WEBVTT 00:00:03.627 --> 00:00:07.838 «Ένιωσα, μέσα στο μυαλό μου, μια κηδεία 00:00:07.838 --> 00:00:10.240 και μοιρολογήτρες, πέρα -- δώθε 00:00:10.240 --> 00:00:12.900 βαριά να βηματίζουν-- βαριά να πατούν 00:00:12.900 --> 00:00:15.836 και τη συνείδηση να κομματιάζουν 00:00:15.836 --> 00:00:17.605 Κι όταν πια όλοι καθήσαν, 00:00:17.605 --> 00:00:19.603 μια λειτουργία, σαν τυμπανοκρουσία 00:00:19.603 --> 00:00:22.315 χτυπούσε και χτυπούσε, ώσπου ένιωσα 00:00:22.315 --> 00:00:25.831 το μυαλό μου να μουδιάζει. 00:00:25.831 --> 00:00:29.937 Κι ύστερα τους άκουσα να σηκώνουν μια κάσα ραγίζοντάς μου την ψυχή 00:00:29.994 --> 00:00:33.053 μ' εκείνες τις ίδιες μολυβένιες μπότες, πάλι, 00:00:33.053 --> 00:00:36.070 κι ύστερα ο χώρος, άρχισε ν' αντηχεί 00:00:36.070 --> 00:00:38.210 σάμπως καμπάνα να 'χαν γίνει οι ουρανοί 00:00:38.210 --> 00:00:40.201 και το είναι, ένα αυτί μονάχα, 00:00:40.201 --> 00:00:43.284 και εγώ, και η σιωπή, μια παράξενη ράτσα 00:00:43.284 --> 00:00:46.493 αφανισμένη κι έρημη, εδώ. 00:00:46.493 --> 00:00:49.670 και τότε έσπασε στη λογική ένα μαδέρι 00:00:49.670 --> 00:00:53.011 κι έπεφτα, έπεφτα όλο και πιο κάτω 00:00:53.011 --> 00:00:55.686 και σ' έναν κόσμο χτυπούσα με την κάθε βουτιά 00:00:55.686 --> 00:01:00.198 και η γνώση τότε τελείωσε». NOTE Paragraph 00:01:00.198 --> 00:01:03.680 Γνωρίζουμε την κατάθλιψη μέσω αλληγοριών. 00:01:03.680 --> 00:01:07.389 Η Έμιλι Ντίκινσον κατάφερε να τη μεταφέρει σε λόγια, 00:01:07.389 --> 00:01:10.130 ο Γκόγια σε μια εικόνα. 00:01:10.130 --> 00:01:12.113 Ο προορισμός της τέχνης είναι κατά το ήμισυ 00:01:12.113 --> 00:01:15.997 η περιγραφή τέτοιων εμβληματικών καταστάσεων. NOTE Paragraph 00:01:15.997 --> 00:01:19.587 Όσο για μένα, πάντα θεωρούσα ανθεκτικό τον εαυτό μου, 00:01:19.587 --> 00:01:21.460 από τους ανθρώπους που θα επιζούσαν 00:01:21.460 --> 00:01:24.614 αν βρίσκονταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, . NOTE Paragraph 00:01:24.614 --> 00:01:27.497 Το 1991, βίωσα μια σειρά από απώλειες. 00:01:27.497 --> 00:01:29.198 Πέθανε η μητέρα μου, 00:01:29.198 --> 00:01:31.324 μια σχέση που είχα τελείωσε, 00:01:31.324 --> 00:01:33.167 επέστρεψα στις Ηνωμένες Πολιτείες 00:01:33.167 --> 00:01:35.268 μετά από κάποια χρόνια στο εξωτερικό, 00:01:35.268 --> 00:01:38.432 και βγήκα αλώβητος απ' όλες αυτές τις εμπειρίες. NOTE Paragraph 00:01:38.432 --> 00:01:41.539 Αλλά το 1994, τρία χρόνια αργότερα, 00:01:41.539 --> 00:01:45.932 ανακάλυψα πως έχανα το ενδιαφέρον μου σχεδόν για τα πάντα. 00:01:45.932 --> 00:01:47.577 Δεν ήθελα να κάνω τίποτα απ' αυτά 00:01:47.577 --> 00:01:49.959 που ήθελα να κάνω πρωτύτερα, 00:01:49.959 --> 00:01:51.877 και δεν γνώριζα το γιατί. 00:01:51.877 --> 00:01:53.697 Το αντίθετο της κατάθλιψης 00:01:53.697 --> 00:01:56.934 δεν είναι η ευτυχία, αλλά η ζωτικότητα, 00:01:56.934 --> 00:01:58.429 και ήταν η ζωτικότητα 00:01:58.429 --> 00:02:02.082 που έμοιαζε να μ' εγκαταλείπει εκείνη τη στιγμή. 00:02:02.082 --> 00:02:04.237 Όλα όσα είχα να κάνω 00:02:04.237 --> 00:02:06.411 μου έμοιαζαν υπερβολικά κουραστικά. 00:02:06.411 --> 00:02:08.058 Γυρνούσα σπίτι 00:02:08.058 --> 00:02:11.440 κι έβλεπα το κόκκινο λαμπάκι ν' αναβοσβήνει στον τηλεφωνητή μου, 00:02:11.440 --> 00:02:13.585 κι αντί να ενθουσιαστώ που θ' ακούσω τους φίλους μου, 00:02:13.585 --> 00:02:15.133 σκεφτόμουν 00:02:15.133 --> 00:02:18.368 «Τώρα πρέπει να τηλεφωνήσω σε ένα σωρό ανθρώπους». 00:02:18.368 --> 00:02:20.755 Ή αποφάσιζα πως πρέπει να γευματίσω, 00:02:20.755 --> 00:02:23.301 κι έπειτα σκεφτόμουν πως πρέπει να βγάλω το φαγητό 00:02:23.301 --> 00:02:25.340 να το βάλω σ' ένα πιάτο 00:02:25.340 --> 00:02:29.389 να το κόψω, να το μασήσω και να το καταπιώ, 00:02:29.389 --> 00:02:33.090 και αυτή η διαδικασία μου φαινόταν Γολγοθάς. NOTE Paragraph 00:02:33.090 --> 00:02:35.541 Ένα από τα πράγματα που συχνά δεν αναφέρεται 00:02:35.541 --> 00:02:37.443 στις συζητήσεις για την κατάθλιψη 00:02:37.443 --> 00:02:39.801 είναι ότι ξέρεις πως είναι γελοίο. 00:02:39.801 --> 00:02:42.537 Ξέρεις πως είναι γελοίο καθώς το βιώνεις. 00:02:42.537 --> 00:02:44.681 Ξέρεις πως οι περισσότεροι άνθρωποι καταφέρνουν 00:02:44.681 --> 00:02:46.995 ν' ακούσουν τα μηνύματά τους και να φάνε μεσημεριανό 00:02:46.995 --> 00:02:48.907 και να οργανωθούν έτσι ώστε να κάνουν το μπάνιο τους 00:02:48.907 --> 00:02:50.167 και να βγουν απ' την εξώπορτα 00:02:50.167 --> 00:02:51.644 χωρίς να είναι μεγάλη υπόθεση, 00:02:51.644 --> 00:02:54.985 αλλά παρόλα αυτά βρίσκεσαι παγιδευμένος 00:02:54.985 --> 00:02:58.737 και δεν μπορείς να βρεις τρόπο να την παρακάμψεις. 00:02:58.737 --> 00:03:03.236 Έτσι, άρχισα να με βλέπω να κάνω λιγότερα 00:03:03.236 --> 00:03:05.326 να σκέφτομαι λιγότερο 00:03:05.326 --> 00:03:07.694 και να νιώθω λιγότερο. 00:03:07.694 --> 00:03:10.049 Ήταν ένα είδος κενότητας. NOTE Paragraph 00:03:10.049 --> 00:03:12.415 Κι έπειτα με κατέλαβε το άγχος. 00:03:12.415 --> 00:03:14.694 Αν μου λέγατε ότι θα έπρεπε να είμαι 00:03:14.694 --> 00:03:16.283 καταθλιπτικός για τον επόμενο μήνα, 00:03:16.283 --> 00:03:19.507 θ' απαντούσα «αν ξέρω πως θα τελειώσει το Νοέμβριο, μπορώ να το κάνω». 00:03:19.507 --> 00:03:20.623 Αλλά αν μου λέγατε, 00:03:20.623 --> 00:03:23.923 «Πρέπει να έχεις αυξημένο άγχος για τον επόμενο μήνα», 00:03:23.923 --> 00:03:26.296 θα προτιμούσα να κόψω τις φλέβες μου, παρά να τ' αντέξω. 00:03:26.296 --> 00:03:28.078 Ένιωθα συνεχώς 00:03:28.078 --> 00:03:30.306 όπως νιώθεις όταν περπατάς 00:03:30.306 --> 00:03:31.708 και γλιστράς ή πέφτεις 00:03:31.708 --> 00:03:33.593 και το έδαφος έρχεται κατά πάνω σου, 00:03:33.593 --> 00:03:36.311 αλλά αντί να κρατήσει μισό δευτερόλεπτο, 00:03:36.311 --> 00:03:38.249 διαρκούσε έξι μήνες. 00:03:38.249 --> 00:03:41.281 Είναι η αίσθηση του συνεχούς φόβου 00:03:41.281 --> 00:03:45.057 χωρίς να ξέρεις καν τι είναι αυτό που φοβάσαι. 