WEBVTT

00:00:06.669 --> 00:00:09.660
Chúng ta thường nghĩ rằng nhịp điệu là
một yếu tố của âm nhạc,

00:00:09.660 --> 00:00:12.615
nhưng thực ra nó được tìm thấy mọi nơi
ở thế giới quanh ta.

00:00:12.615 --> 00:00:15.060
từ sóng đại dương đến cả nhịp tim
của chúng ta,

00:00:15.060 --> 00:00:19.066
nhịp điệu cơ bản là một sự việc lặp lại
thường xuyên qua thời gian.

00:00:19.066 --> 00:00:22.091
Ngay cả tiếng tích tắc của đồng hồ 
cũng là một loại nhịp điệu.

00:00:22.091 --> 00:00:23.320
Nhưng nhịp điệu âm nhạc,

00:00:23.320 --> 00:00:26.826
một chuỗi đều đặn các phách 
lặp đi lặp lại là chưa đủ.

00:00:26.826 --> 00:00:30.790
Chúng ta cần ít nhất một phách 
khác biệt với một âm thanh khác,

00:00:30.790 --> 00:00:35.064
đó có thể là một phách nhẹ 
hoặc là một phách mạnh.

00:00:35.064 --> 00:00:37.544
Có nhiều cách để những phách này 
trở nên riêng biệt,

00:00:37.544 --> 00:00:43.419
hoặc bằng cách sử dụng tiếng trống 
cao hay thấp hoặc phách dài hay ngắn.

00:00:43.419 --> 00:00:47.345
Phách cuối được xem như phách chính 
không phải là một quy tắc chính xác,

00:00:47.345 --> 00:00:52.334
nhưng giống cái lọ nổi tiếng của Rubin,
nó có thể được đảo lại
dựa trên nhận thức văn hóa.

00:00:52.334 --> 00:00:56.411
Trong tiêu chuẩn kí hiệu, nhịp điệu 
là chỉ dòng gạch nhịp âm nhạc,

00:00:56.411 --> 00:00:57.833
nhưng ta có những cách khác.

00:00:57.833 --> 00:00:59.440
Còn nhớ tiếng tích tắc đồng hồ?

00:00:59.440 --> 00:01:02.446
Như bề ngoài hình tròn, nó có thể 
đi theo dòng chảy thời gian,

00:01:02.446 --> 00:01:05.399
và dòng nhịp điệu có thể đi theo 
trong một vòng tròn.

00:01:05.399 --> 00:01:08.998
Sự liên tục của bánh xe có thể là cách 
trực quan để hình dung nhịp điệu

00:01:08.998 --> 00:01:13.016
hơn là đường kẻ dàn nhạc yêu cầu 
có sự di chuyển sau và trước theo trang.

00:01:13.016 --> 00:01:15.968
Ta có thể đánh dấu phách ở các vị trí 
khác nhau xung quanh một vòng tròn

00:01:15.968 --> 00:01:19.841
sử dụng chấm xanh cho phách chính,
chấm cam cho phách phụ,

00:01:19.841 --> 00:01:22.358
và chấm trắng cho phách thứ yếu.

00:01:22.358 --> 00:01:29.987
Đây là một nhịp 2 phách cơ bản 
với 1 phách chính và 1 phách phụ.

00:01:29.987 --> 00:01:38.195
Hoặc 1 nhịp 3 phách với 1 phách chính,
1 phách phụ và 1 phách thứ.

00:01:38.195 --> 00:01:42.162
Và khoảng cách giữa mỗi phách có thể 
được chia cho các phách thay thế thêm

00:01:42.162 --> 00:01:44.805
sử dụng nhiều cái 2 phách hoặc 3 phách.

00:01:44.805 --> 00:01:47.433
Nhiều mô hình lớp 
sử dụng các bánh xe đồng tâm

00:01:47.433 --> 00:01:49.961
cho phép ta tạo ra 
nhiều nhịp điệu phức tạp hơn.

00:01:49.961 --> 00:01:53.577
Ví dụ, ta có thể kết hợp 1 nhịp 2 phách 
cơ bản với phách phụ

00:01:53.577 --> 00:01:56.913
để được 1 hệ thống 4 phách.

00:01:56.913 --> 00:02:01.320
Đây là nét chính được nhận ra 
của nhiều thể loại phổ biến trên thế giới,

00:02:01.320 --> 00:02:04.268
từ nhạc rock,

00:02:04.268 --> 00:02:06.800
nhạc đồng quê,

00:02:06.800 --> 00:02:10.538
và nhạc jazz,

00:02:10.538 --> 00:02:12.810
đến nhạc reggae

00:02:12.810 --> 00:02:15.142
và cumbia.

00:02:15.142 --> 00:02:22.215
Hoặc ta có thể kết hợp 1 nhịp 2 phách
với 1 nhịp 3 phách.

00:02:22.215 --> 00:02:25.684
Loại bỏ phách chính được thêm vào và 
xoay quanh bên trong bánh xe

00:02:25.684 --> 00:02:32.065
cho ta 1 nhịp mà cảm giác cơ bản
là nhịp 3-4.

00:02:32.065 --> 00:02:39.126
Đây là nền tảng âm nhạc
của những thầy tu Whirling,

00:02:39.126 --> 00:02:41.772
cũng như 1 phạm vi rộng
của các nhịp điệu Mỹ La-tinh,

00:02:41.772 --> 00:02:48.602
như Joropo,

00:02:48.602 --> 00:03:00.419
và thậm chí là Chaconne nổi tiếng 
của Bach.

00:03:00.419 --> 00:03:04.769
Bây giờ nếu ta còn nhớ cái lọ của Rubin
và nghe phách phụ như là phách chính,

00:03:04.769 --> 00:03:06.566
nó sẽ cho ta cảm giác là 1 nhịp 6-8,

00:03:06.566 --> 00:03:10.779
như được tìm thấy trong các thể loại
như Chacarera,

00:03:10.779 --> 00:03:14.455
và Quechua,

00:03:14.455 --> 00:03:20.333
âm nhạc Ba Tư và còn nhiều nữa.

00:03:20.333 --> 00:03:23.018
Trong hệ thống 8 phách,
ta có các vòng tròn 3 lớp,

00:03:23.018 --> 00:03:37.073
mỗi nhịp điệu được thực hiện 
bởi một loại nhạc cụ khác nhau.

00:03:37.073 --> 00:03:39.009
Sau đó ta có thể thêm 1 lớp ngoài cùng

00:03:39.009 --> 00:03:41.647
gồm 1 thành phần nhịp điệu thêm vào,

00:03:41.647 --> 00:03:55.850
củng cố cho phách chính 
và tăng sự chính xác.

00:03:55.850 --> 00:03:58.678
Bây giờ hãy dời tất cả 
ngoại trừ nhịp điệu được kết hợp này

00:03:58.678 --> 00:04:00.877
và phách 2 cơ bản lên trên.

00:04:00.877 --> 00:04:07.301
Dạng nhịp điệu này được tìm thấy
như cinquillo của Cu-ba,

00:04:07.301 --> 00:04:11.615
ở Puerto Rican bomba,

00:04:11.615 --> 00:04:19.194
và ở âm nhạc của người Bắc Romani.

00:04:19.194 --> 00:04:22.303
Và khi xoay vòng ngoài 90 độ 
ngược chiều kim đồng hồ

00:04:22.303 --> 00:04:31.074
cho ta 1 mô hình thường tìm thấy 
trong âm nhạc Trung Đông,

00:04:31.074 --> 00:04:37.196
cũng như choro của người Brazil,

00:04:37.196 --> 00:04:43.695
và tango của người Argentina.

00:04:43.695 --> 00:04:48.223
Trong tất cả các ví dụ, nhịp điệu cơ bản 
củng cố cho nền tảng nhịp 1-2,

00:04:48.223 --> 00:04:52.223
nhưng trong các cách khác nhau, 
nó dựa vào sự sắp xếp 
và bối cảnh văn hóa.

00:04:52.223 --> 00:04:55.440
Hóa ra phương pháp bánh xe
được xem là 1 cách đúng mốt

00:04:55.440 --> 00:04:57.670
để hình dung các nhịp điệu phức tạp.

00:04:57.670 --> 00:04:59.996
Bằng cách giải phóng chúng ta 
khỏi sự chuyên chế của dòng gạch nhịp,

00:04:59.996 --> 00:05:02.301
chúng ta có thể hình dung nhịp điệu
trong khái niệm thời gian,

00:05:02.301 --> 00:05:06.741
và 1 cái xoay đơn giản của bánh xe 
có thể đưa ta trong hành trình âm nhạc 
trên khắp thế giới.