[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.26,0:00:12.09,Default,,0000,0000,0000,,Bạn có nhớ lúc mình bị ngã xe đạp\Nhay va đầu vào một góc nhọn?
Dialogue: 0,0:00:12.09,0:00:15.42,Default,,0000,0000,0000,,Những vết thương ta có khi còn nhỏ\Nlà những thứ ta thường hay quên,
Dialogue: 0,0:00:15.42,0:00:20.12,Default,,0000,0000,0000,,nhưng cơ thể chúng ta thường ghi lại \Nnhững kí ức đó dưới dạng những vết sẹo.
Dialogue: 0,0:00:20.12,0:00:24.80,Default,,0000,0000,0000,,Vậy những kỉ vật không mong muốn này là gì\Nvà tại sao ta có chúng rất lâu
Dialogue: 0,0:00:24.80,0:00:28.100,Default,,0000,0000,0000,,sau chuyến viếng thăm không chủ đích\Nđến phòng cấp cứu?
Dialogue: 0,0:00:28.100,0:00:32.12,Default,,0000,0000,0000,,Nơi chúng ta hay nhìn thấy sẹo nhất là ở trên da
Dialogue: 0,0:00:32.12,0:00:35.97,Default,,0000,0000,0000,,đó là một vết trông hơi khác\Nso với vùng da xung quanh.
Dialogue: 0,0:00:35.97,0:00:39.09,Default,,0000,0000,0000,,Thông thường, đây được coi là\Nmột dị tật không may,
Dialogue: 0,0:00:39.09,0:00:42.22,Default,,0000,0000,0000,,nhưng đôi lúc,\Nviệc tạo các vết sẹo đã được dùng
Dialogue: 0,0:00:42.22,0:00:46.88,Default,,0000,0000,0000,,ở các nền văn hóa truyền thống và hiện đại\Nđể đánh dấu thông hành
Dialogue: 0,0:00:46.88,0:00:49.42,Default,,0000,0000,0000,,hay đơn giản là để làm đẹp.
Dialogue: 0,0:00:49.42,0:00:51.86,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng sự khác nhau \Nkhông chỉ về khía cạnh thẩm mĩ.
Dialogue: 0,0:00:51.86,0:00:54.72,Default,,0000,0000,0000,,Khi ta quan sát một mô da khỏe mạnh \Ndưới kính hiển vi,
Dialogue: 0,0:00:54.72,0:00:57.45,Default,,0000,0000,0000,,ta thấy các tế bào \Nthực hiện nhiều chức năng
Dialogue: 0,0:00:57.45,0:01:02.58,Default,,0000,0000,0000,,và được gắn kết bởi \Nmột chất nền ngoại bào, còn gọi là ECM.
Dialogue: 0,0:01:02.58,0:01:06.06,Default,,0000,0000,0000,,Nó được tạo nên từ các kết cấu protein như collagen\N
Dialogue: 0,0:01:06.06,0:01:09.64,Default,,0000,0000,0000,,được tiết ra từ các nguyên bào sợi đặc biệt.
Dialogue: 0,0:01:09.64,0:01:13.42,Default,,0000,0000,0000,,ECM được sắp xếp theo trật tự cho phép\Nviệc vận chuyển các chất dinh dưỡng,
Dialogue: 0,0:01:13.42,0:01:17.24,Default,,0000,0000,0000,,giao tiếp tế bào, và sự kết dính tế bào.
Dialogue: 0,0:01:17.24,0:01:21.31,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng khi một vết cắt sâu xuất hiện,\Ntrật tự này bị phá vỡ.
Dialogue: 0,0:01:21.31,0:01:26.38,Default,,0000,0000,0000,,Trong quá trình hồi phục, \Ncollagen được tái tạo ở chỗ bị thương
Dialogue: 0,0:01:26.38,0:01:30.30,Default,,0000,0000,0000,,nhưng thay vì cấu trúc "đan rổ" \Nnhư ở mô mạnh khỏe,
Dialogue: 0,0:01:30.30,0:01:34.04,Default,,0000,0000,0000,,ECM mới xếp theo một hướng duy nhất,
Dialogue: 0,0:01:34.04,0:01:39.71,Default,,0000,0000,0000,,làm chậm các quá trình liên tế bào,\Nvà giảm độ bền và đàn hồi.
Dialogue: 0,0:01:39.71,0:01:40.77,Default,,0000,0000,0000,,Tệ hơn,
Dialogue: 0,0:01:40.79,0:01:45.37,Default,,0000,0000,0000,,những tế bào đã lành \Ncó một lượng ECM nhiều hơn trước,
Dialogue: 0,0:01:45.40,0:01:48.02,Default,,0000,0000,0000,,làm giảm chức năng chung của chúng.