00:03:45.057 --> 00:03:47.477 Σε αυτό το σημείο ήταν που άρχισα να σκέφτομαι 00:03:47.477 --> 00:03:51.476 πως ήταν απλά πολύ οδυνηρό να είμαι ζωντανός, 00:03:51.476 --> 00:03:54.060 και ο μόνος λόγος για να μην αυτοκτονήσει κανείς 00:03:54.060 --> 00:03:57.191 είναι για να μην πληγώσει άλλους ανθρώπους. NOTE Paragraph 00:03:57.191 --> 00:04:00.184 Τελικά μια μέρα, ξύπνησα 00:04:00.200 --> 00:04:02.208 και σκέφτηκα πως ίσως είχα πάθει εγκεφαλικό, 00:04:02.208 --> 00:04:04.939 επειδή καθόμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι, εντελώς ακίνητος, 00:04:04.939 --> 00:04:06.888 κοιτάζοντας το τηλέφωνο με τη σκέψη πως 00:04:06.888 --> 00:04:10.451 «Κάτι δεν πάει καλά και πρέπει να καλέσω βοήθεια», 00:04:10.451 --> 00:04:12.186 και δεν μπορούσα να τείνω το χέρι μου 00:04:12.186 --> 00:04:14.648 και να σηκώσω το ακουστικό για να καλέσω. 00:04:14.648 --> 00:04:18.802 Τελικά, μετά από τέσσερις γεμάτες ώρες, που το κοιτούσα ξαπλωμένος, 00:04:18.802 --> 00:04:20.164 το τηλέφωνο χτύπησε, 00:04:20.164 --> 00:04:22.412 και με κάποιο τρόπο κατάφερα να το σηκώσω, 00:04:22.412 --> 00:04:24.212 και ήταν ο πατέρας μου, 00:04:24.212 --> 00:04:27.365 και του είπα «Έχω σοβαρό πρόβλημα. 00:04:27.365 --> 00:04:29.528 Πρέπει κάτι να κάνουμε». NOTE Paragraph 00:04:29.528 --> 00:04:32.856 Την επόμενη μέρα ξεκίνησα με τη φαρμακευτική αγωγή 00:04:32.856 --> 00:04:35.224 και την ψυχοθεραπεία. 00:04:35.224 --> 00:04:37.531 Άρχισα επίσης την αναμέτρηση 00:04:37.531 --> 00:04:39.410 με αυτή τη φρικτή ερώτηση: 00:04:39.410 --> 00:04:41.483 Αν δεν είμαι ο ανθεκτικός άνθρωπος 00:04:41.483 --> 00:04:44.039 που θα μπορούσε να επιβιώσει σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, 00:04:44.039 --> 00:04:45.679 τότε ποιος είμαι; 00:04:45.679 --> 00:04:47.628 Κι αφού πρέπει να παίρνω φάρμακα, 00:04:47.628 --> 00:04:51.335 αυτά τα φάρμακα με κάνουν να είμαι περισσότερο ο εαυτός μου, 00:04:51.335 --> 00:04:53.754 ή με κάνουν να είμαι κάποιος άλλος; 00:04:53.754 --> 00:04:55.450 Και πώς νιώθω 00:04:55.450 --> 00:04:57.989 αν με κάνουν να είμαι κάποιος άλλος; NOTE Paragraph 00:04:57.989 --> 00:05:01.300 Είχα δύο πλεονεκτήματα καθώς έμπαινα σε αυτή τη μάχη. 00:05:01.300 --> 00:05:04.280 Το πρώτο ήταν πως γνώριζα, πως αντικειμενικά, 00:05:04.280 --> 00:05:05.901 η ζωή μου ήταν καλή, 00:05:05.901 --> 00:05:07.786 και πως αν μπορούσα απλά να γίνω καλά, 00:05:07.786 --> 00:05:09.224 υπήρχε κάτι στην άλλη άκρη 00:05:09.224 --> 00:05:11.010 που άξιζε να ζήσω γι' αυτό. 00:05:11.010 --> 00:05:14.052 Το άλλο πλεονέκτημα ήταν η πρόσβαση σε καλή θεραπεία. NOTE Paragraph 00:05:14.052 --> 00:05:17.816 Αλλά παρόλα αυτά καλυτέρεψα και υποτροπίασα, 00:05:17.816 --> 00:05:20.095 και καλυτέρεψα και υποτροπίασα, 00:05:20.095 --> 00:05:23.139 και καλυτέρεψα και υποτροπίασα, 00:05:23.139 --> 00:05:25.092 ώσπου τελικά κατάλαβα 00:05:25.092 --> 00:05:27.336 πως θα έπρεπε να παίρνω φάρμακα 00:05:27.336 --> 00:05:29.632 και να κάνω ψυχοθεραπεία για πάντα. 00:05:29.632 --> 00:05:32.006 Σκεφτόμουν τότε «μα είναι χημικό το πρόβλημα, 00:05:32.006 --> 00:05:33.770 ή ψυχολογικό; 00:05:33.770 --> 00:05:37.466 Χρειάζεται χημική ή φιλοσοφική θεραπεία;» 00:05:37.466 --> 00:05:39.525 Και δεν μπορούσα να βρω τι από τα δύο ίσχυε. 00:05:39.525 --> 00:05:42.002 Έπειτα κατάλαβα πως στην πραγματικότητα 00:05:42.002 --> 00:05:44.076 δεν είμαστε αρκετά προηγμένοι σε κανέναν από αυτούς τους τομείς 00:05:44.076 --> 00:05:46.013 ώστε να εξηγηθεί πλήρως η κατάσταση. 00:05:46.013 --> 00:05:49.260 Και η χημική και η ψυχολογική θεραπεία 00:05:49.260 --> 00:05:51.062 πρέπει να συμπράξουν, 00:05:51.062 --> 00:05:54.805 καθώς επίσης κατάλαβα πως η κατάθλιψη 00:05:54.805 --> 00:05:57.308 είναι τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας 00:05:57.308 --> 00:05:58.927 που δεν μπορεί να διαχωριστεί 00:05:58.927 --> 00:06:01.413 από τον χαρακτήρα και την προσωπικότητά μας. NOTE Paragraph 00:06:01.413 --> 00:06:03.445 Θέλω να πω πως οι θεραπείες που έχουμε 00:06:03.445 --> 00:06:05.990 για την κατάθλιψη είναι τρομακτικές. 00:06:05.990 --> 00:06:07.817 Δεν είναι πολύ αποτελεσματικές. 00:06:07.817 --> 00:06:09.650 Είναι εξαιρετικά ακριβές. 00:06:09.650 --> 00:06:12.099 Έχουν αναρίθμητες παρενέργειες. 00:06:12.099 --> 00:06:13.888 Είναι σκέτη καταστροφή. 00:06:13.888 --> 00:06:16.766 Είμαι όμως τόσο ευγνώμων που ζω σήμερα 00:06:16.766 --> 00:06:18.576 και όχι 50 χρόνια πριν, 00:06:18.576 --> 00:06:20.087 όταν δεν μπορούσε να γίνει 00:06:20.087 --> 00:06:21.488 σχεδόν τίποτα. 00:06:21.488 --> 00:06:24.069 Ελπίζω πως σε 50 χρόνια, 00:06:24.069 --> 00:06:25.926 οι άνθρωποι θ' ακούνε για τις θεραπείες μου 00:06:25.926 --> 00:06:28.059 και θα σοκάρονται που κάποιοι υπέμειναν 00:06:28.059 --> 00:06:30.885 τόσο πρωτόγονες επιστημονικές πρακτικές. NOTE Paragraph 00:06:30.885 --> 00:06:35.441 Η κατάθλιψη είναι το ελάττωμα της αγάπης. 00:06:35.441 --> 00:06:38.582 Αν ήσασταν παντρεμένοι με κάποιον και σκεφτόσασταν, 00:06:38.582 --> 00:06:42.177 «Αν η γυναίκα μου πεθάνει, θα βρω άλλη», 00:06:42.177 --> 00:06:45.223 δεν θα ήταν αγάπη έτσι όπως την ξέρουμε. 00:06:45.223 --> 00:06:47.173 Δεν υπάρχει αγάπη 00:06:47.173 --> 00:06:49.817 χωρίς την προσδοκία της απώλειας, 00:06:49.817 --> 00:06:52.401 κι αυτό το φάσμα της απελπισίας 00:06:52.401 --> 00:06:56.130 μπορεί να είναι η κινητήρια δύναμη της οικειότητας. NOTE Paragraph 00:06:56.130 --> 00:06:59.059 Υπάρχουν τρία πράγματα που οι άνθρωποι έχουν την τάση να τα μπερδεύουν: 00:06:59.059 --> 00:07:02.859 την κατάθλιψη, τη θλίψη και τη στεναχώρια. 00:07:02.859 --> 00:07:06.145 Η θλίψη είναι ξεκάθαρα μια αντίδραση. 00:07:06.145 --> 00:07:09.104 Αν βιώσεις μια απώλεια και νιώθεις εξαιρετικά δυστυχισμένος, 00:07:09.104 --> 00:07:10.737 κι έξι μήνες αργότερα 00:07:10.737 --> 00:07:13.959 είσαι ακόμη βαθιά στεναχωρημένος, αλλά λειτουργείς λίγο καλύτερα, 00:07:13.959 --> 00:07:15.687 πρόκειται μάλλον για θλίψη, 00:07:15.687 --> 00:07:19.399 και πιθανότατα θα περάσει από μόνη της στο τέλος, σε κάποιο βαθμό. 00:07:19.428 --> 00:07:22.179 Αν βιώσεις μια καταστροφική απώλεια, 00:07:22.179 --> 00:07:23.393 και νιώθεις απαίσια, 00:07:23.393 --> 00:07:26.390 και έξι μήνες αργότερα ίσα που λειτουργείς, 00:07:26.390 --> 00:07:28.975 πρόκειται μάλλον για κατάθλιψη που ενεργοποιήθηκε 00:07:28.975 --> 00:07:31.449 από τις καταστροφικές συνθήκες. 00:07:31.449 --> 00:07:35.081 Η πορεία μας δίνει πολλές πληροφορίες. 