0:00:00.000,0:00:01.000
Երբ ես փոքր էի,

0:00:01.000,0:00:05.000
կարծում էի, որ իմ երկիրը ամենալավ երկիրն է աշխարհում:

0:00:05.000,0:00:08.000
Ես մեծացել եմ՝ երգելով «Նախանձելու բան չկա» երգը:

0:00:08.000,0:00:11.000
Ես շատ հպարտ էի դրանով:

0:00:11.000,0:00:12.000
Դպրոցում մենք բավականին ժամանակ էինք ծախսում

0:00:12.000,0:00:14.000
Կիմ Il Սունգի պատմությունը սերտելու վրա:,

0:00:14.000,0:00:18.000
բայց երբրէ շատ բան չենք իմացել դրսի աշխարհի մասին,

0:00:18.000,0:00:23.000
բացի նրանից, որ Ամերիկան, Հարավային Կորեան, Ճապոնիան թշնամիներ են:

0:00:23.000,0:00:26.000
Չնայած՝ ինձ միշտ հետաքրքրել է դրսի աշխարհը,

0:00:26.000,0:00:30.000
ես կարծում էի, որ ամբողջ կյանքս կանցկացնեմ Հյուսիսային Կորեայում,

0:00:30.000,0:00:34.000
մինչև որ ամեն ինչ հանկարծակի փոխվեց:

0:00:34.000,0:00:39.000
Յոթ տարեկանում առաջին անգամ տեսա հանրային կախաղան բարձրացնելը,

0:00:39.000,0:00:42.000
բայց կարծում էի, որ իմ կյանքը Հյուսիսային Կորեայում նորմալ էր:

0:00:42.000,0:00:44.000
Իմ ընտանիքն աղքատ չէր,

0:00:44.000,0:00:48.000
և ես երբևէ սով չէի զգացել:

0:00:48.000,0:00:52.000
Սակայն մի օր՝ 1995-ին, մայրս տուն բերեց մի նամակ

0:00:52.000,0:00:54.000
իր համաաշխատակցուհու քրոջից:

0:00:54.000,0:00:59.000
Նամակում գրված էր. «Երբ սա կարդաք, մեր ընտանիքի 5 անդամները

0:00:59.000,0:01:02.000
այլևս ողջ չեն լինի,

0:01:02.000,0:01:06.000
քանի որ մենք հաց չենք կերել վերջին 2 շաբաթների ընացքում:

0:01:06.000,0:01:09.000
Մենք միասին պառկած ենք հատակին,

0:01:09.000,0:01:18.000
և մեր օրգանիզմներն այնքան թույլ են, որ մենք պատրաստ ենք մահանալ»։

0:01:18.000,0:01:21.000
Ես ապշած էի:

0:01:21.000,0:01:23.000
Սա առաջին անգամն էր, որ լսում էի,

0:01:23.000,0:01:27.000
թե իմ երկրում մարդիկ տառապում են:

0:01:27.000,0:01:31.000
Շուտով, երբ անցնում էի գնացքի կայարանի մոտով,

0:01:31.000,0:01:32.000
ես մի ահավոր տեսարանի ականատես եղա,

0:01:32.000,0:01:36.000
որը չեմ կարողանում ջնջել հիշողությունիցս:

0:01:36.000,0:01:39.000
Մի կին անկենդան պառկած էր գետնին՝

0:01:39.000,0:01:42.000
մինչ իր գրկի հյուծված երեխան

0:01:42.000,0:01:47.000
անօգնական հայածքով նայում էր իր մոր դեմքին:

0:01:47.000,0:01:51.000
Բայց ոչ մեկը չէր օգնում նրանց, որովհետև զբաղված էին իրենց

0:01:51.000,0:01:55.000
և իրենց ընտանիքի հոգսերը հոգալով:

0:01:55.000,0:01:59.000
1990-ականներին Հյուսիսային Կորեայում սով սկսվեց:

0:01:59.000,0:02:02.000
Վերջին հաշվով, մեկ միլիոնից ավելի Հյուսիսային կորեացիներ

0:02:02.000,0:02:06.000
մահացան սովից, և շատերն էլ ողջ մնացին

0:02:06.000,0:02:11.000
խոտ, միջատներ և ծառի արմատներ ուտելու շնորհիվ:

