[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.38,0:00:02.79,Default,,0000,0000,0000,,Zanim zostałem dermatologiem,
Dialogue: 0,0:00:02.79,0:00:05.34,Default,,0000,0000,0000,,zajmowałem się medycyną ogólną,
Dialogue: 0,0:00:05.34,0:00:07.56,Default,,0000,0000,0000,,jak większość dermatologów\Nw Wielkiej Brytanii.
Dialogue: 0,0:00:07.56,0:00:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Wreszcie wyjechałem do Australii
Dialogue: 0,0:00:09.60,0:00:11.50,Default,,0000,0000,0000,,jakieś 20 lat temu.
Dialogue: 0,0:00:11.50,0:00:13.62,Default,,0000,0000,0000,,Okazuje się, że Australijczycy
Dialogue: 0,0:00:13.62,0:00:16.35,Default,,0000,0000,0000,,mają skłonność do rywalizacji
Dialogue: 0,0:00:16.35,0:00:18.40,Default,,0000,0000,0000,,i nie są wyrozumiali dla przeciwników.
Dialogue: 0,0:00:18.40,0:00:20.47,Default,,0000,0000,0000,,Często można było usłyszeć:
Dialogue: 0,0:00:20.47,0:00:22.90,Default,,0000,0000,0000,,"Wy, Brytole, nie umiecie grać\Nw krykieta ani rugby".
Dialogue: 0,0:00:22.90,0:00:25.02,Default,,0000,0000,0000,,To całkiem zrozumiałe.
Dialogue: 0,0:00:25.02,0:00:27.35,Default,,0000,0000,0000,,W pracy zbierał się co tydzień
Dialogue: 0,0:00:27.35,0:00:29.88,Default,,0000,0000,0000,,tak zwany klub czasopiśmienniczy,
Dialogue: 0,0:00:29.88,0:00:32.34,Default,,0000,0000,0000,,w którym wraz z innymi lekarzami
Dialogue: 0,0:00:32.34,0:00:34.46,Default,,0000,0000,0000,,analizowaliśmy publikację naukową
Dialogue: 0,0:00:34.46,0:00:36.30,Default,,0000,0000,0000,,z zakresu medycyny.
Dialogue: 0,0:00:36.30,0:00:39.15,Default,,0000,0000,0000,,Raz mówiliśmy o śmiertelności\Nz przyczyn sercowo-naczyniowych,
Dialogue: 0,0:00:39.15,0:00:42.73,Default,,0000,0000,0000,,suche dane: ilu ludzi umiera na serce,
Dialogue: 0,0:00:42.73,0:00:44.12,Default,,0000,0000,0000,,jakie są proporcje.
Dialogue: 0,0:00:44.12,0:00:46.09,Default,,0000,0000,0000,,W tym też chcieli rywalizować:
Dialogue: 0,0:00:46.09,0:00:49.19,Default,,0000,0000,0000,,"Wy, Brytole, macie szokująco wiele\Nprzypadków chorób serca".
Dialogue: 0,0:00:49.19,0:00:51.08,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście mieli rację.
Dialogue: 0,0:00:51.08,0:00:55.07,Default,,0000,0000,0000,,Australijczycy chorują na serce\N1/3 mniej niż my,
Dialogue: 0,0:00:55.07,0:00:58.86,Default,,0000,0000,0000,,rzadziej umierają na zawał,\Nniewydolność serca, udar mózgu.
Dialogue: 0,0:00:58.86,0:01:00.92,Default,,0000,0000,0000,,Ogólnie cieszą się lepszym zdrowiem.
Dialogue: 0,0:01:00.92,0:01:04.67,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście mówią, że to przez nienaganną\Npostawę moralną, kondycję fizyczną,
Dialogue: 0,0:01:04.67,0:01:08.74,Default,,0000,0000,0000,,bo oni to Australijczycy,\Na my to cherlawi Brytole itd.
Dialogue: 0,0:01:08.74,0:01:13.77,Default,,0000,0000,0000,,Ale nie tylko Australijczycy\Nsą zdrowsi od Brytyjczyków.
Dialogue: 0,0:01:13.77,0:01:17.30,Default,,0000,0000,0000,,W Wielkiej Brytanii obserwuje się\Ngradient zdrowia,
Dialogue: 0,0:01:17.30,0:01:19.64,Default,,0000,0000,0000,,tak zwany standaryzowany\Nwspółczynnik umieralności,
Dialogue: 0,0:01:19.64,0:01:21.32,Default,,0000,0000,0000,,czyli prawdopodobieństwo śmierci.
Dialogue: 0,0:01:21.32,0:01:24.67,Default,,0000,0000,0000,,Te dane pochodzą\Nz publikacji sprzed 20 lat,
Dialogue: 0,0:01:24.67,0:01:26.14,Default,,0000,0000,0000,,ale wciąż pozostają aktualne.
Dialogue: 0,0:01:26.14,0:01:29.23,Default,,0000,0000,0000,,Porównajmy wskaźniki umieralności na 50°N,
Dialogue: 0,0:01:29.23,0:01:31.50,Default,,0000,0000,0000,,to rejony południowe, Londyn i okolice,
Dialogue: 0,0:01:31.50,0:01:34.85,Default,,0000,0000,0000,,szerokość geograficzna 55°N.
