WEBVTT

00:00:06.568 --> 00:00:08.793
ဘယ်အရာက စာအုပ်ကို 
စာအုပ်ရယ်လို့ ဖြစ်လာစေတာလဲ။

00:00:08.793 --> 00:00:12.828
ဒါက သတင်းအချက်အချက်ကို သိမ်းထာပြီး 
ဆက်သွယ်ဖို့ သက်သက်ပဲလား။

00:00:12.828 --> 00:00:14.509
ဒါမှမဟုတ် စာရွက်၊

00:00:14.509 --> 00:00:15.236
စာအုပ်ချုပ်၊

00:00:15.236 --> 00:00:15.984
စာလုံးပုံစံ၊

00:00:15.984 --> 00:00:16.736
မင်၊

00:00:16.736 --> 00:00:17.973
လက်ထဲက ၎င်းရဲ့အလေးချိန်၊

00:00:17.973 --> 00:00:19.803
စာမျက်တွေရဲ့ အနံ့တို့နဲ့ သက်ဆိုင်လား။

00:00:19.803 --> 00:00:21.112
ဒါ စာအုပ်တစ်အုပ်လား။

00:00:21.112 --> 00:00:22.486
မဖြစ်လောက်ပါဘူး။

00:00:22.486 --> 00:00:23.483
ဒါပေမဲ့ ဒါကရော။

00:00:23.483 --> 00:00:24.763
ဒီမေးခွန်းတွေကို ဖြေဖို့

00:00:24.763 --> 00:00:27.525
ကျွန်ပ်တို့သိကြတဲ့ စာအုပ်ရဲ့ 
အစဆီကို ပြန်သွားဖို့လိုပြီး

00:00:27.525 --> 00:00:30.698
ဒီအအပိုင်းတွေရဲ့ အပေါင်းထက်ပိုတဲ့ 
အရာတစ်ခု ဖန်တီးဖို့

00:00:30.698 --> 00:00:33.240
ဒီလိုအပ်ချက်တွေ စုပေါင်း
လာပုံကို နားလည်ဖို့လိုတယ်။

00:00:33.240 --> 00:00:36.859
စာအုပ်တစ်အုပ်အဖြစ် တွေးမိတဲ့ အစောဆုံး
အရာဝတ္ထုကတော့ codex ပါ။

00:00:36.859 --> 00:00:39.949
အစွန်းတစ်ခုတစ်လျှောက်
ချုပ်ထားတဲ့ စာရွက်ပုံတစ်ပုံပါ။

00:00:39.949 --> 00:00:42.395
ဒါပေမဲ့ စာအုပ်သမိုင်းရဲ့ 
တကယ့် အလှည့်အပြောင်းက

00:00:42.395 --> 00:00:46.575
၁၅ ရာစုအလယ်က Johannes 
Gutenberg ရဲ့ ပုံနှိပ်စက်ပါ။

00:00:46.575 --> 00:00:51.642
ရွှေ့သုံးနိုင်တဲ့ ပုံနှိပ်နည်းကို အရှေ့
တိုင်း ယဉ်ကျေးမှုမှာ ပိုစောထွင်ခဲ့ပေမဲ့၊

00:00:51.642 --> 00:00:55.833
Gutenberg ရဲ့ ပုံနှိပ်စက် မိတ်ဆက်မှုက
နက်ရှိုင်းတဲ့ သက်ရောက်မှုတစ်ခု ရှိခဲ့တယ်။

00:00:55.833 --> 00:00:59.949
ရုတ်တရက် သီးသန့် ဘုန်းကြီး လူတန်းစားနဲ့
အုပ်ချုပ်ရေး လူတန်းစား တစ်ရပ်ဟာ

00:00:59.949 --> 00:01:02.531
စာသားတွေထုတ်လုပ်မှုကို
ဆက်ပြီး မထိန်းချုပ်နိုင်တော့ဘူး။

00:01:02.531 --> 00:01:04.328
သတင်းစကားတွေ ပိုလွယ်ကူစွာ ပျံ့နှံ့ကာ

00:01:04.328 --> 00:01:07.333
မူပွားတာတွေကို 
ချက်ချင်း ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့တော့

00:01:07.333 --> 00:01:10.432
ဥရောပတစ်ခွင်လုံးမှာ
ပုံနှိပ်တိုက်တွေ ပေါ်လာတယ်။

00:01:10.432 --> 00:01:15.268
စာအုပ်ပုံနှိပ်သမိုင်း တိုးပွားမှုဟာ
ကျွန်ုပ်တို့နဲ့ အနေအထားချို့ ရင်နှီးပေမဲ့

00:01:15.268 --> 00:01:17.949
အခြားအရာတွေမှာ သိသာစွာ ခြားနားပါတယ်။

00:01:17.949 --> 00:01:22.796
စာအုပ်ရဲ့ အောက်ခံဘောင်က စက္ကူ၊
ခဲစာလုံးနဲ့ အဖုံးပါ။

