WEBVTT

00:00:06.632 --> 00:00:09.649
Pojam ljudskih prava 
znači da svatko od nas,

00:00:09.649 --> 00:00:12.345
bez obzira na to tko smo
i gdje smo rođeni,

00:00:12.345 --> 00:00:16.528
ima pravo na ista osnovna prava i slobode.

00:00:16.528 --> 00:00:18.348
Ljudska prava nisu privilegije

00:00:18.348 --> 00:00:21.245
i ne mogu biti dana ili oduzeta.

00:00:21.245 --> 00:00:24.787
Ona su neotuđiva i univerzalna.

00:00:24.787 --> 00:00:26.994
To možda zvuči poprilično jednostavno,

00:00:26.994 --> 00:00:29.078
ali postaje nevjerojatno komplicirano

00:00:29.078 --> 00:00:32.930
čim netko pokuša ideju provesti u praksi.

00:00:32.930 --> 00:00:35.470
Što su točno osnovna ljudska prava?

00:00:35.470 --> 00:00:36.946
Tko ih odabire?

00:00:36.946 --> 00:00:39.743
Tko ih provodi i kako?

00:00:39.743 --> 00:00:43.460
Koncept ljudskih prava ima dugu povijest.

00:00:43.460 --> 00:00:46.966
Tijekom stoljeća u raznim društvima,
religijama i kulturama

00:00:46.966 --> 00:00:52.230
pokušavali smo definirati pravednost,
pravdu i prava.

00:00:52.230 --> 00:00:55.313
Ali jedna od najmodernijih potvrda
osnovnih ljudskih prava

00:00:55.313 --> 00:01:00.494
nastala je nakon Drugog svjetskog rata
osnivanjem Ujedinjenih Naroda

00:01:00.494 --> 00:01:03.602
Ugovor kojim je UN osnovan
navodi kao jednu od njegovih zadaća

00:01:03.602 --> 00:01:08.384
učvrstiti vjeru u 
osnovna ljudska prava.

00:01:08.384 --> 00:01:09.605
A u istom duhu

00:01:09.605 --> 00:01:16.029
1948. Generalna skupština UN-a usvojila je
Univerzalnu deklaraciju o ljudskim pravima.

00:01:16.029 --> 00:01:20.425
Taj dokument, koji su napisali članovi
internacionalnog odbora na čelu s

00:01:20.425 --> 00:01:24.047
E Roosevelt, postavlja temelje 
Međunarodnog zakona o ljudskim pravima

00:01:24.047 --> 00:01:26.052
Deklaracija se temelji na načelu

00:01:26.052 --> 00:01:32.598
da su sva ljudska bića rođena slobodna i
jednaka u dostojanstvu i pravima.

00:01:32.598 --> 00:01:35.653
Navodi 30 članaka zakona
u kojima su, između ostalog,

00:01:35.653 --> 00:01:39.924
i pravo na nediskriminaciju, život
i slobodu

00:01:39.924 --> 00:01:44.185
Odnosi se na negativne slobode kao što su
sloboda od mučenja ili ropstva,

00:01:44.185 --> 00:01:45.726
ali i pozitivne slobode,

00:01:45.726 --> 00:01:49.011
kao što su
sloboda kretanja i nastanjivanja.

00:01:49.011 --> 00:01:51.965
Obuhvaća osnovna civilna
i politička prava kao što su

00:01:51.965 --> 00:01:55.981
sloboda izražavanja, vjeroispovijesti
i pravo na mirna okupljanja,

00:01:55.981 --> 00:01:59.033
kao i socijalna, ekonomska
i kulturna prava,

00:01:59.033 --> 00:02:00.899
kao što su pravo na obrazovanje

00:02:00.899 --> 00:02:03.427
pravo na slobodan izbor zanimanja,

00:02:03.427 --> 00:02:06.258
da bude pošteno plaćen i da se
prema njemu pošteno odnosi.

00:02:06.258 --> 00:02:10.140
Deklaracija ne određuje čija
su prava važnija,

00:02:10.140 --> 00:02:11.882
inzistirajući na univerzalnosti,

00:02:11.882 --> 00:02:13.448
nedjeljivosti,

00:02:13.448 --> 00:02:15.279
i međuzavisnosti.

00:02:15.279 --> 00:02:19.106
Tijekom prošlih desetljeća Međunarodni
zakon o ljudskim pravima se razvijao,

00:02:19.106 --> 00:02:22.346
produbljivajući i šireći naše razumjevanje
toga što su ljudska prava.

00:02:22.346 --> 00:02:25.078
i kako ih bolje zaštititi.

00:02:25.078 --> 00:02:27.264
Ali ako su ti principi
tako dobro razvijeni,

00:02:27.264 --> 00:02:31.725
zašto se onda ljudska prava krše i
ignoriraju ponovno i ponovno

00:02:31.725 --> 00:02:34.592
u cijelom svijetu?

00:02:34.592 --> 00:02:38.474
Problem je u tome
što nije lako

00:02:38.474 --> 00:02:42.745
univerzalno primjeniti ta prava 
i kazniti prijestupnike,

00:02:42.745 --> 00:02:46.817
UDLJP, iako predstavlja autoritet i
poštovana je,

00:02:46.817 --> 00:02:49.702
je deklaracija a ne čvrsto pravo.

00:02:49.702 --> 00:02:51.702
Stoga kad ih pojedine zemlje prekrše,

00:02:51.702 --> 00:02:55.841
mehanizmi koji bi se trebali nositi
s tim prekršajima su slabi

00:02:55.841 --> 00:03:00.467
Na primjer, glavna tijela UN-a zadužena 
za zaštitu ljudskih prava

00:03:00.467 --> 00:03:03.442
većinom nadgledaju i istražuju prekršaje

00:03:03.442 --> 00:03:10.156
ali ne mogu prisiliti države da promjene
svoju politiku ili daju žrtvi odštetu.

00:03:10.156 --> 00:03:13.731
Zato neki kritičari tvrde da je 
naivno smatrati ljudska prava danima

00:03:13.731 --> 00:03:18.213
u svijetu u kojem nacionalni 
interesi imaju toliku moć.

00:03:18.213 --> 00:03:21.141
Kritičari također preispituju 
univerzalnost ljudskih prava

00:03:21.141 --> 00:03:23.037
i naglašavaju da je njihov razvoj

00:03:23.037 --> 00:03:27.688
predvodio mali broj
većinom zapadnih zemalja

00:03:27.688 --> 00:03:30.164
na štetu uključivosti.

00:03:30.164 --> 00:03:31.480
Rezultat?

00:03:31.480 --> 00:03:33.985
Opća pristranost u korist
civilnih političkih sloboda

00:03:33.985 --> 00:03:36.455
u odnosu na socio-politička prava

00:03:36.455 --> 00:03:40.786
i individualnih prava u odnosu na
kolektivna ili grupna.

00:03:40.786 --> 00:03:43.159
Drugi brane Univerzalni 
zakon o ljudskim pravima

00:03:43.159 --> 00:03:47.143
i ističu njihovu važnu ulogu
u postavljanju mađunarodnih standarda

00:03:47.143 --> 00:03:50.449
i pomaganju aktivistima
u njihovim kampanjama.

00:03:50.449 --> 00:03:51.417
Također ističu

00:03:51.417 --> 00:03:55.233
da nisu sva sredstva međunarodnih
organizacija beznačajna.

00:03:55.233 --> 00:03:59.218
Na primjer, Europska konvencija o ljudskim
pravima osnovala je sud

00:03:59.218 --> 00:04:03.446
pred kojim 47 zemalja članica i njihovi
građani mogu iznijeti slučajeve.

00:04:03.446 --> 00:04:08.972
Sud izriče odvezujuće odluke kojih se
svaka zemlja članica mora pridržavati.

00:04:08.972 --> 00:04:11.225
Ljudska prava stalno evoluiraju

00:04:11.225 --> 00:04:16.040
kao i naši stavovi i definicije o tome 
što bi ljudska prava trebala biti.

00:04:16.040 --> 00:04:19.570
Na primjer, koliko je važno pravo
na demokraciju

00:04:19.570 --> 00:04:21.713
ili na razvoj?

00:04:21.713 --> 00:04:23.752
Kako se naši životi
sve više digitaliziraju

00:04:23.752 --> 00:04:26.860
bi li jedno od prava trebalo biti
pavo na pristup Internetu?

00:04:26.860 --> 00:04:28.926
Pravo na digitalnu privatnost?

00:04:28.926 --> 00:04:30.400
Što ti misliš?