Dialogue: 0,0:01:34.85,0:01:37.24,Default,,0000,0000,0000,,Złe wieści, to tutaj, Glasgow.
Dialogue: 0,0:01:37.24,0:01:40.08,Default,,0000,0000,0000,,Ja jestem z Edynburga.\NTym gorzej, jego też to dotyczy.
Dialogue: 0,0:01:40.08,0:01:44.21,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:01:44.21,0:01:47.51,Default,,0000,0000,0000,,Co powoduje tą straszną rozbieżność
Dialogue: 0,0:01:47.51,0:01:49.72,Default,,0000,0000,0000,,pomiędzy nami tutaj,\Nw południowej Szkocji,
Dialogue: 0,0:01:49.72,0:01:50.73,Default,,0000,0000,0000,,a południem Anglii?
Dialogue: 0,0:01:50.73,0:01:52.14,Default,,0000,0000,0000,,Wiemy o skutkach palenia,
Dialogue: 0,0:01:52.14,0:01:54.85,Default,,0000,0000,0000,,smażonych batonów Mars, frytek,\Ntypowej diety w Glasgow.
Dialogue: 0,0:01:54.85,0:01:56.18,Default,,0000,0000,0000,,Dobrze to znamy.
Dialogue: 0,0:01:56.18,0:01:58.97,Default,,0000,0000,0000,,Ale ten wykres bierze pod uwagę
Dialogue: 0,0:01:58.97,0:02:01.03,Default,,0000,0000,0000,,wszystkie te znane czynniki ryzyka.
Dialogue: 0,0:02:01.03,0:02:04.80,Default,,0000,0000,0000,,Uwzględnia palenie, klasę społeczną, dietę
Dialogue: 0,0:02:04.80,0:02:06.54,Default,,0000,0000,0000,,i wszystkie inne znane nam czynniki.
Dialogue: 0,0:02:06.54,0:02:08.77,Default,,0000,0000,0000,,Pozostaje ta różnica.
Dialogue: 0,0:02:08.77,0:02:12.63,Default,,0000,0000,0000,,Im dalej na północ,\Ntym większa liczba zgonów.
Dialogue: 0,0:02:12.63,0:02:15.26,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście ma to związek\Nze światłem słonecznym.
Dialogue: 0,0:02:15.26,0:02:17.58,Default,,0000,0000,0000,,O witaminie D sporo pisze się w prasie,
Dialogue: 0,0:02:17.58,0:02:19.59,Default,,0000,0000,0000,,co zaniepokoiło wiele osób.
Dialogue: 0,0:02:19.59,0:02:23.58,Default,,0000,0000,0000,,Potrzebujemy jej. Wymagamy, żeby dzieci\Nprzyjmowały odpowiednią jej ilość.
Dialogue: 0,0:02:23.58,0:02:25.81,Default,,0000,0000,0000,,Moja babcia dorastała w Glasgow
Dialogue: 0,0:02:25.81,0:02:29.40,Default,,0000,0000,0000,,w latach 20. i 30.,\Nkiedy krzywica była dużym problemem
Dialogue: 0,0:02:29.40,0:02:31.59,Default,,0000,0000,0000,,i zaczęto sprowadzać tran.
Dialogue: 0,0:02:31.59,0:02:35.54,Default,,0000,0000,0000,,W ten sposób powstrzymano\Npowszechną w tym mieście krzywicę.
Dialogue: 0,0:02:35.54,0:02:39.46,Default,,0000,0000,0000,,Babcia podawała mi tran,\Nkiedy byłem dzieckiem.
Dialogue: 0,0:02:39.46,0:02:42.48,Default,,0000,0000,0000,,Tego smaku się nie zapomina.
Dialogue: 0,0:02:42.48,0:02:47.26,Default,,0000,0000,0000,,Związek jest taki:\Nim wyższe stężenie witaminy D we krwi,
Dialogue: 0,0:02:47.26,0:02:50.59,Default,,0000,0000,0000,,tym mniejsze ryzyko raka oraz chorób serca.
Dialogue: 0,0:02:50.59,0:02:54.43,Default,,0000,0000,0000,,Wiele danych wskazuje na to,\Nże witamina D działa bardzo korzystnie.
Dialogue: 0,0:02:54.43,0:02:56.73,Default,,0000,0000,0000,,To prawda, ponieważ zapobiega krzywicy itd.
Dialogue: 0,0:02:56.73,0:02:59.45,Default,,0000,0000,0000,,Ale jeśli podamy ludziom\Nsuplementy wit. D,
Dialogue: 0,0:02:59.45,0:03:02.88,Default,,0000,0000,0000,,nie zmienimy wysokiego wskaźnika\Nchorób serca.
Dialogue: 0,0:03:02.88,0:03:06.61,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma dowodów na to,\Nże witamina D zapobiega nowotworom.
Dialogue: 0,0:03:06.61,0:03:11.46,Default,,0000,0000,0000,,Chodzi mi o to, że witamina D\Nnie jest jedyną odpowiedzią.