00:01:22.796 --> 00:01:27.044
လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ က တရုတ်ဟာ ရေးတဲ့ 
မျက်နှာပြင်အဖြစ် စက္ကူကို ထွင်ခဲ့တယ်။

00:01:27.044 --> 00:01:30.516
အီဂျစ် ကျူပင်စက္ကူက ၎င်းထက် အလျင်ကျတယ်။

00:01:30.516 --> 00:01:32.707
ဒါပေမဲ့ ၁၆ ရာစု မတိုင်မီအထိတော့

00:01:32.707 --> 00:01:35.236
ဥရောပသားတွေဟာ သစ်သားပြား
အပါးတွေနဲ့ ကြာရှည်ခံတဲ့

00:01:35.236 --> 00:01:39.176
သားရေပုရပိုက်ပေါ်မှာ အဓိက ရေးသားခဲ့တယ်။

00:01:39.176 --> 00:01:43.022
နောက်ဆုံးမှာတော့ စက္ကူရဲ့ ရေပန်းစားမှုက
ဥရောပတစ်ခုလုံးမှာ ပျံ့နှံသွားပြီး

00:01:43.022 --> 00:01:47.673
ပုံနှိပ်ခြင်းအများစုအတွက် ပုရပိုက်တွေကို
အစားထိုးလိုက်တာက အလွန် စျေးသက်သာလိူ့ပါ။

00:01:47.673 --> 00:01:51.576
မင်တွေကို သဘာဝအပင်နဲ့ တိရစ္ဆာန် 
ဆိုးဆေးတွေကိုရေ၊ ဝိုင်တို့နဲ့

00:01:51.576 --> 00:01:53.046
ပေါင်းစပ်ပြီး လုပ်ခဲ့ပေမဲ့

00:01:53.046 --> 00:01:55.519
ရေက သတ္တု ခဲစာလုံးကို မကပ်တာကြောင့်

00:01:55.519 --> 00:02:00.144
ပုံနှိပ်စက် အသုံးပြုမှုက ဆီအခြေခံ 
မင်အတွက် အပြောင်းအလဲတစ်ခု လိုအပ်ခဲ့တယ်။

00:02:00.144 --> 00:02:03.513
ပုံနှိပ်တိုက်တွေဟာ မီးခွက် ကျပ်ခိုး၊ 
ထင်းရှူးဆီနဲ့ သစ်ကြားဆီ အရောနဲ့

00:02:03.513 --> 00:02:04.395
လုပ်ထားတဲ့

00:02:04.395 --> 00:02:06.138
မင်အမည်းကို အသုံးပြုခဲ့ကြတယ်။

00:02:06.138 --> 00:02:08.236
စာလုံးပုံစံ အရွယ်နဲ့ ခဲစာလုံးကရော။

00:02:08.236 --> 00:02:12.577
အစောဆုံး ရွှေ့သုံးနိုင်တဲ့ ခဲစာလုံးအပိုင်း
တွေဟာ ခဲသတ္တုစပ် အတုံးတွေရဲ့ အစွန်းတွေမှာ

00:02:12.577 --> 00:02:16.673
ပုံလောင်းထားတဲ့ ပြောင်းပြန် 
အက္ခရာတွေနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတယ်။

00:02:16.673 --> 00:02:19.147
ဒါတွေက လက်လုပ်ဖြစ်ပြီး စျေးကြီးတယ်။

00:02:19.147 --> 00:02:22.865
ဒီမိုတွေကို ထွင်းထုတဲ့ လူတွေအတိုင်း
ပုံစံတွေက ကွဲပြားတယ်။

00:02:22.865 --> 00:02:27.151
အမြောက်အမြား ထုတ်လုပ်ခြင်းနဲ့
နားလည်လွယ်တဲ့ စာစီစာရိုက် စနစ်တစ်ခု

00:02:27.151 --> 00:02:30.830
ဖန်တီးခြင်း မတိုင်မီအထိတော့
စံသတ်မှတ်ခြင်းက တကယ် မဖြစ်နိုင်စရာပါ။

00:02:30.830 --> 00:02:36.230
ဟန်ပုံစံအတွက်ကတော့ ရင်းနှီးနေတဲ့
Times Roman အပါအဝင် အခြား ထောင်ချီတဲ့

00:02:36.230 --> 00:02:38.610
စာလုံးတွေကိုဖြစ်စေတဲ့ ရိုမန် စာလုံးတွေကို

00:02:38.610 --> 00:02:41.248
တီထွင်တာအတွက် Nicolas Jenson 
ကို ကျေးဇူးတင်နိုင်ပါတယ်။

00:02:41.248 --> 00:02:44.013
တစ်စုံတစ်ခုက ဒါအားလုံးကို အတူတူ
တွဲထားဖို့လိုခဲ့တယ်။

00:02:44.013 --> 00:02:46.399
၁၅ ရာစု နှောင်းပိုင်း ရောက်မှ

00:02:46.399 --> 00:02:48.732
သစ်သား(သို့) စက္ကူချပ်တွေပါတဲ့

00:02:48.732 --> 00:02:51.045
အဖုံးတွေက အတူတူ ကပ်ပေးခဲ့တယ်။

00:02:51.045 --> 00:02:54.698
နောက်ဆုံး ဒါတွေကို ကြိုး 
အမျှင် ကပ်ပြားနဲ့ အစားထိုးခဲ့တယ်။

00:02:54.698 --> 00:02:59.482
၁၇ ရာမှာ အဆင့်မြင့် စာအုပ်ဖုံးတွေအတွက် 
မူလက ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမဲ့

00:02:59.482 --> 00:03:02.947
နောက်တော့ စျေးသက်သာတဲ့ ရွေးချယ်မှု
တစ်ခုအဖြစ်နဲ့ပါ။

00:03:02.947 --> 00:03:06.550
ယနေ့ အများအပြား ထုတ်တဲ့ အဖုံးသရုပ်ဖော်တွေက
စျေးကွက် ကိရိယာတွေ ဖြစ်နေပေမဲ့

00:03:06.550 --> 00:03:10.304
အစောပိုင်း စာအုပ်တွေရဲ့ အဖုံး ဒီဇိုင်းတွေက
အစီအစဉ်ကျဖို့ လုပ်တာပါ။

00:03:10.304 --> 00:03:12.839
အနှောင့်တွေမှာတောင် သမိုင်းတစ်ခုရှိတယ်။

00:03:12.839 --> 00:03:16.406
ကနဦးက ဒါတွေကို အလှရသအရ အရေးပါခဲ့တယ်။

00:03:16.406 --> 00:03:19.743
အစောဆုံး အနှောင့်တွေက 
လုံးချောဖြစ်တာထက် ပြားနေတယ်။

00:03:19.743 --> 00:03:22.516
အပြား ပုံစံက စာအုပ်ကို
စားပွဲတစ်လုံးပေါ်မှာ အလွယ်တကူ

00:03:22.516 --> 00:03:25.522
တင်ထားလာနိုင်ခြင်းက
စာအုပ်တွေကို ဖတ်ရ ပိုလွယ်စေတယ်။

00:03:25.522 --> 00:03:30.453
ဒါပေမဲ့ ဒီအနှောင့်တွေဟာ သာမန် သုံးမှုရဲ့ 
ဖိတာတွေကြောင့် ပျက်စီးလွယ်တယ်။

00:03:30.453 --> 00:03:32.580
လုံးချော ပုံစံက ဒီပြဿနာကို ဖြေရှင်းပေးတယ်။

00:03:32.580 --> 00:03:34.555
ဒါပေမဲ့ စာအုပ်က ၎င်းဘာသာ ပိတ်သွားတာလို

00:03:34.555 --> 00:03:37.389
ပြဿနာသစ်တွေတော့ ပေါ်လာတယ်။

00:03:37.389 --> 00:03:39.363
ဒါပေမဲ့ ပြောင်းလွယ်မှုက 
ပိုအရေးပါခဲ့တယ်။

00:03:39.363 --> 00:03:41.609
အထူးသဖြင့် အလုပ်များတဲ့ စာဖတ်သူအတွက်ပေါ့။

00:03:41.609 --> 00:03:45.266
စာအုပ်က တိုးတက်ပြောင်းလဲလာပြီး
ချုပ်ထားတဲ့ စာတွေကို စခရင်ပြားတွေ၊

00:03:45.266 --> 00:03:47.855
လျှပ်စစ်မင်တွနဲ့ အစားထိုးလာကြတော့

00:03:47.855 --> 00:03:50.953
ဒီအရာဝတ္ထုတွေ၊ ဖိုင်တွေက
တကယ့် စာအုပ်တွေလား။

00:03:50.953 --> 00:03:52.626
အဖုံးထိတွေ့မှု(သို့) စာရွက်အနံ့က

00:03:52.626 --> 00:03:55.738
အတွေ့အကြုံအတွက် အရေးပါတဲ့
တစ်ခုခုကို ဖြည့်ပေးလား။

00:03:55.738 --> 00:03:58.837
ဒါမှမဟုတ် ၎င်းတို့ရဲ့တင်ပြပုံက
ဘာဖြစ်နေနေ မှော်ဆန်မှုက

00:03:58.837 --> 00:04:01.018
စကားလုံးတွေ အတွင်းမှာပဲ
ရှင်သန်နေတာလား။