1
00:00:20,510 --> 00:00:22,460
Arkadaşlarımla gülüşme seslerimizi

2
00:00:22,730 --> 00:00:25,270
asla unutmayacağım.

3
00:00:26,200 --> 00:00:29,280
Annemin ben uykuya dalmadan
hemen önceki sesini

4
00:00:29,590 --> 00:00:31,010
asla unutmayacağım.

5
00:00:33,631 --> 00:00:37,541
Su damlalarının o rahatlatıcı sesini

6
00:00:37,908 --> 00:00:40,378
asla unutmayacağım.

7
00:00:42,288 --> 00:00:45,548
Ben 10 yaşındayken

8
00:00:46,318 --> 00:00:48,708
işitme duyumu kaybedeceğimi
öğrendiğimdeki korkumu,

9
00:00:48,708 --> 00:00:51,228
o saf korkumu bir düşünün

10
00:00:53,094 --> 00:00:54,994
ve sonraki beş yıl içinde,

11
00:00:55,174 --> 00:00:59,504
bu durum ben tam anlamıyla
sağır olana kadar ilerledi.

12
00:01:02,051 --> 00:01:04,961
Ama şuna inanıyorum ki
duyma yetimi yitirmek,

13
00:01:05,411 --> 00:01:08,941
benim için en büyük 
hediyelerden biri oldu.

14
00:01:09,981 --> 00:01:13,611
Görüyorsunuz, hayatı eşsiz
bir şekilde deneyimliyorum

15
00:01:14,603 --> 00:01:18,183
ve yine şuna inanıyorum ki,
engelli insanların bu eşsiz deneyimleri

16
00:01:18,653 --> 00:01:20,873
engelli ya da engelsiz herkes için

17
00:01:21,043 --> 00:01:25,263
daha iyi bir dünya tasarlamaya

18
00:01:26,107 --> 00:01:30,627
ve yaratmaya yardımcı oluyor.

19
00:01:33,586 --> 00:01:35,316
Eskiden engelli hakları avukatıydım

20
00:01:35,692 --> 00:01:38,622
ve vaktimin önemli bir kısmını
intibakın sağlanmasıyla ilgili

21
00:01:39,322 --> 00:01:41,432
kanunun uygulanmasına ayırdım.

22
00:01:42,200 --> 00:01:46,210
Ve daha sonra acilen
uluslararası politikayı öğrenmem gerekti,

23
00:01:46,581 --> 00:01:50,491
çünkü engelli bireylerin korunmasına
ilişkin bir Birleşmiş Milletler sözleşmesi

24
00:01:50,491 --> 00:01:52,921
üzerine çalışmam istendi.

25
00:01:54,188 --> 00:01:56,568
Orada sivil toplum kuruluşunun
lideri olarak

26
00:01:57,320 --> 00:02:01,580
enerjimin çoğunu insanları
engelli bireylerin kapasitelerine

27
00:02:01,996 --> 00:02:04,846
ikna etmeye çalışmakla harcadım.

28
00:02:06,682 --> 00:02:08,972
Fakat bir noktada,

29
00:02:09,818 --> 00:02:11,998
ailemin çok da hoşnut olmadığı

30
00:02:12,008 --> 00:02:13,948
pek çok kariyer değişiminin de ardından

31
00:02:14,076 --> 00:02:15,486
(Kahkahalar)

32
00:02:15,687 --> 00:02:18,397
bir engellilik hâli olsun ya da olmasın

33
00:02:18,817 --> 00:02:23,617
dünyanın en büyük sorunlarından bazılarını

34
00:02:24,210 --> 00:02:27,460
çözmeye yarayacak,
çok da güçlü bir araç olabilecek

35
00:02:27,544 --> 00:02:29,704
bir çözümle karşılaştım.

36
00:02:31,111 --> 00:02:35,111
Bu araca tasarım düşüncesi deniliyor.

