WEBVTT

00:00:07.263 --> 00:00:11.907
Bisikletten düşüp başını sivri bir köşeye
vurduğunu hatırlıyor musun?

00:00:12.087 --> 00:00:15.337
Çocukluk yaraları genelde
unutmak istediğimiz şeylerdir

00:00:15.417 --> 00:00:19.748
fakat bedenimiz anıları
yaralar şeklinde taşır.

00:00:20.118 --> 00:00:24.798
Peki bu istenmeyen hatıralar nedir
ve acil odasına yaptığımız

00:00:24.798 --> 00:00:28.587
istenmeyen ziyaretlerden bu kadar
süre sonra neden hala taşıyoruz?

00:00:28.997 --> 00:00:32.122
Yaraları en çok 
gördüğümüz yer cildimizdir.

00:00:32.122 --> 00:00:35.868
Etrafı, cildin normalde
olduğundan farklı olur.

00:00:35.968 --> 00:00:38.963
Genellikle bu talihsiz
bir bozulma olarak düşünülürken

00:00:38.963 --> 00:00:42.225
kasti yapılan yaralamalar,
geleneksel ve modern kültürlerde

00:00:42.225 --> 00:00:46.311
bir geçiş töreninin işareti

00:00:46.311 --> 00:00:49.089
veya estetik dekorasyon için kullanılır.

00:00:49.419 --> 00:00:51.858
Fakat fark sadece kozmetik değildir.

00:00:51.858 --> 00:00:54.496
Sağlıklı cilt dokusuna
mikroskop altında baktığımızda

00:00:54.496 --> 00:00:57.454
farklı işlevler gerçekleştiren
ekstrasellüler matriks veya ECM

00:00:57.454 --> 00:01:01.635
tarafından bağlanan hücreler görürüz.

00:01:02.575 --> 00:01:06.056
Bu özel fibroblast hücreleri
tarafından salgılanan

00:01:06.056 --> 00:01:09.095
kolajen gibi yapısal proteinlerden oluşur.

00:01:09.635 --> 00:01:13.131
İyi düzenlenmiş ECM,
besinlerin taşınmasını,

00:01:13.131 --> 00:01:16.965
hücreden hücreye iletişimi
ve hücre yapışmasını sağlar.

00:01:17.245 --> 00:01:21.137
Fakat derin bir yara olduğunda
bu düzenleme bozulur.

00:01:21.137 --> 00:01:26.378
Yaranın iyileşme sürecinde
kolajen yaranın etrafında tekrar toplanır

00:01:26.378 --> 00:01:30.297
ancak sağlıklı dokuda bulunan
sepet örgüsü oluşumu yerine,

00:01:30.297 --> 00:01:34.043
yeni ECM hücre içi süreçleri
engelleyen ve dayanıklılığı

00:01:34.043 --> 00:01:39.100
ve elastikiyeti azaltan
tek bir yönde hizalanır.

00:01:39.490 --> 00:01:41.406
Sorunları daha kötü hale getirmek için

00:01:41.406 --> 00:01:45.370
iyileşmiş doku genel
fonksiyonunu azaltarak öncekinden

00:01:45.395 --> 00:01:48.021
daha yüksek miktarda ECM içerir.

00:01:48.022 --> 00:01:52.802
Deride kolajenin fazlalığı ter üretme,

00:01:52.802 --> 00:01:54.119
vücut ısısını kontrol etme

00:01:54.144 --> 00:01:55.770
ve hatta saç yetiştirme gibi

00:01:55.795 --> 00:01:57.877
orijinal işlevlerine müdahale eder.

00:01:57.878 --> 00:02:03.269
Yara dokusu hassastır, sıcaklık
ve algıdaki değişikliklere duyarlıdır

00:02:03.269 --> 00:02:07.734
ve iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için
nemli ortamlarda bulunulmalıdır.

00:02:07.734 --> 00:02:11.443
Bir organdaki aşırı fibröz bağ dokusunun
varlığı fibroz olarak bilinir

00:02:11.443 --> 00:02:15.038
ve eğer bu terim tanıdık geliyorsa

00:02:15.038 --> 00:02:19.320
cildimiz iz bırakmaya
açık tek organ olmadığı içindir.

00:02:19.320 --> 00:02:24.423
Kistik fibroz, pankreasın yaralaşmasına
neden olan genetik bir hastalık iken

00:02:24.423 --> 00:02:28.011
pulmoner fibroz, akciğerlerin yaralanması

00:02:28.011 --> 00:02:30.209
ve nefes darlığı ile sonuçlanır.

00:02:30.209 --> 00:02:34.087
Kalbin yaralanması
ve kalp krizinden sonra ECM'nin birikmesi

00:02:34.087 --> 00:02:38.066
kalp atışlarını engelleyerek daha fazla
kalp problemine yol açabilir.

00:02:38.066 --> 00:02:39.959
Bütün bu koşullar için ortak olan,

00:02:39.959 --> 00:02:43.100
orijinal fonksiyonların
bazılarını koruduğu halde,

00:02:43.100 --> 00:02:45.971
bir yaradan sonra oluşan
yara dokusunun,

00:02:45.971 --> 00:02:49.255
yerine yerleştirdiği doğal 
dokudan daha düşük olmasıdır.

00:02:49.545 --> 00:02:51.030
Yine de umut vaad eder.

00:02:51.030 --> 00:02:55.218
Tıp araştırmacıları,
şu anda fibroblast hücrelerinin

00:02:55.218 --> 00:02:58.224
aşırı miktarda kollajen
salgılamasına neden olanı

00:02:58.224 --> 00:03:00.956
ve vücudun diğer hücrelerini
hasarlı dokuyu yeniden üretme

00:03:00.956 --> 00:03:04.537
ve yeniden doldurma konusunda nasıl
kuvvetlendirebileceğimizi araştırıyor.

00:03:04.727 --> 00:03:08.612
Yara iyileşmesini ve yara dokusu oluşumunu
daha iyi kontrol edeceğimizi öğrenerek

00:03:08.612 --> 00:03:12.345
şu anda yaralanmanın ardından daha etkili
bir şekilde ele almak için kullanılan

00:03:12.345 --> 00:03:14.594
milyarlarca dolarlık
bütçelerden yararlanabilir

00:03:14.594 --> 00:03:16.113
ve milyonlarca insanın daha iyi

00:03:16.113 --> 00:03:19.182
ve sağlıklı yaşamlarını
sürdürmelerine yardımcı olabiliriz.

00:03:19.182 --> 00:03:21.843
Ama o zamana kadar,
en azından yaralarımızdan bazıları,

00:03:21.843 --> 00:03:26.009
onlara neden olan şeylerden kaçınmamızı
hatırlamamıza yardımcı olabilir.