1
00:00:06,645 --> 00:00:09,047
Luiz Braun je 1978. postala

2
00:00:09,047 --> 00:00:14,450
prva beba na svetu rođena nakon
in vitro oplodnje iliti IVF.

3
00:00:14,450 --> 00:00:17,780
Njeno rođenje je napravilo revoluciju
u polju reproduktivne medicine.

4
00:00:17,780 --> 00:00:20,931
Uzimajući u obzir da jedan u osam
heteroseksualnih parova

5
00:00:20,931 --> 00:00:22,997
ima poteškoće sa začećem

6
00:00:22,997 --> 00:00:25,172
i da homoseksualnim parovima
i samohranim roditeljima

7
00:00:25,172 --> 00:00:27,804
često treba klinička pomoć 
da bi napravili bebu,

8
00:00:27,804 --> 00:00:32,961
potražnja za IVF-om raste.
IVF je toliko uobičajen

9
00:00:32,961 --> 00:00:36,889
da je više od 5 miliona beba
začeto na ovaj način.

10
00:00:36,889 --> 00:00:42,645
IVF radi po principu imitiranja sjajnog
dizajna seksualne reprodukcije.

11
00:00:42,645 --> 00:00:44,789
Da bismo razumeli IVF,

12
00:00:44,789 --> 00:00:49,516
prvo moramo da pogledamo 
prirodan proces pravljenja beba.

13
00:00:49,516 --> 00:00:53,788
Verovali ili ne,
sve počinje u mozgu.

14
00:00:53,788 --> 00:00:57,127
Oko 15 dana 
pre nego oplodnja može da počne,

15
00:00:57,127 --> 00:01:02,612
prednji stimulirajući folikul 
hormona hipofize, FSH,

16
00:01:02,612 --> 00:01:05,476
proizvodi nekolicinu folikula jajnika,

17
00:01:05,476 --> 00:01:07,817
koji zatim otpuštaju estrogen.

18
00:01:07,817 --> 00:01:09,788
Svaki folikul sadrži jedno jaje,

19
00:01:09,788 --> 00:01:14,340
i prosečno,
samo jedan folikul dostigne punu starost.

20
00:01:14,340 --> 00:01:17,295
Dok raste i nastavlja da otpušta estrogen,

21
00:01:17,295 --> 00:01:21,664
ovaj hormon ne pomaže samo u koordinaciji
rasta i pripremljenosti materice,

22
00:01:21,664 --> 00:01:27,088
već i u komunikaciji sa mozgom o tome 
koliko dobro se folikul razvija.

23
00:01:27,088 --> 00:01:29,466
Kada je nivo estrogena dovoljno visok,

24
00:01:29,466 --> 00:01:35,378
prednja hipofiza otpušta 
talas lutenizirajućeg hormona, LH,

25
00:01:35,378 --> 00:01:37,213
koji pokreće ovulaciju

26
00:01:37,213 --> 00:01:42,417
i uzrokuje pucanje folikula
i otpuštanje jaja.

27
00:01:42,417 --> 00:01:44,468
Nakon što jaje napusti jajnik,

28
00:01:44,468 --> 00:01:49,179
odlazi u jajovod kroz fimbrije
u obliku prsta.

29
00:01:49,179 --> 00:01:52,681
Ako jaje nije oplođeno spermom
u naredna 24 časa,

30
00:01:52,681 --> 00:01:54,807
neoplođeno jaje umire

31
00:01:54,807 --> 00:01:57,266
i ceo sistem se resetuje,

32
00:01:57,266 --> 00:02:02,087
spremajući se da stvori novo jaje
i postavu materice narednog meseca.

33
00:02:02,087 --> 00:02:05,011
Jaje je najveća ćelija u telu

34
00:02:05,011 --> 00:02:08,473
i zaštićeno je debelom 
vanćelijskom opnom od šećera

35
00:02:08,473 --> 00:02:12,325
i proteina zvanog zona pellucida.