Dialogue: 0,0:03:11.46,0:03:14.78,Default,,0000,0000,0000,,To nie jest jedyny środek\Nzapobiegania chorobom serca.
Dialogue: 0,0:03:14.78,0:03:19.14,Default,,0000,0000,0000,,Uważam, że wysoki poziom tej witaminy\Nwskazuje wystawianie się na słońce,
Dialogue: 0,0:03:19.14,0:03:22.36,Default,,0000,0000,0000,,a światło słoneczne,\Njak za chwilę się przekonamy,
Dialogue: 0,0:03:22.36,0:03:24.80,Default,,0000,0000,0000,,może zapobiec chorobom serca.
Dialogue: 0,0:03:24.80,0:03:26.76,Default,,0000,0000,0000,,Ale wróciłem z Australii
Dialogue: 0,0:03:26.76,0:03:30.26,Default,,0000,0000,0000,,i mimo oczywistych zagrożeń dla zdrowia\Nprzeprowadziłem się do Aberdeen.
Dialogue: 0,0:03:30.26,0:03:32.81,Default,,0000,0000,0000,,(Śmiech)
Dialogue: 0,0:03:32.81,0:03:35.96,Default,,0000,0000,0000,,Tam rozpocząłem kurs dermatologiczny
Dialogue: 0,0:03:35.96,0:03:37.90,Default,,0000,0000,0000,,oraz zainteresowałem się badaniami,
Dialogue: 0,0:03:37.90,0:03:41.08,Default,,0000,0000,0000,,a w szczególności jedną substancją,\Ntlenkiem azotu.
Dialogue: 0,0:03:41.08,0:03:42.45,Default,,0000,0000,0000,,Tych trzech panów:
Dialogue: 0,0:03:42.45,0:03:44.02,Default,,0000,0000,0000,,Furchgott, Ignarro i Murad,
Dialogue: 0,0:03:44.02,0:03:47.29,Default,,0000,0000,0000,,w 1998 roku zdobyło Nagrodę Nobla\Nw dziedzinie medycyny .
Dialogue: 0,0:03:47.29,0:03:52.77,Default,,0000,0000,0000,,Byli pierwszymi, którzy opisali\Nnowy przekaźnik chemiczny, tlenek azotu.
Dialogue: 0,0:03:52.77,0:03:55.80,Default,,0000,0000,0000,,Tlenek azotu rozszerza naczynia krwionośne,
Dialogue: 0,0:03:55.80,0:03:57.67,Default,,0000,0000,0000,,zmniejszając ciśnienie krwi.
Dialogue: 0,0:03:57.67,0:04:01.84,Default,,0000,0000,0000,,Rozszerza również tętnice wieńcowe,\Na więc zatrzymuje bóle serca.
Dialogue: 0,0:04:01.84,0:04:03.22,Default,,0000,0000,0000,,Niezwykłe było to,
Dialogue: 0,0:04:03.22,0:04:07.29,Default,,0000,0000,0000,,że w przeszłości, mówiąc o przekaźnikach\Nchemicznych w organizmie,
Dialogue: 0,0:04:07.29,0:04:10.46,Default,,0000,0000,0000,,myśleliśmy o tak skomplikowanych\Nsubstancjach, jak estrogen, insulina
Dialogue: 0,0:04:10.46,0:04:11.93,Default,,0000,0000,0000,,czy neuroprzekaźniki.
Dialogue: 0,0:04:11.93,0:04:15.23,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo złożone procesy z udziałem\Nzłożonych substancji chemicznych
Dialogue: 0,0:04:15.23,0:04:17.52,Default,,0000,0000,0000,,dopasowanych do złożonych receptorów.
Dialogue: 0,0:04:17.52,0:04:19.88,Default,,0000,0000,0000,,A oto niezwykle prosta cząsteczka,
Dialogue: 0,0:04:19.88,0:04:23.22,Default,,0000,0000,0000,,azot połączony z tlenem,
Dialogue: 0,0:04:23.22,0:04:27.85,Default,,0000,0000,0000,,niezbędna do regulacji ciśnienia krwi,
Dialogue: 0,0:04:27.85,0:04:30.45,Default,,0000,0000,0000,,działania neuroprzekaźników\Ni wielu innych celów,
Dialogue: 0,0:04:30.45,0:04:33.85,Default,,0000,0000,0000,,ale najbardziej do prawidłowego działania\Nukładu sercowo-naczyniowego.
Dialogue: 0,0:04:33.85,0:04:37.16,Default,,0000,0000,0000,,Podczas badań dokonaliśmy\Nekscytującego odkrycia.
Dialogue: 0,0:04:37.16,0:04:39.77,Default,,0000,0000,0000,,Skóra wytwarza tlenek azotu.
Dialogue: 0,0:04:39.77,0:04:42.66,Default,,0000,0000,0000,,Nie pojawia się on więc tylko\Nw układzie sercowo-naczyniowym,
Dialogue: 0,0:04:42.66,0:04:44.53,Default,,0000,0000,0000,,ale również w skórze.
