0:00:03.627,0:00:07.838
«Ένιωσα, μέσα στο μυαλό μου, μια κηδεία

0:00:07.838,0:00:10.240
και μοιρολογήτρες, πέρα -- δώθε

0:00:10.240,0:00:12.900
βαριά να βηματίζουν--[br]βαριά να πατούν

0:00:12.900,0:00:15.836
και τη συνείδηση να κομματιάζουν

0:00:15.836,0:00:17.605
Κι όταν πια όλοι καθήσαν,

0:00:17.605,0:00:19.603
μια λειτουργία, σαν τυμπανοκρουσία

0:00:19.603,0:00:22.315
χτυπούσε και χτυπούσε, [br]ώσπου ένιωσα

0:00:22.315,0:00:25.831
το μυαλό μου να μουδιάζει.

0:00:25.831,0:00:29.937
Κι ύστερα τους άκουσα να σηκώνουν μια κάσα[br]ραγίζοντάς μου την ψυχή

0:00:29.994,0:00:33.053
μ' εκείνες τις ίδιες μολυβένιες μπότες, πάλι,

0:00:33.053,0:00:36.070
κι ύστερα ο χώρος, [br]άρχισε ν' αντηχεί

0:00:36.070,0:00:38.210
σάμπως καμπάνα [br]να 'χαν γίνει οι ουρανοί

0:00:38.210,0:00:40.201
και το είναι, ένα αυτί μονάχα,

0:00:40.201,0:00:43.284
και εγώ, και η σιωπή, [br]μια παράξενη ράτσα

0:00:43.284,0:00:46.493
αφανισμένη κι έρημη, εδώ.

0:00:46.493,0:00:49.670
και τότε έσπασε στη λογική ένα μαδέρι

0:00:49.670,0:00:53.011
κι έπεφτα, έπεφτα όλο και πιο κάτω

0:00:53.011,0:00:55.686
και σ' έναν κόσμο χτυπούσα με την κάθε βουτιά

0:00:55.686,0:01:00.198
και η γνώση τότε τελείωσε».

0:01:00.198,0:01:03.680
Γνωρίζουμε την κατάθλιψη [br]μέσω αλληγοριών.

0:01:03.680,0:01:07.389
Η Έμιλι Ντίκινσον κατάφερε [br]να τη μεταφέρει σε λόγια,

0:01:07.389,0:01:10.130
ο Γκόγια σε μια εικόνα.

0:01:10.130,0:01:12.113
Ο προορισμός της τέχνης[br]είναι κατά το ήμισυ

0:01:12.113,0:01:15.997
η περιγραφή τέτοιων [br]εμβληματικών καταστάσεων.

0:01:15.997,0:01:19.587
Όσο για μένα, πάντα θεωρούσα [br]ανθεκτικό τον εαυτό μου,

0:01:19.587,0:01:21.460
από τους ανθρώπους [br]που θα επιζούσαν

0:01:21.460,0:01:24.614
αν βρίσκονταν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης, [br].

0:01:24.614,0:01:27.497
Το 1991, βίωσα μια σειρά από απώλειες.

0:01:27.497,0:01:29.198
Πέθανε η μητέρα μου,

0:01:29.198,0:01:31.324
μια σχέση που είχα τελείωσε,

0:01:31.324,0:01:33.167
επέστρεψα στις Ηνωμένες Πολιτείες

0:01:33.167,0:01:35.268
μετά από κάποια χρόνια στο εξωτερικό,

0:01:35.268,0:01:38.432
και βγήκα αλώβητος [br]απ' όλες αυτές τις εμπειρίες.

0:01:38.432,0:01:41.539
Αλλά το 1994, [br]τρία χρόνια αργότερα,

0:01:41.539,0:01:45.932
ανακάλυψα πως έχανα το ενδιαφέρον μου [br]σχεδόν για τα πάντα.

0:01:45.932,0:01:47.577
Δεν ήθελα να κάνω τίποτα απ' αυτά

0:01:47.577,0:01:49.959
που ήθελα να κάνω πρωτύτερα,

0:01:49.959,0:01:51.877
και δεν γνώριζα το γιατί.

0:01:51.877,0:01:53.697
Το αντίθετο της κατάθλιψης

0:01:53.697,0:01:56.934
δεν είναι η ευτυχία, αλλά η ζωτικότητα,

0:01:56.934,0:01:58.429
και ήταν η ζωτικότητα

0:01:58.429,0:02:02.082
που έμοιαζε να μ' εγκαταλείπει εκείνη τη στιγμή.

0:02:02.082,0:02:04.237
Όλα όσα είχα να κάνω

0:02:04.237,0:02:06.411
μου έμοιαζαν υπερβολικά κουραστικά.

0:02:06.411,0:02:08.058
Γυρνούσα σπίτι

0:02:08.058,0:02:11.440
κι έβλεπα το κόκκινο λαμπάκι[br]ν' αναβοσβήνει στον τηλεφωνητή μου,

0:02:11.440,0:02:13.585
κι αντί να ενθουσιαστώ που [br]θ' ακούσω τους φίλους μου,

0:02:13.585,0:02:15.133
σκεφτόμουν

0:02:15.133,0:02:18.368
«Τώρα πρέπει να τηλεφωνήσω [br]σε ένα σωρό ανθρώπους».

0:02:18.368,0:02:20.755
Ή αποφάσιζα πως πρέπει να γευματίσω,

0:02:20.755,0:02:23.301
κι έπειτα σκεφτόμουν πως πρέπει [br]να βγάλω το φαγητό

0:02:23.301,0:02:25.340
να το βάλω σ' ένα πιάτο

0:02:25.340,0:02:29.389
να το κόψω, να το μασήσω [br]και να το καταπιώ,

0:02:29.389,0:02:33.090
και αυτή η διαδικασία [br]μου φαινόταν Γολγοθάς.

0:02:33.090,0:02:35.541
Ένα από τα πράγματα [br]που συχνά δεν αναφέρεται

0:02:35.541,0:02:37.443
στις συζητήσεις για την κατάθλιψη

0:02:37.443,0:02:39.801
είναι ότι ξέρεις πως είναι γελοίο.

0:02:39.801,0:02:42.537
Ξέρεις πως είναι γελοίο καθώς το βιώνεις.

0:02:42.537,0:02:44.681
Ξέρεις πως οι περισσότεροι άνθρωποι [br]καταφέρνουν

0:02:44.681,0:02:46.995
ν' ακούσουν τα μηνύματά τους [br]και να φάνε μεσημεριανό

0:02:46.995,0:02:48.907
και να οργανωθούν έτσι ώστε [br]να κάνουν το μπάνιο τους

0:02:48.907,0:02:50.167
και να βγουν απ' την εξώπορτα

0:02:50.167,0:02:51.644
χωρίς να είναι μεγάλη υπόθεση,

0:02:51.644,0:02:54.985
αλλά παρόλα αυτά βρίσκεσαι παγιδευμένος

0:02:54.985,0:02:58.737
και δεν μπορείς να βρεις τρόπο [br]να την παρακάμψεις.

0:02:58.737,0:03:03.236
Έτσι, άρχισα να με βλέπω[br]να κάνω λιγότερα

0:03:03.236,0:03:05.326
να σκέφτομαι λιγότερο

0:03:05.326,0:03:07.694
και να νιώθω λιγότερο.

0:03:07.694,0:03:10.049
Ήταν ένα είδος κενότητας.

0:03:10.049,0:03:12.415
Κι έπειτα με κατέλαβε το άγχος.

0:03:12.415,0:03:14.694
Αν μου λέγατε ότι θα έπρεπε να είμαι

0:03:14.694,0:03:16.283
καταθλιπτικός για τον επόμενο μήνα,

0:03:16.283,0:03:19.507
θ' απαντούσα «αν ξέρω πως[br]θα τελειώσει το Νοέμβριο, μπορώ να το κάνω».

0:03:19.507,0:03:20.623
Αλλά αν μου λέγατε,

0:03:20.623,0:03:23.923
«Πρέπει να έχεις αυξημένο άγχος [br]για τον επόμενο μήνα»,

0:03:23.923,0:03:26.296
θα προτιμούσα να κόψω τις φλέβες μου, [br]παρά να τ' αντέξω.

0:03:26.296,0:03:28.078
Ένιωθα συνεχώς

0:03:28.078,0:03:30.306
όπως νιώθεις όταν περπατάς

0:03:30.306,0:03:31.708
και γλιστράς ή πέφτεις

0:03:31.708,0:03:33.593
και το έδαφος έρχεται κατά πάνω σου,

0:03:33.593,0:03:36.311
αλλά αντί να κρατήσει μισό δευτερόλεπτο,

0:03:36.311,0:03:38.249
διαρκούσε έξι μήνες.

0:03:38.249,0:03:41.281
Είναι η αίσθηση του συνεχούς φόβου

0:03:41.281,0:03:45.057
χωρίς να ξέρεις καν [br]τι είναι αυτό που φοβάσαι.

0:03:45.057,0:03:47.477
Σε αυτό το σημείο ήταν [br]που άρχισα να σκέφτομαι

0:03:47.477,0:03:51.476
πως ήταν απλά πολύ οδυνηρό [br]να είμαι ζωντανός,

0:03:51.476,0:03:54.060
και ο μόνος λόγος [br]για να μην αυτοκτονήσει κανείς

0:03:54.060,0:03:57.191
είναι για να μην πληγώσει [br]άλλους ανθρώπους.

