1
00:00:07,263 --> 00:00:11,037
Sjećate li se kada ste pali s bicikla
ili se udarili u glavu na oštar rub?

2
00:00:11,957 --> 00:00:15,417
Ozljede u djetinjstvu su stvari
koje bismo često najrađe zaboravili,

3
00:00:15,417 --> 00:00:19,168
ali naša tijela često nose sjećanja
u obliku ožiljaka.

4
00:00:20,118 --> 00:00:24,798
Pa što su ti neželjeni suveniri
i zašto ih tako dugo zadržavamo

5
00:00:24,798 --> 00:00:28,007
nakon neželjenih putovanja
na hitnu pomoć?

6
00:00:28,997 --> 00:00:32,122
Najčešće mjesto gdje 
vidimo ožiljke je naša koža,

7
00:00:32,122 --> 00:00:35,968
komad koji izgleda malo drugačije 
od normalne kože oko njega.

8
00:00:35,968 --> 00:00:39,093
Često se ovo smatra
nesretnim izobličenjem,

9
00:00:39,093 --> 00:00:42,225
dok u drugim slučajevima, 
namjerno stvaranje ožiljaka je korišteno

10
00:00:42,225 --> 00:00:46,881
u tradicionalnim i modernim kulturama,
da bi označilo obred sazrijevanja

11
00:00:46,881 --> 00:00:48,979
ili jednostavno radi 
estetskog ukrašavanja.

12
00:00:49,419 --> 00:00:51,858
Ali razlika nije samo kozmetička.

13
00:00:51,858 --> 00:00:54,716
Kada pogledamo zdravo kožno tkivo
ispod mikroskopa,

14
00:00:54,716 --> 00:00:57,454
vidimo stanice koje obavljaju 
različite funkcije

15
00:00:57,454 --> 00:01:01,785
povezane sa vanstaničnom matricom, 
ili VSM.

16
00:01:02,235 --> 00:01:06,056
Ona se sastoji od 
strukturalnih bjelančevina, kao kolagen,

17
00:01:06,056 --> 00:01:08,985
kojeg luče specijalizirane 
stanice fibroblasta.

18
00:01:09,635 --> 00:01:13,421
Dobro posložena VSM 
dozvoljava prijenos hraniva,

19
00:01:13,421 --> 00:01:16,555
komunikaciju između stanica,
i adheziju stanica.

20
00:01:17,245 --> 00:01:20,847
Ali kada se pojavi duboka rana, 
ovaj aranžman je poremećen.

21
00:01:21,307 --> 00:01:26,378
Za vrijeme procesa zacijeljenja rane,
kolagen se ostavlja na mjestu rane,

22
00:01:26,378 --> 00:01:30,297
ali umjesto formacije 'pletenja košare'
pronađene u zdravom tkivu,

23
00:01:30,297 --> 00:01:34,043
nova VSM je poravnana u jednom smjeru,

24
00:01:34,043 --> 00:01:38,770
ograničavajući unutarstanične procese
i smanjujući trajnost i elasticitet.

25
00:01:39,710 --> 00:01:40,766
Da stvari budu gore,

26
00:01:40,791 --> 00:01:45,370
zacijeljeno tkivo sadrži
veći udio VSM nego prije,

27
00:01:45,395 --> 00:01:48,021
reducirajući njenu cjelokupnu funkciju.

28
00:01:48,022 --> 00:01:52,342
U koži, višak kolagena utječe 
na originalne funkcije,

29
00:01:52,342 --> 00:01:54,119
poput stvaranja znoja,

30
00:01:54,144 --> 00:01:55,770
kontroliranja temperature tijela

31
00:01:55,795 --> 00:01:57,877
čak i rast dlake.

32
00:01:57,878 --> 00:02:03,269
Tkivo ožiljka je fragilno, osjetljivo 
na promjene temperature i dodir,

33
00:02:03,269 --> 00:02:06,624
i trebalo bi biti u vlažnom okruženju 
da se maksimizira liječenje.

34
00:02:07,734 --> 00:02:11,443
Ovo postojanje viška 
fibroznog vezivnog tkiva u organu

35
00:02:11,443 --> 00:02:15,038
je sada poznato kao fibroza, 
i ako vam je taj termin poznat,

36
00:02:15,038 --> 00:02:18,810
to je zato što naša koža nije jedini organ
osjetljiv na stvaranje ožiljaka.

37
00:02:19,320 --> 00:02:24,423
Cistična fibroza je genetički poremećaj
koji uzrokuje ožiljke gušterače,

38
00:02:24,423 --> 00:02:28,011
dok je plućna fibroza
stvaranje ožiljaka na plućima,

39
00:02:28,011 --> 00:02:30,209
uzrokujući nedostatak zraka.

40
00:02:30,209 --> 00:02:34,087
Ožiljci na srcu i nakupljanje VSM 
nakon srčanog udara

41
00:02:34,087 --> 00:02:37,546
može ograničiti njegovo kucanje, 
što vodi do daljnjih problema sa srcem.

42
00:02:38,066 --> 00:02:39,959
Što je zajedničko svim ovim stanjima

43
00:02:39,959 --> 00:02:43,230
jest da unatoč tome što zadržavaju
originalne funkcije,

44
00:02:43,230 --> 00:02:45,841
tkivo ožiljka koje se formira nakon rane

45
00:02:45,866 --> 00:02:49,035
je inferiorno izvornom tkivu 
koje zamjenjuje.

46
00:02:49,035 --> 00:02:51,030
No, postoji nada.

47
00:02:51,030 --> 00:02:55,218
Znanstveni istraživači sada proučavaju
što potiče fibroblastne stanice

48
00:02:55,218 --> 00:02:58,224
da luče prekomjerne količine kolagena

49
00:02:58,224 --> 00:03:00,816
i kako možemo koristiti 
druge stanice tijela

50
00:03:00,816 --> 00:03:03,747
u regeneraciji i ponovnom stvaranju 
oštećenog tkiva.

51
00:03:04,727 --> 00:03:08,712
Učeći kako bolje kontrolirati 
zacjeljivanje i stvaranje tkiva ožiljka,

52
00:03:08,712 --> 00:03:11,085
možemo koristiti multi-milijarderske 
budžete

53
00:03:11,110 --> 00:03:14,294
koji se trenutno koriste da bi se 
tretirali posljedice ranjavanja

54
00:03:14,294 --> 00:03:15,903
na puno učinkovitiji način,

55
00:03:15,903 --> 00:03:19,312
i pomoći milijunima ljudi da žive
bolje i zdravije živote.

56
00:03:19,312 --> 00:03:21,843
Ali do tada, barem nam neki naši ožiljci

57
00:03:21,843 --> 00:03:25,559
pomažu da se sjetimo izbjegavati
te stvari koje ih uzrokuju.