Dialogue: 0,0:04:44.53,0:04:48.45,Default,,0000,0000,0000,,Po tym odkryciu i jego publikacji\Npomyślałem: "Dobrze, ale jak to działa?"
Dialogue: 0,0:04:48.45,0:04:49.93,Default,,0000,0000,0000,,Jak obniżyć ciśnienie w skórze?
Dialogue: 0,0:04:49.93,0:04:52.02,Default,,0000,0000,0000,,To nie serce. Co należy zrobić?
Dialogue: 0,0:04:52.02,0:04:56.09,Default,,0000,0000,0000,,Wyjechałem do Stanów,\Njak wielu ludzi prowadzących badania,
Dialogue: 0,0:04:56.09,0:04:59.83,Default,,0000,0000,0000,,i spędziłem kilka lat w Pittsburghu.\NTo jest Pittsburgh.
Dialogue: 0,0:04:59.83,0:05:02.44,Default,,0000,0000,0000,,Interesowały mnie\Nte bardzo złożone systemy.
Dialogue: 0,0:05:02.44,0:05:06.48,Default,,0000,0000,0000,,Myśleliśmy, że tlenek azotu\Nmoże mieć wpływ na śmierć komórek,
Dialogue: 0,0:05:06.48,0:05:08.96,Default,,0000,0000,0000,,na ich przeżywanie\Noraz odporność na inne czynniki.
Dialogue: 0,0:05:08.96,0:05:12.33,Default,,0000,0000,0000,,Zacząłem pracować na hodowli komórkowej,
Dialogue: 0,0:05:12.33,0:05:14.55,Default,,0000,0000,0000,,a potem użyłem\Ngenetycznie zmodyfikowanych myszy,
Dialogue: 0,0:05:14.55,0:05:16.19,Default,,0000,0000,0000,,które nie wytwarzały danego genu.
Dialogue: 0,0:05:16.19,0:05:20.60,Default,,0000,0000,0000,,Wypracowaliśmy mechanizm,\Nktóry pomagał przeżyć komórkom.
Dialogue: 0,0:05:20.60,0:05:24.42,Default,,0000,0000,0000,,I wtedy przeprowadziłem się\Nz powrotem do Edynburga.
Dialogue: 0,0:05:24.42,0:05:27.20,Default,,0000,0000,0000,,W Edynburgu królikami doświadczalnymi\Nsą studenci medycyny.
Dialogue: 0,0:05:27.20,0:05:29.26,Default,,0000,0000,0000,,To gatunek zbliżony ludziom,
Dialogue: 0,0:05:29.26,0:05:31.16,Default,,0000,0000,0000,,ale mający przewagę nad myszami:
Dialogue: 0,0:05:31.16,0:05:34.62,Default,,0000,0000,0000,,są za darmo, nie trzeba ich golić,\Nżywią się sami
Dialogue: 0,0:05:34.62,0:05:36.74,Default,,0000,0000,0000,,i nikt nie pikietuje pod naszym biurem:
Dialogue: 0,0:05:36.74,0:05:39.14,Default,,0000,0000,0000,,"Ratujmy doświadczalnych\Nstudentów medycyny".
Dialogue: 0,0:05:39.14,0:05:42.40,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego stanowią idealny materiał badawczy.
Dialogue: 0,0:05:42.40,0:05:44.36,Default,,0000,0000,0000,,Ale okazało się, że na człowieku
Dialogue: 0,0:05:44.36,0:05:48.98,Default,,0000,0000,0000,,nie mogliśmy odtworzyć danych\Nzebranych podczas badań nad myszami.
Dialogue: 0,0:05:48.98,0:05:52.22,Default,,0000,0000,0000,,Wydawało się, że nie można\Nzatrzymać produkcji
Dialogue: 0,0:05:52.22,0:05:55.30,Default,,0000,0000,0000,,tlenku azotu w skórze człowieka.
Dialogue: 0,0:05:55.30,0:05:58.09,Default,,0000,0000,0000,,Używaliśmy kremów blokujących enzym,\Nktóry go wytwarza,
Dialogue: 0,0:05:58.09,0:06:02.48,Default,,0000,0000,0000,,wstrzykiwaliśmy różne substancje,\NNie mogliśmy zatrzymać jego wytwarzania.
Dialogue: 0,0:06:02.48,0:06:05.74,Default,,0000,0000,0000,,Po 2-3 latach badań okazało się,\Nże przyczyniły się do tego
Dialogue: 0,0:06:05.74,0:06:09.79,Default,,0000,0000,0000,,zgromadzone w naszej skórze\Nogromne zapasy.
Dialogue: 0,0:06:09.79,0:06:12.88,Default,,0000,0000,0000,,Nie tlenku azotu, bo jest on gazem,
Dialogue: 0,0:06:12.88,0:06:16.03,Default,,0000,0000,0000,,który uwalnia się i ulatnia w kilka sekund,
Dialogue: 0,0:06:16.03,0:06:19.25,Default,,0000,0000,0000,,ale można go przekształcić\Nw następujące substancje:
Dialogue: 0,0:06:19.25,0:06:22.88,Default,,0000,0000,0000,,azotan NO3, azotyn NO2 oraz nitrozotiole.
