00:03:58.000
Unë jam duke menduar këtu, për shembull,

00:03:58.000 --> 00:04:01.000
për kultet e paraardhësve,

00:04:01.000 --> 00:04:04.000
për një nocion shumë të veçantë për shtetin,

00:04:04.000 --> 00:04:07.000
gjithashtu, një nocion shumë të veçantë për familjen,

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
marrëdhëniet shoqërore si guanxi (lidhjet personale),

00:04:09.000 --> 00:04:11.000
vlerat konfuciane dhe kështu me radhë.

00:04:11.000 --> 00:04:13.000
Këto të gjitha vijnë

00:04:13.000 --> 00:04:16.000
nga periudha e shtetit të civilizimit.

00:04:16.000 --> 00:04:19.000
Me fjalë të tjera, Kina, ndryshe nga shtetet perëndimore dhe shumica e vendeve në botë,

00:04:19.000 --> 00:04:22.000
është e definuar nga sensi i saj i civilizimit,

00:04:22.000 --> 00:04:24.000
ekzistencën e saj si një shtet civilizimimi,

00:04:24.000 --> 00:04:26.000
e jo si një komb-shtet.

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
Dhe këtu ka edhe diçka për të shtuar, dhe kjo është:

00:04:29.000 --> 00:04:31.000
Natyrisht, ne e dimë se Kina është e madhe, gjigante,

00:04:31.000 --> 00:04:34.000
demografikisht dhe gjeografikisht,

00:04:34.000 --> 00:04:37.000
me një popullsi prej 1.3 miliard njerëz.

00:04:37.000 --> 00:04:40.000
Ajo që ne shpesh nuk e dimë

00:04:40.000 --> 00:04:42.000
është fakti

00:04:42.000 --> 00:04:44.000
se Kina është jashtëzakonisht diverze

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
dhe shumë pluraliste,

00:04:46.000 --> 00:04:48.000
dhe në shumë mënyra shumë e decentralizuar.

00:04:48.000 --> 00:04:51.000
Nuk mund ta udhëheqësh një vend të kësaj shkalle nga Pekini,

00:04:51.000 --> 00:04:54.000
edhe pse ne mendojmë që kështu ndodh.

00:04:54.000 --> 00:04:57.000
Por nuk është ashtu.

NOTE Paragraph

00:04:58.000 --> 00:05:00.000
Pra, kjo është Kina, më tepër një shtet civilizimi

00:05:00.000 --> 00:05:02.000
sesa një komb-shtet.

00:05:02.000 --> 00:05:04.000
Dhe çfarë do të thotë kjo?

00:05:04.000 --> 00:05:06.000
Unë mendoj se kjo ka përplot implikime të thella.

00:05:06.000 --> 00:05:08.000
Do t’u jap dy të shkurta.

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
E para është se

00:05:10.000 --> 00:05:14.000
vlera më e rëndësishme politike për kinezët

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
është uniteti,

00:05:16.000 --> 00:05:18.000
është ruajtja

00:05:18.000 --> 00:05:20.000
e civilizimit kinez.

00:05:20.000 --> 00:05:23.000
Ju e dini Evropën, 2000 vjet më parë:

00:05:23.000 --> 00:05:26.000
dobësimi, ndarja e Perandorisë së Shenjtë Romake [Perandoria Romake].

00:05:26.000 --> 00:05:29.000
U nda, dhe ka mbetur e ndarë që atëherë.

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
Kina, në të njëjtën kohë,

00:05:31.000 --> 00:05:33.000
shkoi në drejtim krejtësisht të kundërt,

00:05:33.000 --> 00:05:36.000
duke mbajtur me shumë mundime këtë civilizim të madh,

00:05:36.000 --> 00:05:39.000
shteti civilizimi, të bashkuar.

NOTE Paragraph

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
E dyta

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
është ndoshta më e qartë,

00:05:43.000 --> 00:05:45.000
Hong Kongu.

00:05:45.000 --> 00:05:48.000
A ju kujtohet dorëzimi i Hong Kongut

00:05:48.000 --> 00:05:50.000
që i është bërë Kinës nga ana e Britanisë në vitin 1997?

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
Ndoshta ju kujtohet

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
çfarë ishte propozimi kushtetues kinez.

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
Një shtet, dy sisteme.

00:05:56.000 --> 00:05:58.000
Dhe unë vë bast

00:05:58.000 --> 00:06:00.000
që rallë kush në Perëndim do ta besonte.

00:06:00.000 --> 00:06:02.000
"Një fasadë.

00:06:02.000 --> 00:06:04.000
Kur Kina ta marri në dorë Hong Kongun,

00:06:04.000 --> 00:06:06.000
kjo nuk do të ndodhë."

