0:00:00.810,0:00:04.841
Ik wil je een verhaal vertellen[br]over de dood en architectuur.

0:00:04.841,0:00:09.471
100 jaar geleden gingen we meestal dood [br]aan infectieziekten als longontsteking,

0:00:09.471,0:00:12.628
die ons vlot wegnamen, als ze aanhielden.

0:00:12.628,0:00:16.502
We gingen thuis dood,[br]in ons eigen bed, verzorgd door familie.

0:00:16.502,0:00:18.294
Dat was de normale gang van zaken,

0:00:18.294,0:00:21.384
omdat weinig mensen [br]toegang hadden tot medische zorg.

0:00:21.384,0:00:24.393
Maar in de twintigste eeuw[br]veranderde er veel.

0:00:24.393,0:00:26.420
We ontwikkelden medicijnen[br]als penicilline,

0:00:26.420,0:00:28.975
waarmee we infectieziekten[br]konden genezen.

0:00:28.975,0:00:32.339
Nieuwe medische technologieën[br]als röntgenapparaten werden uitgevonden.

0:00:32.339,0:00:34.501
En omdat die zo groot en duur waren,

0:00:34.501,0:00:37.329
moesten ze in grote, gecentraliseerde[br]gebouwen staan.

0:00:37.329,0:00:39.818
Dat werden onze moderne ziekenhuizen.

0:00:39.818,0:00:41.241
Na de Tweede Wereldoorlog

0:00:41.241,0:00:43.641
zetten veel landen [br]algemene gezondheidszorg op,

0:00:43.641,0:00:46.528
zodat iedereen behandeld kon worden.

0:00:46.528,0:00:50.777
De levensverwachting steeg[br]van 45 jaar aan het begin van de eeuw,

0:00:50.777,0:00:52.960
naar bijna het dubbele vandaag de dag.

0:00:52.960,0:00:57.058
In de 20ste eeuw was men optimistisch[br]over wat de wetenschap kon bieden,

0:00:57.058,0:01:00.625
maar men richtte zich [br]alleen op het leven en niet op de dood,

0:01:00.625,0:01:03.500
ondanks onze[br]veranderende aanpak van de dood.

0:01:03.500,0:01:04.783
Ik ben architect,

0:01:04.783,0:01:07.705
en ik heb de laatste anderhalf jaar[br]deze veranderingen bekeken

0:01:07.705,0:01:11.179
en wat ze betekenen voor architectuur[br]in relatie tot de dood.

0:01:11.179,0:01:14.412
Tegenwoordig gaan we meestal dood[br]aan kanker of hartaandoeningen.

0:01:14.412,0:01:18.408
Velen zullen dus langer[br]chronisch ziek zijn

0:01:18.408,0:01:20.382
aan het einde van ons leven.

0:01:20.382,0:01:21.495
Tijdens die periode

0:01:21.495,0:01:26.558
zullen we veel tijd in ziekenhuizen, [br]hospices en zorginstellingen doorbrengen.

0:01:26.558,0:01:28.764
Iedereen is weleens[br]in een ziekenhuis geweest.

0:01:28.764,0:01:32.154
Je kent die tl-lampen wel[br]en die eindeloze gangen

0:01:32.154,0:01:35.172
en die rijen ongemakkelijke stoelen.

0:01:35.172,0:01:38.874
Ziekenhuisarchitectuur heeft [br]haar slechte reputatie verdiend.

0:01:38.874,0:01:42.091
Maar dat was gek genoeg[br]niet altijd zo.

0:01:42.091,0:01:46.425
Dit is l'Ospendale degli Innocenti,[br]gebouwd in 1419 door Brunelleschi,

0:01:46.425,0:01:50.172
een van de beroemdste en [br]invloedrijkste architecten van die tijd.

0:01:50.172,0:01:53.515
Als ik naar dit gebouw kijk, en bedenk[br]hoe ziekenhuizen er nu uitzien,

0:01:53.515,0:01:56.393
ben ik verbaasd over de ambitie[br]van dit gebouw.

0:01:56.393,0:01:58.252
Het is echt een geweldig gebouw.

0:01:58.252,0:02:00.086
Met die binnenplaatsen,

0:02:00.086,0:02:02.619
zodat alle kamers daglicht[br]en frisse lucht hebben.

0:02:02.619,0:02:05.032
Met grote kamers[br]en hoge plafonds,

0:02:05.032,0:02:07.386
waardoor het prettiger is[br]om in te verblijven.

0:02:07.386,0:02:09.281
En het is ook nog mooi.

0:02:09.281,0:02:13.112
We waren vergeten dat[br]zoiets ook nog bij een ziekenhuis kan.

0:02:13.112,0:02:17.135
Voor betere gebouwen voor het overlijden,[br]moeten we erover praten,

0:02:17.135,0:02:19.696
maar omdat we het onderwerp dood[br]ongemakkelijk vinden,

0:02:19.696,0:02:21.066
hebben we het er niet over,

0:02:21.066,0:02:24.458
en vragen ons niet af hoe we[br]als samenleving de dood benaderen.

0:02:24.458,0:02:27.632
Ik was tijdens mijn onderzoek[br]het meest verbaasd

0:02:27.632,0:02:30.177
over hoe veranderlijk houdingen zijn.

0:02:30.177,0:02:32.499
Dit is het eerste crematorium in Engeland,

0:02:32.499,0:02:35.398
dat in 1870 in Woking werd gebouwd.

0:02:35.398,0:02:38.605
Toen de bouw begon,[br]werd er geprotesteerd in het dorp.

0:02:38.605,0:02:40.798
Cremeren werd niet algemeen geaccepteerd.[br]

0:02:40.798,0:02:43.641
99,8 procent van de mensen werd begraven.

0:02:43.641,0:02:47.584
En nu, maar een eeuw later,[br]wordt driekwart gecremeerd.

0:02:47.584,0:02:49.861
Mensen staan best open[br]om dingen te veranderen

0:02:49.861,0:02:52.512
als ze de kans krijgen erover te praten.

0:02:52.512,0:02:55.515
Dit gesprek over architectuur en de dood

0:02:55.515,0:02:58.844
was wat ik wilde opstarten [br]tijdens mijn eerste tentoonstelling,

0:02:58.844,0:03:02.220
in Venetië, in juni,[br]die "Dood in Venetië" heette.

0:03:02.220,0:03:05.174
Het was speels ontworpen

0:03:05.174,0:03:07.672
zodat de mensen er letterlijk [br]mee bezig zouden zijn.

0:03:07.672,0:03:10.737
Dit is een van de opstellingen,[br]een interactieve kaart van Londen

0:03:10.737,0:03:13.372
die laat zien hoeveel[br]van de gebouwen in de stad

0:03:13.372,0:03:15.501
gaan over dood en doodgaan.

0:03:15.501,0:03:17.640
Als je je hand over de kaart beweegt,

0:03:17.640,0:03:22.699
verschijnen de namen [br]van de gebouwen en begraafplaatsen.

0:03:22.699,0:03:25.207
Een andere opstelling[br]was een serie ansichtkaarten

0:03:25.207,0:03:27.134
die mensen konden meenemen.

0:03:27.134,0:03:29.665
Er stonden woningen en ziekenhuizen op

0:03:29.665,0:03:32.080
en begraafplaatsen en mortuaria.

0:03:32.080,0:03:34.541
Ze vertellen het verhaal[br]van verschillende ruimtes

0:03:34.541,0:03:37.374
waar we doorheen gaan,[br]aan beide kanten van de dood.

0:03:37.374,0:03:39.719
We wilden laten zien dat de plek[br]waar we doodgaan

0:03:39.719,0:03:42.970
belangrijk is voor[br]hoe we doodgaan.

0:03:42.970,0:03:47.753
Het gekst waren de reacties[br]van de bezoekers aan de expositie,

0:03:47.753,0:03:50.121
vooral bij de audio-visuele onderdelen.

0:03:50.121,0:03:53.813
Mensen dansten, renden en sprongen

0:03:53.813,0:03:56.698
om de opstellingen [br]op verschillende manieren op te starten,

0:03:56.698,0:03:59.252
en op een bepaald moment[br]stopten ze min of meer.

0:03:59.252,0:04:01.986
Ze beseften dat ze[br]bij een expositie waren over de dood.

0:04:01.986,0:04:04.610
Ze bedachten dat ze zich[br]anders moesten gedragen.

0:04:04.610,0:04:07.167
Maar eigenlijk vraag ik me af[br]of er een manier is

0:04:07.167,0:04:09.532
om je te gedragen rond de dood.

0:04:09.532,0:04:14.083
En als die er niet is, wil ik je vragen[br]wat je een goede dood vindt,

0:04:14.083,0:04:17.752
en hoe architectuur eruit moet zien,[br]die een goede dood ondersteunt.

0:04:17.752,0:04:20.396
Zou het niet iets minder zó moeten zijn,

0:04:20.396,0:04:22.380
en iets meer zó?

0:04:22.380,0:04:24.694
Dank je wel.

0:04:24.694,0:04:26.714
(Applaus)