37
00:02:36,753 --> 00:02:41,573
Tasarım düşüncesi, yeniliği
ve problem çözümünü içeren bir süreç

38
00:02:42,667 --> 00:02:44,467
ve beş aşamadan oluşuyor.

39
00:02:44,467 --> 00:02:47,357
İlk aşama, problemi tanımlamak

40
00:02:47,724 --> 00:02:50,164
ve kısıtlamalarını kavramak.

41
00:02:50,354 --> 00:02:55,294
İkinci aşama, insanların gerçek
hayattaki durumlarını gözlemlemek

42
00:02:55,418 --> 00:02:57,368
ve onlarla empati kurmak.

43
00:02:57,750 --> 00:03:00,910
Üçüncü aşama ortaya yüzlerce fikir atmak--

44
00:03:00,966 --> 00:03:03,326
ne kadar çok ve şaşırtıcıysa o kadar iyi.

45
00:03:04,086 --> 00:03:08,086
Dördüncüsüyse prototip çalışması:
Çözümü taklit edip onu test edebilmek

46
00:03:08,641 --> 00:03:11,141
ve iyileştirebilmek için

47
00:03:11,272 --> 00:03:13,372
her ne bulabiliyorsan toplamak

48
00:03:13,372 --> 00:03:15,502
ve son olarak hayata geçirme aşaması:

49
00:03:15,831 --> 00:03:20,471
Bulduğun çözüm yolunun
sürdürülebilir olduğundan emin olmak.

50
00:03:22,412 --> 00:03:28,362
Warren Berger tasarım düşüncesinin
bize şüpheci olmayı,

51
00:03:29,003 --> 00:03:32,873
farklı açıdan bakabilmeyi, ince eleyip
sık dokumayı, deney yapmayı

52
00:03:33,523 --> 00:03:35,673
ve belki de en önemlisi,
saçma sorular sormayı

53
00:03:35,673 --> 00:03:38,023
öğrettiğini söylüyor.

54
00:03:39,496 --> 00:03:42,666
Tasarım düşünürleri herkesin
aslında yaratıcı olduğunu savunuyor.

55
00:03:44,611 --> 00:03:48,931
Farklı disiplinlerden insanları
aynı çatı altında toplama kanısındalar,

56
00:03:49,050 --> 00:03:52,540
çünkü çeşitli bakış açılarını birbirleri
ile paylaşmak, bir araya getirmek

57
00:03:52,589 --> 00:03:54,859
ve en nihayetinde de
yeni bir şey yaratmak için

58
00:03:55,033 --> 00:03:57,273
onları birleştirmek istiyorlar.

59
00:03:59,821 --> 00:04:03,431
Tasarım düşüncesi öylesine
başarılı ve çok yönlü bir araç ki

60
00:04:03,534 --> 00:04:06,524
neredeyse tüm sektörlerde uygulanmakta.

61
00:04:08,492 --> 00:04:12,612
Karşılaştığım sorunlara dair
bir potansiyeli olduğunu da gördüm,

62
00:04:12,891 --> 00:04:15,611
bu yüzden okula geri dönmeye

63
00:04:16,142 --> 00:04:19,172
ve eğitimimi sosyal bir tasarım
dâhilinde almaya karar verdim.

64
00:04:19,732 --> 00:04:24,802
Bu, dünyada olumlu değişiklikler yapmakta
tasarımın payını gözler önüne seriyor.

65
00:04:26,108 --> 00:04:27,068
Oradayken,

66
00:04:27,545 --> 00:04:29,495
ahşap işçiliğine merak sardım.

67
00:04:30,118 --> 00:04:32,338
Ama çok geçmeden

68
00:04:32,836 --> 00:04:35,556
bir şeyi kaçırdığımın farkına vardım.