00:06:06.000 --> 00:06:08.000
Edhe pas 13 vitesh,

00:06:08.000 --> 00:06:10.000
sistemit politik dhe juridik në Hong Kong

00:06:10.000 --> 00:06:13.000
vazhdon të jetë edhe sot po aq i ndryshëm ishte në vitin 1997.

00:06:13.000 --> 00:06:16.000
Ne kishim gabuar. Përse kemi gabuar?

00:06:16.000 --> 00:06:19.000
Ne kishim gabuar, sepse kemi menduar, natyrisht,

00:06:19.000 --> 00:06:21.000
në aspektin e komb-shtetit.

00:06:21.000 --> 00:06:23.000
Mendoni për bashkimin e Gjermanisë, më 1990.

00:06:23.000 --> 00:06:25.000
Çfarë ka ndodhi?

00:06:25.000 --> 00:06:27.000
Në esencë Lindja u gëlltit nga Perëndimi.

00:06:27.000 --> 00:06:29.000
Një komb, një sistem.

00:06:29.000 --> 00:06:32.000
Ky është mentaliteti i komb-shtetit.

00:06:32.000 --> 00:06:35.000
Por nuk mund ta udhëheqësh një vend si Kina,

00:06:35.000 --> 00:06:37.000
një shtet civilizimi,

00:06:37.000 --> 00:06:40.000
duke u bazuar në një civilizim, një sistem.

00:06:40.000 --> 00:06:42.000
Nuk funksionon ashtu.

00:06:42.000 --> 00:06:45.000
Prandaj, në realitet, reagimi i Kinës

00:06:45.000 --> 00:06:47.000
ndaj çështjes së Hong Kongut --

00:06:47.000 --> 00:06:49.000
siç do të jetë edhe ndaj çështjes së Tajvanit --

00:06:49.000 --> 00:06:51.000
ishte një reagim i natyrshëm:

00:06:51.000 --> 00:06:54.000
një civilizim, shumë sisteme.

NOTE Paragraph

00:06:54.000 --> 00:06:56.000
Më lejoni t’u jap edhe një fakt tjetër

00:06:56.000 --> 00:06:58.000
që të përpiqemi ta kuptojmë Kinën --

00:06:58.000 --> 00:07:01.000
ndoshta jo aq të këndshëm.

00:07:01.000 --> 00:07:03.000
Kinezët, për dallim nga shumë shtete tjera,

00:07:03.000 --> 00:07:05.000
kanë një konceptim shumë, shumë të ndryshëm

00:07:05.000 --> 00:07:08.000
sa i përket racës.

00:07:08.000 --> 00:07:10.000
A e dini se,

00:07:10.000 --> 00:07:13.000
nga 1.3 miliard kinez,

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
mbi 90 për qind e tyre

00:07:15.000 --> 00:07:18.000
mendojnë se ata i përkasin të njëjtës racë,

00:07:18.000 --> 00:07:20.000
Han.

00:07:20.000 --> 00:07:22.000
Tani kjo është krejtësisht ndryshe

00:07:22.000 --> 00:07:25.000
nga vendet tjera më të populluara të botës.

00:07:25.000 --> 00:07:27.000
India, SHBA-të,

00:07:27.000 --> 00:07:30.000
Indonezia, Brazili --

00:07:30.000 --> 00:07:33.000
që të gjitha janë multiracore.

00:07:33.000 --> 00:07:36.000
Kinezët nuk ndjehen ashtu.

00:07:36.000 --> 00:07:38.000
Në fak, shkalla e multiracizmit në Kinë

00:07:38.000 --> 00:07:41.000
është minimale.

00:07:41.000 --> 00:07:43.000
Dhe pyetja është, pse?

00:07:43.000 --> 00:07:45.000
Në esencë, unë mendoj se

00:07:45.000 --> 00:07:48.000
arsyeja përsëri na kthen tek shteti i civilizimit.

00:07:48.000 --> 00:07:51.000
Një histori e së paku 2,000 viteve,

00:07:51.000 --> 00:07:53.000
një histori e pushtimit, nënshtrimit,

00:07:53.000 --> 00:07:55.000
unifikimit, asimilimit dhe kështu me radhë,

00:07:55.000 --> 00:07:57.000
çoi në një proces përmes së cilit,

00:07:57.000 --> 00:08:00.000
me kalimin e kohës, lindi nocioni Han --

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
natyrisht, duke u zhvilluar

00:08:02.000 --> 00:08:05.000
zhvilluar nga një ndjenjë shumë e fuqishme

00:08:05.000 --> 00:08:08.000
e identitetit kulturor.

