WEBVTT

00:00:07.263 --> 00:00:11.037
Sjećate li se kada ste pali s bicikla
ili se udarili u glavu na oštar rub?

00:00:11.957 --> 00:00:15.417
Ozljede u djetinjstvu su stvari
koje bismo često najrađe zaboravili,

00:00:15.417 --> 00:00:19.168
ali naša tijela često nose sjećanja
u obliku ožiljaka.

00:00:20.118 --> 00:00:24.798
Pa što su ti neželjeni suveniri
i zašto ih tako dugo zadržavamo

00:00:24.798 --> 00:00:28.007
nakon neželjenih putovanja
na hitnu pomoć?

00:00:28.997 --> 00:00:32.122
Najčešće mjesto gdje 
vidimo ožiljke je naša koža,

00:00:32.122 --> 00:00:35.968
komad koji izgleda malo drugačije 
od normalne kože oko njega.

00:00:35.968 --> 00:00:39.093
Često se ovo smatra
nesretnim izobličenjem,

00:00:39.093 --> 00:00:42.225
dok u drugim slučajevima, 
namjerno stvaranje ožiljaka je korišteno

00:00:42.225 --> 00:00:46.881
u tradicionalnim i modernim kulturama,
da bi označilo obred sazrijevanja

00:00:46.881 --> 00:00:48.979
ili jednostavno radi 
estetskog ukrašavanja.

00:00:49.419 --> 00:00:51.858
Ali razlika nije samo kozmetička.

00:00:51.858 --> 00:00:54.716
Kada pogledamo zdravo kožno tkivo
ispod mikroskopa,

00:00:54.716 --> 00:00:57.454
vidimo stanice koje obavljaju 
različite funkcije

00:00:57.454 --> 00:01:01.785
povezane sa vanstaničnom matricom, 
ili VSM.

00:01:02.235 --> 00:01:06.056
Ona se sastoji od 
strukturalnih bjelančevina, kao kolagen,

00:01:06.056 --> 00:01:08.985
kojeg luče specijalizirane 
stanice fibroblasta.

00:01:09.635 --> 00:01:13.421
Dobro posložena VSM 
dozvoljava prijenos hraniva,

00:01:13.421 --> 00:01:16.555
komunikaciju između stanica,
i adheziju stanica.

00:01:17.245 --> 00:01:20.847
Ali kada se pojavi duboka rana, 
ovaj aranžman je poremećen.

00:01:21.307 --> 00:01:26.378
Za vrijeme procesa zacijeljenja rane,
kolagen se ostavlja na mjestu rane,

00:01:26.378 --> 00:01:30.297
ali umjesto formacije 'pletenja košare'
pronađene u zdravom tkivu,

00:01:30.297 --> 00:01:34.043
nova VSM je poravnana u jednom smjeru,

00:01:34.043 --> 00:01:38.770
ograničavajući unutarstanične procese
i smanjujući trajnost i elasticitet.

00:01:39.710 --> 00:01:40.766
Da stvari budu gore,

00:01:40.791 --> 00:01:45.370
zacijeljeno tkivo sadrži
veći udio VSM nego prije,

00:01:45.395 --> 00:01:48.021
reducirajući njenu cjelokupnu funkciju.

00:01:48.022 --> 00:01:52.342
U koži, višak kolagena utječe 
na originalne funkcije,

00:01:52.342 --> 00:01:54.119
poput stvaranja znoja,

00:01:54.144 --> 00:01:55.770
kontroliranja temperature tijela

00:01:55.795 --> 00:01:57.877
čak i rast dlake.

00:01:57.878 --> 00:02:03.269
Tkivo ožiljka je fragilno, osjetljivo 
na promjene temperature i dodir,

00:02:03.269 --> 00:02:06.624
i trebalo bi biti u vlažnom okruženju 
da se maksimizira liječenje.

00:02:07.734 --> 00:02:11.443
Ovo postojanje viška 
fibroznog vezivnog tkiva u organu

00:02:11.443 --> 00:02:15.038
je sada poznato kao fibroza, 
i ako vam je taj termin poznat,

00:02:15.038 --> 00:02:18.810
to je zato što naša koža nije jedini organ
osjetljiv na stvaranje ožiljaka.

00:02:19.320 --> 00:02:24.423
Cistična fibroza je genetički poremećaj
koji uzrokuje ožiljke gušterače,

00:02:24.423 --> 00:02:28.011
dok je plućna fibroza
stvaranje ožiljaka na plućima,

00:02:28.011 --> 00:02:30.209
uzrokujući nedostatak zraka.

00:02:30.209 --> 00:02:34.087
Ožiljci na srcu i nakupljanje VSM 
nakon srčanog udara

00:02:34.087 --> 00:02:37.546
može ograničiti njegovo kucanje, 
što vodi do daljnjih problema sa srcem.

00:02:38.066 --> 00:02:39.959
Što je zajedničko svim ovim stanjima

00:02:39.959 --> 00:02:43.230
jest da unatoč tome što zadržavaju
originalne funkcije,

00:02:43.230 --> 00:02:45.841
tkivo ožiljka koje se formira nakon rane

00:02:45.866 --> 00:02:49.035
je inferiorno izvornom tkivu 
koje zamjenjuje.

00:02:49.035 --> 00:02:51.030
No, postoji nada.

00:02:51.030 --> 00:02:55.218
Znanstveni istraživači sada proučavaju
što potiče fibroblastne stanice

00:02:55.218 --> 00:02:58.224
da luče prekomjerne količine kolagena

00:02:58.224 --> 00:03:00.816
i kako možemo koristiti 
druge stanice tijela

00:03:00.816 --> 00:03:03.747
u regeneraciji i ponovnom stvaranju 
oštećenog tkiva.

00:03:04.727 --> 00:03:08.712
Učeći kako bolje kontrolirati 
zacjeljivanje i stvaranje tkiva ožiljka,

00:03:08.712 --> 00:03:11.085
možemo koristiti multi-milijarderske 
budžete

00:03:11.110 --> 00:03:14.294
koji se trenutno koriste da bi se 
tretirali posljedice ranjavanja

00:03:14.294 --> 00:03:15.903
na puno učinkovitiji način,

00:03:15.903 --> 00:03:19.312
i pomoći milijunima ljudi da žive
bolje i zdravije živote.

00:03:19.312 --> 00:03:21.843
Ali do tada, barem nam neki naši ožiljci

00:03:21.843 --> 00:03:25.559
pomažu da se sjetimo izbjegavati
te stvari koje ih uzrokuju.