00:07:35.081 --> 00:07:38.439 Οι άνθρωποι νομίζουν πως η κατάθλιψη είναι απλή στεναχώρια. 00:07:38.439 --> 00:07:40.775 Είναι πολλή, μα πάρα πολλή στεναχώρια, 00:07:40.775 --> 00:07:42.439 πολλή μα πάρα πολλή θλίψη 00:07:42.439 --> 00:07:45.368 για πάρα πολύ μικρή αιτία. NOTE Paragraph 00:07:45.368 --> 00:07:48.275 Όταν ξεκίνησα να προσπαθώ να κατανοήσω την κατάθλιψη 00:07:48.285 --> 00:07:50.950 και να πάρω συνεντεύξεις από άτομα που την είχαν βιώσει, 00:07:50.950 --> 00:07:53.981 βρήκα πως υπήρχαν άνθρωποι που φαινόταν 00:07:53.981 --> 00:07:55.686 επιφανειακά να έχουν αυτό που έμοιαζε 00:07:55.686 --> 00:07:57.748 να είναι μια σχετικά ήπια κατάθλιψη 00:07:57.748 --> 00:08:01.195 από την οποία, ωστόσο, είχαν ακινητοποιηθεί ολοκληρωτικά. 00:08:01.195 --> 00:08:03.053 Υπήρχαν άλλοι άνθρωποι που είχαν αυτό που έμοιαζε 00:08:03.053 --> 00:08:04.365 όπως το εξηγούσαν οι ίδιοι, 00:08:04.365 --> 00:08:06.616 με τρομερά σοβαρή κατάθλιψη 00:08:06.616 --> 00:08:09.431 οι οποίοι παρόλα αυτά ζούσαν καλά στα διαστήματα 00:08:09.431 --> 00:08:11.586 μεταξύ των καταθλιπτικών επεισοδίων. 00:08:11.586 --> 00:08:14.271 Ξεκίνησα να βρω τι είναι αυτό 00:08:14.271 --> 00:08:15.874 που κάνει κάποιους ανθρώπους 00:08:15.874 --> 00:08:18.127 να είναι πιο ανθεκτικοί από κάποιους άλλους. 00:08:18.127 --> 00:08:19.686 Ποιοι είναι εκείνοι οι μηχανισμοί 00:08:19.686 --> 00:08:21.530 που επιτρέπουν στους ανθρώπους να επιβιώνουν; 00:08:21.530 --> 00:08:24.699 Βγήκα έξω και πήρα συνεντεύξεις από πολλούς 00:08:24.699 --> 00:08:26.874 που έπασχαν από κατάθλιψη. NOTE Paragraph 00:08:26.874 --> 00:08:28.825 Ένας από τους πρώτους που ρώτησα 00:08:28.825 --> 00:08:30.706 περιέγραψε την κατάθλιψη 00:08:30.706 --> 00:08:33.967 σαν έναν πιο αργό τρόπο να είσαι πεθαμένος, 00:08:33.967 --> 00:08:36.091 κι ήταν καλό για μένα που το άκουσα αυτό από νωρίς 00:08:36.091 --> 00:08:37.457 επειδή μου υπενθύμιζε 00:08:37.457 --> 00:08:39.456 πως ο αργός τρόπος για να είσαι πεθαμένος 00:08:39.456 --> 00:08:41.491 μπορεί να οδηγήσει σε πραγματική απονέκρωση 00:08:41.491 --> 00:08:43.495 που είναι πολύ σοβαρή. 00:08:43.495 --> 00:08:46.154 Είναι η συχνότερη αναπηρία παγκοσμίως 00:08:46.154 --> 00:08:49.184 και οι άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά απ' αυτήν. NOTE Paragraph 00:08:49.184 --> 00:08:50.953 Μια απ' αυτούς στους οποίους μίλησα 00:08:50.953 --> 00:08:52.927 όταν προσπαθούσα να καταλάβω 00:08:52.927 --> 00:08:54.595 ήταν αγαπημένη φίλη 00:08:54.595 --> 00:08:56.613 την οποία γνώριζα επί πολλά χρόνια, 00:08:56.613 --> 00:08:59.155 και είχε περάσει ένα ψυχωσικό επεισόδιο 00:08:59.155 --> 00:09:01.059 όταν ήταν πρωτοετής στο πανεπιστήμιο, 00:09:01.059 --> 00:09:04.115 και έπειτα κατρακύλησε σε μια φοβερή κατάθλιψη. 00:09:04.115 --> 00:09:05.541 Έπασχε από διπολική διαταραχή, 00:09:05.541 --> 00:09:08.184 ή μανιοκατάθλιψη όπως ήταν τότε γνωστή. 00:09:08.184 --> 00:09:11.858 Πήγαινε πολύ καλά για πολλά χρόνια, με αγωγή λιθίου 00:09:11.858 --> 00:09:14.701 και όταν τελικά το σταμάτησε 00:09:14.701 --> 00:09:17.106 για να δει πώς θα ήταν χωρίς αυτό, 00:09:17.106 --> 00:09:19.081 έπαθε άλλο ένα ψυχωσικό επεισόδιο, 00:09:19.081 --> 00:09:21.419 και κατρακύλησε στη χειρότερη κατάθλιψη 00:09:21.419 --> 00:09:23.291 που είχα δει ποτέ, 00:09:23.291 --> 00:09:26.306 κατά τη διάρκεια της οποίας έμενε στο διαμέρισμα των γονιών της, 00:09:26.306 --> 00:09:29.643 λίγο-πολύ κατατονική, στην ουσία χωρίς να κινείται, 00:09:29.643 --> 00:09:31.865 για πολλές ημέρες. 00:09:31.865 --> 00:09:35.082 Όταν της πήρα συνέντευξη γι' αυτή την εμπειρία, λίγα χρόνια αργότερα 00:09:35.082 --> 00:09:38.413 --είναι ποιήτρια και ψυχοθεραπεύτρια, ονομάζεται Μάγκι Ρόμπινς-- 00:09:38.413 --> 00:09:41.646 όταν της πήρα συνέντευξη, είπε πως 00:09:41.646 --> 00:09:45.030 «Τραγουδούσα το 'Πού να Πήγαν τα Λουλούδια' 00:09:45.030 --> 00:09:48.240 ξανά και ξανά για ν' απασχολώ το μυαλό μου. 00:09:48.240 --> 00:09:51.375 Τραγουδούσα για να εμποδίσω αυτά που έλεγε το μυαλό μου, 00:09:51.375 --> 00:09:55.865 δηλαδή "Είσαι ένα τίποτα. Δεν έχεις αξία. 00:09:55.865 --> 00:09:58.691 Δεν σου αξίζει καν να ζεις". 00:09:58.691 --> 00:10:00.869 Τότε ήταν που άρχισα να σκέφτομαι 00:10:00.869 --> 00:10:03.082 την αυτοκτονία». NOTE Paragraph 00:10:03.082 --> 00:10:07.130 Με την κατάθλιψη, δε νιώθεις να φοράς κανένα γκρίζο πέπλο, 00:10:07.130 --> 00:10:10.987 δε βλέπεις τον κόσμο μέσα από την αχλή της κακής διάθεσης. 00:10:11.001 --> 00:10:13.721 Νομίζεις πως το πέπλο έχει τραβηχτεί από μπροστά σου 00:10:13.721 --> 00:10:15.643 το πέπλο της ευτυχίας, 00:10:15.643 --> 00:10:18.067 και τώρα βλέπεις πραγματικά. 00:10:18.067 --> 00:10:21.031 Είναι ευκολότερο να βοηθήσεις τους σχιζοφρενείς που αντιλαμβάνονται 00:10:21.031 --> 00:10:24.722 πως υπάρχει κάτι ξένο μέσα τους που χρειάζεται να εξορκιστεί, 00:10:25.029 --> 00:10:27.193 αλλά με τους καταθλιπτικούς είναι δύσκολο, 00:10:27.193 --> 00:10:31.040 επειδή πιστεύουμε πως βλέπουμε την αλήθεια. NOTE Paragraph 00:10:31.040 --> 00:10:33.987 Αλλά η αλήθεια ψεύδεται. 00:10:33.987 --> 00:10:35.985 Απέκτησα εμμονή με αυτή τη φράση: 00:10:35.985 --> 00:10:38.360 «Αλλά η αλήθεια ψεύδεται». 00:10:38.360 --> 00:10:40.813 Ανακάλυψα, καθώς μιλούσα με καταθλιπτικούς, 00:10:40.813 --> 00:10:43.495 πως έχουν πολλές παραληρητικές αντιλήψεις. 00:10:43.495 --> 00:10:45.162 Οι άνθρωποι λένε «Κανείς δεν μ' αγαπάει». 00:10:45.162 --> 00:10:46.813 Και τους απαντάς «Σ' αγαπώ εγώ, 00:10:46.813 --> 00:10:49.335 και η γυναίκα σου και η μητέρα σου σ' αγαπούν». 00:10:49.335 --> 00:10:52.923 Μπορείς να το απαντήσεις εύκολα αυτό, τουλάχιστον στους περισσότερους ανθρώπους 00:10:52.923 --> 00:10:55.190 Αλλά οι καταθλιπτικοί λένε επίσης 00:10:55.190 --> 00:10:59.168 «Ό,τι και να κάνω, όλοι θα πεθάνουμε στο τέλος». 00:10:59.168 --> 00:11:03.024 Ή λένε «Δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή επικοινωνία μεταξύ δύο ανθρώπων. 00:11:03.024 --> 00:11:05.600 Καθένας είναι παγιδευμένος στο δικό του κορμί». 