NOTE Paragraph

00:08:08.000 --> 00:08:11.000
Tani, përparësia e madhe e kësaj përvoje historike

00:08:11.000 --> 00:08:15.000
ka qenë se, pa Hanët,

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
Kina nuk do të mund të qëndronte e bashkuar.

00:08:17.000 --> 00:08:20.000
Identiteti Han ka qenë çimento

00:08:20.000 --> 00:08:23.000
që e ka mbajtur këtë vend të bashkuar.

00:08:23.000 --> 00:08:25.000
Disavantazhi i madh i saj

00:08:25.000 --> 00:08:27.000
është që Hanët kanë një konceptim shumë të kufizuar

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
të dallimeve kulturore.

00:08:29.000 --> 00:08:32.000
Ata me të vërtetë besojnë

00:08:32.000 --> 00:08:34.000
në superioritetin e tyre,

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
dhe nuk i respektojnë

00:08:36.000 --> 00:08:38.000
ata që nuk janë Hanë.

00:08:38.000 --> 00:08:40.000
Si për shembull, qëndrimi i tyre

00:08:40.000 --> 00:08:43.000
ndaj Ujgurëve dhe të Tibetianëve.

NOTE Paragraph

00:08:44.000 --> 00:08:46.000
Ose më lejoni t'ua jap faktin e tretë,

00:08:46.000 --> 00:08:48.000
shteti kinez.

00:08:48.000 --> 00:08:50.000
Tani, marrëdhëniet

00:08:50.000 --> 00:08:53.000
në mes të shtetit dhe shoqërisë në Kinë

00:08:53.000 --> 00:08:56.000
janë shumë të ndryshme nga ato në Perëndim.

00:08:57.000 --> 00:08:59.000
Ne në Perëndim

00:08:59.000 --> 00:09:01.000
më tepër mendojmë -- të paktën aktualisht --

00:09:01.000 --> 00:09:05.000
se autoriteti dhe legjitimiteti i shtetit

00:09:05.000 --> 00:09:08.000
është funksion i demokracisë.

00:09:08.000 --> 00:09:10.000
Problemi me këtë pohim është

00:09:10.000 --> 00:09:14.000
se shteti kinez

00:09:14.000 --> 00:09:16.000
gëzon më shumë legjitimitet

00:09:16.000 --> 00:09:18.000
dhe më shumë autoritet

00:09:18.000 --> 00:09:21.000
në mesin e kinezëve

00:09:21.000 --> 00:09:23.000
sesa

00:09:23.000 --> 00:09:26.000
në çdo shtet tjetër Perëndimor.

00:09:27.000 --> 00:09:29.000
Dhe arsyeja për këtë

00:09:29.000 --> 00:09:31.000
është sepse --

00:09:31.000 --> 00:09:33.000
mendoj që në fakt janë dy arsye.

00:09:33.000 --> 00:09:35.000
Dhe kjo nuk ka të bëjë asgjë me demokracinë,

00:09:35.000 --> 00:09:38.000
sepse sipas nesh, kinezët sigurisht që nuk kanë demokraci.

00:09:38.000 --> 00:09:40.000
Dhe arsyeja për këtë është,

00:09:40.000 --> 00:09:43.000
së pari, sepse shteti në Kinë

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
është shumë i veçantë --

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
gëzon një rëndësi shumë të veçantë

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
si përfaqësues,

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
personifikues dhe mbrojtës

00:09:53.000 --> 00:09:55.000
i civilizimit kinez,

00:09:55.000 --> 00:09:58.000
i shtetit të civilizimit.

00:09:58.000 --> 00:10:00.000
Kjo është aq sa mund të marri Kina

00:10:00.000 --> 00:10:03.000
një lloj roli spiritual.

NOTE Paragraph

00:10:04.000 --> 00:10:06.000
Dhe arsyeja e dytë është sepse,

00:10:06.000 --> 00:10:08.000
përderisa në Evropë

00:10:08.000 --> 00:10:10.000
dhe Amerikën e Veriut,

00:10:10.000 --> 00:10:13.000
fuqia e shtetit është sfiduar vazhdimisht --

00:10:13.000 --> 00:10:15.000
dua të them në traditën evropiane

00:10:15.000 --> 00:10:17.000
historikisht kundër kishës,

00:10:17.000 --> 00:10:19.000
ndaj shtresave të tjera të aristokracisë,

00:10:19.000 --> 00:10:21.000
ndaj tregtarëve dhe kështu me radhë --

00:10:21.000 --> 00:10:23.000
për 1,000 vjet,

00:10:23.000 --> 00:10:25.000
fuqia e shtetit kinez

00:10:25.000 --> 00:10:27.000
nuk ka qenë e sfiduar.