0:02:11.000,0:02:14.000
Էլեկտրաէներգիայի անջատումներն ավելի ու ավելի հաճախակի դարձան,

0:02:14.000,0:02:19.000
և գիշերները ամեն ինչ բացարձակ մթության մեջ էր,

0:02:19.000,0:02:21.000
բացի Չինաստանի լույսերի ծովը,

0:02:21.000,0:02:24.000
որ ձգվում էր գետի երկայնքով և երևում էր մեր տնից:

0:02:24.000,0:02:29.000
Ինձ միշտ հետաքրքրել է, թե ինչու նրանք լույս ունեն, իսկ մենք՝ ոչ:

0:02:29.000,0:02:34.000
Արբանյակից արված լուսանկարում պատկերված է գիշերային Հյուսիսային Կորեան՝

0:02:34.000,0:02:37.000
իր հարևանների հետ համեմատությամբ:

0:02:37.000,0:02:39.000
Սա Ամրոք գետն է,

0:02:39.000,0:02:41.000
որը հանդիսանում է Չինաստանի և

0:02:41.000,0:02:44.000
Հյուսային Կորեայի սահմանի մի մասը:

0:02:44.000,0:02:46.000
Ինչպես երևում է, գետը տեղ-տեղ շատ ծանծան է,

0:02:46.000,0:02:52.000
ինչն էլ թույլ է տալիս Հյուսիսային կորեացիներին գաղտնի անցնել գետը:

0:02:52.000,0:02:54.000
Բայց շատերն են մահանում:

0:02:54.000,0:03:01.000
Երբեմն տեսնում էի, թե ինչպես է գետը դիակներ բերում:

0:03:01.000,0:03:06.000
Չեմ կարող շատ մանրամասներ բացահայտել այն մասին, թե ես ինչպես եմ լքել Հյուսիսային Կորեան,

0:03:06.000,0:03:11.000
սակայն կարող եմ ասել, որ սովի դժվարագույն տարիներին

0:03:11.000,0:03:16.000
ինձ ուղարկել էին Չինաստան՝ իմ հեռավոր ազգականների տուն:

0:03:16.000,0:03:18.000
Ես կարծում էի, որ

0:03:18.000,0:03:22.000
ընդամենը քիչ ժամանակով եմ բաժանվում իմ ընտանիքից:

0:03:22.000,0:03:24.000
Երբեք չէի կարող պատկերացնել, որ

0:03:24.000,0:03:28.000
14 տարի կպահանջվի, որպեսզի մենք կրկին միասին ապրենք:

0:03:28.000,0:03:33.000
Ինձ նման երիտասարդ աղջկա համար շատ դժվար էր ապրել Չինաստանում առանց ընտանիքի:

0:03:33.000,0:03:36.000
Պատկերացում չունեի, թե ինչպիսին պետք է լինի

0:03:36.000,0:03:38.000
կյանքը որպես Հյուսիսսային կորեացի փախստական,

0:03:38.000,0:03:41.000
բայց շուտով ես հասկացա, որ դա ոչ միայն չափազանց դժվար է,

0:03:41.000,0:03:44.000
այլև շատ վտանգավոր է,

0:03:44.000,0:03:49.000
քանի որ Չինաստանում Հյուսիսային կորեացի փախստականները

0:03:49.000,0:03:52.000
համարվում են էմիգրանտներ:

0:03:52.000,0:03:54.000
Այսպես, ես ապրում էի անընդհատ վախի մթնոլորտում,

0:03:54.000,0:03:56.000
որ իմ ինքնությունը կարող էր բացահայտվել,

0:03:56.000,0:04:00.000
և ինձ կհայրենադարձնեին անտանելի ճակատագրին՝

0:04:00.000,0:04:02.000
Հյուսիսային Կորեայում:

0:04:02.000,0:04:05.000
ՄԻ օր իմ ամենավատ մղձավանջը կատարվեց,

0:04:05.000,0:04:08.000
երբ ինձ բռնեց չինական ոստիկանությունը

0:04:08.000,0:04:12.000
և տարավ ոստիկանատուն հարցաքննման:

0:04:12.000,0:04:15.000
Ինչ-որ մեկը մեղադրել էր ինձ Հյուսիսային Կորեայից լինելու մեջ,

0:04:15.000,0:04:19.000
և ոստիկանությունը ստուգեց չինարենի իմ գիտելիքներն

0:04:19.000,0:04:22.000
ու ինձ անթիվ հարցեր տվեցին:

0:04:22.000,0:04:25.000
Ես այնքան վախեցած էի,

0:04:25.000,0:04:28.000
որ թվում էր՝ սիրտս հիմա կպայթի:

0:04:28.000,0:04:31.000
Եթե որևէ բան անբնական թվար, ինձ կարող էին բանտարկել

0:04:31.000,0:04:33.000
և հայրենադարձնեին:

0:04:33.000,0:04:36.000
Կարծում էի, որ կյանքս ավարտված է,

0:04:36.000,0:04:39.000
բայց կարողացա կառավարել էմոցիաներս

0:04:39.000,0:04:41.000
և պատասխանեց հարցերին:

0:04:41.000,0:04:43.000
Երբ նրանք վերջացրին հարցաքննել ինձ,

0:04:43.000,0:04:45.000
մի ոստիկանն ասաց մյուսին, -

0:04:45.000,0:04:47.000
«Սխալ զեկույց էր:

0:04:47.000,0:04:49.000
Նա հյուսիսկորեացի չէ»:

0:04:49.000,0:04:54.000
Եվ նրանք ինձ բաց թողեցին: Հրաշք էր:

0:04:54.000,0:04:56.000
Որոշ հյուսիսկորեացիներ ապաստարան են փնտրում

0:04:56.000,0:04:59.000
օտարերկրյա դեսպանատներում,

0:04:59.000,0:05:02.000
բայց շատերին կարող է բռնել չինական ոստիկանությունը

0:05:02.000,0:05:03.000
և հայրենադարձնել:

0:05:03.000,0:05:06.000
Այս աղջիկների բախտը բերել է:

0:05:06.000,0:05:07.000
Չնայաչ նրանց բռնել էին,

0:05:07.000,0:05:09.000
նրանց ի վերջո ազատ էին արձակել

0:05:09.000,0:05:12.000
միջազգային ճնշման տակ:

0:05:12.000,0:05:15.000
Այս հյուսիսկորեացիների բախտը չի բերել:

0:05:15.000,0:05:19.000
Ամեն տարի անթիվ հյուսիսկորեացիներ են բռնվում Չինաստանում

0:05:19.000,0:05:22.000
և հայրենադարձվում են Հյուսիսային Կորեա,

0:05:22.000,0:05:25.000
որտեղ նրանց կարող են տանջանքների ենթարկել, բանտարկել,

0:05:25.000,0:05:28.000
կամ հանրության աչքի առջև կախաղան բարձրացնել:

0:05:28.000,0:05:31.000
Չնայած նույնիսկ հաջողություն ունեցա դուրս գալ,

0:05:31.000,0:05:34.000
շատ այլ հյուսիսկորեացիների բախտն այդպես էլ չի բերել:

0:05:34.000,0:05:38.000
Ցավալի է, որ հյուսիսկորեացիները ստիպված են թաքցնել իրենց ինքնությունը

0:05:38.000,0:05:42.000
և այդքան դժվար պայքար մղել ողջ մնալու համար:

0:05:42.000,0:05:45.000
Նույնիսկ նոր լեզու սովորելուց և աշխատանք ստանալուց հետո,

0:05:45.000,0:05:49.000
իրենց ամբողջ աշխարհը կարող է մեկ վայրկյանում գլխիվայր շրջվել:

0:05:49.000,0:05:53.000
Ահա թե ինչու 10 տարի շարունակ իմ ինքնությունը թաքցնելուց հետո,

0:05:53.000,0:05:57.000
ես որոշեցի ռիսկի դիմել և գնալ Հյուսիսային Կորեա,

0:05:57.000,0:06:00.000
և նոր կյանք սկսեցի նորից:

0:06:00.000,0:06:04.000
Հարավային Կորեայում հիմնվելը ավելի

0:06:04.000,0:06:06.000
դժվար էր, քան ես պատկերացնում էի:

0:06:06.000,0:06:09.000
Անգլերենը շատ կարևոր էր Հարավային Կորեայում,

0:06:09.000,0:06:12.000
այսպիսով ես սկսեցի սովոր իմ երրորդ լեզուն:

0:06:12.000,0:06:16.000
Ես նաև գիտակցում էի, որ մեծ

0:06:16.000,0:06:18.000
տարբերություն կա Հյուսիսի ու Հարավի միջ:

0:06:18.000,0:06:20.000
Մենք բոլորս կորեացիներ ենք, բայց ներքուստ

0:06:20.000,0:06:22.000
մենք շատ տարբերվում ենք

0:06:22.000,0:06:25.000
67 տարվա բաժանման հետևանքով:

0:06:25.000,0:06:29.000
Ես նույնիսկ անցել եմ ինքնության բացահայտման ճգնաժամի միջով:

0:06:29.000,0:06:32.000
Ես հարավկորեացի՞ եմ, թե՞ հյուսիսկորեացի:

0:06:32.000,0:06:35.000
Ես որտեղի՞ց եմ սերում, ո՞վ եմ ես:

0:06:35.000,0:06:37.000
Հանկարծ հասկացա, որ չկա մի երկիր, որ

0:06:37.000,0:06:43.000
կարող եմ իմ սեփական երկիր կոչել:

0:06:43.000,0:06:47.000
Չնայած նույնիսկ հեշտ չէր հարմարվել Հարավային Կորեայի կյանքին,

0:06:47.000,0:06:48.000
ես պլան կազմեցի:

0:06:48.000,0:06:51.000
Սկսեցի պարապել բուհի ընդունելության քննության համար:

0:06:51.000,0:06:55.000
Երբ սկսել էի հարմարվել իմ նոր կյանքին,

0:06:55.000,0:06:58.000
սարսափելի հեռախոսազանգ ստացա:

0:06:58.000,0:06:59.000
Հյուսիսկորեական իշխանությունները

0:06:59.000,0:07:02.000
բացահայտել էին, որ ես գումար եմ ուղարկում իմ ընտանիքին,

0:07:02.000,0:07:05.000
և որպես պատիժ, իմ ընտանիքին

0:07:05.000,0:07:07.000
բռնի տեղափոխելու էին

0:07:07.000,0:07:11.000
գյուղական մի անմարդաբնակ վայր:

0:07:11.000,0:07:13.000
Նրանք պետք է շուտափույթ դուրս գային երկրից,

0:07:13.000,0:07:17.000
և ես սկսեցի պլանավորել, թե ինչպես օգնեմ նրանց փախչել:

0:07:17.000,0:07:20.000
Հյուսիսկորեացիները ստիպված են անհավանական երկար ճանապարհ անցնել՝

0:07:20.000,0:07:23.000
ազատություն ստանալու ճանապարհին:

0:07:23.000,0:07:26.000
Գրեթե անհնար է Հյուսիսային և Հարավային Կորեաների միջև

0:07:26.000,0:07:29.000
սահմանը հատել,

0:07:29.000,0:07:32.000
և այսպես, ճակատագրի հեգնանքով, ես հետ թռա դեպի Չինաստան

0:07:32.000,0:07:36.000
և ուղղվեցի դեպի Հյուսիսային Կորեայի սահման:

0:07:36.000,0:07:39.000
Քանի որ ընտանիքիս անդամները չինարեն չէին խոսում,

0:07:39.000,0:07:41.000
ստիպված էի առաջնորդել նրանց,

0:07:41.000,0:07:45.000
որևէ կերպ Չինաստանով պետք է տանեի նրանց 2000 մղոնից ավելի

0:07:45.000,0:07:48.000
և հետո դեպի Հարավարևելյան Ասիա:

0:07:48.000,0:07:51.000
Ճանապարհորդությունն ավտոբուսով տևեց մեկ շաբաթ,

0:07:51.000,0:07:54.000
և մեզ մի քանի անգամ գրեթե բռնեցին:

0:07:54.000,0:07:56.000
Մի անգամ մեր ավտոբուսը կանգնեցրեց

0:07:56.000,0:08:01.000
և ավտոբուս բարձրացավ չինացի ոստիկանը:

0:08:01.000,0:08:03.000
Նա վերցրեց բոլորի նույնականացման քարտերը

0:08:03.000,0:08:05.000
և սկսեց նրանց հարցեր տալ:

0:08:05.000,0:08:09.000
Քանի որ ընտանիքիս անդամները չինարեն չէին հասկանում,

0:08:09.000,0:08:13.000
մտածեցի, որ կբռնեն իմ ընտանիքի անդմաներին:

0:08:13.000,0:08:16.000
Երբ չինացի ոստիկանը մոտեցավ ընտանիքիս անդամներին,

0:08:16.000,0:08:19.000
Ես միանգամից կանգնեցի և ասեցի նրան, որ

0:08:19.000,0:08:21.000
այս մարդիկ խուլ ու համր են,

0:08:21.000,0:08:23.000
որ ես ուղեկցում եմ նրանց:

0:08:23.000,0:08:26.000
Նա կասկածելի նայեց ինձ,

0:08:26.000,0:08:30.000
բայց բարեբախտաբար հավատաց ինձ:

0:08:30.000,0:08:33.000
Մենք այդեպս ձևացրինք մինչև Լաոսի սահման,

0:08:33.000,0:08:37.000
բայց ես ստիպված էի ծախսել իմ ամբողջ գումարը

0:08:37.000,0:08:40.000
Լաոսում սահմանապահներին կաշառելու համար:

0:08:40.000,0:08:43.000
Բայց նույնիսկ կերբ մենք անցանք սահմանը,

0:08:43.000,0:08:46.000
իմ ընտանիքի անդամներին բռնեցին և բանտարկեցին

0:08:46.000,0:08:48.000
ապօրինի սահմանն անցնելու համար:

0:08:48.000,0:08:50.000
Կաշառքն ու տուգանքները մուծելուց հետո

0:08:50.000,0:08:54.000
իմ ընտանիքին բաց թողեցին մեկ շաբաթվա ընթացքում,

0:08:54.000,0:08:58.000
բայց շուտով իմ ընտանիքի անդամներին կրկին բռնեցին և բանտարկեցին

0:08:58.000,0:09:00.000
Լաոսի մայրաքաղաքում:

0:09:00.000,0:09:05.000
Սա իմ կըանքի վատագույն պահերից մեկն էր:

0:09:05.000,0:09:10.000
Ես ամեն ինչ արեցի իմ ընտանիքի ազատության համար,

0:09:10.000,0:09:13.000
և մենք այնքան մոտ էինք դրան,

0:09:13.000,0:09:15.000
սակայն իմ ընտանիքին բանտ նետեցին

0:09:15.000,0:09:18.000
հարավկորեական դեսպանատնից փոքր ինչ հեռու:

0:09:18.000,0:09:22.000
Ես մեկ գնում էի ներգաղթի գրասենյակ,

0:09:22.000,0:09:23.000
հետո ոստիկանություն՝

0:09:23.000,0:09:26.000
հուսահատված փորձելով դուրս բերել ընտանիքիս անդամներին,

0:09:26.000,0:09:28.000
սակայն ես բավականին գումար չունեի,

0:09:28.000,0:09:30.000
որպեսզի կրկին կաշառք տայի կամ տուգանքներ վճարեի:

0:09:30.000,0:09:32.000
Ես հույսս ամբողջովին կորցրել էի:

0:09:32.000,0:09:36.000
Այդ պահին լսեցի մի մարդու ձայն, ով հարցնում էր ինձ,-

0:09:36.000,0:09:37.000
«Ի՞նչ է պատահել»:

0:09:37.000,0:09:39.000
Ես զարմացել էի, որ միանգամայն անծանոթ

0:09:39.000,0:09:43.000
իրեն նեղություն էր պատճառել հարցնել:

0:09:43.000,0:09:45.000
Առանց բառարանի և իմ թերի անգլերենով

0:09:45.000,0:09:49.000
ես բացատրեցի իրավիճակը, և առանց վարանելու,

0:09:49.000,0:09:51.000
անծանոթը գնաց դեպի վճարման մեքենան

0:09:51.000,0:09:54.000
և վճարեց գումարի մյուս մասը, որպեսզի իմ ընտանիքի անդամներին և

