1
00:00:07,263 --> 00:00:11,907
Bisikletten düşüp başını sivri bir köşeye
vurduğunu hatırlıyor musun?

2
00:00:12,087 --> 00:00:15,337
Çocukluk yaraları genelde
unutmak istediğimiz şeylerdir

3
00:00:15,417 --> 00:00:19,748
fakat bedenimiz anıları
yaralar şeklinde taşır.

4
00:00:20,118 --> 00:00:24,798
Peki bu istenmeyen hatıralar nedir
ve acil odasına yaptığımız

5
00:00:24,798 --> 00:00:28,587
istenmeyen ziyaretlerden bu kadar
süre sonra neden hala taşıyoruz?

6
00:00:28,997 --> 00:00:32,122
Yaraları en çok 
gördüğümüz yer cildimizdir.

7
00:00:32,122 --> 00:00:35,868
Etrafı, cildin normalde
olduğundan farklı olur.

8
00:00:35,968 --> 00:00:38,963
Genellikle bu talihsiz
bir bozulma olarak düşünülürken

9
00:00:38,963 --> 00:00:42,225
kasti yapılan yaralamalar,
geleneksel ve modern kültürlerde

10
00:00:42,225 --> 00:00:46,311
bir geçiş töreninin işareti

11
00:00:46,311 --> 00:00:49,089
veya estetik dekorasyon için kullanılır.

12
00:00:49,419 --> 00:00:51,858
Fakat fark sadece kozmetik değildir.

13
00:00:51,858 --> 00:00:54,496
Sağlıklı cilt dokusuna
mikroskop altında baktığımızda

14
00:00:54,496 --> 00:00:57,454
farklı işlevler gerçekleştiren
ekstrasellüler matriks veya ECM

15
00:00:57,454 --> 00:01:01,635
tarafından bağlanan hücreler görürüz.

16
00:01:02,575 --> 00:01:06,056
Bu özel fibroblast hücreleri
tarafından salgılanan

17
00:01:06,056 --> 00:01:09,095
kolajen gibi yapısal proteinlerden oluşur.

18
00:01:09,635 --> 00:01:13,131
İyi düzenlenmiş ECM,
besinlerin taşınmasını,

19
00:01:13,131 --> 00:01:16,965
hücreden hücreye iletişimi
ve hücre yapışmasını sağlar.

20
00:01:17,245 --> 00:01:21,137
Fakat derin bir yara olduğunda
bu düzenleme bozulur.

21
00:01:21,137 --> 00:01:26,378
Yaranın iyileşme sürecinde
kolajen yaranın etrafında tekrar toplanır

22
00:01:26,378 --> 00:01:30,297
ancak sağlıklı dokuda bulunan
sepet örgüsü oluşumu yerine,

23
00:01:30,297 --> 00:01:34,043
yeni ECM hücre içi süreçleri
engelleyen ve dayanıklılığı

24
00:01:34,043 --> 00:01:39,100
ve elastikiyeti azaltan
tek bir yönde hizalanır.

25
00:01:39,490 --> 00:01:41,406
Sorunları daha kötü hale getirmek için

26
00:01:41,406 --> 00:01:45,370
iyileşmiş doku genel
fonksiyonunu azaltarak öncekinden

27
00:01:45,395 --> 00:01:48,021
daha yüksek miktarda ECM içerir.

28
00:01:48,022 --> 00:01:52,802
Deride kolajenin fazlalığı ter üretme,

29
00:01:52,802 --> 00:01:54,119
vücut ısısını kontrol etme

30
00:01:54,144 --> 00:01:55,770
ve hatta saç yetiştirme gibi

31
00:01:55,795 --> 00:01:57,877
orijinal işlevlerine müdahale eder.

32
00:01:57,878 --> 00:02:03,269
Yara dokusu hassastır, sıcaklık
ve algıdaki değişikliklere duyarlıdır

33
00:02:03,269 --> 00:02:07,734
ve iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için
nemli ortamlarda bulunulmalıdır.

34
00:02:07,734 --> 00:02:11,443
Bir organdaki aşırı fibröz bağ dokusunun
varlığı fibroz olarak bilinir

35
00:02:11,443 --> 00:02:15,038
ve eğer bu terim tanıdık geliyorsa

36
00:02:15,038 --> 00:02:19,320
cildimiz iz bırakmaya
açık tek organ olmadığı içindir.

37
00:02:19,320 --> 00:02:24,423
Kistik fibroz, pankreasın yaralaşmasına
neden olan genetik bir hastalık iken

38
00:02:24,423 --> 00:02:28,011
pulmoner fibroz, akciğerlerin yaralanması

39
00:02:28,011 --> 00:02:30,209
ve nefes darlığı ile sonuçlanır.

40
00:02:30,209 --> 00:02:34,087
Kalbin yaralanması
ve kalp krizinden sonra ECM'nin birikmesi

41
00:02:34,087 --> 00:02:38,066
kalp atışlarını engelleyerek daha fazla
kalp problemine yol açabilir.

42
00:02:38,066 --> 00:02:39,959
Bütün bu koşullar için ortak olan,

43
00:02:39,959 --> 00:02:43,100
orijinal fonksiyonların
bazılarını koruduğu halde,

44
00:02:43,100 --> 00:02:45,971
bir yaradan sonra oluşan
yara dokusunun,

45
00:02:45,971 --> 00:02:49,255
yerine yerleştirdiği doğal 
dokudan daha düşük olmasıdır.

46
00:02:49,545 --> 00:02:51,030
Yine de umut vaad eder.

47
00:02:51,030 --> 00:02:55,218
Tıp araştırmacıları,
şu anda fibroblast hücrelerinin

48
00:02:55,218 --> 00:02:58,224
aşırı miktarda kollajen
salgılamasına neden olanı

49
00:02:58,224 --> 00:03:00,956
ve vücudun diğer hücrelerini
hasarlı dokuyu yeniden üretme

50
00:03:00,956 --> 00:03:04,537
ve yeniden doldurma konusunda nasıl
kuvvetlendirebileceğimizi araştırıyor.

51
00:03:04,727 --> 00:03:08,612
Yara iyileşmesini ve yara dokusu oluşumunu
daha iyi kontrol edeceğimizi öğrenerek

52
00:03:08,612 --> 00:03:12,345
şu anda yaralanmanın ardından daha etkili
bir şekilde ele almak için kullanılan

53
00:03:12,345 --> 00:03:14,594
milyarlarca dolarlık
bütçelerden yararlanabilir

54
00:03:14,594 --> 00:03:16,113
ve milyonlarca insanın daha iyi

55
00:03:16,113 --> 00:03:19,182
ve sağlıklı yaşamlarını
sürdürmelerine yardımcı olabiliriz.

56
00:03:19,182 --> 00:03:21,843
Ama o zamana kadar,
en azından yaralarımızdan bazıları,

57
00:03:21,843 --> 00:03:26,009
onlara neden olan şeylerden kaçınmamızı
hatırlamamıza yardımcı olabilir.