00:10:27.000 --> 00:10:30.000
Ajo nuk kishte asnjë rival serioz.

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
Kështu që ju mund të shihni

00:10:33.000 --> 00:10:37.000
se mënyra se si është ndërtuar fuqia në Kinë

00:10:37.000 --> 00:10:39.000
është shumë e ndryshme nga përvoja jonë

00:10:39.000 --> 00:10:42.000
në historinë Perëndimore.

00:10:42.000 --> 00:10:44.000
Rezultati është

00:10:44.000 --> 00:10:48.000
se kinezët kanë perceptim shumë të ndryshëm për shtetin.

00:10:49.000 --> 00:10:52.000
Përderisa ne e shohim si ndërhyrës,

00:10:52.000 --> 00:10:55.000
të huaj,

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
sigurisht një organ

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
kompetencat e të cilit duhet të limitohen

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
ose të definohen dhe të kufizohen,

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
kinezët aspak nuk e shohin shtetin si të tillë.

00:11:04.000 --> 00:11:07.000
Kinezët e shohin shtetin

00:11:07.000 --> 00:11:10.000
si të afërt – faktikisht jo vetëm si të afërt,

00:11:10.000 --> 00:11:12.000
si një anëtar të familjes --

00:11:12.000 --> 00:11:14.000
në fakt jo vetëm si një anëtar të familjes,

00:11:14.000 --> 00:11:16.000
por si kreun e familjes,

00:11:16.000 --> 00:11:18.000
patriarkun e familjes.

00:11:18.000 --> 00:11:21.000
Kjo është perspektiva e kinezëve për shtetin --

00:11:21.000 --> 00:11:23.000
shumë, shumë e ndryshme nga ajo e jona.

00:11:23.000 --> 00:11:26.000
Është e ngulitur në shoqëri në një mënyrë tjetër

00:11:26.000 --> 00:11:28.000
në krahasim

00:11:28.000 --> 00:11:30.000
me Perëndimin.

NOTE Paragraph

00:11:30.000 --> 00:11:33.000
Dhe unë do t’ju sugjeroja se në fakt ajo me çfarë kemi të bëjmë këtu

00:11:33.000 --> 00:11:36.000
në kontekstin kinez,

00:11:36.000 --> 00:11:38.000
është një lloj i ri paradigme,

00:11:38.000 --> 00:11:40.000
e ndryshme nga çdo gjë

00:11:40.000 --> 00:11:43.000
për të cilën kemi menduar në të kaluarën.

00:11:44.000 --> 00:11:47.000
E dimë se Kina beson në treg dhe në shtet.

00:11:47.000 --> 00:11:49.000
Dua të them, Adam Smith,

00:11:49.000 --> 00:11:52.000
që shkruante në fund të shekullit 18-të ka thënë,

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
"Tregu kinez është më i madh, më i zhvilluar

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
dhe më i sofistikuar

00:11:56.000 --> 00:11:58.000
se kudo në Evropë."

00:11:58.000 --> 00:12:00.000
Dhe, pavarësisht nga periudha e Maos,

00:12:00.000 --> 00:12:02.000
pak a shumë akoma është ashtu.

00:12:02.000 --> 00:12:04.000
Por ky është një kombinim

00:12:04.000 --> 00:12:08.000
me një shtet shumë të fortë dhe të gjithpranishëm.

00:12:08.000 --> 00:12:10.000
Shteti është kudo në Kinë.

00:12:10.000 --> 00:12:12.000
Dua të them, janë firmat udhëheqëse,

00:12:12.000 --> 00:12:15.000
shumica e të cilave janë ende prona publike.

00:12:15.000 --> 00:12:18.000
Firmat private, sado të mëdha që janë, si Lenovo,

00:12:18.000 --> 00:12:20.000
varen në shumë mënyra nga patronazhi i shtetit.

00:12:20.000 --> 00:12:22.000
Synimet për ekonominë dhe të tjera

00:12:22.000 --> 00:12:24.000
përcaktohen nga shteti.

00:12:24.000 --> 00:12:26.000
Dhe shtetit, natyrisht, autoriteti i tij, shtrihet në shumë fusha të tjera --

00:12:26.000 --> 00:12:28.000
siç e dimë --

00:12:28.000 --> 00:12:30.000
për shembull politika për një fëmijë të vetëm.

NOTE Paragraph

00:12:30.000 --> 00:12:33.000
Për më tepër, kjo është një traditë shumë e vjetër shtetërore,

00:12:33.000 --> 00:12:35.000
një traditë shumë e vjetër e artit të udhëheqjes së shtetit.

00:12:35.000 --> 00:12:38.000
Dua të them, nëse doni një ilustrim të kësaj,

00:12:38.000 --> 00:12:40.000
Muri i Madh është një.

00:12:40.000 --> 00:12:42.000
Por ky është një tjetër, ky është Kanali i Madh,

00:12:42.000 --> 00:12:44.000
i cili filloi të ndërtohej

00:12:44.000 --> 00:12:46.000
në shekullin e pestë para Krishtit

00:12:46.000 --> 00:12:48.000
dhe përfundoi

00:12:48.000 --> 00:12:50.000
në shekullin e 7-të pas Krishtit.

00:12:50.000 --> 00:12:54.000
Kanali zgjatej për 1793 kilometra,

00:12:54.000 --> 00:12:56.000
duke lidhur Pekinin

00:12:56.000 --> 00:12:59.000
me Hangzhoun dhe Shangain.

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
Pra, është një histori e gjatë

00:13:01.000 --> 00:13:04.000
e projekteve të jashtëzakonshme infrastrukturore

00:13:04.000 --> 00:13:06.000
në Kinë,

00:13:06.000 --> 00:13:09.000
të cilat unë mendoj që na ndihmojnë të shpjegojmë atë që shohim sot,

00:13:09.000 --> 00:13:11.000
si p.sh. Three Gorges Dam (hidroelektrana më e madhe në botë)

00:13:11.000 --> 00:13:13.000
dhe shume të tjera që dëshmojnë

00:13:13.000 --> 00:13:15.000
kompetencën e shtetit

00:13:15.000 --> 00:13:17.000
në Kinë.

00:13:17.000 --> 00:13:20.000
Dhe ja ku kemi tre fakte

00:13:20.000 --> 00:13:23.000
që na lejojnë të përpiqemi ta kuptojmë ndryshimin, që është Kina --

00:13:23.000 --> 00:13:26.000
shtet civilizimi

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
nocioni i racës

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
dhe natyrës së shtetit

00:13:30.000 --> 00:13:33.000
e marrëdhënies së saj me shoqërinë.

NOTE Paragraph

00:13:33.000 --> 00:13:36.000
Dhe ne akoma jemi shumë këmbëngulës,

00:13:36.000 --> 00:13:40.000
duke menduar se mund ta kuptojmë Kinën

00:13:40.000 --> 00:13:43.000
duke u nisur thjesht nga përvoja jonë Perëndimore,

00:13:43.000 --> 00:13:46.000
duke e shikuar atë me sy Perëndimorë,

00:13:46.000 --> 00:13:48.000
duke përdorur konceptet Perëndimore.

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
Nëse doni ta dini pse

00:13:50.000 --> 00:13:53.000
ne plotësisht gabojmë rreth Kinës --

00:13:53.000 --> 00:13:56.000
parashikimet tona se çfarë do të ndodhë me Kinën janë të pasakta --

00:13:56.000 --> 00:14:00.000
kjo është arsyeja.

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
Fatkeqësisht, unë mendoj,

00:14:02.000 --> 00:14:05.000
duhet të them se mendoj

00:14:05.000 --> 00:14:07.000
që qëndrimi ndaj Kinës

00:14:07.000 --> 00:14:10.000
është ai i një lloj mentaliteti Perëndimor.

00:14:10.000 --> 00:14:12.000
Është pak a shumë arrogant.

00:14:12.000 --> 00:14:14.000
Është arrogant në kuptimin

00:14:14.000 --> 00:14:16.000
që ne mendojmë se jemi më të mirët,

00:14:16.000 --> 00:14:19.000
dhe prandaj bëjmë një matje universale.

00:14:20.000 --> 00:14:22.000
Së dyti, është injorant.

00:14:22.000 --> 00:14:25.000
Ne refuzojnë që realisht ta adresojmë

00:14:25.000 --> 00:14:27.000
çështjen e ndryshimeve.

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
E dini, është një pasazh shumë interesant

00:14:29.000 --> 00:14:32.000
në një libër nga Paul Cohen, historiani amerikan.

00:14:32.000 --> 00:14:35.000
Dhe Paul Cohen thotë

00:14:35.000 --> 00:14:39.000
se Perëndimi mendon për veten

00:14:39.000 --> 00:14:41.000
si ndoshta më kozmopolitani

00:14:41.000 --> 00:14:43.000
nga të gjitha kulturat tjera.

00:14:43.000 --> 00:14:45.000
Por nuk është ashtu.

00:14:45.000 --> 00:14:47.000
Në shumë mënyra,

00:14:47.000 --> 00:14:49.000
është më i kufizuari,

00:14:49.000 --> 00:14:52.000
sepse për 200 vjet,

00:14:52.000 --> 00:14:55.000
Perëndimi ka qenë aq dominues në botë

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
sa që nuk ka qenë e nevojshme

00:14:57.000 --> 00:15:00.000
të kuptonte kulturat e tjera,

00:15:00.000 --> 00:15:02.000
civilizimet tjera.