Dialogue: 0,0:06:22.88,0:06:24.30,Default,,0000,0000,0000,,Są bardziej stabilne,
Dialogue: 0,0:06:24.30,0:06:28.46,Default,,0000,0000,0000,,a w skórze znajdują się\Nogromne zapasy tlenku azotu.
Dialogue: 0,0:06:28.46,0:06:31.28,Default,,0000,0000,0000,,Zaczęliśmy się zastanawiać,\Nczy skoro zapasy są tak duże,
Dialogue: 0,0:06:31.28,0:06:34.60,Default,,0000,0000,0000,,światło słoneczne może je aktywować
Dialogue: 0,0:06:34.60,0:06:36.34,Default,,0000,0000,0000,,i uwalniać ze skóry,
Dialogue: 0,0:06:36.34,0:06:39.73,Default,,0000,0000,0000,,gdzie zapasy są około 10 razy większe\Nod tych w krwiobiegu.
Dialogue: 0,0:06:39.73,0:06:42.57,Default,,0000,0000,0000,,Aktywując zapasy,\Nświatło uwalniałoby je do obiegu,
Dialogue: 0,0:06:42.57,0:06:47.81,Default,,0000,0000,0000,,a tam mogłyby uczynić wiele dobrego\Ndla układu sercowo-naczyniowego.
Dialogue: 0,0:06:47.81,0:06:50.34,Default,,0000,0000,0000,,Jestem dermatologiem eksperymentalnym,
Dialogue: 0,0:06:50.34,0:06:51.64,Default,,0000,0000,0000,,więc stwierdziliśmy,
Dialogue: 0,0:06:51.64,0:06:55.17,Default,,0000,0000,0000,,że trzeba wystawić króliki doświadczalne\Nna światło słoneczne.
Dialogue: 0,0:06:55.17,0:06:59.25,Default,,0000,0000,0000,,Zebraliśmy grupę ochotników
Dialogue: 0,0:06:59.25,0:07:01.95,Default,,0000,0000,0000,,i wystawiliśmy ich na światło UV.
Dialogue: 0,0:07:01.95,0:07:03.68,Default,,0000,0000,0000,,Są to takie lampy słoneczne.
Dialogue: 0,0:07:03.68,0:07:06.37,Default,,0000,0000,0000,,Uważaliśmy, żeby witamina D,
Dialogue: 0,0:07:06.37,0:07:09.33,Default,,0000,0000,0000,,którą wytwarza promieniowanie UV-B,
Dialogue: 0,0:07:09.33,0:07:13.31,Default,,0000,0000,0000,,nie brała udziału w naszym badaniu.
Dialogue: 0,0:07:13.31,0:07:17.16,Default,,0000,0000,0000,,Użyliśmy promieniowania UV-A,\Nktóre nie wytwarza witamina D.
Dialogue: 0,0:07:17.16,0:07:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Gdy umieściliśmy ludzi pod lampą
Dialogue: 0,0:07:19.44,0:07:24.51,Default,,0000,0000,0000,,na ekwiwalent 30 minut\Nsłońca podczas lata w Edynburgu,
Dialogue: 0,0:07:24.51,0:07:27.05,Default,,0000,0000,0000,,doprowadziliśmy do wzrostu
Dialogue: 0,0:07:27.05,0:07:29.05,Default,,0000,0000,0000,,tlenku azotu w obiegu.
Dialogue: 0,0:07:29.05,0:07:31.89,Default,,0000,0000,0000,,Zatem umieszczamy tych pacjentów\Nw świetle UV
Dialogue: 0,0:07:31.89,0:07:34.31,Default,,0000,0000,0000,,i ich poziom tlenku azotu wzrasta,
Dialogue: 0,0:07:34.31,0:07:36.45,Default,,0000,0000,0000,,a ciśnienie krwi maleje.
Dialogue: 0,0:07:36.45,0:07:38.82,Default,,0000,0000,0000,,Nie tak bardzo,\Njeżeli chodzi o jednostkę,
Dialogue: 0,0:07:38.82,0:07:41.19,Default,,0000,0000,0000,,ale wystarczająco na poziomie populacji,
Dialogue: 0,0:07:41.19,0:07:44.91,Default,,0000,0000,0000,,aby zmienić liczbę chorób serca\Nw całej populacji.
Dialogue: 0,0:07:44.91,0:07:47.33,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy skierowaliśmy na nich promienie UV
Dialogue: 0,0:07:47.33,0:07:50.100,Default,,0000,0000,0000,,lub gdy ogrzaliśmy ich\Ndo temperatury lampy,
Dialogue: 0,0:07:50.100,0:07:54.26,Default,,0000,0000,0000,,ale promienie nie dotykały skóry,\Nnic takiego nie nastąpiło.
Dialogue: 0,0:07:54.26,0:07:58.12,Default,,0000,0000,0000,,Więc wygląda na to, że dzieje się tak tylko,\Ngdy promienie UV dotykają skóry.