Dialogue: 0,0:01:48.02,0:01:52.80,Default,,0000,0000,0000,,Trong da, sự dư thừa collagen \Nảnh hưởng đến chức năng ban đầu của nó,
Dialogue: 0,0:01:52.80,0:01:54.12,Default,,0000,0000,0000,,như tiết mồ hôi,
Dialogue: 0,0:01:54.14,0:01:55.77,Default,,0000,0000,0000,,kiểm soát nhiệt độ cơ thể
Dialogue: 0,0:01:55.80,0:01:57.88,Default,,0000,0000,0000,,và cả việc mọc lông.
Dialogue: 0,0:01:57.88,0:02:03.27,Default,,0000,0000,0000,,Tế bào sẹo mỏng manh, nhạy cảm \Nvới sự thay đổi nhiệt độ và cảm giác,
Dialogue: 0,0:02:03.27,0:02:07.73,Default,,0000,0000,0000,,và nên được giữ ở môi trường ẩm\Nđể mau lành.
Dialogue: 0,0:02:07.73,0:02:11.44,Default,,0000,0000,0000,,Sự dư thừa liên kết dạng sợi \Ntrong một cơ quan
Dialogue: 0,0:02:11.44,0:02:15.04,Default,,0000,0000,0000,,được gọi là hóa sợi, \Nvà nếu thuật ngữ này nghe quen thuộc,
Dialogue: 0,0:02:15.04,0:02:19.32,Default,,0000,0000,0000,,đó là vì da chúng ta không phải\Nlà cơ quan duy nhất dễ tổn thương do sẹo.
Dialogue: 0,0:02:19.32,0:02:24.42,Default,,0000,0000,0000,,Xơ nang là một rối loạn di truyền gây ra\Nsẹo ở tuyến tụy,
Dialogue: 0,0:02:24.42,0:02:28.01,Default,,0000,0000,0000,,còn xơ phổi là hóa sẹo ở phổi,
Dialogue: 0,0:02:28.01,0:02:30.21,Default,,0000,0000,0000,,dẫn đến khó thở.
Dialogue: 0,0:02:30.21,0:02:34.09,Default,,0000,0000,0000,,Xơ hóa sẹo ở tim và sự tích tụ ECM \Nsau một cơn đau tim
Dialogue: 0,0:02:34.09,0:02:38.07,Default,,0000,0000,0000,,có thể ngăn cản nhịp đập tim,\Ndẫn đến các vấn đề khác về tim.
Dialogue: 0,0:02:38.07,0:02:39.96,Default,,0000,0000,0000,,Điều thường gặp ở các tình trạng này
Dialogue: 0,0:02:39.96,0:02:43.23,Default,,0000,0000,0000,,là mặc dù có giữ lại một vài \Nchức năng ban đầu,
Dialogue: 0,0:02:43.23,0:02:45.84,Default,,0000,0000,0000,,mô sẹo hình thành sau một vết thương
Dialogue: 0,0:02:45.87,0:02:49.52,Default,,0000,0000,0000,,hoạt động kém hơn các mô nó thay thế.
Dialogue: 0,0:02:49.52,0:02:51.03,Default,,0000,0000,0000,,Tuy nhiên, vẫn có hy vọng.
Dialogue: 0,0:02:51.03,0:02:55.07,Default,,0000,0000,0000,,Các nhà nghiên cứu y học đang tìm hiểu \Nnguyên nhân khiến nguyên bào sợi
Dialogue: 0,0:02:55.07,0:02:58.05,Default,,0000,0000,0000,,tiết ra quá nhiều collagen
Dialogue: 0,0:02:58.05,0:03:00.82,Default,,0000,0000,0000,,và làm cách nào có thể dùng \Ncác tế bào khác của cơ thể
Dialogue: 0,0:03:00.82,0:03:03.73,Default,,0000,0000,0000,,trong việc tái tạo và phục hồi \Ncác mô bị tổn thương.
Dialogue: 0,0:03:03.73,0:03:06.92,Default,,0000,0000,0000,,Bằng việc học cách kiếm soát \Nsự phục hồi của vết thương
Dialogue: 0,0:03:06.92,0:03:08.71,Default,,0000,0000,0000,,và sự hình thành mô sẹo,
Dialogue: 0,0:03:08.71,0:03:11.08,Default,,0000,0000,0000,,ta có thể sử dụng \Nngân quĩ hàng tỉ đô la
Dialogue: 0,0:03:11.11,0:03:13.84,Default,,0000,0000,0000,,đang được dùng để giải quyết \Nhậu quả của các vết thương
Dialogue: 0,0:03:13.87,0:03:15.90,Default,,0000,0000,0000,,một cách hiệu quả hơn,
Dialogue: 0,0:03:15.90,0:03:19.31,Default,,0000,0000,0000,,và giúp hàng triệu người \Nsống tốt hơn và khỏe mạnh hơn.
Dialogue: 0,0:03:19.31,0:03:21.55,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng cho đến lúc đó, \Nít nhất một vài vết sẹo
Dialogue: 0,0:03:21.55,0:03:25.70,Default,,0000,0000,0000,,có thể giúp chúng ta ghi nhớ tránh xa \Nnhững thứ gây ra chúng.