0:09:54.000,0:09:58.000
երկու այլ հյուսիսկորեացիներին ազատեն բանտից:

0:09:58.000,0:10:02.000
Ես ամբողջ սրտով շնորհակալություն հայտնեցի նրան և հարցրեցի,-

0:10:02.000,0:10:04.000
«Ինչո՞ւ եք օգնում ինձ»:

0:10:04.000,0:10:07.000
«Ես Ձեզ չեմ օգնում,-ասաց նա

0:10:07.000,0:10:10.000
"Ես օգնում եմ հյուսիսկորեացի մարդկանց»:

0:10:10.000,0:10:14.000
Ես հասկացա, որ դա իմ կյանքում խորհրդանշական պահ էր:

0:10:14.000,0:10:18.000
Այդ անծանոթը խորհրդանշում էր նոր հույս ինձ և

0:10:18.000,0:10:21.000
հյուսիսկորեացի մարդկանց համար, երբ մենք այդքան ունեինք դրա կարիքը,

0:10:21.000,0:10:25.000
նա նաև ցուցաբերեց անծանոթներին և միջազգային հանրությանը

0:10:25.000,0:10:27.000
բնորոշ բարությունն ու աջակցությունը,

0:10:27.000,0:10:32.000
ինչպես նաև հույսի շողերը, որի կարիքը մենք՝ հյուսիսկորեացիներս ունենք:

0:10:32.000,0:10:35.000
Ի վերջո, մեր երկարատև ճանապարհորդությունից հետո

0:10:35.000,0:10:38.000
ես միացա ընտանիքիս անդամների հետ Հարավային Կորեայում,

0:10:38.000,0:10:42.000
բայց ազատություն ստանալը ճակատամարտի ընդամենը մի մասն է:

0:10:42.000,0:10:45.000
Շատ հյուսիսկորեացիներ բաժանված են իրենց ընտանիքներից և

0:10:45.000,0:10:48.000
երբ նրանք ժամանում են նոր երկիր,

0:10:48.000,0:10:52.000
նրանք նոր կյանք են սկսում շատ քիչ փողով, կամ ընդհանրապես փող չունենալով:

0:10:52.000,0:10:55.000
Այսպիսով, միջազգային հանրությունից մենք կարող ենք օգուտ քաղել

0:10:55.000,0:10:58.000
կրթության, անգլերենի ուսուցման,

0:10:58.000,0:11:00.000
աշխատանքի ուսուցման և այլնի հարցերում:

0:11:00.000,0:11:02.000
Մենք կարող ենք նաև կամուրջ լինել

0:11:02.000,0:11:04.000
Հյուսիսային Կորեայում գտնվող մարդկանց

0:11:04.000,0:11:06.000
և դրսի աշխարհի միջև,

0:11:06.000,0:11:09.000
քանի որ մեզանից շատերը կապ են պաշտպանում

0:11:09.000,0:11:12.000
իրենց ընտանիքի անդամների հետ, ովքեր դեռ ներոսում են,

0:11:12.000,0:11:14.000
և մենք տեղեկատվություն և գումար ենք ուղարկում,

0:11:14.000,0:11:19.000
որն էլ իր հերթին օգնում է, ոպեսզի Հյուսիսային Կորեան ներսից փոխվի:

0:11:19.000,0:11:22.000
Իմ բախտը շատ է վերել, ինձ շատ են օգնել և

0:11:22.000,0:11:24.000
ոգեշնչել են իմ կյանքում,

0:11:24.000,0:11:27.000
դրա համար էլ ես ուզում եմ օգնել հյուսիսկորեացիներին ձգտելու

0:11:27.000,0:11:30.000
ունենալ հնարավորություն բարգավաճել

0:11:30.000,0:11:33.000
միջազգային հանրության հետ մեկտեղ:

0:11:33.000,0:11:36.000
Վստահ եմ, որ դուք ավելի ու ավելի շատ

0:11:36.000,0:11:38.000
հյուսիսկորեացիների կտեսնեք, ովքեր հաջողության են հասել աշխարհում՝

0:11:38.000,0:11:41.000
ներառյալ TED-ի բեմը:

0:11:41.000,0:11:43.000
Շնորհակալություն:

0:11:43.000,0:11:53.000
Ծափահարություններ: