Bạn có nhớ lúc mình bị ngã xe đạp hay va đầu vào một góc nhọn? Những vết thương ta có khi còn nhỏ là những thứ ta thường hay quên, nhưng cơ thể chúng ta thường ghi lại những kí ức đó dưới dạng những vết sẹo. Vậy những kỉ vật không mong muốn này là gì và tại sao ta có chúng rất lâu sau chuyến viếng thăm không chủ đích đến phòng cấp cứu? Nơi chúng ta hay nhìn thấy sẹo nhất là ở trên da đó là một vết trông hơi khác so với vùng da xung quanh. Thông thường, đây được coi là một dị tật không may, nhưng đôi lúc, việc tạo các vết sẹo đã được dùng ở các nền văn hóa truyền thống và hiện đại để đánh dấu thông hành hay đơn giản là để làm đẹp. Nhưng sự khác nhau không chỉ về khía cạnh thẩm mĩ. Khi ta quan sát một mô da khỏe mạnh dưới kính hiển vi, ta thấy các tế bào thực hiện nhiều chức năng và được gắn kết bởi một chất nền ngoại bào, còn gọi là ECM. Nó được tạo nên từ các kết cấu protein như collagen được tiết ra từ các nguyên bào sợi đặc biệt. ECM được sắp xếp theo trật tự cho phép việc vận chuyển các chất dinh dưỡng, giao tiếp tế bào, và sự kết dính tế bào. Nhưng khi một vết cắt sâu xuất hiện, trật tự này bị phá vỡ. Trong quá trình hồi phục, collagen được tái tạo ở chỗ bị thương nhưng thay vì cấu trúc "đan rổ" như ở mô mạnh khỏe, ECM mới xếp theo một hướng duy nhất, làm chậm các quá trình liên tế bào, và giảm độ bền và đàn hồi. Tệ hơn, những tế bào đã lành có một lượng ECM nhiều hơn trước, làm giảm chức năng chung của chúng. Trong da, sự dư thừa collagen ảnh hưởng đến chức năng ban đầu của nó, như tiết mồ hôi, kiểm soát nhiệt độ cơ thể và cả việc mọc lông. Tế bào sẹo mỏng manh, nhạy cảm với sự thay đổi nhiệt độ và cảm giác, và nên được giữ ở môi trường ẩm để mau lành. Sự dư thừa liên kết dạng sợi trong một cơ quan được gọi là hóa sợi, và nếu thuật ngữ này nghe quen thuộc, đó là vì da chúng ta không phải là cơ quan duy nhất dễ tổn thương do sẹo. Xơ nang là một rối loạn di truyền gây ra sẹo ở tuyến tụy, còn xơ phổi là hóa sẹo ở phổi, dẫn đến khó thở. Xơ hóa sẹo ở tim và sự tích tụ ECM sau một cơn đau tim có thể ngăn cản nhịp đập tim, dẫn đến các vấn đề khác về tim. Điều thường gặp ở các tình trạng này là mặc dù có giữ lại một vài chức năng ban đầu, mô sẹo hình thành sau một vết thương hoạt động kém hơn các mô nó thay thế. Tuy nhiên, vẫn có hy vọng. Các nhà nghiên cứu y học đang tìm hiểu nguyên nhân khiến nguyên bào sợi tiết ra quá nhiều collagen và làm cách nào có thể dùng các tế bào khác của cơ thể trong việc tái tạo và phục hồi các mô bị tổn thương. Bằng việc học cách kiếm soát sự phục hồi của vết thương và sự hình thành mô sẹo, ta có thể sử dụng ngân quĩ hàng tỉ đô la đang được dùng để giải quyết hậu quả của các vết thương một cách hiệu quả hơn, và giúp hàng triệu người sống tốt hơn và khỏe mạnh hơn. Nhưng cho đến lúc đó, ít nhất một vài vết sẹo có thể giúp chúng ta ghi nhớ tránh xa những thứ gây ra chúng.