36
00:02:12,325 --> 00:02:16,576
Zona onemogućava ulazak i spajanje
više od jedne sperme,

37
00:02:16,576 --> 00:02:19,978
najmanje ćelije u telu.

38
00:02:19,978 --> 00:02:23,060
Muškarcu je potrebno dva do tri meseca
da stvori spermu,

39
00:02:23,060 --> 00:02:26,220
i proces se konstantno obnavlja.

40
00:02:26,220 --> 00:02:31,856
Svaka ejakulacija tokom sekualnog odnosa
otpušta više od 100 miliona spermatozoida.

41
00:02:31,856 --> 00:02:37,035
Ali samo stotinak će na kraju
prići dovoljno blizu jajetu,

42
00:02:37,035 --> 00:02:43,232
a samo jedno će uspešno penetrirati
štit od zone pellucida.

43
00:02:43,232 --> 00:02:45,514
Nakon uspešne oplodnje,

44
00:02:45,514 --> 00:02:48,756
zigot se odmah razvija u embrion,

45
00:02:48,756 --> 00:02:52,006
i treba mu tri dana da dođe do materice.

46
00:02:52,006 --> 00:02:54,282
Tu mu je potrebno
još manje ili više tri dana

47
00:02:54,282 --> 00:02:59,742
da čvrsto uđe u endometrijum,
unutrašnju postavu materice.

48
00:02:59,742 --> 00:03:02,895
Jednom kada je unutra, ćelije koje
kasnije postaju placenta

49
00:03:02,895 --> 00:03:06,037
luče hormon koji daje signal
oplođenom folikulu

50
00:03:06,037 --> 00:03:08,898
da se u materici odvija trudnoća.

51
00:03:08,898 --> 00:03:12,403
Ovo omogućava zaštitu tog folikula,
sada zvanog corpus luteum,

52
00:03:12,403 --> 00:03:17,697
od degeneracije kao što bi se normalno 
desilo za vreme menstrualnog ciklusa.

53
00:03:17,697 --> 00:03:20,839
Corpus luteum je zadužen za
prozvodnju progesterona

54
00:03:20,839 --> 00:03:25,594
neophodnog za održavanje trudnoće
do šeste ili sedme nedelje gestacije,

55
00:03:25,594 --> 00:03:28,273
kada se formira placenta 
i preuzima posao,

56
00:03:28,273 --> 00:03:32,213
dok beba nije rođena,
posle otprilike 40 nedelja.

57
00:03:32,213 --> 00:03:35,587
Dakle, kako napraviti bebu u laboratoriji?

58
00:03:35,587 --> 00:03:37,926
Sa pacijenta koji podlegnu IVF-u,

59
00:03:37,926 --> 00:03:42,333
otkucaji srca bebe se beleže na nivou
koji su viši od uobičajenih

60
00:03:42,333 --> 00:03:45,859
da bi se prouzrokovala kontrolisana
prekomerna stimulacija jajnika

61
00:03:45,859 --> 00:03:49,599
da bi oni na kraju stvorili više jaja.

62
00:03:49,599 --> 00:03:53,462
Jaja se zatim vraćaju pre ovulacije,

63
00:03:53,462 --> 00:03:55,738
dok je žena pod anestezijom,

64
00:03:55,738 --> 00:04:00,111
kroz iglu, praćeno ultrazvukom.

65
00:04:00,111 --> 00:04:05,029
Najveći deo sperme 
proizveden je masturbacijom.

66
00:04:05,029 --> 00:04:09,599
U laboratoriji, identifikovana jaja se 
oslobađaju okolnih ćelija

67
00:04:09,599 --> 00:04:13,594
i spremaju za oplodnju
u posudi.

68
00:04:13,594 --> 00:04:16,851
Oplodnja se može odvijati upotrebom
jedne od dvaju tehnika.