Dialogue: 0,0:07:58.12,0:07:59.95,Default,,0000,0000,0000,,Nadal gromadzimy dane.
Dialogue: 0,0:07:59.95,0:08:01.39,Default,,0000,0000,0000,,Kilka dobrych spraw:
Dialogue: 0,0:08:01.39,0:08:04.54,Default,,0000,0000,0000,,zachodzi to częściej u ludzi starszych.
Dialogue: 0,0:08:04.54,0:08:06.15,Default,,0000,0000,0000,,Nie wiem dokładnie, w jakim wieku.
Dialogue: 0,0:08:06.15,0:08:07.93,Default,,0000,0000,0000,,Wśród badanych była moja teściowa
Dialogue: 0,0:08:07.93,0:08:10.88,Default,,0000,0000,0000,,i oczywiście nie znam jej wieku.
Dialogue: 0,0:08:10.88,0:08:14.31,Default,,0000,0000,0000,,Ale na pewno u ludzi starszych\Nniż moja żona
Dialogue: 0,0:08:14.31,0:08:17.44,Default,,0000,0000,0000,,ma to większy wpływ.
Dialogue: 0,0:08:17.44,0:08:18.70,Default,,0000,0000,0000,,Muszę też wspomnieć,
Dialogue: 0,0:08:18.70,0:08:20.75,Default,,0000,0000,0000,,że nie nastąpiła żadna zmiana\Nw witaminie D.
Dialogue: 0,0:08:20.75,0:08:22.87,Default,,0000,0000,0000,,Nie ma to związku z witaminą D.
Dialogue: 0,0:08:22.87,0:08:24.41,Default,,0000,0000,0000,,Witamina D leczy krzywicę,
Dialogue: 0,0:08:24.41,0:08:26.65,Default,,0000,0000,0000,,zapobiega zaburzeniom\Ngospodarki wapniowej itd.
Dialogue: 0,0:08:26.65,0:08:29.68,Default,,0000,0000,0000,,Ale to akurat jest mechanizm\Nniezwiązany z witaminą D.
Dialogue: 0,0:08:29.68,0:08:32.26,Default,,0000,0000,0000,,Jednym z problemów\Nze sprawdzaniem ciśnienia krwi
Dialogue: 0,0:08:32.26,0:08:35.39,Default,,0000,0000,0000,,jest to, że organizm stara się\Nutrzymać je na tym samym poziomie.
Dialogue: 0,0:08:35.39,0:08:37.44,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli odetną ci nogę i stracisz wiele krwi,
Dialogue: 0,0:08:37.44,0:08:39.94,Default,,0000,0000,0000,,organizm przyhamuje, zwiększy tętno,
Dialogue: 0,0:08:39.94,0:08:42.37,Default,,0000,0000,0000,,zrobi wszystko, co może,\Naby utrzymać ciśnienie krwi.
Dialogue: 0,0:08:42.37,0:08:45.14,Default,,0000,0000,0000,,To podstawowa zasada fizjologiczna.
Dialogue: 0,0:08:45.14,0:08:50.61,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego następnie zaczęliśmy przyglądać się\Nrozszerzaniu się naczyń krwionośnych.
Dialogue: 0,0:08:50.61,0:08:52.10,Default,,0000,0000,0000,,Zmierzyliśmy to.
Dialogue: 0,0:08:52.10,0:08:57.43,Default,,0000,0000,0000,,Zauważcie brak ogona i włosów.\NTo student medycyny.
Dialogue: 0,0:08:57.43,0:09:00.05,Default,,0000,0000,0000,,Na ramieniu można zmierzyć przepływ krwi
Dialogue: 0,0:09:00.05,0:09:03.28,Default,,0000,0000,0000,,poprzez to, jak bardzo puchnie,\Ngdy przepływa do niego krew.
Dialogue: 0,0:09:03.28,0:09:06.76,Default,,0000,0000,0000,,Przeprowadziliśmy\Nsymulowane napromieniowanie.
Dialogue: 0,0:09:06.76,0:09:08.23,Default,,0000,0000,0000,,To ta gruba linia.
Dialogue: 0,0:09:08.23,0:09:10.63,Default,,0000,0000,0000,,Promienie UV świecą na ramię tak,\Nże się ogrzewa,
Dialogue: 0,0:09:10.63,0:09:13.45,Default,,0000,0000,0000,,ale jest zakryte,\Nżeby promienie nie dotykały skóry.
Dialogue: 0,0:09:13.45,0:09:17.36,Default,,0000,0000,0000,,Nie zachodzi zmiana w przepływie krwi,\Nw rozszerzaniu naczyń krwionośnych.
Dialogue: 0,0:09:17.36,0:09:19.21,Default,,0000,0000,0000,,Ale przy aktywnym promieniowaniu,
Dialogue: 0,0:09:19.21,0:09:22.56,Default,,0000,0000,0000,,podczas działania promieni UV\Ni przez godzinę po nim,
Dialogue: 0,0:09:22.56,0:09:24.66,Default,,0000,0000,0000,,dochodzi do rozszerzania\Nnaczyń krwionośnych.