00:15:02.000 --> 00:15:04.000
Sepse, në fund të fundit,

00:15:04.000 --> 00:15:07.000
edhe nëse me forcë,

00:15:07.000 --> 00:15:09.000
do të vepronte sipas mënyrës së vet.

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
Ndërsa kulturat tjera --

00:15:11.000 --> 00:15:14.000
faktikisht gjithë pjesa tjetër e botës --

00:15:14.000 --> 00:15:17.000
të cilat kanë qenë në pozitë shumë më të dobët në krahasim me Perëndimin,

00:15:17.000 --> 00:15:20.000
në këtë mënyrë kanë qenë të detyruara ta kuptojnë Perëndimin,

00:15:20.000 --> 00:15:23.000
për shkak të pranisë së Perëndimit në shoqërimë e tyre.

00:15:23.000 --> 00:15:26.000
Dhe pikërisht për këtë arsye, si rezultat,

00:15:26.000 --> 00:15:29.000
ato janë në shumë mënyra më kozmopolitane se Perëndimi.

NOTE Paragraph

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
Konsideroni çështjen e Azisë Lindore.

00:15:31.000 --> 00:15:34.000
Azia Lindore: Japonia, Korea, Kina, etj. --

00:15:34.000 --> 00:15:36.000
një e treta e popullsisë së botës jeton atje,

00:15:36.000 --> 00:15:38.000
tani rajoni me ekonominë më të madhe në botë.

00:15:38.000 --> 00:15:40.000
Dhe tani unë do t'ju them,

00:15:40.000 --> 00:15:42.000
se Aziatikët Lindorë, njerzit nga Azia Lindore,

00:15:42.000 --> 00:15:44.000
kanë shumë më shumë njohuri

00:15:44.000 --> 00:15:46.000
rreth Perëndimit

00:15:46.000 --> 00:15:50.000
se Perëndimi që ka rreth Azisë Lindore.

00:15:50.000 --> 00:15:53.000
Tani kjo, kam frikë, se ka shumë të bëjë

00:15:53.000 --> 00:15:55.000
me të tanishmen.

00:15:55.000 --> 00:15:58.000
Sepse çfarë po ndodh? Të kthehemi te tabela në fillim --

00:15:58.000 --> 00:16:00.000
te tabela e Goldman Sachs.

00:16:00.000 --> 00:16:02.000
Çfarë po ndodh

00:16:02.000 --> 00:16:05.000
është se, shumë shpejt në askektin historik,

00:16:05.000 --> 00:16:08.000
bota po drejtohet

00:16:08.000 --> 00:16:10.000
dhe po definohet,

00:16:10.000 --> 00:16:12.000
jo nga vendet e vjetra të zhvilluara,

00:16:12.000 --> 00:16:14.000
por nga pjesa e botës në zhvillim.

00:16:14.000 --> 00:16:16.000
Ne kemi parë këtë

00:16:16.000 --> 00:16:18.000
me rastin e G20-tës --

00:16:18.000 --> 00:16:21.000
që shumë shpejt e uzurpoi pozitën e G7-it,

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
ose G8-ës.

00:16:25.000 --> 00:16:28.000
Dhe nga kjo ka dy pasoja.

00:16:28.000 --> 00:16:30.000
Së pari, Perëndimi

00:16:30.000 --> 00:16:32.000
shpejt po e humb

00:16:32.000 --> 00:16:34.000
ndikimin e saj në botë.

00:16:34.000 --> 00:16:37.000
Në fakt, vitin e kaluar kishte një ilustrim dramatik të kësaj --

00:16:37.000 --> 00:16:39.000
Kopenhagë, konferenca për ndryshimet klimatike.

00:16:39.000 --> 00:16:41.000
Evropa nuk ishte në tryezën e fundit të negociatave.

00:16:41.000 --> 00:16:43.000
Kur ka qenë hera e fundit kur ka ndodhur kjo?

00:16:43.000 --> 00:16:46.000
Unë vë bast se ishte ndoshta rreth para 200 viteve.

00:16:46.000 --> 00:16:49.000
Dhe kjo është ajo që do të ndodhë në të ardhmen.

NOTE Paragraph

00:16:49.000 --> 00:16:51.000
Dhe implikimi i dytë

00:16:51.000 --> 00:16:54.000
është se bota në mënyrë të pashmangshme, si pasojë,

00:16:54.000 --> 00:16:58.000
do të bëhet gjithnjë më e panjohur për ne,

00:16:58.000 --> 00:17:01.000
sepse ajo do të definohet nga kultura, eksperienca dhe histori

00:17:01.000 --> 00:17:04.000
të panjohura për ne

00:17:04.000 --> 00:17:06.000
dhe të largëta.

00:17:06.000 --> 00:17:08.000
Dhe në fund, kam frikë se – konsideroni Evropën,

00:17:08.000 --> 00:17:10.000
Amerika është pak më e ndryshme --

00:17:10.000 --> 00:17:13.000
por evropianët, në përgjithësi, duhet të them,

00:17:13.000 --> 00:17:16.000
janë injorantë,

00:17:16.000 --> 00:17:18.000
nuk janë në dijeni

00:17:18.000 --> 00:17:21.000
për mënyrën se si po ndryshon bota.

00:17:21.000 --> 00:17:24.000
Disa njerëz - kam një mik anglez në Kinë,

00:17:24.000 --> 00:17:27.000
dhe ai tha, "Kontinenti është duke ecur në gjumë drejt harresës."

00:17:29.000 --> 00:17:31.000
Në fakt, kjo edhe mund të jetë e vërtetë,

00:17:31.000 --> 00:17:33.000
ndoshta është një ekzagjerim.

00:17:33.000 --> 00:17:36.000
Por ka një tjetër problem që lidhet me këtë --

00:17:36.000 --> 00:17:39.000
se Europa është gjithnjë e më shumë larg kontaktit me botën --

00:17:39.000 --> 00:17:42.000
dhe kjo është një lloj

00:17:42.000 --> 00:17:44.000
i humbjes së sensit për të ardhmen.

00:17:44.000 --> 00:17:47.000
Dua të them, Evropa dikur, natyrisht, e udhëhiqte të ardhmen

00:17:47.000 --> 00:17:49.000
me konfidencën e saj.

00:17:49.000 --> 00:17:52.000
Konsideroni shekullin e 19-të, për shembull.

00:17:52.000 --> 00:17:55.000
Por kjo, për fat të keq, nuk është më e vërtetë.

NOTE Paragraph

00:17:55.000 --> 00:17:58.000
Nëse doni të ndjeni të ardhmen, nëse doni të shijoni të ardhmen,

00:17:58.000 --> 00:18:01.000
provoni Kinën – atje ështe Konfuciusi i vjetër.

00:18:01.000 --> 00:18:03.000
Ky ështe një stacion hekurudhor

00:18:03.000 --> 00:18:05.000
siç nuk e keni parë kurrë më parë.

00:18:05.000 --> 00:18:07.000
As që duket si një stacion hekurudhor.

00:18:07.000 --> 00:18:09.000
Ky është stacioni i ri hekurudhor Guangzhou

00:18:09.000 --> 00:18:11.000
për trenat me shpejtësi të lartë.

00:18:11.000 --> 00:18:13.000
Kina tashmë ka një rrjet më të madh

00:18:13.000 --> 00:18:15.000
se çdo vend tjetër në botë

00:18:15.000 --> 00:18:19.000
dhe së shpejti do të ketë më shumë se gjithë pjesa tjetër e botës së bashku.

00:18:19.000 --> 00:18:21.000
Ose kini parasysh këtë: Tani kjo është një ide,

00:18:21.000 --> 00:18:24.000
por është një ide që do të provohet së shpejti

00:18:24.000 --> 00:18:26.000
në një periferi të Pekinit.

00:18:26.000 --> 00:18:29.000
Këtu keni një megabus,

00:18:29.000 --> 00:18:32.000
mbi kuvertën e sipërme bart rreth 2,000 njerëz.

00:18:32.000 --> 00:18:34.000
Ky mjet ecën në binarë

00:18:34.000 --> 00:18:36.000
në rrugë urbane,

00:18:36.000 --> 00:18:39.000
ndërsa makinat udhëtojnë nën të.

00:18:39.000 --> 00:18:42.000
Poashtu, lëvizë deri në rreth 161 kilometra në orë.

00:18:42.000 --> 00:18:45.000
Tani kjo është mënyra se si gjërat do të lëvizin,

00:18:45.000 --> 00:18:47.000
sepse Kina ka një problem shumë të veçantë,

00:18:47.000 --> 00:18:49.000
që është e ndryshme nga Evropa

00:18:49.000 --> 00:18:51.000
dhe ndryshe nga SHBA-të.

00:18:51.000 --> 00:18:54.000
Kina ka një numër të madh të njerëzve dhe nuk ka hapësirë.

00:18:54.000 --> 00:18:56.000
Dhe, kjo është një zgjidhje për problemin

00:18:56.000 --> 00:18:58.000
që Kina që do të ketë

00:18:58.000 --> 00:19:00.000
shumë, shumë, shumë qytete

00:19:00.000 --> 00:19:02.000
me mbi 20 milion njerëz.

NOTE Paragraph

00:19:02.000 --> 00:19:05.000
Mirë, si do doja ta përmbyllja?

00:19:05.000 --> 00:19:08.000
Pra, çfarë duhet të jetë qëndrimi ynë

00:19:08.000 --> 00:19:11.000
ndaj kësaj bote

00:19:11.000 --> 00:19:13.000
që ne po shohim

00:19:13.000 --> 00:19:15.000
se shumë shpejt po zhvillohet

00:19:15.000 --> 00:19:17.000
para nesh?

00:19:18.000 --> 00:19:21.000
Unë mendoj se do të ketë gjëra të mira nga kjo dhe gjëra të këqija.

00:19:21.000 --> 00:19:23.000
Por qëllimi im është t’u jap

00:19:23.000 --> 00:19:26.000
një perspektivë të përgjithshme mbi këtë gjë pozitive për botën.

00:19:28.000 --> 00:19:30.000
Për 200 vjet,

00:19:30.000 --> 00:19:36.000
bota është qeverisur kryesisht

00:19:36.000 --> 00:19:40.000
nga një pjesë e popullatës njerëzore.

00:19:40.000 --> 00:19:44.000
Kjo është ajo çfarë përfaqësonin Evropa dhe Amerika e Veriut.

00:19:44.000 --> 00:19:46.000
Ardhja e vendeve

00:19:46.000 --> 00:19:48.000
si Kina dhe India --

00:19:48.000 --> 00:19:50.000
me 38 për qind të popullsisë botërore

00:19:50.000 --> 00:19:53.000
dhe të tjerave si Indonezia dhe Brazili e kështu me radhë,

00:19:56.000 --> 00:19:59.000
paraqet aktin e vetëm më të rëndësishëm

00:19:59.000 --> 00:20:01.000
të demokratizimit

00:20:01.000 --> 00:20:03.000
në 200 vitet e fundit.

00:20:03.000 --> 00:20:05.000
Civilizimet dhe kulturat,

00:20:05.000 --> 00:20:08.000
të cilat janë injoruar, të cilat nuk kanë pasur zë,

00:20:08.000 --> 00:20:10.000
të cilat nuk janë dëgjuar, të cilat ishin të panjohura,

00:20:10.000 --> 00:20:12.000
tani do të kenë

00:20:12.000 --> 00:20:15.000
një imazh tjetër në botë.

00:20:15.000 --> 00:20:17.000
Si humanistë, ne sigurisht duhet ta mirëpresim

00:20:17.000 --> 00:20:19.000
këtë transformim.

00:20:19.000 --> 00:20:21.000
Dhe ne do të duhet të mësojmë

00:20:21.000 --> 00:20:23.000
për këto civilizime.

NOTE Paragraph

00:20:23.000 --> 00:20:26.000
Kjo anije e madhe këtu

00:20:26.000 --> 00:20:28.000
ishte ajo që e lundroi Zheng He

00:20:28.000 --> 00:20:30.000
në fillim të shekullit 15-të

00:20:30.000 --> 00:20:32.000
gjatë udhëtimeve të tij

00:20:32.000 --> 00:20:35.000
rreth Detit të Kinës Jugore, Detit të Kinës Lindore

00:20:35.000 --> 00:20:38.000
dhe përgjatë Oqeanit Indian në Afrikën Lindore.

00:20:38.000 --> 00:20:42.000
Barka e vogël para saj

00:20:42.000 --> 00:20:44.000
ishte ajo me të cilën, 80 vjet më vonë,

00:20:44.000 --> 00:20:47.000
Kristofer Kolumbus kaloi Atlantikun.

00:20:47.000 --> 00:20:49.000
(Qeshje)

00:20:49.000 --> 00:20:51.000
Ose, shikoni me kujdes

00:20:51.000 --> 00:20:53.000
këtë rrotull mëndafshi

00:20:53.000 --> 00:20:56.000
të bërë nga ZhuZhou

00:20:56.000 --> 00:20:59.000
në 1368.

00:20:59.000 --> 00:21:01.000
Unë mendoj se ata janë duke luajtur golf.

00:21:01.000 --> 00:21:04.000
Krisht, kinezët edhe golfin e kanë shpikur.

NOTE Paragraph

00:21:04.000 --> 00:21:07.000
Mirë se vini në të ardhmen. Faleminderit.

NOTE Paragraph

00:21:07.000 --> 00:21:10.000
(Duartrokitje)