00:11:05.600 --> 00:11:07.449 Σε αυτό πρέπει ν' απαντήσεις, 00:11:07.449 --> 00:11:08.770 «Είναι αλήθεια, 00:11:08.770 --> 00:11:10.588 αλλά νομίζω πως πρέπει να εστιάσουμε τώρα 00:11:10.588 --> 00:11:12.484 στο τι θα φάμε για πρωινό». 00:11:12.484 --> 00:11:14.669 (Γέλια) 00:11:14.669 --> 00:11:16.338 Πολλές φορές, 00:11:16.338 --> 00:11:19.234 αυτό που εκφράζουν δεν είναι αρρώστια, αλλά διορατικότητα, 00:11:19.234 --> 00:11:21.891 και κάποιος φτάνει να σκεφτεί πως αυτό που είναι πραγματικά εξαιρετικό 00:11:21.891 --> 00:11:24.825 είναι πως οι περισσότεροι γνωρίζουμε αυτές τις υπαρξιακές ερωτήσεις 00:11:24.825 --> 00:11:27.115 αλλά δεν μας αποσπούν τόσο πολύ. 00:11:27.115 --> 00:11:29.274 Υπάρχει μια μελέτη που μου άρεσε ιδιαίτερα 00:11:29.274 --> 00:11:30.954 στην οποία ζητήθηκε από μια ομάδα καταθλιπτικών 00:11:30.954 --> 00:11:32.855 και μια ομάδα μη-καταθλιπτικών ανθρώπων 00:11:32.855 --> 00:11:35.478 να παίξουν ένα βιντεοπαιχνίδι για μια ώρα 00:11:35.478 --> 00:11:37.291 και στο τέλος της ώρας αυτής, 00:11:37.291 --> 00:11:40.722 τους ρώτησαν πόσα μικρά τερατάκια πίστευαν πως είχαν σκοτώσει. 00:11:40.806 --> 00:11:43.018 Η καταθλιπτική ομάδα ήταν συνήθως ακριβής 00:11:43.018 --> 00:11:45.076 με απόκλιση 10% περίπου, 00:11:45.076 --> 00:11:46.547 και οι μη-καταθλιπτικοί 00:11:46.547 --> 00:11:50.092 μάντεψαν από 15 έως 20 φορές περισσότερα 00:11:50.092 --> 00:11:51.834 μικρά τερατάκια - (Γέλια) - 00:11:51.834 --> 00:11:55.945 απ' όσα είχαν αντικειμενικά σκοτώσει. NOTE Paragraph 00:11:55.945 --> 00:11:59.011 Όταν αποφάσισα να γράψω για την κατάθλιψή μου, πολλοί είπαν πως 00:11:59.011 --> 00:12:00.780 θα πρέπει να είναι πολύ δύσκολο 00:12:00.780 --> 00:12:03.904 να εκδηλωθώ, ν' αφήσω τους ανθρώπους να με μάθουν. 00:12:03.904 --> 00:12:06.104 Με ρωτούσαν: «Σου μιλούν οι άνθρωποι διαφορετικά;» 00:12:06.104 --> 00:12:08.176 Και τους απαντούσα: «Ναι, μου μιλούν διαφορετικά. 00:12:08.176 --> 00:12:10.090 Μου μιλούν διαφορετικά στο βαθμό 00:12:10.090 --> 00:12:12.880 που αρχίζουν να μου λένε για την εμπειρία τους, 00:12:12.880 --> 00:12:14.715 ή την εμπειρία της αδερφής τους, 00:12:14.715 --> 00:12:16.489 ή την εμπειρία του φίλου τους». 00:12:16.489 --> 00:12:18.781 Τα πράγματα είναι διαφορετικά επειδή τώρα ξέρω 00:12:18.781 --> 00:12:21.462 πως η κατάθλιψη είναι το οικογενειακό μυστικό 00:12:21.462 --> 00:12:23.539 που όλοι έχουν. NOTE Paragraph 00:12:23.539 --> 00:12:27.167 Πήγα πριν από μερικά χρόνια σε μια διάσκεψη, 00:12:27.167 --> 00:12:29.820 και την Παρασκευή της τριήμερης διάσκεψης, 00:12:29.820 --> 00:12:32.711 μια από τους συμμετέχοντες με πήρε παράμερα και μου είπε 00:12:32.711 --> 00:12:36.116 «Πάσχω από κατάθλιψη 00:12:36.116 --> 00:12:38.885 ντρέπομαι λίγο γι' αυτό, 00:12:38.885 --> 00:12:40.988 αλλά παίρνω αυτή την αγωγή, 00:12:40.988 --> 00:12:43.936 και ήθελα να σε ρωτήσω πώς σου φαίνεται;» 00:12:43.936 --> 00:12:46.770 Έβαλα τα δυνατά μου να τη συμβουλέψω όσο καλύτερα μπορούσα. 00:12:46.770 --> 00:12:48.490 Κι έπειτα μου είπε, «Ξέρεις, 00:12:48.490 --> 00:12:51.281 ο άνδρας μου δεν θα το καταλάβαινε ποτέ αυτό. 00:12:51.281 --> 00:12:53.854 Είναι το είδος του ανθρώπου που θα του ήταν ακατανόητο, 00:12:53.854 --> 00:12:56.721 γι' αυτό κι εγώ, ξέρεις, ας μείνει μεταξύ μας». 00:12:56.721 --> 00:12:58.507 Κι εγώ είπα «Εντάξει». 00:12:58.507 --> 00:13:00.616 Την Κυριακή της ίδιας διάσκεψης, 00:13:00.616 --> 00:13:03.660 ο σύζυγός της με πήρε παράμερα, 00:13:03.660 --> 00:13:07.754 και μου είπε «Η γυναίκα μου δε θα με έβρισκε και πολύ καλή περίπτωση αν το ήξερε, 00:13:07.789 --> 00:13:10.255 αλλά αντιμετωπίζω αυτήν την κατάθλιψη 00:13:10.255 --> 00:13:11.609 και παίρνω φαρμακευτική αγωγή, 00:13:11.609 --> 00:13:14.114 κι αναρωτιέμαι πώς σου φαίνεται;» 00:13:14.147 --> 00:13:17.752 Έκρυβαν τα ίδια φάρμακα σε δύο διαφορετικές μεριές 00:13:17.752 --> 00:13:20.397 του ίδιου υπνοδωματίου. 00:13:20.397 --> 00:13:24.088 Του είπα πως νομίζω ότι η ποιότητα της επικοινωνίας στο γάμο τους 00:13:24.102 --> 00:13:26.116 μπορεί να προκαλεί κάποια από τα προβλήματά τους. 00:13:26.116 --> 00:13:30.307 (Γέλια) 00:13:30.307 --> 00:13:31.962 Μου έκανε εντύπωση όμως 00:13:31.962 --> 00:13:33.768 ο επαχθής χαρακτήρας 00:13:33.768 --> 00:13:36.141 αυτής της αμοιβαίας μυστικότητας. 00:13:36.141 --> 00:13:38.026 Η κατάθλιψη είναι τόσο κουραστική. 00:13:38.026 --> 00:13:39.794 Καταναλώνει τόσο χρόνο και ενέργεια, 00:13:39.794 --> 00:13:42.274 που το να το κρατάς μυστικό, 00:13:42.298 --> 00:13:45.029 κάνει την κατάθλιψη ακόμα χειρότερη. NOTE Paragraph 00:13:45.029 --> 00:13:46.762 Έπειτα άρχισα να σκέπτομαι όλους τους τρόπους 00:13:46.762 --> 00:13:48.728 με τους οποίους οι άνθρωποι κάνουν καλύτερους τους εαυτούς τους. 00:13:48.728 --> 00:13:51.167 Ξεκίνησα ως συντηρητικός της ιατρικής. 00:13:51.167 --> 00:13:53.539 Πίστευα πως υπήρχαν λίγων ειδών θεραπείες που λειτουργούσαν, 00:13:53.539 --> 00:13:55.348 Ήταν ξεκάθαρο τι υπήρχε - 00:13:55.348 --> 00:13:56.992 υπήρχαν τα φάρμακα, 00:13:56.992 --> 00:13:58.468 κάποιες ψυχοθεραπείες, 00:13:58.468 --> 00:14:00.913 ενδεχομένως και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, 00:14:00.913 --> 00:14:03.588 και όλα τα άλλα ήταν ανοησίες. 00:14:03.588 --> 00:14:05.420 Τότε όμως ανακάλυψα κάτι. 00:14:05.420 --> 00:14:07.172 Εάν έχεις καρκίνο στον εγκέφαλο, 00:14:07.172 --> 00:14:11.564 και νιώθεις καλύτερα όταν στέκεσαι με το κεφάλι κάτω επί 20 λεπτά κάθε πρωί, 00:14:11.639 --> 00:14:13.153 μπορεί να νιώθεις καλύτερα, 00:14:13.153 --> 00:14:14.741 αλλά συνεχίζεις να έχεις καρκίνο στον εγκέφαλο, 00:14:14.741 --> 00:14:17.030 και μάλλον θα πεθάνεις απ' αυτό. 00:14:17.030 --> 00:14:19.542 Αν όμως έχεις κατάθλιψη, 00:14:19.542 --> 00:14:21.647 και νιώθεις καλύτερα όταν στέκεσαι με το κεφάλι κάτω 00:14:21.647 --> 00:14:24.131 επί 20 λεπτά κάθε πρωί, τότε έχει λειτουργήσει, 00:14:24.131 --> 00:14:26.491 επειδή η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια που αφορά το πώς νιώθεις, 00:14:26.491 --> 00:14:28.100 και αν νιώθεις καλύτερα, 00:14:28.100 --> 00:14:30.930 τότε αποτελεσματικά δεν είσαι πια καταθλιπτικός. 