69
00:04:37,964 --> 00:04:40,394
Bir aletle çalışırken

70
00:04:40,921 --> 00:04:43,371
sana karşı bir reaksiyon göstermeden,

71
00:04:43,371 --> 00:04:46,601
yani bir parça ya da alet
üstüne fırlamadan hemen önce,

72
00:04:46,661 --> 00:04:47,841
bir ses çıkarıyor

73
00:04:48,891 --> 00:04:50,861
ve ben bu sesi duyamıyordum.

74
00:04:51,405 --> 00:04:53,385
Neden uğraşıp

75
00:04:53,883 --> 00:04:56,243
bu problemi çözmüyorum ki dedim.

76
00:04:56,456 --> 00:04:59,606
Benim çözümüm kulağımıza
o ses gelmeden önce

77
00:04:59,969 --> 00:05:03,429
kullanıcıyı alette bir değişim
olduğu takdirde

78
00:05:03,789 --> 00:05:06,309
görsel olarak uyarması için tasarlanmış

79
00:05:06,399 --> 00:05:09,159
birtakım güvenlik düzeneğiydi.

80
00:05:10,024 --> 00:05:13,644
Niçin bu düzenek takım tasarımcıları
tarafından daha önce düşünülmemişti ki?

81
00:05:13,990 --> 00:05:15,200
(Kahkahalar)

82
00:05:15,922 --> 00:05:19,732
İki sebebi var: İlki, ben bir acemiydim.

83
00:05:20,155 --> 00:05:24,505
Bir uzmanlık alanından ya da
genel-geçer bilgilerden faydalanmadım.

84
00:05:25,575 --> 00:05:28,185
İkincisiyse, işitme engelliydim.

85
00:05:29,373 --> 00:05:34,143
Dünyaya dair bu eşsiz deneyimlerim
sayesinde bu çözüme ulaştım

86
00:05:35,194 --> 00:05:39,104
ve zaman geçtikçe de,
aslında engelli bireyler için yapılmış

87
00:05:39,164 --> 00:05:42,164
ama daha sonra herkes tarafından
kullanılmaya başlanmış,

88
00:05:42,760 --> 00:05:46,230
sahiplenilmiş ve sevilmiş

89
00:05:46,390 --> 00:05:50,330
birçok çözüm önerisiyle karşılaştım.

90
00:05:51,051 --> 00:05:53,051
Bu bir patates soyacağı.

91
00:05:53,491 --> 00:05:56,911
Aslında kireçlenme sorunu olan
bireyler için tasarlanmıştı

92
00:05:57,021 --> 00:05:59,451
ama o kadar kullanışlı ki
herkes tarafından sevildi.

93
00:06:01,388 --> 00:06:05,778
Kısa mesaj özelliği: Esasen işitme
engelli bireyler için geliştirilmişti.

94
00:06:07,120 --> 00:06:09,550
Bildiğiniz üzere, bu da herkes
tarafından seviliyor.

95
00:06:09,602 --> 00:06:11,332
(Kahkahalar)

96
00:06:12,725 --> 00:06:14,575
Şunu düşünmeye başladım:

97
00:06:15,385 --> 00:06:18,595
Zihniyetimizi değiştirdiğimizde ne olur?

98
00:06:19,482 --> 00:06:23,812
Standartlara yönelik değil de
engelliler için tasarlamaya başladığımızda

99
00:06:24,611 --> 00:06:25,801
ne olur?

100
00:06:26,620 --> 00:06:30,150
Gördüğünüz gibi, önceliğimiz
engelliler için tasarlamak olduğunda

101
00:06:30,436 --> 00:06:34,856
bulunan çözümler sadece kapsamlı
olmakla kalmıyor, aynı zamanda

102
00:06:35,894 --> 00:06:40,724
standart tasarımlara nazaran
genellikle çok daha iyi oluyor

103
00:06:42,059 --> 00:06:43,779
ve tüm bunlar beni heyecanlandırıyor,

104
00:06:43,779 --> 00:06:50,009
çünkü bu engelli bireylerin adaptasyonunda
harcanan enerjinin geliştirilebileceği,

105
00:06:50,124 --> 00:06:51,764
şekillendirilebileceği,

106
00:06:51,769 --> 00:06:56,329
yaratıcılık ve yenilik adına
bir güç olarak

107
00:06:56,639 --> 00:07:00,639
kullanılabileceği anlamına geliyor.