0:03:57.191,0:04:00.184
Τελικά μια μέρα, ξύπνησα

0:04:00.200,0:04:02.208
και σκέφτηκα πως ίσως [br]είχα πάθει εγκεφαλικό,

0:04:02.208,0:04:04.939
επειδή καθόμουν ξαπλωμένος στο κρεβάτι,[br]εντελώς ακίνητος,

0:04:04.939,0:04:06.888
κοιτάζοντας το τηλέφωνο [br]με τη σκέψη πως

0:04:06.888,0:04:10.451
«Κάτι δεν πάει καλά [br]και πρέπει να καλέσω βοήθεια»,

0:04:10.451,0:04:12.186
και δεν μπορούσα να τείνω το χέρι μου

0:04:12.186,0:04:14.648
και να σηκώσω το ακουστικό για να καλέσω.

0:04:14.648,0:04:18.802
Τελικά, μετά από τέσσερις γεμάτες ώρες,[br]που το κοιτούσα ξαπλωμένος,

0:04:18.802,0:04:20.164
το τηλέφωνο χτύπησε,

0:04:20.164,0:04:22.412
και με κάποιο τρόπο κατάφερα να το σηκώσω,

0:04:22.412,0:04:24.212
και ήταν ο πατέρας μου,

0:04:24.212,0:04:27.365
και του είπα «Έχω σοβαρό πρόβλημα.

0:04:27.365,0:04:29.528
Πρέπει κάτι να κάνουμε».

0:04:29.528,0:04:32.856
Την επόμενη μέρα ξεκίνησα [br]με τη φαρμακευτική αγωγή

0:04:32.856,0:04:35.224
και την ψυχοθεραπεία.

0:04:35.224,0:04:37.531
Άρχισα επίσης την αναμέτρηση

0:04:37.531,0:04:39.410
με αυτή τη φρικτή ερώτηση:

0:04:39.410,0:04:41.483
Αν δεν είμαι ο ανθεκτικός άνθρωπος

0:04:41.483,0:04:44.039
που θα μπορούσε να επιβιώσει[br]σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης,

0:04:44.039,0:04:45.679
τότε ποιος είμαι;

0:04:45.679,0:04:47.628
Κι αφού πρέπει να παίρνω φάρμακα,

0:04:47.628,0:04:51.335
αυτά τα φάρμακα με κάνουν [br]να είμαι περισσότερο ο εαυτός μου,

0:04:51.335,0:04:53.754
ή με κάνουν να είμαι κάποιος άλλος;

0:04:53.754,0:04:55.450
Και πώς νιώθω

0:04:55.450,0:04:57.989
αν με κάνουν να είμαι κάποιος άλλος;

0:04:57.989,0:05:01.300
Είχα δύο πλεονεκτήματα καθώς [br]έμπαινα σε αυτή τη μάχη.

0:05:01.300,0:05:04.280
Το πρώτο ήταν πως γνώριζα, [br]πως αντικειμενικά,

0:05:04.280,0:05:05.901
η ζωή μου ήταν καλή,

0:05:05.901,0:05:07.786
και πως αν μπορούσα απλά να γίνω καλά,

0:05:07.786,0:05:09.224
υπήρχε κάτι στην άλλη άκρη

0:05:09.224,0:05:11.010
που άξιζε να ζήσω γι' αυτό.

0:05:11.010,0:05:14.052
Το άλλο πλεονέκτημα [br]ήταν η πρόσβαση σε καλή θεραπεία.

0:05:14.052,0:05:17.816
Αλλά παρόλα αυτά [br]καλυτέρεψα και υποτροπίασα,

0:05:17.816,0:05:20.095
και καλυτέρεψα και υποτροπίασα,

0:05:20.095,0:05:23.139
και καλυτέρεψα και υποτροπίασα,

0:05:23.139,0:05:25.092
ώσπου τελικά κατάλαβα

0:05:25.092,0:05:27.336
πως θα έπρεπε να παίρνω φάρμακα

0:05:27.336,0:05:29.632
και να κάνω ψυχοθεραπεία για πάντα.

0:05:29.632,0:05:32.006
Σκεφτόμουν τότε «μα είναι χημικό το πρόβλημα,

0:05:32.006,0:05:33.770
ή ψυχολογικό;

0:05:33.770,0:05:37.466
Χρειάζεται χημική [br]ή φιλοσοφική θεραπεία;»

0:05:37.466,0:05:39.525
Και δεν μπορούσα να βρω [br]τι από τα δύο ίσχυε.

0:05:39.525,0:05:42.002
Έπειτα κατάλαβα πως στην πραγματικότητα

0:05:42.002,0:05:44.076
δεν είμαστε αρκετά προηγμένοι [br]σε κανέναν από αυτούς τους τομείς

0:05:44.076,0:05:46.013
ώστε να εξηγηθεί πλήρως η κατάσταση.

0:05:46.013,0:05:49.260
Και η χημική και η ψυχολογική θεραπεία

0:05:49.260,0:05:51.062
πρέπει να συμπράξουν,

0:05:51.062,0:05:54.805
καθώς επίσης κατάλαβα [br]πως η κατάθλιψη

0:05:54.805,0:05:57.308
είναι τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας

0:05:57.308,0:05:58.927
που δεν μπορεί να διαχωριστεί

0:05:58.927,0:06:01.413
από τον χαρακτήρα [br]και την προσωπικότητά μας.

0:06:01.413,0:06:03.445
Θέλω να πω πως οι θεραπείες που έχουμε

0:06:03.445,0:06:05.990
για την κατάθλιψη είναι τρομακτικές.

0:06:05.990,0:06:07.817
Δεν είναι πολύ αποτελεσματικές.

0:06:07.817,0:06:09.650
Είναι εξαιρετικά ακριβές.

0:06:09.650,0:06:12.099
Έχουν αναρίθμητες παρενέργειες.

0:06:12.099,0:06:13.888
Είναι σκέτη καταστροφή.

0:06:13.888,0:06:16.766
Είμαι όμως τόσο ευγνώμων [br]που ζω σήμερα

0:06:16.766,0:06:18.576
και όχι 50 χρόνια πριν,

0:06:18.576,0:06:20.087
όταν δεν μπορούσε να γίνει

0:06:20.087,0:06:21.488
σχεδόν τίποτα.

0:06:21.488,0:06:24.069
Ελπίζω πως σε 50 χρόνια,

0:06:24.069,0:06:25.926
οι άνθρωποι θ' ακούνε για τις θεραπείες μου

0:06:25.926,0:06:28.059
και θα σοκάρονται που κάποιοι υπέμειναν

0:06:28.059,0:06:30.885
τόσο πρωτόγονες επιστημονικές πρακτικές.

0:06:30.885,0:06:35.441
Η κατάθλιψη είναι το ελάττωμα της αγάπης.

0:06:35.441,0:06:38.582
Αν ήσασταν παντρεμένοι με κάποιον [br]και σκεφτόσασταν,

0:06:38.582,0:06:42.177
«Αν η γυναίκα μου πεθάνει, θα βρω άλλη»,

0:06:42.177,0:06:45.223
δεν θα ήταν αγάπη έτσι όπως την ξέρουμε.

0:06:45.223,0:06:47.173
Δεν υπάρχει αγάπη

0:06:47.173,0:06:49.817
χωρίς την προσδοκία της απώλειας,

0:06:49.817,0:06:52.401
κι αυτό το φάσμα της απελπισίας

0:06:52.401,0:06:56.130
μπορεί να είναι η κινητήρια δύναμη [br]της οικειότητας.

0:06:56.130,0:06:59.059
Υπάρχουν τρία πράγματα που οι άνθρωποι [br]έχουν την τάση να τα μπερδεύουν:

0:06:59.059,0:07:02.859
την κατάθλιψη, τη θλίψη και τη στεναχώρια.

0:07:02.859,0:07:06.145
Η θλίψη είναι ξεκάθαρα μια αντίδραση.

0:07:06.145,0:07:09.104
Αν βιώσεις μια απώλεια και νιώθεις [br]εξαιρετικά δυστυχισμένος,

0:07:09.104,0:07:10.737
κι έξι μήνες αργότερα

0:07:10.737,0:07:13.959
είσαι ακόμη βαθιά στεναχωρημένος, [br]αλλά λειτουργείς λίγο καλύτερα,

0:07:13.959,0:07:15.687
πρόκειται μάλλον για θλίψη,

0:07:15.687,0:07:19.399
και πιθανότατα θα περάσει από μόνη της στο τέλος, [br]σε κάποιο βαθμό.

0:07:19.428,0:07:22.179
Αν βιώσεις μια καταστροφική απώλεια,

0:07:22.179,0:07:23.393
και νιώθεις απαίσια,

0:07:23.393,0:07:26.390
και έξι μήνες αργότερα [br]ίσα που λειτουργείς,

0:07:26.390,0:07:28.975
πρόκειται μάλλον για κατάθλιψη [br]που ενεργοποιήθηκε

0:07:28.975,0:07:31.449
από τις καταστροφικές συνθήκες.

0:07:31.449,0:07:35.081
Η πορεία μας δίνει πολλές πληροφορίες.

0:07:35.081,0:07:38.439
Οι άνθρωποι νομίζουν πως [br]η κατάθλιψη είναι απλή στεναχώρια.

0:07:38.439,0:07:40.775
Είναι πολλή, μα πάρα πολλή στεναχώρια,

0:07:40.775,0:07:42.439
πολλή μα πάρα πολλή θλίψη

0:07:42.439,0:07:45.368
για πάρα πολύ μικρή αιτία.

0:07:45.368,0:07:48.275
Όταν ξεκίνησα να προσπαθώ να κατανοήσω την κατάθλιψη

0:07:48.285,0:07:50.950
και να πάρω συνεντεύξεις [br]από άτομα που την είχαν βιώσει,

0:07:50.950,0:07:53.981
βρήκα πως υπήρχαν άνθρωποι που φαινόταν

0:07:53.981,0:07:55.686
επιφανειακά να έχουν αυτό που έμοιαζε

0:07:55.686,0:07:57.748
να είναι μια σχετικά ήπια κατάθλιψη

0:07:57.748,0:08:01.195
από την οποία, ωστόσο, [br]είχαν ακινητοποιηθεί ολοκληρωτικά.

0:08:01.195,0:08:03.053
Υπήρχαν άλλοι άνθρωποι που είχαν [br]αυτό που έμοιαζε

0:08:03.053,0:08:04.365
όπως το εξηγούσαν οι ίδιοι,

0:08:04.365,0:08:06.616
με τρομερά σοβαρή κατάθλιψη

0:08:06.616,0:08:09.431
οι οποίοι παρόλα αυτά [br]ζούσαν καλά στα διαστήματα

0:08:09.431,0:08:11.586
μεταξύ των καταθλιπτικών επεισοδίων.

0:08:11.586,0:08:14.271
Ξεκίνησα να βρω τι είναι αυτό

0:08:14.271,0:08:15.874
που κάνει κάποιους ανθρώπους

0:08:15.874,0:08:18.127
να είναι πιο ανθεκτικοί από κάποιους άλλους.

0:08:18.127,0:08:19.686
Ποιοι είναι εκείνοι οι μηχανισμοί

0:08:19.686,0:08:21.530
που επιτρέπουν στους ανθρώπους [br]να επιβιώνουν;

0:08:21.530,0:08:24.699
Βγήκα έξω και πήρα συνεντεύξεις από πολλούς

0:08:24.699,0:08:26.874
που έπασχαν από κατάθλιψη.

0:08:26.874,0:08:28.825
Ένας από τους πρώτους που ρώτησα

0:08:28.825,0:08:30.706
περιέγραψε την κατάθλιψη

0:08:30.706,0:08:33.967
σαν έναν πιο αργό τρόπο [br]να είσαι πεθαμένος,

0:08:33.967,0:08:36.091
κι ήταν καλό για μένα [br]που το άκουσα αυτό από νωρίς

0:08:36.091,0:08:37.457
επειδή μου υπενθύμιζε

0:08:37.457,0:08:39.456
πως ο αργός τρόπος [br]για να είσαι πεθαμένος

0:08:39.456,0:08:41.491
μπορεί να οδηγήσει [br]σε πραγματική απονέκρωση

0:08:41.491,0:08:43.495
που είναι πολύ σοβαρή.

0:08:43.495,0:08:46.154
Είναι η συχνότερη αναπηρία παγκοσμίως

0:08:46.154,0:08:49.184
και οι άνθρωποι πεθαίνουν [br]καθημερινά απ' αυτήν.

0:08:49.184,0:08:50.953
Μια απ' αυτούς στους οποίους μίλησα

0:08:50.953,0:08:52.927
όταν προσπαθούσα να καταλάβω

0:08:52.927,0:08:54.595
ήταν αγαπημένη φίλη

0:08:54.595,0:08:56.613
την οποία γνώριζα επί πολλά χρόνια,

0:08:56.613,0:08:59.155
και είχε περάσει ένα ψυχωσικό επεισόδιο

0:08:59.155,0:09:01.059
όταν ήταν πρωτοετής στο πανεπιστήμιο,

0:09:01.059,0:09:04.115
και έπειτα κατρακύλησε σε μια φοβερή κατάθλιψη.

0:09:04.115,0:09:05.541
Έπασχε από διπολική διαταραχή,

0:09:05.541,0:09:08.184
ή μανιοκατάθλιψη όπως ήταν τότε γνωστή.

0:09:08.184,0:09:11.858
Πήγαινε πολύ καλά για πολλά χρόνια,[br]με αγωγή λιθίου

0:09:11.858,0:09:14.701
και όταν τελικά το σταμάτησε

0:09:14.701,0:09:17.106
για να δει πώς θα ήταν χωρίς αυτό,

0:09:17.106,0:09:19.081
έπαθε άλλο ένα ψυχωσικό επεισόδιο,

0:09:19.081,0:09:21.419
και κατρακύλησε στη χειρότερη κατάθλιψη

0:09:21.419,0:09:23.291
που είχα δει ποτέ,

0:09:23.291,0:09:26.306
κατά τη διάρκεια της οποίας έμενε [br]στο διαμέρισμα των γονιών της,

0:09:26.306,0:09:29.643
λίγο-πολύ κατατονική, στην ουσία χωρίς να κινείται,

0:09:29.643,0:09:31.865
για πολλές ημέρες.

0:09:31.865,0:09:35.082
Όταν της πήρα συνέντευξη γι' αυτή την εμπειρία, [br]λίγα χρόνια αργότερα

0:09:35.082,0:09:38.413
--είναι ποιήτρια και ψυχοθεραπεύτρια,[br]ονομάζεται Μάγκι Ρόμπινς--

0:09:38.413,0:09:41.646
όταν της πήρα συνέντευξη, είπε πως

0:09:41.646,0:09:45.030
«Τραγουδούσα το 'Πού να Πήγαν τα Λουλούδια'

0:09:45.030,0:09:48.240
ξανά και ξανά για ν' απασχολώ το μυαλό μου.

0:09:48.240,0:09:51.375
Τραγουδούσα για να εμποδίσω[br]αυτά που έλεγε το μυαλό μου,

0:09:51.375,0:09:55.865
δηλαδή "Είσαι ένα τίποτα. Δεν έχεις αξία.

0:09:55.865,0:09:58.691
Δεν σου αξίζει καν να ζεις".

0:09:58.691,0:10:00.869
Τότε ήταν που άρχισα να σκέφτομαι

0:10:00.869,0:10:03.082
την αυτοκτονία».

0:10:03.082,0:10:07.130
Με την κατάθλιψη, [br]δε νιώθεις να φοράς κανένα γκρίζο πέπλο,

0:10:07.130,0:10:10.987
δε βλέπεις τον κόσμο μέσα από την αχλή της κακής διάθεσης.

0:10:11.001,0:10:13.721
Νομίζεις πως το πέπλο [br]έχει τραβηχτεί από μπροστά σου

0:10:13.721,0:10:15.643
το πέπλο της ευτυχίας,

0:10:15.643,0:10:18.067
και τώρα βλέπεις πραγματικά.

0:10:18.067,0:10:21.031
Είναι ευκολότερο να βοηθήσεις τους σχιζοφρενείς[br]που αντιλαμβάνονται

0:10:21.031,0:10:24.722
πως υπάρχει κάτι ξένο μέσα τους[br]που χρειάζεται να εξορκιστεί,

0:10:25.029,0:10:27.193
αλλά με τους καταθλιπτικούς είναι δύσκολο,

0:10:27.193,0:10:31.040
επειδή πιστεύουμε [br]πως βλέπουμε την αλήθεια.

0:10:31.040,0:10:33.987
Αλλά η αλήθεια ψεύδεται.

0:10:33.987,0:10:35.985
Απέκτησα εμμονή με αυτή τη φράση:

0:10:35.985,0:10:38.360
«Αλλά η αλήθεια ψεύδεται».

0:10:38.360,0:10:40.813
Ανακάλυψα, καθώς μιλούσα με καταθλιπτικούς,

0:10:40.813,0:10:43.495
πως έχουν πολλές παραληρητικές αντιλήψεις.

0:10:43.495,0:10:45.162
Οι άνθρωποι λένε [br]«Κανείς δεν μ' αγαπάει».

0:10:45.162,0:10:46.813
Και τους απαντάς «Σ' αγαπώ εγώ,

0:10:46.813,0:10:49.335
και η γυναίκα σου και η μητέρα σου [br]σ' αγαπούν».

0:10:49.335,0:10:52.923
Μπορείς να το απαντήσεις εύκολα αυτό,[br]τουλάχιστον στους περισσότερους ανθρώπους

0:10:52.923,0:10:55.190
Αλλά οι καταθλιπτικοί λένε επίσης

0:10:55.190,0:10:59.168
«Ό,τι και να κάνω,[br]όλοι θα πεθάνουμε στο τέλος».

0:10:59.168,0:11:03.024
Ή λένε «Δεν μπορεί να υπάρξει αληθινή επικοινωνία[br]μεταξύ δύο ανθρώπων.

0:11:03.024,0:11:05.600
Καθένας είναι παγιδευμένος στο δικό του κορμί».

0:11:05.600,0:11:07.449
Σε αυτό πρέπει ν' απαντήσεις,

0:11:07.449,0:11:08.770
«Είναι αλήθεια,

0:11:08.770,0:11:10.588
αλλά νομίζω πως πρέπει να εστιάσουμε τώρα

0:11:10.588,0:11:12.484
στο τι θα φάμε για πρωινό».

0:11:12.484,0:11:14.669
(Γέλια)

0:11:14.669,0:11:16.338
Πολλές φορές,

0:11:16.338,0:11:19.234
αυτό που εκφράζουν δεν είναι αρρώστια, [br]αλλά διορατικότητα,

0:11:19.234,0:11:21.891
και κάποιος φτάνει να σκεφτεί [br]πως αυτό που είναι πραγματικά εξαιρετικό

0:11:21.891,0:11:24.825
είναι πως οι περισσότεροι γνωρίζουμε[br]αυτές τις υπαρξιακές ερωτήσεις

0:11:24.825,0:11:27.115
αλλά δεν μας αποσπούν τόσο πολύ.

0:11:27.115,0:11:29.274
Υπάρχει μια μελέτη που μου άρεσε ιδιαίτερα

0:11:29.274,0:11:30.954
στην οποία ζητήθηκε από μια ομάδα καταθλιπτικών

0:11:30.954,0:11:32.855
και μια ομάδα μη-καταθλιπτικών ανθρώπων

0:11:32.855,0:11:35.478
να παίξουν ένα βιντεοπαιχνίδι για μια ώρα

0:11:35.478,0:11:37.291
και στο τέλος της ώρας αυτής,

0:11:37.291,0:11:40.722
τους ρώτησαν πόσα μικρά τερατάκια[br]πίστευαν πως είχαν σκοτώσει.

0:11:40.806,0:11:43.018
Η καταθλιπτική ομάδα ήταν συνήθως ακριβής

0:11:43.018,0:11:45.076
με απόκλιση 10% περίπου,

0:11:45.076,0:11:46.547
και οι μη-καταθλιπτικοί

0:11:46.547,0:11:50.092
μάντεψαν από 15 έως 20 φορές περισσότερα

0:11:50.092,0:11:51.834
μικρά τερατάκια - (Γέλια) -

0:11:51.834,0:11:55.945
απ' όσα είχαν αντικειμενικά σκοτώσει.

0:11:55.945,0:11:59.011
Όταν αποφάσισα να γράψω για την κατάθλιψή μου,[br]πολλοί είπαν πως

0:11:59.011,0:12:00.780
θα πρέπει να είναι πολύ δύσκολο

0:12:00.780,0:12:03.904
να εκδηλωθώ, [br]ν' αφήσω τους ανθρώπους να με μάθουν.

0:12:03.904,0:12:06.104
Με ρωτούσαν: «Σου μιλούν οι άνθρωποι διαφορετικά;»

0:12:06.104,0:12:08.176
Και τους απαντούσα: [br]«Ναι, μου μιλούν διαφορετικά.

0:12:08.176,0:12:10.090
Μου μιλούν διαφορετικά στο βαθμό

0:12:10.090,0:12:12.880
που αρχίζουν να μου λένε [br]για την εμπειρία τους,

0:12:12.880,0:12:14.715
ή την εμπειρία της αδερφής τους,

0:12:14.715,0:12:16.489
ή την εμπειρία του φίλου τους».

0:12:16.489,0:12:18.781
Τα πράγματα είναι διαφορετικά [br]επειδή τώρα ξέρω

0:12:18.781,0:12:21.462
πως η κατάθλιψη [br]είναι το οικογενειακό μυστικό

0:12:21.462,0:12:23.539
που όλοι έχουν.

0:12:23.539,0:12:27.167
Πήγα πριν από μερικά χρόνια [br]σε μια διάσκεψη,

0:12:27.167,0:12:29.820
και την Παρασκευή της τριήμερης διάσκεψης,

0:12:29.820,0:12:32.711
μια από τους συμμετέχοντες [br]με πήρε παράμερα και μου είπε

0:12:32.711,0:12:36.116
«Πάσχω από κατάθλιψη

0:12:36.116,0:12:38.885
ντρέπομαι λίγο γι' αυτό,

0:12:38.885,0:12:40.988
αλλά παίρνω αυτή την αγωγή,

0:12:40.988,0:12:43.936
και ήθελα να σε ρωτήσω [br]πώς σου φαίνεται;»

0:12:43.936,0:12:46.770
Έβαλα τα δυνατά μου να τη συμβουλέψω [br]όσο καλύτερα μπορούσα.

0:12:46.770,0:12:48.490
Κι έπειτα μου είπε, «Ξέρεις,

0:12:48.490,0:12:51.281
ο άνδρας μου δεν θα το καταλάβαινε ποτέ αυτό.

0:12:51.281,0:12:53.854
Είναι το είδος του ανθρώπου[br]που θα του ήταν ακατανόητο,

0:12:53.854,0:12:56.721
γι' αυτό κι εγώ, ξέρεις, ας μείνει μεταξύ μας».

0:12:56.721,0:12:58.507
Κι εγώ είπα «Εντάξει».

0:12:58.507,0:13:00.616
Την Κυριακή της ίδιας διάσκεψης,

0:13:00.616,0:13:03.660
ο σύζυγός της με πήρε παράμερα,

0:13:03.660,0:13:07.754
και μου είπε «Η γυναίκα μου δε θα με έβρισκε [br]και πολύ καλή περίπτωση αν το ήξερε,

0:13:07.789,0:13:10.255
αλλά αντιμετωπίζω αυτήν την κατάθλιψη

0:13:10.255,0:13:11.609
και παίρνω φαρμακευτική αγωγή,

0:13:11.609,0:13:14.114
κι αναρωτιέμαι πώς σου φαίνεται;»

0:13:14.147,0:13:17.752
Έκρυβαν τα ίδια φάρμακα σε δύο διαφορετικές μεριές

0:13:17.752,0:13:20.397
του ίδιου υπνοδωματίου.

0:13:20.397,0:13:24.088
Του είπα πως νομίζω[br]ότι η ποιότητα της επικοινωνίας στο γάμο τους

0:13:24.102,0:13:26.116
μπορεί να προκαλεί [br]κάποια από τα προβλήματά τους.

0:13:26.116,0:13:30.307
(Γέλια)

0:13:30.307,0:13:31.962
Μου έκανε εντύπωση όμως

0:13:31.962,0:13:33.768
ο επαχθής χαρακτήρας

0:13:33.768,0:13:36.141
αυτής της αμοιβαίας μυστικότητας.

0:13:36.141,0:13:38.026
Η κατάθλιψη είναι τόσο κουραστική.

0:13:38.026,0:13:39.794
Καταναλώνει τόσο χρόνο και ενέργεια,

0:13:39.794,0:13:42.274
που το να το κρατάς μυστικό,

0:13:42.298,0:13:45.029
κάνει την κατάθλιψη ακόμα χειρότερη.

0:13:45.029,0:13:46.762
Έπειτα άρχισα να σκέπτομαι όλους τους τρόπους

0:13:46.762,0:13:48.728
με τους οποίους οι άνθρωποι [br]κάνουν καλύτερους τους εαυτούς τους.

0:13:48.728,0:13:51.167
Ξεκίνησα ως συντηρητικός της ιατρικής.

0:13:51.167,0:13:53.539
Πίστευα πως υπήρχαν λίγων ειδών θεραπείες[br]που λειτουργούσαν,

0:13:53.539,0:13:55.348
Ήταν ξεκάθαρο τι υπήρχε -

0:13:55.348,0:13:56.992
υπήρχαν τα φάρμακα,

0:13:56.992,0:13:58.468
κάποιες ψυχοθεραπείες,

0:13:58.468,0:14:00.913
ενδεχομένως και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία,

0:14:00.913,0:14:03.588
και όλα τα άλλα ήταν ανοησίες.

0:14:03.588,0:14:05.420
Τότε όμως ανακάλυψα κάτι.

0:14:05.420,0:14:07.172
Εάν έχεις καρκίνο στον εγκέφαλο,

0:14:07.172,0:14:11.564
και νιώθεις καλύτερα όταν στέκεσαι με το κεφάλι κάτω[br]επί 20 λεπτά κάθε πρωί,

0:14:11.639,0:14:13.153
μπορεί να νιώθεις καλύτερα,

0:14:13.153,0:14:14.741
αλλά συνεχίζεις να έχεις καρκίνο στον εγκέφαλο,

0:14:14.741,0:14:17.030
και μάλλον θα πεθάνεις απ' αυτό.

0:14:17.030,0:14:19.542
Αν όμως έχεις κατάθλιψη,

0:14:19.542,0:14:21.647
και νιώθεις καλύτερα όταν στέκεσαι με το κεφάλι κάτω

0:14:21.647,0:14:24.131
επί 20 λεπτά κάθε πρωί, [br]τότε έχει λειτουργήσει,

0:14:24.131,0:14:26.491
επειδή η κατάθλιψη είναι μια ασθένεια [br]που αφορά το πώς νιώθεις,

0:14:26.491,0:14:28.100
και αν νιώθεις καλύτερα,

0:14:28.100,0:14:30.930
τότε αποτελεσματικά [br]δεν είσαι πια καταθλιπτικός.

0:14:30.930,0:14:32.963
Έγινα λοιπόν πολύ πιο ανοιχτόμυαλος

0:14:32.963,0:14:35.888
προς τον απέραντο κόσμο [br]των εναλλακτικών θεραπειών.

0:14:35.888,0:14:38.272
Και παίρνω γράμματα, [br]εκατοντάδες γράμματα

0:14:38.272,0:14:40.788
από ανθρώπους που μου γράφουν[br]τι λειτούργησε στην περίπτωσή τους.

0:14:40.788,0:14:42.989
Κάποιος με ρωτούσε σήμερα στα παρασκήνια,

0:14:42.989,0:14:44.452
για το διαλογισμό.

0:14:44.452,0:14:46.917
Το πιο αγαπημένο μου από τα γράμματα που έλαβα

0:14:46.917,0:14:48.391
το έγραψε μια γυναίκα

0:14:48.391,0:14:50.598
που έγραφε πως είχε δοκιμάσει ψυχοθεραπεία,

0:14:50.598,0:14:52.985
είχε δοκιμάσει διαλογισμό,[br]είχε δοκιμάσει σχεδόν τα πάντα,

0:14:52.985,0:14:55.822
και είχε βρει τη λύση[br]που ήλπιζε να μοιραστεί με τον κόσμο,

0:14:55.822,0:14:59.634
και η λύση αυτή ήταν [br]να πλέκει μικρά πράγματα.

0:14:59.634,0:15:02.633
(Γέλια)

0:15:02.633,0:15:06.157
Μου έστειλε μερικά. (Γέλια)

0:15:06.157,0:15:09.845
Δεν τα φοράω αυτή τη στιγμή.

0:15:09.845,0:15:12.360
Της πρότεινα ν' αναζητήσει

0:15:12.360,0:15:16.408
την ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή στο DSM.

0:15:16.408,0:15:19.536
Όταν όμως άρχισα να ψάχνω[br]τις εναλλακτικές θεραπείες,

0:15:19.536,0:15:22.444
απέκτησα άποψη και για άλλες θεραπείες.

0:15:22.444,0:15:25.347
Παραβρέθηκα σε έναν φυλετικό εξορκισμό [br]στη Σενεγάλη

0:15:25.347,0:15:27.360
που περιελάμβανε κάμποσο αίμα κριαριού

0:15:27.360,0:15:29.422
και δεν πρόκειται να παρουσιάσω [br]με λεπτομέρειες αυτή τη στιγμή,

0:15:29.422,0:15:31.422
όμως μετά από λίγα χρόνια [br]ήμουν στη Ρουάντα

0:15:31.422,0:15:33.180
κι εργαζόμουν σε ένα διαφορετικό πρότζεκτ,

0:15:33.180,0:15:35.976
κι έτυχε να περιγράψω την εμπειρία μου[br]σε κάποιον

0:15:35.976,0:15:37.736
κι εκείνος είπε «Ξέρεις,

0:15:37.736,0:15:39.556
αυτό συμβαίνει στη Δυτική Αφρική,[br]εδώ είμαστε στην Ανατολική Αφρική,

0:15:39.556,0:15:41.390
και οι τελετουργίες μας είναι διαφορετικές [br]σε κάποια σημεία,

0:15:41.390,0:15:43.403
έχουμε όμως κάποιες τελετουργίες [br]που έχουν κάτι

0:15:43.403,0:15:45.390
κοινό με αυτά που περιγράφεις».

0:15:45.390,0:15:47.053
Κι εγώ αναφώνησα «Ω!» κι εκείνος είπε «Ναι,

0:15:47.053,0:15:49.695
αλλά είχαμε πολλά προβλήματα[br]με τους Δυτικούς ιατρούς ψυχικής υγείας,

0:15:49.695,0:15:52.452
και ειδικότερα με αυτούς που ήρθαν [br]μετά τη γενοκτονία».

0:15:52.452,0:15:54.779
«Τι είδους προβλήματα είχατε;» ρώτησα.

0:15:54.779,0:15:56.325
Και μου απάντησε «Να,

0:15:56.325,0:15:58.989
έκαναν κάτι περίεργο.

0:15:58.989,0:16:00.874
Δεν έβγαζαν τους ανθρώπους έξω στον ήλιο,

0:16:00.874,0:16:02.574
εκεί που αρχίζεις να νιώθεις καλύτερα.

0:16:02.574,0:16:05.668
Δεν συμπεριέλαβαν τύμπανα ή μουσική[br]για να κυκλοφορήσει το αίμα των ανθρώπων.

0:16:05.668,0:16:07.510
Δεν έβαλαν όλη την κοινότητα να συμμετέχει.

0:16:07.510,0:16:10.618
Δεν εξωτερίκευσαν την κατάθλιψη[br]ως ένα επεμβατικό πνεύμα.

0:16:10.628,0:16:13.349
Αντ' αυτού, έπαιρναν τους ανθρώπους

0:16:13.349,0:16:15.977
έναν-έναν σε μουντά μικρά δωμάτια

0:16:15.977,0:16:19.550
και τους έβαζαν να μιλούν επί μία ώρα[br]για τα κακά πράγματα που τους είχαν συμβεί».

0:16:19.550,0:16:25.010
(Γέλια)[br](Χειροκρότημα)

0:16:25.010,0:16:27.372
Είπε «Αναγκαστήκαμε να τους ζητήσουμε [br]να εγκαταλείψουν τη χώρα».

0:16:27.372,0:16:30.429
(Γέλια)

0:16:30.429,0:16:32.873
Στον αντίποδα τώρα, των εναλλακτικών θεραπειών,

0:16:32.873,0:16:34.908
επιτρέψτε μου να σας πω για τον Φράνκ Ρούσακοφ.

0:16:34.908,0:16:37.961
Ο Φράνκ Ρούσακοφ είχε ίσως [br]τη χειρότερη κατάθλιψη

0:16:37.961,0:16:40.876
που είχα δει ποτέ σε άνδρα.

0:16:40.876,0:16:42.869
Ήταν μόνιμα σε κατάθλιψη.

0:16:42.869,0:16:45.010
Ήταν, όταν τον γνώρισα, σε σημείο

0:16:45.010,0:16:48.168
κάθε μήνα να υφίσταται θεραπεία με ηλεκτροσόκ.

0:16:48.168,0:16:50.743
Έπειτα θα ένιωθε αποπροσανατολισμένος[br]για μια εβδομάδα.

0:16:50.743,0:16:52.546
Έπειτα θα ένιωθε καλά [br]για μια εβδομάδα.

0:16:52.546,0:16:54.246
Μετά θα είχε μια εβδομάδα πτώσης.

0:16:54.246,0:16:56.931
Κι έπειτα θα έκανε κι άλλη[br]θεραπεία με ηλεκτροσόκ.

0:16:56.931,0:16:58.346
Όταν τον γνώρισα μου είπε

0:16:58.346,0:17:00.898
«Μου είναι αβάσταχτο να περνώ τις εβδομάδες μου[br]κατ' αυτόν τον τρόπο.

0:17:00.898,0:17:06.226
Δεν μπορώ να συνεχίσω έτσι,[br]και έχω βρει πώς θα το σταματήσω[br]εάν δεν καλυτερέψω».

0:17:06.226,0:17:08.934
«Όμως», συνέχισε, «άκουσα για μια πειραματική θεραπεία

0:17:08.934,0:17:12.487
στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, [br]για μια χειρουργική επέμβαση στον εγκέφαλο,

0:17:12.487,0:17:15.754
που λέγεται προσαγωγιοτομή, [br]και νομίζω πως θα τη δοκιμάσω».

0:17:15.754,0:17:17.708
Θυμάμαι που εντυπωσιάστηκα

0:17:17.708,0:17:19.008
με τη σκέψη πως κάποιος

0:17:19.008,0:17:22.229
που είχε αντικειμενικά τόσες πολλές [br]κακές εμπειρίες

0:17:22.229,0:17:24.088
που είχε δοκιμάσει τόσες [br]διαφορετικές θεραπείες

0:17:24.088,0:17:27.210
είχε ακόμη θαμμένη κάπου μέσα του [br]αρκετή αισιοδοξία

0:17:27.210,0:17:29.760
ώστε να δοκιμάσει μία ακόμη.

0:17:29.760,0:17:31.940
Κι έκανε την προσαγωγιοτομή,

0:17:31.940,0:17:33.981
και ήταν εξαιρετικά επιτυχής.

0:17:33.981,0:17:35.474
Είναι φίλος μου τώρα.

0:17:35.474,0:17:38.966
Έχει μια υπέροχη σύζυγο [br]και δύο όμορφα παιδιά.

0:17:38.966,0:17:41.915
Μου έγραψε μια επιστολή τα Χριστούγεννα[br]μετά την επέμβαση,

0:17:41.915,0:17:43.104
και μου είπε,

0:17:43.104,0:17:45.511
«Ο πατέρας μου μού έστειλε δύο δώρα φέτος.

0:17:45.511,0:17:48.113
Μια μηχανοκίνητη θήκη για Σι-Ντι [br]από το Σάρπερ Ίματζ

0:17:48.113,0:17:49.534
που δεν μου χρειαζόταν,

0:17:49.534,0:17:51.631
αλλά ήξερα ότι μου τη χάρισε [br]για να γιορτάσουμε

0:17:51.631,0:17:53.359
το γεγονός πως ζω μόνος μου

0:17:53.359,0:17:55.406
και έχω μια εργασία που αγαπώ.

0:17:55.406,0:17:56.967
Το άλλο δώρο

0:17:56.967,0:17:58.543
ήταν μια φωτογραφία της γιαγιάς μου,

0:17:58.543,0:18:00.795
που αυτοκτόνησε.

0:18:00.795,0:18:03.730
Καθώς την ξετύλιγα, άρχισα να κλαίω,

0:18:03.730,0:18:05.610
και η μητέρα μου ήρθε κοντά μου[br]και με ρώτησε:

0:18:05.610,0:18:08.925
«Κλαις για τους συγγενείς που δεν γνώρισες;»

0:18:08.925,0:18:13.013
Κι εγώ απάντησα «Είχε την ίδια ασθένεια [br]που έχω κι εγώ».

0:18:13.013,0:18:15.594
Κλαίω τώρα καθώς σου γράφω.

0:18:15.594,0:18:19.189
Δεν είμαι λυπημένος, [br]αλλά συγκινούμαι

0:18:19.189,0:18:21.410
νομίζω, επειδή θα μπορούσα να έχω αυτοκτονήσει,

0:18:21.410,0:18:24.862
όμως με κράτησαν στη ζωή οι γονείς μου,[br]όπως και οι γιατροί

0:18:24.862,0:18:26.716
κι έκανα την εγχείριση.

0:18:26.716,0:18:29.531
Είμαι ζωντανός και είμαι ευγνώμων.

0:18:29.531,0:18:31.791
Ζούμε στο σωστό χρόνο,

0:18:31.791,0:18:35.670
ακόμη κι αν δεν νιώθουμε πάντα έτσι».

0:18:35.670,0:18:37.567
Μου έκανε εντύπωση το γεγονός [br]πως η κατάθλιψη

0:18:37.567,0:18:39.292
θεωρείται ευρέως ότι είναι

0:18:39.292,0:18:42.829
μια μοντέρνα, Δυτική ασθένεια της μεσαίας τάξης,

0:18:42.829,0:18:44.981
και πήγα να δω πώς λειτουργεί

0:18:44.981,0:18:46.984
σε μια πληθώρα άλλων πλαισίων,

0:18:46.984,0:18:49.103
και ένα απ' αυτά που με ενδιέφεραν

0:18:49.103,0:18:50.893
ήταν η κατάθλιψη των απόρων.

0:18:50.893,0:18:52.674
Γι' αυτό βγήκα έξω [br]και προσπάθησα να δω

0:18:52.674,0:18:55.254
τι γινόταν για τους φτωχούς [br]ανθρώπους με κατάθλιψη.

0:18:55.254,0:18:57.412
Αυτό που ανακάλυψα [br]είναι πως στους φτωχούς

0:18:57.412,0:18:59.969
στις περισσότερες περιπτώσεις[br]δεν παρέχεται θεραπεία για την κατάθλιψη.

0:18:59.969,0:19:02.888
Η κατάθλιψη είναι το αποτέλεσμα [br]μιας γενετικής ευπάθειας,

0:19:02.888,0:19:06.046
η οποία είναι πιθανώς ομοιόμορφα[br]κατανεμημένη στον πληθυσμό,

0:19:06.046,0:19:07.999
και οι συνθήκες που την προκαλούν,

0:19:07.999,0:19:09.902
τείνουν να συμβαίνουν πιο συχνά

0:19:09.902,0:19:11.777
σε ανθρώπους που είναι φτωχοί.

0:19:11.777,0:19:14.204
Αποδεικνύεται τελικά πως αν ζεις

0:19:14.204,0:19:16.344
μια υπέροχη ζωή αλλά νιώθεις [br]δυστυχισμένος όλη την ώρα,

0:19:16.344,0:19:18.344
σκέφτεσαι, «γιατί νιώθω έτσι;

0:19:18.344,0:19:20.013
Θα πρέπει να έχω κατάθλιψη».

0:19:20.013,0:19:21.936
Και ψάχνεις να τη θεραπεύσεις.

0:19:21.936,0:19:24.029
Αν όμως ζεις μια ζωή απαίσια,

0:19:24.029,0:19:25.896
και αισθάνεσαι δυστυχισμένος συνεχώς,

0:19:25.896,0:19:28.722
αυτά που νιώθεις είναι ανάλογα με τη ζωή σου,

0:19:28.722,0:19:30.446
και δεν σου περνάει [br]από το μυαλό να σκεφτείς,

0:19:30.446,0:19:32.229
«ίσως αυτό που μου συμβαίνει είναι ιάσιμο».

0:19:32.229,0:19:35.365
Έχουμε λοιπόν μια επιδημία κατάθλιψης

0:19:35.365,0:19:38.278
σε αυτή τη χώρα, [br]στους φτωχούς ανθρώπους

0:19:38.278,0:19:40.790
που δεν εντοπίζεται[br]και δεν θεραπεύεται

0:19:40.790,0:19:42.846
και δεν εξετάζεται,

0:19:42.846,0:19:45.046
και είναι μεγάλη τραγωδία.

0:19:45.046,0:19:46.534
Βρήκα μια ακαδημαϊκό

0:19:46.534,0:19:48.351
που έκανε μια έρευνα

0:19:48.351,0:19:50.092
στις φτωχογειτονιές της Ουάσινγκτον

0:19:50.092,0:19:53.089
κι επέλεγε γυναίκες που είχαν έρθει [br]με άλλα προβλήματα υγείας,

0:19:53.089,0:19:54.868
τους διέγνωσε κατάθλιψη,

0:19:54.868,0:19:58.134
κι έπειτα τους παρείχε έξι μήνες [br]πειραματικής θεραπείας.

0:19:58.134,0:20:00.463
Μια απ' αυτές, η Λόλι, ήρθε

0:20:00.463,0:20:02.760
και μας είπε,

0:20:02.760,0:20:06.155
και παρεμπιπτόντως ήταν μια γυναίκα

0:20:06.155,0:20:08.247
που είχε επτά παιδιά.

0:20:08.247,0:20:10.898
Είπε «Είχα μια δουλειά [br]αλλά την παράτησα επειδή

0:20:10.898,0:20:12.958
δεν μπορούσα να βγω από το σπίτι.

0:20:12.958,0:20:15.186
Δεν έχω τίποτα να πω στα παιδιά μου.

0:20:15.186,0:20:17.953
Το πρωί, ανυπομονώ να φύγουν,

0:20:17.953,0:20:20.943
κι έπειτα χώνομαι στο κρεβάτι και τραβάω [br]τα σκεπάσματα πάνω από το κεφάλι μου,

0:20:20.943,0:20:24.390
και η ώρα που γυρίζουν σπίτι, στις τρεις,[br]έρχεται τόσο γρήγορα».

0:20:24.390,0:20:26.630
Μας είπε «Έπαιρνα πολλά αναλγητικά,

0:20:26.630,0:20:29.389
οτιδήποτε μπορούσα να πάρω [br]για να κοιμηθώ περισσότερο.

0:20:29.389,0:20:33.159
Ο άντρας μου μού έλεγε [br]πως είμαι χαζή και άσχημη.

0:20:33.159,0:20:36.664
Μακάρι να μπορούσα [br]να σταματήσω τον πόνο».

0:20:36.664,0:20:39.304
Εντάχθηκε στην[br]πειραματική θεραπεία,

0:20:39.304,0:20:41.612
και όταν της πήρα συνέντευξη [br]μετά από έξι μήνες,

0:20:41.612,0:20:46.019
είχε βρει δουλειά φροντίζοντας παιδιά

0:20:46.019,0:20:49.824
για το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ, [br]είχε εγκαταλείψει τον προσβλητικό σύζυγο,

0:20:49.824,0:20:51.906
και μου είπε,

0:20:51.906,0:20:54.275
«Τα παιδιά μου είναι πιο ευτυχισμένα τώρα.

0:20:54.275,0:20:56.252
Υπάρχει στο καινούργιο μου σπίτι

0:20:56.252,0:20:58.860
δωμάτιο για τ' αγόρια [br]και δωμάτιο για τα κορίτσια,

0:20:58.860,0:21:01.399
αλλά τη νύχτα, έρχονται όλα στο κρεβάτι μου,

0:21:01.399,0:21:04.011
και κάνουμε μαζί τις εργασίες τους[br]και όλα τ' άλλα.

0:21:04.011,0:21:05.684
Ένα από τα παιδιά, [br]θέλει να γίνει ιεροκήρυκας,

0:21:05.684,0:21:07.384
ένα άλλο θέλει να γίνει πυροσβέστης,

0:21:07.384,0:21:10.350
και ένα από τα κορίτσια είπε [br]πως θέλει να γίνει δικηγόρος.

0:21:10.350,0:21:12.355
Δεν κλαίνε όπως συνήθιζαν,

0:21:12.355,0:21:14.913
και δεν μαλώνουν όπως παλιά.

0:21:14.913,0:21:18.693
Το μόνο που χρειάζομαι τώρα, [br]είναι τα παιδιά μου.

0:21:18.693,0:21:20.605
Τα πράγματα συνεχίζουν ν' αλλάζουν,

0:21:20.605,0:21:25.798
ο τρόπος που ντύνομαι, ο τρόπος [br]που αισθάνομαι και αντιδρώ.

0:21:25.798,0:21:29.485
Μπορώ να βγω έξω, χωρίς να φοβάμαι πια,

0:21:29.485,0:21:32.894
και δεν νομίζω τα κακά αισθήματα [br]να επιστρέψουν,

0:21:32.894,0:21:35.929
κι αν δεν ήταν η Δόκτωρ Μιράντα

0:21:35.929,0:21:39.546
θα ήμουν ακόμη στο σπίτι[br]με τα σκεπάσματα πάνω απ' το κεφάλι μου,

0:21:39.546,0:21:41.895
αν ζούσα ακόμη.