00:14:30.930 --> 00:14:32.963 Έγινα λοιπόν πολύ πιο ανοιχτόμυαλος 00:14:32.963 --> 00:14:35.888 προς τον απέραντο κόσμο των εναλλακτικών θεραπειών. NOTE Paragraph 00:14:35.888 --> 00:14:38.272 Και παίρνω γράμματα, εκατοντάδες γράμματα 00:14:38.272 --> 00:14:40.788 από ανθρώπους που μου γράφουν τι λειτούργησε στην περίπτωσή τους. 00:14:40.788 --> 00:14:42.989 Κάποιος με ρωτούσε σήμερα στα παρασκήνια, 00:14:42.989 --> 00:14:44.452 για το διαλογισμό. 00:14:44.452 --> 00:14:46.917 Το πιο αγαπημένο μου από τα γράμματα που έλαβα 00:14:46.917 --> 00:14:48.391 το έγραψε μια γυναίκα 00:14:48.391 --> 00:14:50.598 που έγραφε πως είχε δοκιμάσει ψυχοθεραπεία, 00:14:50.598 --> 00:14:52.985 είχε δοκιμάσει διαλογισμό, είχε δοκιμάσει σχεδόν τα πάντα, 00:14:52.985 --> 00:14:55.822 και είχε βρει τη λύση που ήλπιζε να μοιραστεί με τον κόσμο, 00:14:55.822 --> 00:14:59.634 και η λύση αυτή ήταν να πλέκει μικρά πράγματα. 00:14:59.634 --> 00:15:02.633 (Γέλια) 00:15:02.633 --> 00:15:06.157 Μου έστειλε μερικά. (Γέλια) 00:15:06.157 --> 00:15:09.845 Δεν τα φοράω αυτή τη στιγμή. 00:15:09.845 --> 00:15:12.360 Της πρότεινα ν' αναζητήσει 00:15:12.360 --> 00:15:16.408 την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή στο DSM. NOTE Paragraph 00:15:16.408 --> 00:15:19.536 Όταν όμως άρχισα να ψάχνω τις εναλλακτικές θεραπείες, 00:15:19.536 --> 00:15:22.444 απέκτησα άποψη και για άλλες θεραπείες. 00:15:22.444 --> 00:15:25.347 Παραβρέθηκα σε έναν φυλετικό εξορκισμό στη Σενεγάλη 00:15:25.347 --> 00:15:27.360 που περιελάμβανε κάμποσο αίμα κριαριού 00:15:27.360 --> 00:15:29.422 και δεν πρόκειται να παρουσιάσω με λεπτομέρειες αυτή τη στιγμή, 00:15:29.422 --> 00:15:31.422 όμως μετά από λίγα χρόνια ήμουν στη Ρουάντα 00:15:31.422 --> 00:15:33.180 κι εργαζόμουν σε ένα διαφορετικό πρότζεκτ, 00:15:33.180 --> 00:15:35.976 κι έτυχε να περιγράψω την εμπειρία μου σε κάποιον 00:15:35.976 --> 00:15:37.736 κι εκείνος είπε «Ξέρεις, 00:15:37.736 --> 00:15:39.556 αυτό συμβαίνει στη Δυτική Αφρική, εδώ είμαστε στην Ανατολική Αφρική, 00:15:39.556 --> 00:15:41.390 και οι τελετουργίες μας είναι διαφορετικές σε κάποια σημεία, 00:15:41.390 --> 00:15:43.403 έχουμε όμως κάποιες τελετουργίες που έχουν κάτι 00:15:43.403 --> 00:15:45.390 κοινό με αυτά που περιγράφεις». 00:15:45.390 --> 00:15:47.053 Κι εγώ αναφώνησα «Ω!» κι εκείνος είπε «Ναι, 00:15:47.053 --> 00:15:49.695 αλλά είχαμε πολλά προβλήματα με τους Δυτικούς ιατρούς ψυχικής υγείας, 00:15:49.695 --> 00:15:52.452 και ειδικότερα με αυτούς που ήρθαν μετά τη γενοκτονία». 00:15:52.452 --> 00:15:54.779 «Τι είδους προβλήματα είχατε;» ρώτησα. 00:15:54.779 --> 00:15:56.325 Και μου απάντησε «Να, 00:15:56.325 --> 00:15:58.989 έκαναν κάτι περίεργο. 00:15:58.989 --> 00:16:00.874 Δεν έβγαζαν τους ανθρώπους έξω στον ήλιο, 00:16:00.874 --> 00:16:02.574 εκεί που αρχίζεις να νιώθεις καλύτερα. 00:16:02.574 --> 00:16:05.668 Δεν συμπεριέλαβαν τύμπανα ή μουσική για να κυκλοφορήσει το αίμα των ανθρώπων. 00:16:05.668 --> 00:16:07.510 Δεν έβαλαν όλη την κοινότητα να συμμετέχει. 00:16:07.510 --> 00:16:10.618 Δεν εξωτερίκευσαν την κατάθλιψη ως ένα επεμβατικό πνεύμα. 00:16:10.628 --> 00:16:13.349 Αντ' αυτού, έπαιρναν τους ανθρώπους 00:16:13.349 --> 00:16:15.977 έναν-έναν σε μουντά μικρά δωμάτια 00:16:15.977 --> 00:16:19.550 και τους έβαζαν να μιλούν επί μία ώρα για τα κακά πράγματα που τους είχαν συμβεί». 00:16:19.550 --> 00:16:25.010 (Γέλια) (Χειροκρότημα) 00:16:25.010 --> 00:16:27.372 Είπε «Αναγκαστήκαμε να τους ζητήσουμε να εγκαταλείψουν τη χώρα». 00:16:27.372 --> 00:16:30.429 (Γέλια) NOTE Paragraph 00:16:30.429 --> 00:16:32.873 Στον αντίποδα τώρα, των εναλλακτικών θεραπειών, 00:16:32.873 --> 00:16:34.908 επιτρέψτε μου να σας πω για τον Φράνκ Ρούσακοφ. 00:16:34.908 --> 00:16:37.961 Ο Φράνκ Ρούσακοφ είχε ίσως τη χειρότερη κατάθλιψη 00:16:37.961 --> 00:16:40.876 που είχα δει ποτέ σε άνδρα. 00:16:40.876 --> 00:16:42.869 Ήταν μόνιμα σε κατάθλιψη. 00:16:42.869 --> 00:16:45.010 Ήταν, όταν τον γνώρισα, σε σημείο 00:16:45.010 --> 00:16:48.168 κάθε μήνα να υφίσταται θεραπεία με ηλεκτροσόκ. 00:16:48.168 --> 00:16:50.743 Έπειτα θα ένιωθε αποπροσανατολισμένος για μια εβδομάδα. 00:16:50.743 --> 00:16:52.546 Έπειτα θα ένιωθε καλά για μια εβδομάδα. 00:16:52.546 --> 00:16:54.246 Μετά θα είχε μια εβδομάδα πτώσης. 00:16:54.246 --> 00:16:56.931 Κι έπειτα θα έκανε κι άλλη θεραπεία με ηλεκτροσόκ. 00:16:56.931 --> 00:16:58.346 Όταν τον γνώρισα μου είπε 00:16:58.346 --> 00:17:00.898 «Μου είναι αβάσταχτο να περνώ τις εβδομάδες μου κατ' αυτόν τον τρόπο. 00:17:00.898 --> 00:17:06.226 Δεν μπορώ να συνεχίσω έτσι, και έχω βρει πώς θα το σταματήσω εάν δεν καλυτερέψω». 00:17:06.226 --> 00:17:08.934 «Όμως», συνέχισε, «άκουσα για μια πειραματική θεραπεία 00:17:08.934 --> 00:17:12.487 στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, για μια χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο, 00:17:12.487 --> 00:17:15.754 που λέγεται προσαγωγιοτομή, και νομίζω πως θα τη δοκιμάσω». 00:17:15.754 --> 00:17:17.708 Θυμάμαι που εντυπωσιάστηκα 00:17:17.708 --> 00:17:19.008 με τη σκέψη πως κάποιος 00:17:19.008 --> 00:17:22.229 που είχε αντικειμενικά τόσες πολλές κακές εμπειρίες 00:17:22.229 --> 00:17:24.088 που είχε δοκιμάσει τόσες διαφορετικές θεραπείες 00:17:24.088 --> 00:17:27.210 είχε ακόμη θαμμένη κάπου μέσα του αρκετή αισιοδοξία 00:17:27.210 --> 00:17:29.760 ώστε να δοκιμάσει μία ακόμη. 00:17:29.760 --> 00:17:31.940 Κι έκανε την προσαγωγιοτομή, 00:17:31.940 --> 00:17:33.981 και ήταν εξαιρετικά επιτυχής. 00:17:33.981 --> 00:17:35.474 Είναι φίλος μου τώρα. 00:17:35.474 --> 00:17:38.966 Έχει μια υπέροχη σύζυγο και δύο όμορφα παιδιά. 00:17:38.966 --> 00:17:41.915 Μου έγραψε μια επιστολή τα Χριστούγεννα μετά την επέμβαση, 00:17:41.915 --> 00:17:43.104 και μου είπε, 00:17:43.104 --> 00:17:45.511 «Ο πατέρας μου μού έστειλε δύο δώρα φέτος. 00:17:45.511 --> 00:17:48.113 Μια μηχανοκίνητη θήκη για Σι-Ντι από το Σάρπερ Ίματζ 00:17:48.113 --> 00:17:49.534 που δεν μου χρειαζόταν, 00:17:49.534 --> 00:17:51.631 αλλά ήξερα ότι μου τη χάρισε για να γιορτάσουμε 00:17:51.631 --> 00:17:53.359 το γεγονός πως ζω μόνος μου 00:17:53.359 --> 00:17:55.406 και έχω μια εργασία που αγαπώ. 00:17:55.406 --> 00:17:56.967 Το άλλο δώρο 00:17:56.967 --> 00:17:58.543 ήταν μια φωτογραφία της γιαγιάς μου, 00:17:58.543 --> 00:18:00.795 που αυτοκτόνησε. 00:18:00.795 --> 00:18:03.730 Καθώς την ξετύλιγα, άρχισα να κλαίω, 00:18:03.730 --> 00:18:05.610 και η μητέρα μου ήρθε κοντά μου και με ρώτησε: 00:18:05.610 --> 00:18:08.925 «Κλαις για τους συγγενείς που δεν γνώρισες;» 00:18:08.925 --> 00:18:13.013 Κι εγώ απάντησα «Είχε την ίδια ασθένεια που έχω κι εγώ». 00:18:13.013 --> 00:18:15.594 Κλαίω τώρα καθώς σου γράφω. 00:18:15.594 --> 00:18:19.189 Δεν είμαι λυπημένος, αλλά συγκινούμαι 00:18:19.189 --> 00:18:21.410 νομίζω, επειδή θα μπορούσα να έχω αυτοκτονήσει, 00:18:21.410 --> 00:18:24.862 όμως με κράτησαν στη ζωή οι γονείς μου, όπως και οι γιατροί 00:18:24.862 --> 00:18:26.716 κι έκανα την εγχείριση. 00:18:26.716 --> 00:18:29.531 Είμαι ζωντανός και είμαι ευγνώμων. 00:18:29.531 --> 00:18:31.791 Ζούμε στο σωστό χρόνο, 00:18:31.791 --> 00:18:35.670 ακόμη κι αν δεν νιώθουμε πάντα έτσι». NOTE Paragraph 00:18:35.670 --> 00:18:37.567 Μου έκανε εντύπωση το γεγονός πως η κατάθλιψη 00:18:37.567 --> 00:18:39.292 θεωρείται ευρέως ότι είναι 00:18:39.292 --> 00:18:42.829 μια μοντέρνα, Δυτική ασθένεια της μεσαίας τάξης, 00:18:42.829 --> 00:18:44.981 και πήγα να δω πώς λειτουργεί 00:18:44.981 --> 00:18:46.984 σε μια πληθώρα άλλων πλαισίων, 00:18:46.984 --> 00:18:49.103 και ένα απ' αυτά που με ενδιέφεραν 00:18:49.103 --> 00:18:50.893 ήταν η κατάθλιψη των απόρων. 00:18:50.893 --> 00:18:52.674 Γι' αυτό βγήκα έξω και προσπάθησα να δω 00:18:52.674 --> 00:18:55.254 τι γινόταν για τους φτωχούς ανθρώπους με κατάθλιψη. 00:18:55.254 --> 00:18:57.412 Αυτό που ανακάλυψα είναι πως στους φτωχούς 00:18:57.412 --> 00:18:59.969 στις περισσότερες περιπτώσεις δεν παρέχεται θεραπεία για την κατάθλιψη. 00:18:59.969 --> 00:19:02.888 Η κατάθλιψη είναι το αποτέλεσμα μιας γενετικής ευπάθειας, 00:19:02.888 --> 00:19:06.046 η οποία είναι πιθανώς ομοιόμορφα κατανεμημένη στον πληθυσμό, 00:19:06.046 --> 00:19:07.999 και οι συνθήκες που την προκαλούν, 00:19:07.999 --> 00:19:09.902 τείνουν να συμβαίνουν πιο συχνά 00:19:09.902 --> 00:19:11.777 σε ανθρώπους που είναι φτωχοί. 00:19:11.777 --> 00:19:14.204 Αποδεικνύεται τελικά πως αν ζεις 00:19:14.204 --> 00:19:16.344 μια υπέροχη ζωή αλλά νιώθεις δυστυχισμένος όλη την ώρα, 00:19:16.344 --> 00:19:18.344 σκέφτεσαι, «γιατί νιώθω έτσι; 00:19:18.344 --> 00:19:20.013 Θα πρέπει να έχω κατάθλιψη». 00:19:20.013 --> 00:19:21.936 Και ψάχνεις να τη θεραπεύσεις. 00:19:21.936 --> 00:19:24.029 Αν όμως ζεις μια ζωή απαίσια, 00:19:24.029 --> 00:19:25.896 και αισθάνεσαι δυστυχισμένος συνεχώς, 00:19:25.896 --> 00:19:28.722 αυτά που νιώθεις είναι ανάλογα με τη ζωή σου, 00:19:28.722 --> 00:19:30.446 και δεν σου περνάει από το μυαλό να σκεφτείς, 00:19:30.446 --> 00:19:32.229 «ίσως αυτό που μου συμβαίνει είναι ιάσιμο». 00:19:32.229 --> 00:19:35.365 Έχουμε λοιπόν μια επιδημία κατάθλιψης 00:19:35.365 --> 00:19:38.278 σε αυτή τη χώρα, στους φτωχούς ανθρώπους 00:19:38.278 --> 00:19:40.790 που δεν εντοπίζεται και δεν θεραπεύεται 00:19:40.790 --> 00:19:42.846 και δεν εξετάζεται, 00:19:42.846 --> 00:19:45.046 και είναι μεγάλη τραγωδία. 00:19:45.046 --> 00:19:46.534 Βρήκα μια ακαδημαϊκό 00:19:46.534 --> 00:19:48.351 που έκανε μια έρευνα 00:19:48.351 --> 00:19:50.092 στις φτωχογειτονιές της Ουάσινγκτον 00:19:50.092 --> 00:19:53.089 κι επέλεγε γυναίκες που είχαν έρθει με άλλα προβλήματα υγείας, 00:19:53.089 --> 00:19:54.868 τους διέγνωσε κατάθλιψη, 00:19:54.868 --> 00:19:58.134 κι έπειτα τους παρείχε έξι μήνες πειραματικής θεραπείας. 00:19:58.134 --> 00:20:00.463 Μια απ' αυτές, η Λόλι, ήρθε 00:20:00.463 --> 00:20:02.760 και μας είπε, 00:20:02.760 --> 00:20:06.155 και παρεμπιπτόντως ήταν μια γυναίκα 00:20:06.155 --> 00:20:08.247 που είχε επτά παιδιά. 00:20:08.247 --> 00:20:10.898 Είπε «Είχα μια δουλειά αλλά την παράτησα επειδή 00:20:10.898 --> 00:20:12.958 δεν μπορούσα να βγω από το σπίτι. 00:20:12.958 --> 00:20:15.186 Δεν έχω τίποτα να πω στα παιδιά μου. 00:20:15.186 --> 00:20:17.953 Το πρωί, ανυπομονώ να φύγουν, 00:20:17.953 --> 00:20:20.943 κι έπειτα χώνομαι στο κρεβάτι και τραβάω τα σκεπάσματα πάνω από το κεφάλι μου, 00:20:20.943 --> 00:20:24.390 και η ώρα που γυρίζουν σπίτι, στις τρεις, έρχεται τόσο γρήγορα». 00:20:24.390 --> 00:20:26.630 Μας είπε «Έπαιρνα πολλά αναλγητικά, 00:20:26.630 --> 00:20:29.389 οτιδήποτε μπορούσα να πάρω για να κοιμηθώ περισσότερο. 00:20:29.389 --> 00:20:33.159 Ο άντρας μου μού έλεγε πως είμαι χαζή και άσχημη. 00:20:33.159 --> 00:20:36.664 Μακάρι να μπορούσα να σταματήσω τον πόνο». NOTE Paragraph 00:20:36.664 --> 00:20:39.304 Εντάχθηκε στην πειραματική θεραπεία, 00:20:39.304 --> 00:20:41.612 και όταν της πήρα συνέντευξη μετά από έξι μήνες, 00:20:41.612 --> 00:20:46.019 είχε βρει δουλειά φροντίζοντας παιδιά 00:20:46.019 --> 00:20:49.824 για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, είχε εγκαταλείψει τον προσβλητικό σύζυγο, 00:20:49.824 --> 00:20:51.906 και μου είπε, 00:20:51.906 --> 00:20:54.275 «Τα παιδιά μου είναι πιο ευτυχισμένα τώρα. 00:20:54.275 --> 00:20:56.252 Υπάρχει στο καινούργιο μου σπίτι 00:20:56.252 --> 00:20:58.860 δωμάτιο για τ' αγόρια και δωμάτιο για τα κορίτσια, 00:20:58.860 --> 00:21:01.399 αλλά τη νύχτα, έρχονται όλα στο κρεβάτι μου, 00:21:01.399 --> 00:21:04.011 και κάνουμε μαζί τις εργασίες τους και όλα τ' άλλα. 00:21:04.011 --> 00:21:05.684 Ένα από τα παιδιά, θέλει να γίνει ιεροκήρυκας, 00:21:05.684 --> 00:21:07.384 ένα άλλο θέλει να γίνει πυροσβέστης, 00:21:07.384 --> 00:21:10.350 και ένα από τα κορίτσια είπε πως θέλει να γίνει δικηγόρος. 00:21:10.350 --> 00:21:12.355 Δεν κλαίνε όπως συνήθιζαν, 00:21:12.355 --> 00:21:14.913 και δεν μαλώνουν όπως παλιά. 00:21:14.913 --> 00:21:18.693 Το μόνο που χρειάζομαι τώρα, είναι τα παιδιά μου. 00:21:18.693 --> 00:21:20.605 Τα πράγματα συνεχίζουν ν' αλλάζουν, 00:21:20.605 --> 00:21:25.798 ο τρόπος που ντύνομαι, ο τρόπος που αισθάνομαι και αντιδρώ. 00:21:25.798 --> 00:21:29.485 Μπορώ να βγω έξω, χωρίς να φοβάμαι πια, 00:21:29.485 --> 00:21:32.894 και δεν νομίζω τα κακά αισθήματα να επιστρέψουν, 00:21:32.894 --> 00:21:35.929 κι αν δεν ήταν η Δόκτωρ Μιράντα 00:21:35.929 --> 00:21:39.546 θα ήμουν ακόμη στο σπίτι με τα σκεπάσματα πάνω απ' το κεφάλι μου, 00:21:39.546 --> 00:21:41.895 αν ζούσα ακόμη. 00:21:41.895 --> 00:21:45.627 Ζήτησα από το Θεό, να μου στείλει έναν άγγελο, 00:21:45.627 --> 00:21:49.957 και άκουσε τις προσευχές μου». NOTE Paragraph 00:21:49.959 --> 00:21:53.312 Συγκινήθηκα βαθύτατα από αυτές τις εμπειρίες, 00:21:53.312 --> 00:21:55.851 και αποφάσισα πως ήθελα να γράψω γι' αυτές 00:21:55.851 --> 00:21:58.541 όχι μόνο στο βιβλίο που ετοίμαζα, αλλά και σε ένα άρθρο. 00:21:58.541 --> 00:22:00.862 Μου ανατέθηκε λοιπόν από το περιοδικό Νιού Γιόρκ 00:22:00.862 --> 00:22:02.878 να γράψω για την κατάθλιψη που πλήττει τους άπορους. NOTE Paragraph 00:22:02.878 --> 00:22:04.494 Παρέδωσα την ιστορία μου 00:22:04.494 --> 00:22:07.800 και η συντάκτριά μου με φώναξε και μου είπε: «Δεν μπορούμε να το εκδώσουμε αυτό». NOTE Paragraph 00:22:07.800 --> 00:22:09.550 Κι εγώ ρώτησα «Γιατί όχι;» NOTE Paragraph 00:22:09.550 --> 00:22:11.855 Κι εκείνη απάντησε «είναι πολύ υπερβολικό. 00:22:11.855 --> 00:22:15.633 Αυτοί οι άνθρωποι που κατά κάποιο τρόπο βρίσκονται στην τελευταία βαθμίδα της κοινωνίας 00:22:15.633 --> 00:22:19.969 δέχονται λίγους μήνες θεραπείες και είναι σχεδόν έτοιμοι να διοικήσουν τη Μόργκαν Στάνλεϊ; 00:22:19.969 --> 00:22:21.823 Δεν είναι αρκετά πιστευτό». 00:22:21.823 --> 00:22:24.028 «Δεν έχω ακούσει ποτέ κάτι παρόμοιο», είπε, NOTE Paragraph 00:22:24.028 --> 00:22:26.562 κι εγώ απάντησα πως «Το γεγονός ότι δεν το έχεις ακούσει 00:22:26.562 --> 00:22:29.562 αποτελεί ένδειξη πως πρόκειται για είδηση». 00:22:29.562 --> 00:22:35.696 (Γέλια) (Χειροκρότημα) 00:22:37.317 --> 00:22:39.811 «Κι εσείς είστε ένα ειδησεογραφικό περιοδικό». NOTE Paragraph 00:22:39.811 --> 00:22:43.034 Μετά από αρκετές διαπραγματεύσεις, συμφώνησαν. 00:22:43.034 --> 00:22:46.939 Νομίζω όμως πως πολλά απ' αυτά που είπαν συνδέονται κατά περίεργο τρόπο 00:22:46.944 --> 00:22:49.086 με την αποστροφή που εξακολουθούν να έχουν οι άνθρωποι 00:22:49.086 --> 00:22:50.549 για την ιδέα της θεραπείας, 00:22:50.549 --> 00:22:52.431 την ιδέα πως αν βγαίναμε έξω 00:22:52.431 --> 00:22:55.127 και θεραπεύαμε πολλούς ανθρώπους σε άπορες κοινότητες, 00:22:55.127 --> 00:22:58.665 αυτό θα ήταν εκμετάλλευση επειδή θα τους αλλάζαμε. 00:22:58.667 --> 00:23:02.489 Υπάρχει αυτή η ψευδής ηθική επιταγή που φαίνεται να είναι παντού γύρω μας 00:23:02.489 --> 00:23:04.843 πως η θεραπεία της κατάθλιψης 00:23:04.843 --> 00:23:07.142 τα φάρμακα και όλα τ' άλλα, είναι ένα τέχνασμα 00:23:07.142 --> 00:23:09.314 και δεν είναι φυσικό. 00:23:09.314 --> 00:23:12.163 Αυτό πιστεύω πως είναι πολύ λανθασμένο. 00:23:12.163 --> 00:23:15.695 Θα ήταν φυσικό να πέφτουν τα δόντια των ανθρώπων, 00:23:15.695 --> 00:23:19.025 αλλά δεν εναντιώνεται κανείς στην οδοντόκρεμα, 00:23:19.025 --> 00:23:21.153 τουλάχιστον όχι στους κύκλους μου. NOTE Paragraph 00:23:21.153 --> 00:23:23.655 Έπειτα οι άνθρωποι λένε «Μα δεν είναι η κατάθλιψη 00:23:23.655 --> 00:23:25.840 μέρος αυτού που οι άνθρωποι πρέπει να ζήσουν; 00:23:25.840 --> 00:23:27.581 Δεν εξελιχθήκαμε για να έχουμε κατάθλιψη; 00:23:27.581 --> 00:23:29.488 Δεν είναι μέρος της προσωπικότητάς σου;» 00:23:29.488 --> 00:23:32.234 Σε αυτό θα απαντούσα πως η διάθεση είναι προσαρμοστική. 00:23:32.234 --> 00:23:35.563 Η ικανότητα να νιώθεις λύπη, φόβο, 00:23:35.563 --> 00:23:37.405 χαρά κι ευχαρίστηση 00:23:37.405 --> 00:23:39.208 και όλες τις άλλες διαθέσεις που έχουμε, 00:23:39.208 --> 00:23:41.272 είναι εξαιρετικά πολύτιμη. 00:23:41.272 --> 00:23:44.319 Η βαριά κατάθλιψη είναι κάτι που συμβαίνει 00:23:44.319 --> 00:23:46.331 όταν αυτό το σύστημα χαλάει. 00:23:46.331 --> 00:23:48.048 Είναι δυσπροσάρμοστο. NOTE Paragraph 00:23:48.048 --> 00:23:49.620 Οι άνθρωποι έρχονται και μου λένε, 00:23:49.620 --> 00:23:54.464 «Αν επιμείνω για άλλον ένα χρόνο, νομίζω πως θα μπορέσω να το ξεπεράσω». NOTE Paragraph 00:23:54.464 --> 00:23:56.767 Κι εγώ πάντα τους απαντώ «Μπορεί να το ξεπεράσεις, 00:23:56.767 --> 00:23:59.476 αλλά δεν θα είσαι 37 ποτέ ξανά. 00:23:59.476 --> 00:24:02.026 Η ζωή είναι μικρή κι εσύ σκέφτεσαι 00:24:02.026 --> 00:24:03.982 να παραιτηθείς από έναν ολόκληρο χρόνο. 00:24:03.982 --> 00:24:05.520 Ξανασκέψου το». NOTE Paragraph 00:24:05.520 --> 00:24:08.366 Είναι μια παράξενη φτώχεια της Αγγλικής γλώσσας, 00:24:08.366 --> 00:24:10.474 και σίγουρα πολλών άλλων γλωσσών, 00:24:10.474 --> 00:24:12.692 το ότι χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη, -κατάθλιψη- 00:24:12.692 --> 00:24:14.497 για να περιγράψουμε πώς νιώθει ένα παιδί 00:24:14.497 --> 00:24:16.209 όταν βρέχει την ημέρα των γενεθλίων του, 00:24:16.209 --> 00:24:18.737 και για να περιγράψουμε πώς αισθάνεται κάποιος 00:24:18.737 --> 00:24:21.191 ένα λεπτό πριν αυτοκτονήσει. NOTE Paragraph 00:24:21.191 --> 00:24:24.296 Οι άνθρωποι με ρωτάνε «Είναι επακόλουθο της φυσικής στεναχώριας;» 00:24:24.296 --> 00:24:27.440 Τους απαντώ πως, κατά κάποιο τρόπο, είναι επακόλουθο της φυσικής στεναχώριας. 00:24:27.440 --> 00:24:29.640 Υπάρχει μια κάποια γραμμικότητα, 00:24:29.640 --> 00:24:31.597 αλλά είναι η ίδια γραμμικότητα 00:24:31.597 --> 00:24:33.584 όπως όταν έχεις έναν σιδερένιο φράκτη έξω από το σπίτι σου 00:24:33.584 --> 00:24:35.261 που αποκτά μικρά σημάδια σκουριάς 00:24:35.261 --> 00:24:38.007 τα οποία πρέπει να τρίψεις και να ξαναβάψεις, 00:24:38.007 --> 00:24:40.654 και τι θα συμβεί εάν αφήσεις το σπίτι για 100 χρόνια 00:24:40.654 --> 00:24:44.786 και σκουριάσει σε βαθμό να γίνει ένας σωρός πορτοκαλί σκουριάς. 00:24:44.786 --> 00:24:46.959 Είναι αυτό το πορτοκαλί σημάδι σκουριάς, 00:24:46.959 --> 00:24:48.748 αυτό το πρόβλημα της πορτοκαλί σκόνης, 00:24:48.748 --> 00:24:51.737 το οποίο θέλουμε ν' αντιμετωπίσουμε. NOTE Paragraph 00:24:51.737 --> 00:24:53.977 Έτσι τώρα οι άνθρωποι λένε 00:24:53.977 --> 00:24:56.708 «Παίρνεις αυτά τα χάπια ευτυχίας και νιώθεις ευτυχισμένος;» 00:24:56.708 --> 00:24:58.594 Όχι. 00:24:58.594 --> 00:25:01.416 Όμως, δεν μου προκαλεί θλίψη το ότι πρέπει να φάω μεσημεριανό, 00:25:01.416 --> 00:25:04.252 ούτε ο τηλεφωνητής μου, 00:25:04.252 --> 00:25:07.097 ούτε ένα ντουζ. 00:25:07.097 --> 00:25:12.381 Νομίζω πως νιώθω περισσότερα πράγματα, επειδή μπορώ να βιώσω τη θλίψη χωρίς κενότητα. 00:25:12.381 --> 00:25:16.728 Νιώθω θλίψη για επαγγελματικές απογοητεύσεις, 00:25:16.728 --> 00:25:19.075 για κατεστραμμένες σχέσεις, 00:25:19.075 --> 00:25:21.114 για την υπερθέρμανση του πλανήτη. 00:25:21.114 --> 00:25:23.839 Αυτά είναι τα πράγματα για τα οποία στεναχωριέμαι τώρα. 00:25:23.839 --> 00:25:26.573 Είπα στον εαυτό μου, λοιπόν, ποιο είναι το συμπέρασμα; 00:25:26.573 --> 00:25:29.134 Πώς αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν καλύτερες ζωές 00:25:29.134 --> 00:25:31.688 ακόμη και με βαθύτερη κατάθλιψη, καταφέρνουν ν' αντεπεξέρχονται; 00:25:31.688 --> 00:25:34.485 Ποιος είναι ο μηχανισμός της ανθεκτικότητας; 00:25:34.485 --> 00:25:36.569 Αυτό που κατάλαβα με τον καιρό 00:25:36.569 --> 00:25:39.485 είναι πως οι άνθρωποι που αρνούνται την εμπειρία τους, 00:25:39.485 --> 00:25:43.254 αυτοί που λένε «Ήμουν καταθλιπτικός παλιά αλλά δε θέλω να το σκέφτομαι 00:25:43.254 --> 00:25:46.386 και δεν πρόκειται να το αναλογιστώ και απλά θα συνεχίσω τη ζωή μου», 00:25:46.386 --> 00:25:48.345 είναι αυτοί που ειρωνικά 00:25:48.345 --> 00:25:51.043 είναι οι πιο υποδουλωμένοι σε αυτό που έχουν. 00:25:51.043 --> 00:25:53.607 Η περιφρόνηση ενδυναμώνει την κατάθλιψη. 00:25:53.607 --> 00:25:56.887 Όσο της κρύβεσαι, εκείνη μεγαλώνει. 00:25:56.887 --> 00:25:59.747 Οι άνθρωποι που πάνε καλύτερα 00:25:59.747 --> 00:26:03.968 είναι αυτοί που μπορούν ν' αντέξουν το γεγονός πως έχουν αυτή την πάθηση. 00:26:03.968 --> 00:26:06.438 Αυτοί που μπορούν ν' ανεχτούν την κατάθλιψη 00:26:06.438 --> 00:26:08.220 κι αυτοί που επιτυγχάνουν ανθεκτικότητα. NOTE Paragraph 00:26:08.220 --> 00:26:11.519 Ο Φράνκ Ρούσακοφ μου είπε, «Αν μου ξανασυνέβαιναν όλα από την αρχή, 00:26:11.519 --> 00:26:13.656 μάλλον δεν θα έκανα τις ίδιες επιλογές, 00:26:13.656 --> 00:26:15.620 αλλά με κάποιο παράξενο τρόπο, είμαι ευγνώμων 00:26:15.620 --> 00:26:17.123 για όσα βίωσα. 00:26:17.123 --> 00:26:20.940 Χαίρομαι που πήγα στο νοσοκομείο 40 φορές. 00:26:20.940 --> 00:26:23.543 Μου έμαθε τόσα πολλά για την αγάπη, 00:26:23.543 --> 00:26:26.383 και τη σχέση μου με τους γονείς και τους γιατρούς μου, 00:26:26.383 --> 00:26:30.772 ήταν τόσο πολύτιμη για μένα και πάντα θα είναι». NOTE Paragraph 00:26:30.772 --> 00:26:32.698 Και η Μάγκι Ρόμπινς είπε, 00:26:32.698 --> 00:26:35.687 «Ήμουν εθελόντρια σε μια κλινική για το AIDS, 00:26:35.687 --> 00:26:38.701 και μιλούσα συνεχώς, 00:26:38.701 --> 00:26:40.514 και οι άνθρωποι που συναναστρεφόμουν 00:26:40.514 --> 00:26:42.581 δεν ανταποκρίνονταν και σκέφτηκα πως 00:26:42.581 --> 00:26:46.542 δεν με αντιμετωπίζουν φιλικά, δε με βοηθάνε. 00:26:46.542 --> 00:26:48.184 Κι έπειτα κατάλαβα, 00:26:48.184 --> 00:26:50.311 πως δεν θα κάναν ποτέ περισσότερα 00:26:50.311 --> 00:26:52.698 από το να μου πιάνουν κουβεντούλα για λίγα λεπτά. 00:26:52.698 --> 00:26:54.755 Θα ήταν απλά μια περίπτωση 00:26:54.755 --> 00:26:57.633 που δεν είχα AIDS και δεν πέθαινα, 00:26:57.633 --> 00:27:00.606 αλλά μπορούσα ν' αντέξω το γεγονός πως εκείνοι πέθαιναν 00:27:00.606 --> 00:27:02.393 και πεθαίνουν. 00:27:02.393 --> 00:27:05.996 Οι ανάγκες μας είναι τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά μας. 00:27:05.996 --> 00:27:08.135 Φαίνεται πως έμαθα να δίνω 00:27:08.135 --> 00:27:12.160 όλα όσα χρειάζομαι». NOTE Paragraph 00:27:12.160 --> 00:27:13.851 Η αξιολόγηση της κατάθλιψης κάποιου 00:27:13.851 --> 00:27:16.045 δεν εμποδίζει την υποτροπή, 00:27:16.045 --> 00:27:18.706 μπορεί όμως να κάνει την προοπτική της υποτροπής 00:27:18.706 --> 00:27:22.924 ή ακόμη και την ίδια την υποτροπή, πιο υποφερτή. 00:27:22.924 --> 00:27:24.969 Το θέμα δεν είναι 00:27:24.969 --> 00:27:27.144 η εξεύρεση βαθυστόχαστου νοήματος και η απόφαση 00:27:27.144 --> 00:27:29.171 πως η κατάθλιψή σου είχε νόημα. 00:27:29.171 --> 00:27:31.342 Είναι η αναζήτηση αυτής της σημασίας 00:27:31.342 --> 00:27:33.146 και η συνειδητοποίηση πως όταν ξανάρθει, 00:27:33.146 --> 00:27:34.786 «Θα είναι μια κόλαση 00:27:34.786 --> 00:27:37.487 αλλά θα μου μάθει κάτι». 00:27:37.487 --> 00:27:39.751 Έμαθα μέσω της δικής μου κατάθλιψης 00:27:39.751 --> 00:27:41.764 πόσο μεγάλο μπορεί να είναι ένα αίσθημα, 00:27:41.764 --> 00:27:44.861 πώς μπορεί να γίνει πιο πραγματικό από τα γεγονότα, 00:27:44.861 --> 00:27:47.810 και βρήκα πως η εμπειρία 00:27:47.810 --> 00:27:50.702 μου επέτρεψε να βιώνω τα θετικά συναισθήματα 00:27:50.702 --> 00:27:54.222 με έναν πιο έντονο και πιο εστιασμένο τρόπο. 00:27:54.222 --> 00:27:57.709 Το αντίθετο της κατάθλιψης δεν είναι η ευτυχία, 00:27:57.709 --> 00:27:59.163 αλλά η ζωτικότητα, 00:27:59.163 --> 00:28:01.904 κι αυτές τις μέρες η ζωή μου είναι ενεργή 00:28:01.904 --> 00:28:04.649 ακόμη και τις μέρες που είμαι θλιμμένος. 00:28:04.649 --> 00:28:07.962 Ένιωσα αυτήν την κηδεία στο μυαλό μου, 00:28:07.962 --> 00:28:09.986 κι έκατσα δίπλα στον κολοσσό, 00:28:09.986 --> 00:28:12.233 στην άκρη του κόσμου, 00:28:12.233 --> 00:28:14.322 και ανακάλυψα 00:28:14.322 --> 00:28:16.173 κάτι μέσα μου, 00:28:16.173 --> 00:28:18.306 που πρέπει να ονομάσω ψυχή 00:28:18.306 --> 00:28:22.062 το οποίο δεν είχα ποτέ ερευνήσει μέχρι εκείνη τη μέρα, 20 χρόνια πριν 00:28:22.062 --> 00:28:26.580 όταν η κόλαση ήρθε να μου κάνει απροσδόκητη επίσκεψη. 00:28:26.580 --> 00:28:30.678 Νομίζω πως ενώ μισούσα το να είμαι καταθλιπτικός, 00:28:30.678 --> 00:28:33.012 και δεν θα ήθελα να μου συμβεί ξανά, 00:28:33.012 --> 00:28:35.756 βρήκα τρόπο ν' αγαπώ την κατάθλιψή μου. 00:28:35.756 --> 00:28:37.781 Την αγαπώ επειδή με ανάγκασε 00:28:37.781 --> 00:28:40.550 να βρω και να προσκολληθώ στη χαρά. 00:28:40.550 --> 00:28:44.038 Την αγαπώ επειδή κάθε μέρα αποφασίζω, 00:28:44.038 --> 00:28:45.578 κάποιες φορές χαρούμενα, 00:28:45.578 --> 00:28:48.276 και άλλες ενάντια στη λογική της στιγμής, 00:28:48.276 --> 00:28:50.854 να γραπώνομαι από τους λόγους που έχω να ζω. 00:28:50.854 --> 00:28:54.977 Και αυτή, νομίζω, είναι μια εξαιρετικά προνομιακή έκσταση. NOTE Paragraph 00:28:54.977 --> 00:28:58.960 Ευχαριστώ. NOTE Paragraph 00:28:58.960 --> 00:29:02.096 (Χειροκρότημα)