108
00:07:01,514 --> 00:07:06,524
Bu da bizi vicdanımızı rahatlatma ve

109
00:07:07,071 --> 00:07:09,741
tolerans eksikliğimizi giderme
düşüncesinden,

110
00:07:10,222 --> 00:07:12,632
en büyük sorunların çözülmesi adına

111
00:07:12,958 --> 00:07:16,938
dünyanın çaresizce ihtiyaç duyduğu,

112
00:07:16,948 --> 00:07:19,538
bir çeşit büyücü olan bir simyacı
hâline getiriyor.

113
00:07:21,660 --> 00:07:23,720
Artık engelli bireylerin

114
00:07:23,720 --> 00:07:27,730
bu tasarım düşüncesi sürecinde
oldukça etkili bir tasarımcı

115
00:07:28,261 --> 00:07:30,811
olabileceğine inanıyorum.

116
00:07:32,359 --> 00:07:34,989
Ben de tüm bunlardan habersiz,
çok küçük yaştan beri

117
00:07:35,672 --> 00:07:38,492
yeteneklerini kontrol eden
ve onları iyileştirmeye çalışan

118
00:07:39,593 --> 00:07:41,733
bir tasarım düşünürüyüm.

119
00:07:43,016 --> 00:07:48,546
Tasarım düşünürleri doğuştan
problem çözme odaklıdır.

120
00:07:48,984 --> 00:07:53,184
Bir konuşmayı dinlediğinizi

121
00:07:53,307 --> 00:07:57,307
ve söylenenin yalnızca yarısını
anlayabildiğinizi bir hayal edin.

122
00:07:59,035 --> 00:08:01,965
Her bir kelimenin tekrar
edilmesini isteyemezsiniz.

123
00:08:02,308 --> 00:08:04,708
Bu şekilde onlara sadece
engel olacaksınız.

124
00:08:05,798 --> 00:08:08,468
Ben de çözüm olarak

125
00:08:08,558 --> 00:08:12,568
farkına bile varmadan, duyduğum boğuk sesi

126
00:08:13,497 --> 00:08:14,677
yani tempoyu,

127
00:08:14,677 --> 00:08:18,997
bir ritme dönüştürüyor ve bunu da
okuduğum dudaklarla bağdaştırıyordum.

128
00:08:20,107 --> 00:08:25,777
Yıllar sonra, biri yazılarımın bir ritme
sahip olduğunu söyledi,

129
00:08:26,308 --> 00:08:31,158
çünkü konuşmaları bir ritim
dâhilinde anlıyordum.

130
00:08:33,065 --> 00:08:37,765
Başarısızlık konusunda da
gerçekten çok iyiydim.

131
00:08:38,166 --> 00:08:39,126
(Kahkahalar)

132
00:08:39,431 --> 00:08:40,451
Abartmıyorum.

133
00:08:41,495 --> 00:08:44,525
İlk dönemimde İspanyolca
dersinden D almıştım.

134
00:08:45,272 --> 00:08:49,112
Ama şunu öğrendim ki,
kendime çeki düzen verip

135
00:08:49,114 --> 00:08:51,174
etraftaki birkaç şeyi değiştirdiğimde

136
00:08:51,428 --> 00:08:54,308
nihayet başarıyorum.

137
00:08:55,891 --> 00:09:00,481
Aynı şekilde, tasarım düşüncesi insanları

138
00:09:00,520 --> 00:09:02,190
sık sık başarısız olmaya sürüklüyor,

139
00:09:02,190 --> 00:09:05,460
çünkü sonunda başarıyorsunuz.

140
00:09:06,102 --> 00:09:09,552
Yeryüzündeki büyük icatların çok azı

141
00:09:10,008 --> 00:09:14,008
ilk denemede elde edilen
başarıdan meydana gelmiştir.

142
00:09:15,613 --> 00:09:19,173
Ben bunu spor konusunda da yaşayıp gördüm.

143
00:09:19,613 --> 00:09:23,613
Antrenörümün anneme "Eğer kızınız
duyma yetisini kaybetmemiş olsaydı,

144
00:09:25,087 --> 00:09:27,547
şu an millî takımda olurdu."

145
00:09:27,557 --> 00:09:29,267
deyişini asla unutmayacağım.

146
00:09:31,763 --> 00:09:35,543
Ama o zamanlarda antrenörümün ve hatta
benim bile bilmediğim şey şuydu ki

147
00:09:35,878 --> 00:09:40,568
işitme kaybım aslında sporda
başarılı olmama yardımcı olmuştu.

148
00:09:41,501 --> 00:09:46,871
Görüyorsunuz duyma yetinizi yitirdiğinizde
yalnızca davranışlarınızı değil,

149
00:09:47,241 --> 00:09:50,431
ayrıca fiziksel duyularınızı da
uyarlıyorsunuz.

150
00:09:51,185 --> 00:09:52,845
Görsel dikkat süremin artması

151
00:09:52,845 --> 00:09:57,455
buna bir örnek olarak gösterilebilir.

152
00:09:58,739 --> 00:10:02,739
Sol taraftan gelen bir futbolcu düşünün.

153
00:10:03,233 --> 00:10:05,443
Tıpkı benim olduğum gibi,
bir kaleci olduğunuzu

154
00:10:06,052 --> 00:10:08,162
ve topun sol taraftan geldiğini düşünün.

155
00:10:08,218 --> 00:10:12,738
Normal bir işitmeye sahip biri
bunu görsel olarak algılayacaktır.

156
00:10:14,074 --> 00:10:17,894
Şu alanda bir avantaja sahiptim.

157
00:10:18,092 --> 00:10:20,472
Bu yüzden dolanıp duran ve

158
00:10:20,551 --> 00:10:22,931
sahaya giren oyuncuları buraya toplardım

159
00:10:23,078 --> 00:10:26,748
ve top geldiğinde kendimi ayarlayabilmek,
şuta hazır olabilmek için

160
00:10:26,784 --> 00:10:30,054
oyuncuları oldukça hızlı bir şekilde
toplamaya çalışırdım.

161
00:10:32,164 --> 00:10:33,344
Gördüğünüz gibi,

162
00:10:33,689 --> 00:10:36,319
neredeyse tüm hayatım boyunca
bir tasarım düşünürüydüm.

163
00:10:37,975 --> 00:10:42,455
Gözlem yeteneğim öylesine gelişti ki
başkalarının asla fark edemeyeceği şeyleri

164
00:10:42,570 --> 00:10:44,240
fark edebiliyorum.

165
00:10:46,427 --> 00:10:50,317
Kendimi sürekli bir şeylere adapte etme
ihtiyacım beni büyük bir fikir üreticisi

166
00:10:50,415 --> 00:10:52,125
ve problem çözücü hâline getirdi.

167
00:10:52,589 --> 00:10:56,769
Bunu genellikle limitler ve engeller
dâhilinde yapmak zorunda kalıyorum.

168
00:10:57,355 --> 00:11:01,435
Bu, tasarımcıların çoğunlukla uğraşmak
zorunda kaldıkları bir mesele.

169
00:11:03,843 --> 00:11:07,293
Görevim için son zamanlarda
Haiti'ye gittim.

170
00:11:08,153 --> 00:11:12,153
Tasarım düşünürleri sık sık
olağanüstü durumlar arıyorlar,

171
00:11:12,849 --> 00:11:16,749
çünkü bu, en iyi tasarımlarına
genellikle katkı sağlıyor.