0:21:41.895,0:21:45.627
Ζήτησα από το Θεό, [br]να μου στείλει έναν άγγελο,

0:21:45.627,0:21:49.957
και άκουσε τις προσευχές μου».

0:21:49.959,0:21:53.312
Συγκινήθηκα βαθύτατα από αυτές τις εμπειρίες,

0:21:53.312,0:21:55.851
και αποφάσισα πως ήθελα να γράψω γι' αυτές

0:21:55.851,0:21:58.541
όχι μόνο στο βιβλίο που ετοίμαζα,[br]αλλά και σε ένα άρθρο.

0:21:58.541,0:22:00.862
Μου ανατέθηκε λοιπόν [br]από το περιοδικό Νιού Γιόρκ

0:22:00.862,0:22:02.878
να γράψω για την κατάθλιψη [br]που πλήττει τους άπορους.

0:22:02.878,0:22:04.494
Παρέδωσα την ιστορία μου

0:22:04.494,0:22:07.800
και η συντάκτριά μου με φώναξε και μου είπε:[br]«Δεν μπορούμε να το εκδώσουμε αυτό».

0:22:07.800,0:22:09.550
Κι εγώ ρώτησα «Γιατί όχι;»

0:22:09.550,0:22:11.855
Κι εκείνη απάντησε «είναι πολύ υπερβολικό.

0:22:11.855,0:22:15.633
Αυτοί οι άνθρωποι που κατά κάποιο τρόπο[br]βρίσκονται στην τελευταία βαθμίδα της κοινωνίας

0:22:15.633,0:22:19.969
δέχονται λίγους μήνες θεραπείες και είναι σχεδόν έτοιμοι [br]να διοικήσουν τη Μόργκαν Στάνλεϊ;

0:22:19.969,0:22:21.823
Δεν είναι αρκετά πιστευτό».

0:22:21.823,0:22:24.028
«Δεν έχω ακούσει ποτέ κάτι παρόμοιο», είπε,

0:22:24.028,0:22:26.562
κι εγώ απάντησα πως «Το γεγονός [br]ότι δεν το έχεις ακούσει

0:22:26.562,0:22:29.562
αποτελεί ένδειξη πως πρόκειται για είδηση».

0:22:29.562,0:22:35.696
(Γέλια)[br](Χειροκρότημα)

0:22:37.317,0:22:39.811
«Κι εσείς είστε ένα ειδησεογραφικό περιοδικό».

0:22:39.811,0:22:43.034
Μετά από αρκετές διαπραγματεύσεις, συμφώνησαν.

0:22:43.034,0:22:46.939
Νομίζω όμως πως πολλά απ' αυτά που είπαν[br]συνδέονται κατά περίεργο τρόπο[br]

0:22:46.944,0:22:49.086
με την αποστροφή που εξακολουθούν[br]να έχουν οι άνθρωποι

0:22:49.086,0:22:50.549
για την ιδέα της θεραπείας,

0:22:50.549,0:22:52.431
την ιδέα πως αν βγαίναμε έξω

0:22:52.431,0:22:55.127
και θεραπεύαμε πολλούς ανθρώπους [br]σε άπορες κοινότητες,

0:22:55.127,0:22:58.665
αυτό θα ήταν εκμετάλλευση[br]επειδή θα τους αλλάζαμε.

0:22:58.667,0:23:02.489
Υπάρχει αυτή η ψευδής ηθική επιταγή[br]που φαίνεται να είναι παντού γύρω μας

0:23:02.489,0:23:04.843
πως η θεραπεία της κατάθλιψης

0:23:04.843,0:23:07.142
τα φάρμακα και όλα τ' άλλα, [br]είναι ένα τέχνασμα

0:23:07.142,0:23:09.314
και δεν είναι φυσικό.

0:23:09.314,0:23:12.163
Αυτό πιστεύω πως είναι πολύ λανθασμένο.

0:23:12.163,0:23:15.695
Θα ήταν φυσικό να πέφτουν [br]τα δόντια των ανθρώπων,

0:23:15.695,0:23:19.025
αλλά δεν εναντιώνεται κανείς στην οδοντόκρεμα,

0:23:19.025,0:23:21.153
τουλάχιστον όχι στους κύκλους μου.

0:23:21.153,0:23:23.655
Έπειτα οι άνθρωποι λένε [br]«Μα δεν είναι η κατάθλιψη

0:23:23.655,0:23:25.840
μέρος αυτού που οι άνθρωποι [br]πρέπει να ζήσουν;

0:23:25.840,0:23:27.581
Δεν εξελιχθήκαμε για να έχουμε κατάθλιψη;

0:23:27.581,0:23:29.488
Δεν είναι μέρος της προσωπικότητάς σου;»

0:23:29.488,0:23:32.234
Σε αυτό θα απαντούσα πως η διάθεση [br]είναι προσαρμοστική.

0:23:32.234,0:23:35.563
Η ικανότητα να νιώθεις λύπη, φόβο,

0:23:35.563,0:23:37.405
χαρά κι ευχαρίστηση

0:23:37.405,0:23:39.208
και όλες τις άλλες διαθέσεις που έχουμε,

0:23:39.208,0:23:41.272
είναι εξαιρετικά πολύτιμη.

0:23:41.272,0:23:44.319
Η βαριά κατάθλιψη είναι κάτι που συμβαίνει

0:23:44.319,0:23:46.331
όταν αυτό το σύστημα χαλάει.

0:23:46.331,0:23:48.048
Είναι δυσπροσάρμοστο.

0:23:48.048,0:23:49.620
Οι άνθρωποι έρχονται και μου λένε,

0:23:49.620,0:23:54.464
«Αν επιμείνω για άλλον ένα χρόνο,[br]νομίζω πως θα μπορέσω να το ξεπεράσω».

0:23:54.464,0:23:56.767
Κι εγώ πάντα τους απαντώ [br]«Μπορεί να το ξεπεράσεις,

0:23:56.767,0:23:59.476
αλλά δεν θα είσαι 37 ποτέ ξανά.

0:23:59.476,0:24:02.026
Η ζωή είναι μικρή κι εσύ σκέφτεσαι

0:24:02.026,0:24:03.982
να παραιτηθείς από έναν ολόκληρο χρόνο.

0:24:03.982,0:24:05.520
Ξανασκέψου το».

0:24:05.520,0:24:08.366
Είναι μια παράξενη φτώχεια [br]της Αγγλικής γλώσσας,

0:24:08.366,0:24:10.474
και σίγουρα πολλών άλλων γλωσσών,

0:24:10.474,0:24:12.692
το ότι χρησιμοποιούμε την ίδια λέξη, -κατάθλιψη-

0:24:12.692,0:24:14.497
για να περιγράψουμε πώς νιώθει ένα παιδί

0:24:14.497,0:24:16.209
όταν βρέχει την ημέρα των γενεθλίων του,

0:24:16.209,0:24:18.737
και για να περιγράψουμε [br]πώς αισθάνεται κάποιος

0:24:18.737,0:24:21.191
ένα λεπτό πριν αυτοκτονήσει.

0:24:21.191,0:24:24.296
Οι άνθρωποι με ρωτάνε «Είναι επακόλουθο[br]της φυσικής στεναχώριας;»

0:24:24.296,0:24:27.440
Τους απαντώ πως, κατά κάποιο τρόπο,[br]είναι επακόλουθο της φυσικής στεναχώριας.

0:24:27.440,0:24:29.640
Υπάρχει μια κάποια γραμμικότητα,

0:24:29.640,0:24:31.597
αλλά είναι η ίδια γραμμικότητα

0:24:31.597,0:24:33.584
όπως όταν έχεις έναν σιδερένιο φράκτη [br]έξω από το σπίτι σου

0:24:33.584,0:24:35.261
που αποκτά μικρά σημάδια σκουριάς

0:24:35.261,0:24:38.007
τα οποία πρέπει να τρίψεις [br]και να ξαναβάψεις,

0:24:38.007,0:24:40.654
και τι θα συμβεί εάν αφήσεις το σπίτι[br]για 100 χρόνια

0:24:40.654,0:24:44.786
και σκουριάσει σε βαθμό να γίνει ένας σωρός[br]πορτοκαλί σκουριάς.

0:24:44.786,0:24:46.959
Είναι αυτό το πορτοκαλί σημάδι σκουριάς,

0:24:46.959,0:24:48.748
αυτό το πρόβλημα της πορτοκαλί σκόνης,

0:24:48.748,0:24:51.737
το οποίο θέλουμε ν' αντιμετωπίσουμε.

0:24:51.737,0:24:53.977
Έτσι τώρα οι άνθρωποι λένε

0:24:53.977,0:24:56.708
«Παίρνεις αυτά τα χάπια ευτυχίας [br]και νιώθεις ευτυχισμένος;»

0:24:56.708,0:24:58.594
Όχι.

0:24:58.594,0:25:01.416
Όμως, δεν μου προκαλεί θλίψη [br]το ότι πρέπει να φάω μεσημεριανό,

0:25:01.416,0:25:04.252
ούτε ο τηλεφωνητής μου,

0:25:04.252,0:25:07.097
ούτε ένα ντουζ.

0:25:07.097,0:25:12.381
Νομίζω πως νιώθω περισσότερα πράγματα, [br]επειδή μπορώ να βιώσω τη θλίψη χωρίς κενότητα.

0:25:12.381,0:25:16.728
Νιώθω θλίψη για επαγγελματικές απογοητεύσεις,

0:25:16.728,0:25:19.075
για κατεστραμμένες σχέσεις,

0:25:19.075,0:25:21.114
για την υπερθέρμανση του πλανήτη.

0:25:21.114,0:25:23.839
Αυτά είναι τα πράγματα [br]για τα οποία στεναχωριέμαι τώρα.

0:25:23.839,0:25:26.573
Είπα στον εαυτό μου, λοιπόν, [br]ποιο είναι το συμπέρασμα;

0:25:26.573,0:25:29.134
Πώς αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν καλύτερες ζωές

0:25:29.134,0:25:31.688
ακόμη και με βαθύτερη κατάθλιψη, [br]καταφέρνουν ν' αντεπεξέρχονται;

0:25:31.688,0:25:34.485
Ποιος είναι ο μηχανισμός της ανθεκτικότητας;

0:25:34.485,0:25:36.569
Αυτό που κατάλαβα με τον καιρό

0:25:36.569,0:25:39.485
είναι πως οι άνθρωποι [br]που αρνούνται την εμπειρία τους,

0:25:39.485,0:25:43.254
αυτοί που λένε «Ήμουν καταθλιπτικός παλιά[br]αλλά δε θέλω να το σκέφτομαι

0:25:43.254,0:25:46.386
και δεν πρόκειται να το αναλογιστώ[br]και απλά θα συνεχίσω τη ζωή μου»,

0:25:46.386,0:25:48.345
είναι αυτοί που ειρωνικά

0:25:48.345,0:25:51.043
είναι οι πιο υποδουλωμένοι [br]σε αυτό που έχουν.

0:25:51.043,0:25:53.607
Η περιφρόνηση ενδυναμώνει την κατάθλιψη.

0:25:53.607,0:25:56.887
Όσο της κρύβεσαι, εκείνη μεγαλώνει.

0:25:56.887,0:25:59.747
Οι άνθρωποι που πάνε καλύτερα

0:25:59.747,0:26:03.968
είναι αυτοί που μπορούν ν' αντέξουν το γεγονός[br]πως έχουν αυτή την πάθηση.

0:26:03.968,0:26:06.438
Αυτοί που μπορούν ν' ανεχτούν την κατάθλιψη

0:26:06.438,0:26:08.220
κι αυτοί που επιτυγχάνουν ανθεκτικότητα.

0:26:08.220,0:26:11.519
Ο Φράνκ Ρούσακοφ μου είπε,[br]«Αν μου ξανασυνέβαιναν όλα από την αρχή,

0:26:11.519,0:26:13.656
μάλλον δεν θα έκανα τις ίδιες επιλογές,

0:26:13.656,0:26:15.620
αλλά με κάποιο παράξενο τρόπο,[br]είμαι ευγνώμων

0:26:15.620,0:26:17.123
για όσα βίωσα.

0:26:17.123,0:26:20.940
Χαίρομαι που πήγα στο νοσοκομείο 40 φορές.

0:26:20.940,0:26:23.543
Μου έμαθε τόσα πολλά για την αγάπη,

0:26:23.543,0:26:26.383
και τη σχέση μου [br]με τους γονείς και τους γιατρούς μου,

0:26:26.383,0:26:30.772
ήταν τόσο πολύτιμη για μένα[br]και πάντα θα είναι».

0:26:30.772,0:26:32.698
Και η Μάγκι Ρόμπινς είπε,

0:26:32.698,0:26:35.687
«Ήμουν εθελόντρια σε μια κλινική για το AIDS,

0:26:35.687,0:26:38.701
και μιλούσα συνεχώς,

0:26:38.701,0:26:40.514
και οι άνθρωποι που συναναστρεφόμουν

0:26:40.514,0:26:42.581
δεν ανταποκρίνονταν και σκέφτηκα πως

0:26:42.581,0:26:46.542
δεν με αντιμετωπίζουν φιλικά, δε με βοηθάνε.

0:26:46.542,0:26:48.184
Κι έπειτα κατάλαβα,

0:26:48.184,0:26:50.311
πως δεν θα κάναν ποτέ περισσότερα

0:26:50.311,0:26:52.698
από το να μου πιάνουν κουβεντούλα για λίγα λεπτά.

0:26:52.698,0:26:54.755
Θα ήταν απλά μια περίπτωση

0:26:54.755,0:26:57.633
που δεν είχα AIDS και δεν πέθαινα,

0:26:57.633,0:27:00.606
αλλά μπορούσα ν' αντέξω το γεγονός [br]πως εκείνοι πέθαιναν

0:27:00.606,0:27:02.393
και πεθαίνουν.

0:27:02.393,0:27:05.996
Οι ανάγκες μας είναι [br]τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματά μας.

0:27:05.996,0:27:08.135
Φαίνεται πως έμαθα να δίνω

0:27:08.135,0:27:12.160
όλα όσα χρειάζομαι».

0:27:12.160,0:27:13.851
Η αξιολόγηση της κατάθλιψης κάποιου

0:27:13.851,0:27:16.045
δεν εμποδίζει την υποτροπή,

0:27:16.045,0:27:18.706
μπορεί όμως να κάνει [br]την προοπτική της υποτροπής

0:27:18.706,0:27:22.924
ή ακόμη και την ίδια την υποτροπή, [br]πιο υποφερτή.

0:27:22.924,0:27:24.969
Το θέμα δεν είναι

0:27:24.969,0:27:27.144
η εξεύρεση βαθυστόχαστου νοήματος[br]και η απόφαση

0:27:27.144,0:27:29.171
πως η κατάθλιψή σου είχε νόημα.

0:27:29.171,0:27:31.342
Είναι η αναζήτηση αυτής της σημασίας

0:27:31.342,0:27:33.146
και η συνειδητοποίηση [br]πως όταν ξανάρθει,

0:27:33.146,0:27:34.786
«Θα είναι μια κόλαση

0:27:34.786,0:27:37.487
αλλά θα μου μάθει κάτι».

0:27:37.487,0:27:39.751
Έμαθα μέσω της δικής μου κατάθλιψης

0:27:39.751,0:27:41.764
πόσο μεγάλο μπορεί να είναι ένα αίσθημα,

0:27:41.764,0:27:44.861
πώς μπορεί να γίνει [br]πιο πραγματικό από τα γεγονότα,

0:27:44.861,0:27:47.810
και βρήκα πως η εμπειρία

0:27:47.810,0:27:50.702
μου επέτρεψε να βιώνω τα θετικά συναισθήματα

0:27:50.702,0:27:54.222
με έναν πιο έντονο [br]και πιο εστιασμένο τρόπο.

0:27:54.222,0:27:57.709
Το αντίθετο της κατάθλιψης [br]δεν είναι η ευτυχία,

0:27:57.709,0:27:59.163
αλλά η ζωτικότητα,

0:27:59.163,0:28:01.904
κι αυτές τις μέρες [br]η ζωή μου είναι ενεργή

0:28:01.904,0:28:04.649
ακόμη και τις μέρες που είμαι θλιμμένος.

0:28:04.649,0:28:07.962
Ένιωσα αυτήν την κηδεία στο μυαλό μου,

0:28:07.962,0:28:09.986
κι έκατσα δίπλα στον κολοσσό,

0:28:09.986,0:28:12.233
στην άκρη του κόσμου,

0:28:12.233,0:28:14.322
και ανακάλυψα

0:28:14.322,0:28:16.173
κάτι μέσα μου,

0:28:16.173,0:28:18.306
που πρέπει να ονομάσω ψυχή

0:28:18.306,0:28:22.062
το οποίο δεν είχα ποτέ ερευνήσει[br]μέχρι εκείνη τη μέρα, 20 χρόνια πριν

0:28:22.062,0:28:26.580
όταν η κόλαση ήρθε να μου κάνει [br]απροσδόκητη επίσκεψη.

0:28:26.580,0:28:30.678
Νομίζω πως ενώ μισούσα [br]το να είμαι καταθλιπτικός,

0:28:30.678,0:28:33.012
και δεν θα ήθελα να μου συμβεί ξανά,

0:28:33.012,0:28:35.756
βρήκα τρόπο ν' αγαπώ την κατάθλιψή μου.

0:28:35.756,0:28:37.781
Την αγαπώ επειδή με ανάγκασε

0:28:37.781,0:28:40.550
να βρω και να προσκολληθώ στη χαρά.

0:28:40.550,0:28:44.038
Την αγαπώ επειδή κάθε μέρα αποφασίζω,

0:28:44.038,0:28:45.578
κάποιες φορές χαρούμενα,

0:28:45.578,0:28:48.276
και άλλες ενάντια στη λογική της στιγμής,

0:28:48.276,0:28:50.854
να γραπώνομαι από τους λόγους που έχω να ζω.

0:28:50.854,0:28:54.977
Και αυτή, νομίζω, είναι μια εξαιρετικά [br]προνομιακή έκσταση.

0:28:54.977,0:28:58.960
Ευχαριστώ.

0:28:58.960,0:29:02.096
(Χειροκρότημα)