69
00:04:16,851 --> 00:04:20,307
U prvoj, jaja su inkubovana
sa hiljadama spermatozoida

70
00:04:20,307 --> 00:04:24,725
i oplodnja se odvija prirodno 
tokom nekoliko sati.

71
00:04:24,725 --> 00:04:27,835
Druga tehnika uvećava sigurnost oplodnje

72
00:04:27,835 --> 00:04:32,465
upotrebom igle da bi se ubacio
jedan spermatozoid u jaje.

73
00:04:32,465 --> 00:04:37,181
Ovo je posebno uspešno kada
postoje problemi sa kvalitetom sperme.

74
00:04:37,181 --> 00:04:41,819
Nakon oplodnje, embrioni mogu dalje biti
posmatrani za genetsku podrobnost,

75
00:04:41,819 --> 00:04:44,480
zamrznuti za naknadne pokušaje oplodnje,

76
00:04:44,480 --> 00:04:48,687
ili ubačeni u ženinu matericu
putem katetera.

77
00:04:48,687 --> 00:04:53,913
Uobičajena procedura je da se prebace
embrioni tri dana nakon oplodnje,

78
00:04:53,913 --> 00:04:56,542
kada embrion ima osam ćelija,

79
00:04:56,542 --> 00:05:01,137
ili petog dana, kada
je embrion poznat kao blastocit,

80
00:05:01,137 --> 00:05:03,769
i ima stotine ćelija.

81
00:05:03,769 --> 00:05:08,717
Ako su ženina jaja lošeg kvaliteta
usled starosti ili izlaganju toksinima,

82
00:05:08,717 --> 00:05:11,478
ili su bila uklonjena zbog kancera,

83
00:05:11,478 --> 00:05:14,237
donorska jaja mogu biti upotrebljena.

84
00:05:14,237 --> 00:05:18,671
U slučaju da namenjena majka 
ima problema s matericom, ili je nema,

85
00:05:18,671 --> 00:05:22,622
druga žena, tj. gestacioni nosilac
ili surogat,

86
00:05:22,622 --> 00:05:26,448
može upotrebiti svoju matericu
da iznese trudnoću.

87
00:05:26,448 --> 00:05:28,378
Da bi se povećale šanse za uspeh,

88
00:05:28,378 --> 00:05:32,330
koje idu i do 40%
za žene mlađe od 35 godina,

89
00:05:32,330 --> 00:05:36,536
doktori nekada ubacuju
više embriona odjednom,

90
00:05:36,536 --> 00:05:39,512
zbog čega su IVF rezultati
sa dvojkama i trojkama

91
00:05:39,512 --> 00:05:43,050
mnogo češći nego tokom prirodnih trudnoća.

92
00:05:43,050 --> 00:05:48,003
Ipak, većina klinika gleda da minimalizuje
šanse višestrukih trudnoća,

93
00:05:48,003 --> 00:05:51,726
budući da su one rizičnije 
za majke i bebe.

94
00:05:51,726 --> 00:05:56,336
Milioni beba, kao Luiz Braun,
rođene su koristeći IVF

95
00:05:56,336 --> 00:05:59,501
i imali su normalan i zdrav život.

96
00:05:59,501 --> 00:06:02,728
Dugoročne zdravstvene posledice
stimulacije jajnika

97
00:06:02,728 --> 00:06:05,879
sa IVF medicinom su manje jasne,

98
00:06:05,879 --> 00:06:09,920
iako do sada, IVF se čini
bezbednim za žene.

99
00:06:09,920 --> 00:06:11,876
Usled boljeg genetskog testiranja,

100
00:06:11,876 --> 00:06:13,714
kasno donošenje beba na svet,

101
00:06:13,714 --> 00:06:16,765
povećane pristupačnosti
i smanjenih troškova,

102
00:06:16,765 --> 00:06:22,582
nije nezamislivo da veštačko pravljenje
beba putem IVF-a i sličnih tehnika

103
00:06:22,582 --> 00:06:26,717
može nadmašiti prirodnu reprodukciju
u godinama koje dolaze.