172
00:11:17,140 --> 00:11:20,370
Ve Haiti...
Kusursuz bir fırtına etkisinde gibiydi.

173
00:11:22,008 --> 00:11:26,008
2010'daki depremin ardından
yerleri değiştirilmiş

174
00:11:28,055 --> 00:11:32,055
300 işitme engelliyle beraber
yaşadım ve çalıştım.

175
00:11:33,006 --> 00:11:36,576
Fakat beş buçuk yıl sonra,

176
00:11:36,766 --> 00:11:38,676
Haiti'de hâlâ elektrik yoktu,

177
00:11:39,088 --> 00:11:41,338
hâlâ temiz bir içme suyu yoktu,

178
00:11:41,597 --> 00:11:43,807
hâlâ hiçbir iş imkânı yoktu

179
00:11:44,523 --> 00:11:48,073
ve hâlâ etrafta kol gezen suçlar vardı
ama cezalandırılmamışlardı.

180
00:11:48,466 --> 00:11:51,796
Uluslararası yardım kuruluşları
tek tek geldiler

181
00:11:52,603 --> 00:11:53,763
ama önceden belirlenmiş

182
00:11:53,781 --> 00:11:56,401
çözüm önerileri sundular.

183
00:11:56,500 --> 00:12:00,880
Gözlemlemek ve halkın
ihtiyaçlarına yönelik bir şeyler

184
00:12:01,586 --> 00:12:04,816
uyarlamak için gelmemişlerdi.

185
00:12:06,151 --> 00:12:10,151
Bir kuruluş onlara keçi ve tavuk dağıttı.

186
00:12:10,890 --> 00:12:12,700
Ama farkında olmadıkları bir şey vardı:

187
00:12:12,700 --> 00:12:15,780
Toplumda öyle bir kıtlık vardı ki

188
00:12:16,155 --> 00:12:19,655
işitme engelliler gece uyuduklarında

189
00:12:20,010 --> 00:12:23,300
insanlar onların bahçesine
ve evlerine girip

190
00:12:23,300 --> 00:12:26,110
tavuklarını ve keçilerini çaldı

191
00:12:26,208 --> 00:12:28,498
ve en sonunda hiçbiri kalmamıştı.

192
00:12:30,298 --> 00:12:34,298
Eğer o kuruluş engelli bireyleri

193
00:12:34,836 --> 00:12:39,436
ve toplumu gözlemlemek
için zaman ayırsaydı,

194
00:12:40,416 --> 00:12:42,636
problemin farkına varacaktı

195
00:12:42,676 --> 00:12:46,526
ve belki de insanların gece
hayvanları içine koyup

196
00:12:47,099 --> 00:12:49,759
güvende tutabilecekleri
bir kümesi aydınlatan,

197
00:12:50,197 --> 00:12:54,117
güneş ışığı tarzında

198
00:12:54,395 --> 00:12:55,845
bir çözüm bulabilirlerdi.

199
00:12:57,422 --> 00:13:01,332
Bugün sizlerle paylaştığım fikirler için

200
00:13:01,408 --> 00:13:04,498
bir tasarım düşünürü olmanıza gerek yok.

201
00:13:07,086 --> 00:13:09,786
Siz, yaratıcısınız.

202
00:13:10,496 --> 00:13:12,856
Siz birer tasarımcısınız,

203
00:13:13,022 --> 00:13:14,212
herkes öyle.

204
00:13:15,849 --> 00:13:18,779
Benim gibi insanların size
yardımcı olmasına izin verin.

205
00:13:19,972 --> 00:13:23,892
Engelli bireylerin şüpheci yaklaşmanızda

206
00:13:24,579 --> 00:13:25,789
ve zamanla

207
00:13:25,792 --> 00:13:28,652
en büyük problemleri çözmenizde
yardımcı olmasına izin verin.

208
00:13:28,652 --> 00:13:30,042
Teşekkür ederim.

209
00:13:30,042 --> 00:13:34,028
(Alkışlar)