Dialogue: 0,0:09:24.66,0:09:27.26,Default,,0000,0000,0000,,Za pomocą tego mechanizmu\Nzmniejsza się ciśnienie krwi,
Dialogue: 0,0:09:27.26,0:09:29.64,Default,,0000,0000,0000,,rozszerzają się tętnice wieńcowe,
Dialogue: 0,0:09:29.64,0:09:31.35,Default,,0000,0000,0000,,aby krew dotarła do serca.
Dialogue: 0,0:09:31.35,0:09:35.74,Default,,0000,0000,0000,,To kolejne dane świadczące o tym,\Nże ultrafiolet, czyli światło słoneczne,
Dialogue: 0,0:09:35.74,0:09:40.62,Default,,0000,0000,0000,,dobrze wpływa na przepływ krwi\Ni układ sercowo-naczyniowy.
Dialogue: 0,0:09:40.62,0:09:42.96,Default,,0000,0000,0000,,Postanowiliśmy stworzyć model.
Dialogue: 0,0:09:42.96,0:09:49.21,Default,,0000,0000,0000,,Różne ilości promieni UV padają na\Nróżne części Ziemi o różnych porach roku,
Dialogue: 0,0:09:49.21,0:09:53.24,Default,,0000,0000,0000,,więc można ustalić,\Njak te zapasy tlenku azotu,
Dialogue: 0,0:09:53.24,0:09:55.49,Default,,0000,0000,0000,,azotanów, azotynów\Ni nitrozotioli w skórze,
Dialogue: 0,0:09:55.49,0:09:58.36,Default,,0000,0000,0000,,rozszczepiają się,\Nżeby wypuścić tlenek azotu.
Dialogue: 0,0:09:58.36,0:10:02.19,Default,,0000,0000,0000,,Różne długości fali światła\Ndziałają na różne sposoby.
Dialogue: 0,0:10:02.19,0:10:04.27,Default,,0000,0000,0000,,Można określić to na podstawie\Ndługości fali.
Dialogue: 0,0:10:04.27,0:10:08.25,Default,,0000,0000,0000,,Na równiku, promienie padają\Npod kątem prostym
Dialogue: 0,0:10:08.25,0:10:10.07,Default,,0000,0000,0000,,przez bardzo cienki kawałek atmosfery.
Dialogue: 0,0:10:10.07,0:10:12.51,Default,,0000,0000,0000,,Zimą i latem jest tam\Ntaka sama ilość światła.
Dialogue: 0,0:10:12.51,0:10:15.02,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli mieszkacie tutaj,
Dialogue: 0,0:10:15.02,0:10:17.68,Default,,0000,0000,0000,,światło słoneczne latem\Ndobiega do nas dosyć bezpośrednio,
Dialogue: 0,0:10:17.68,0:10:20.98,Default,,0000,0000,0000,,ale zimą przechodzi\Nprzez ogromne ilości atmosfery
Dialogue: 0,0:10:20.98,0:10:24.20,Default,,0000,0000,0000,,i gubi się dużo ultrafioletu,
Dialogue: 0,0:10:24.20,0:10:26.56,Default,,0000,0000,0000,,a zakresy długości fal,\Nktóre padają na Ziemię,
Dialogue: 0,0:10:26.56,0:10:28.88,Default,,0000,0000,0000,,różnią się latem i zimą.
Dialogue: 0,0:10:28.88,0:10:30.83,Default,,0000,0000,0000,,Można zatem mnożyć te dane
Dialogue: 0,0:10:30.83,0:10:32.82,Default,,0000,0000,0000,,przez ilość wydzielanego tlenku azotu
Dialogue: 0,0:10:32.82,0:10:39.17,Default,,0000,0000,0000,,i wyliczyć, ile tlenku azotu\Nwydzieli się ze skóry do obiegu.
Dialogue: 0,0:10:39.17,0:10:41.17,Default,,0000,0000,0000,,Jeżeli znajdujecie się tutaj, na równiku,
Dialogue: 0,0:10:41.17,0:10:44.60,Default,,0000,0000,0000,,mamy te dwie linie, czerwoną i fioletową.
Dialogue: 0,0:10:44.60,0:10:48.100,Default,,0000,0000,0000,,Ilość wydzielanego tlenku azotu\Nto obszar pod krzywą,
Dialogue: 0,0:10:48.100,0:10:51.03,Default,,0000,0000,0000,,w tej przestrzeni.
Dialogue: 0,0:10:51.03,0:10:53.72,Default,,0000,0000,0000,,Więc jeśli jesteście na równiku,\Nw grudniu czy czerwcu,
Dialogue: 0,0:10:53.72,0:10:56.98,Default,,0000,0000,0000,,ze skóry wydzielają się\Nogromne ilości tlenku azotu.
Dialogue: 0,0:10:56.98,0:10:59.44,Default,,0000,0000,0000,,Ventura znajduje się\Nw południowej Kalifornii.
Dialogue: 0,0:10:59.44,0:11:01.66,Default,,0000,0000,0000,,Latem jest tam jak na równiku.
Dialogue: 0,0:11:01.66,0:11:03.72,Default,,0000,0000,0000,,Wydziela się wiele tlenku azotu.
Dialogue: 0,0:11:03.72,0:11:07.66,Default,,0000,0000,0000,,W trakcie zimy w Venturze\Nteż jest przyzwoita ilość.
Dialogue: 0,0:11:07.66,0:11:11.62,Default,,0000,0000,0000,,Edynburg latem?\NObszar pod krzywą jest dosyć dobry,
Dialogue: 0,0:11:11.62,0:11:15.84,Default,,0000,0000,0000,,ale zimą ilość tlenku azotu,\Nktórą można wydzielić,
Dialogue: 0,0:11:15.84,0:11:19.69,Default,,0000,0000,0000,,jest znikoma,\Nsą to bardzo małe ilości.
Dialogue: 0,0:11:19.69,0:11:21.50,Default,,0000,0000,0000,,Co o tym sądzić?
Dialogue: 0,0:11:21.50,0:11:23.09,Default,,0000,0000,0000,,Nadal nad tym pracujemy,
Dialogue: 0,0:11:23.09,0:11:25.00,Default,,0000,0000,0000,,nadal to opracowujemy, rozszerzamy.
Dialogue: 0,0:11:25.00,0:11:26.65,Default,,0000,0000,0000,,Uważamy, że to bardzo ważne.
Dialogue: 0,0:11:26.65,0:11:30.24,Default,,0000,0000,0000,,Prawdopodobnie wyjaśnia różnice\Nmiędzy północą a południem Wielkiej Brytanii.
Dialogue: 0,0:11:30.24,0:11:31.87,Default,,0000,0000,0000,,Ma to dla nas znaczenie.
Dialogue: 0,0:11:31.87,0:11:36.45,Default,,0000,0000,0000,,Już wiemy, że skóra zawiera\Nduże zapasy tlenku azotu
Dialogue: 0,0:11:36.45,0:11:38.67,Default,,0000,0000,0000,,w tych różnych postaciach.
Dialogue: 0,0:11:38.67,0:11:40.65,Default,,0000,0000,0000,,Podejrzewamy,\Nże większość pochodzi z diety.
Dialogue: 0,0:11:40.65,0:11:42.82,Default,,0000,0000,0000,,Zielone warzywa liściaste, buraki, sałata
Dialogue: 0,0:11:42.82,0:11:46.14,Default,,0000,0000,0000,,zawierają wiele tlenków azotu,\Nktóre według nas dostają się do skóry.
Dialogue: 0,0:11:46.14,0:11:48.38,Default,,0000,0000,0000,,Uważamy, że są następnie\Nprzechowywane w skórze,
Dialogue: 0,0:11:48.38,0:11:50.68,Default,,0000,0000,0000,,a światło słoneczne je uwalnia,
Dialogue: 0,0:11:50.68,0:11:53.32,Default,,0000,0000,0000,,i mają korzystny wpływ.
Dialogue: 0,0:11:53.32,0:11:55.39,Default,,0000,0000,0000,,Jest to praca w toku.
Dialogue: 0,0:11:55.39,0:11:57.51,Default,,0000,0000,0000,,Ale ja jestem dermatologiem.
Dialogue: 0,0:11:57.51,0:11:59.44,Default,,0000,0000,0000,,W pracy mówię ludziom,\Nże mają raka skóry
Dialogue: 0,0:11:59.44,0:12:01.92,Default,,0000,0000,0000,,przez światło słoneczne\Ni mają nie wychodzić na słońce.
Dialogue: 0,0:12:01.92,0:12:04.66,Default,,0000,0000,0000,,Uważam, że znacznie ważniejsze jest to,
Dialogue: 0,0:12:04.66,0:12:08.08,Default,,0000,0000,0000,,że ze światłem słonecznym wiążą się\Nzarówno korzyści, jak i zagrożenia.
Dialogue: 0,0:12:08.08,0:12:13.84,Default,,0000,0000,0000,,Owszem, światło słoneczne stanowi\Ngłówny czynnik ryzyka raka skóry,
Dialogue: 0,0:12:13.84,0:12:16.71,Default,,0000,0000,0000,,ale liczba zgonów na skutek chorób serca\Njest sto razy większa
Dialogue: 0,0:12:16.71,0:12:18.66,Default,,0000,0000,0000,,niż liczba zgonów na skutek raka skóry.
Dialogue: 0,0:12:18.66,0:12:21.31,Default,,0000,0000,0000,,Uważam, że musimy być bardziej świadomi,
Dialogue: 0,0:12:21.31,0:12:23.39,Default,,0000,0000,0000,,zważyć zagrożenia i korzyści.
Dialogue: 0,0:12:23.39,0:12:25.46,Default,,0000,0000,0000,,Jaka ilość światła słonecznego\Njest bezpieczna
Dialogue: 0,0:12:25.46,0:12:29.06,Default,,0000,0000,0000,,i jak możemy ustalić,\Nco jest najlepsze dla naszego zdrowia?
Dialogue: 0,0:12:29.06,0:12:31.24,Default,,0000,0000,0000,,Bardzo dziękuję.
Dialogue: 0,0:12:31.24,0:12:38.14,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)