WEBVTT

00:00:00.488 --> 00:00:02.738
ကဲ ဒါက James Risen ပါ။

00:00:03.174 --> 00:00:05.924
The New York Times အတွက် Pulitzer 
ဆုရှင် သတင်းထောက်အဖြစ်

00:00:05.948 --> 00:00:07.640
ခင်ဗျားတို့ သိချင်သိနေမယ်။

00:00:07.664 --> 00:00:10.418
Edward Snowden ရဲ့အမည်ကို 
လူတိုင်းမသိခင် အချိန်များစွာက

00:00:10.442 --> 00:00:13.358
NSA ဟာ အမေရိကန်တွေရဲ့ 
ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေကို တရားမဝင်

00:00:13.382 --> 00:00:17.318
ခိုးနားထောင်နေတယ်လို့ သူ အတိအလင်း 
ဖေါ်ပြတဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ် Risen ရေးခဲ့တယ်။

00:00:17.842 --> 00:00:19.612
ဒါပေမဲ့ ဒါက စာအုပ်ထဲက ပိုတောင်ကြာတဲ့

00:00:19.636 --> 00:00:21.651
သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တဲ့ နောက်တစ်ခန်းပါ။

NOTE Paragraph

00:00:22.405 --> 00:00:27.223
အဲဒီမှာ CIA ဟာ အီရန်ကို နျူကလိယ ဗုံး
တစ်လုံးရဲ့ အသေးစိတ် အစီအစဉ်ကို တကယ်ပဲ

00:00:27.247 --> 00:00:30.336
လွှဲပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ဆိုးဝါးလှတဲ့ 
US ထောက်လှမ်းရေး

NOTE Paragraph

00:00:30.360 --> 00:00:32.146
လုပ်ဆောင်ချက်ကို သရုပ်ဖော်ထားပါတယ်။

00:00:32.662 --> 00:00:34.457
ဒါက ရူးမိုက်တာပဲထင်ရင် 
သွားဖတ်ကြည့်ပါ။

NOTE Paragraph

00:00:34.481 --> 00:00:35.972
ဒါက မယုံနိုင်စရာ အဖြစ်တစ်ခုပါ။

NOTE Paragraph

00:00:36.456 --> 00:00:38.520
ဒီအခန်း မကြိုက်တဲ့သူတွေကို သိကြလား။

NOTE Paragraph

00:00:38.893 --> 00:00:40.043
အမေရိကန် အစိုးရလေ။

00:00:40.592 --> 00:00:42.806
နောက်ပိုင်း ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါး လုံးလုံး

00:00:42.830 --> 00:00:46.083
Rise ဟာ US အစိုးရ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးရဲ့ 
စဉ်းစားစရာဖြစ်ခဲ့တယ်၊

00:00:46.107 --> 00:00:48.476
ဒီမှာ အစိုးရရှေ့နေတွေက 
သူစွပ်စွဲထားတဲ့ အထောက်အထား

00:00:48.500 --> 00:00:50.404
တစ်ခုကို သက်သေခံဖို့ တောင်းဆိုကြတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:50.829 --> 00:00:54.904
ဒီတစ်လျှောက်မှာ သူဟာ US အစိုးရဲ့မကြာခင်က 
ပုံစံဖြစ်တဲ့ သတင်းပေးတွေကို တရားစွဲတာနဲ့

00:00:54.928 --> 00:00:57.947
သတင်စာဆရာတွေကို စောင့်ကြည့်ခြင်း
အတွက် မျက်နှာစာဖြစ်လာတယ်။

NOTE Paragraph

00:00:58.681 --> 00:01:00.349
သိတယ်နော်၊ ပထမ ပြင်ဆင်ချက်တဲမှာ

00:01:00.373 --> 00:01:04.000
စာနယ်ဇင်းဟာ အများအကျိုးအတွက် 
လျှို့ဝှက်သတင်းကို ပုံနှိပ် ခွင့်ရှိတယ်လေ။

00:01:04.024 --> 00:01:09.158
ဒါပေမဲ့ မီဒီယာက သတင်းတွေလည်း မယူနိုင်၊ 
ယူရဲတဲ့ ယောက်ျား၊ မိန်းမတွေရဲ့ကိုယ်ပိုင်

00:01:09.182 --> 00:01:12.438
လက္ခဏာတွေကို မကာကွယ်နိုင်ရင် 
ဒီလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ကျင့်သုံးဖို့က

00:01:12.462 --> 00:01:13.612
မဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။

NOTE Paragraph

00:01:14.087 --> 00:01:16.119
ဒီတော့ အစိုးရက တံခါးလာခေါက်တော့

00:01:16.143 --> 00:01:19.184
Risen က သူ့ရှေ့က သတ္တ်ရှိတဲ့သတင်း
ထောက်များစွာ လုပ်ခဲ့တာ လုပ်တယ်၊

NOTE Paragraph

00:01:19.208 --> 00:01:20.393
သူ ငြင်းဆိုတယ်၊

00:01:20.417 --> 00:01:22.088
ဒီအစား ထောင်ကျခံမယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်။

NOTE Paragraph

00:01:22.611 --> 00:01:25.594
ဒါနဲ့ ၂၀၀၇ ကနေ ၂၀၁၅ အထိ Risen ဟာ

00:01:25.618 --> 00:01:28.412
အစိုးရထောင်ကျခြင်းရဲ့ 
ခြောက်လှန့်မှုအောက်မှာ နေခဲ့တယ်။

NOTE Paragraph

00:01:28.976 --> 00:01:33.023
ဆိုလိုတာက အမှုမစစ်ခင် ရက်တွေမတိုင်ခင်ပဲ 
ထူးဆန်းတာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။

00:01:33.912 --> 00:01:37.713
ရုတ်တရက်ပဲ ဒါဟာ အရေးကြီးတဲ့ အမှုလို့ 
တောင်းဆိုတဲ့ နှစ်တွေကြာအပြီးမှာ

NOTE Paragraph

00:01:37.737 --> 00:01:40.427
အစိုးရက Risen ကိုတောင်းဆိုတာတွေကို 
လုံးလုံး ချလိုက်တယ်။

00:01:40.912 --> 00:01:43.460
ဖြစ်သွားတာက လျှပ်စစ် စောင့်ကြပ်ရေးခေတ်မှာ

00:01:43.484 --> 00:01:46.372
သတင်းထောက်တွေ၊ အထောက်အထားတွေ 
ဝှက်နိုင်တဲ့နေရာ မရှိသလောက်ပါ။

00:01:46.959 --> 00:01:50.554
Risen ကိုသက်သေခံခိုင်းဖို့ ကြိုးစားတာ 
ပျက်ကွက်တာထက်

00:01:50.578 --> 00:01:53.625
သူ့အစား သူ့ရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် 
စစ်ဆေးချက်ကို လုပ်နိုင်တာပဲလေ။

00:01:54.585 --> 00:01:57.101
ဒီတော့ လုံးဝ လျှို့ဝှက်ပြီး 
သူ့ သဘောတူချက်မပါပဲနဲ့

00:01:57.125 --> 00:01:59.395
အစိုးရရှေ့နေတွေက 
Risen ရဲ့ဖုန်းမှတ်တမ်းတွေ၊

00:01:59.903 --> 00:02:04.419
သူ့ရဲ့ အီးမေးလ် မှတ်တမ်းတွေ၊
ငွေကြေးနဲ့ ဘဏ်အချက်အလက်တွေ၊

00:02:04.443 --> 00:02:06.196
ခရက်ဒစ်မှတ်တမ်းတွ၊ သူစီးတဲ့

00:02:06.220 --> 00:02:08.990
ခရီးစဉ်စာရင်းပါတဲ့ ခရီးသွား 
မှတ်တမ်းတွေတောင် ယူကြတယ်။

NOTE Paragraph

00:02:09.808 --> 00:02:13.593
Jeffery Sterling ၊Risen ရဲ့ စွပ်စွဲတဲ့ 
အထောက်အထားနဲ့ CIA သတင်းပေးကို

NOTE Paragraph

00:02:13.617 --> 00:02:16.736
စီရင်ချက်ချဖို့ သူတို့
သုံးခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဒီထဲကပါ။

NOTE Paragraph

00:02:18.035 --> 00:02:20.450
စိတ်မကောင်းစရာက ဒါက 
အများကြီးက တစ်ခုသာပါ။

00:02:21.152 --> 00:02:24.759
သမ္မတ Obama က သတင်းပေးတွေကို 
ကာကွယ်ဖို့ မပြတ် ကတိပေးခဲ့တယ်၊

00:02:24.783 --> 00:02:28.045
ဒီအစား သူ့ရဲ့ တရားရေးဋ္ဌာနက တရား
စွဲထားတာက အခြား အုပ်ချုပ်ရေးတွေ

00:02:28.069 --> 00:02:30.560
အားလုံးပေါင်းတာထက် ပိုများနေတယ်။

00:02:31.179 --> 00:02:33.283
ဒါက ပြဿနာ ဘယ်လို
ဖြစ်နိုင်တာ မြင်နိုင်ပါတယ်၊

00:02:33.307 --> 00:02:37.774
အထူးသဖြင့် အစိုးရက ဘာက လျှို့ဝှက်ချက် 
လုပ်တာကို အများကြီး တွေးနေတာကြောင့်ပါ။

00:02:38.758 --> 00:02:43.258
၉/၁၁ တည်းက အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ 
ပတ်သက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်လိုလိုတိုင်းဟာ

00:02:43.282 --> 00:02:46.202
သတင်းပေးကနေ သတင်းစာဆရာဆီ 
လာတာရဲ့ ရလဒ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

00:02:46.670 --> 00:02:49.568
ပထမ ပြင်ဆင်ချက်ကို ကာကွယ်သင့်
တယ်ဆိုတဲ့ အလုပ်ကို စာနယ်ဇင်းတွေ

00:02:49.592 --> 00:02:51.791
မလုပ်နိုင်တာ မြင်ရတာကို မျက်ခုံးလှုပ်မိတာက

00:02:51.815 --> 00:02:54.822
အစိုးရက လူတိုင်းကို စောင့်ကြည့်
နိုင်စွမ်းကို ချဲ့ထားလို့ပါ။

NOTE Paragraph

00:02:55.487 --> 00:02:57.940
ဒါပေမဲ့ နည်းပညာက အစိုးရကို 
သတင်းထောက်တွေရဲ့

NOTE Paragraph

00:02:57.964 --> 00:03:00.671
လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို 
တစ်ပတ်ရိုက်ဖို့ ခွင့်ပြုသလို

00:03:00.695 --> 00:03:02.869
စာနယ်ဇင်းကလည်း သူတို့ 
အထောက်အထားတွေ အရင်ထက်

00:03:02.893 --> 00:03:05.233
ပိုကောင်းစွာ ကာကွယ်ဖို့ 
နည်းပညာသုံးပါတယ်။

00:03:05.698 --> 00:03:08.810
အချက်အလက်နောက်က သက်သေ 
ရပ်တည်တာထက် သူတို့နဲ့ စတင်

00:03:08.834 --> 00:03:11.261
စကားပြောချိန်ကနေ စသုံးနိုင်ပါတယ်။

00:03:12.197 --> 00:03:14.289
Risen သူ့စာအုပ် ရေးနေစဉ်က မရနိုင်တဲ့

00:03:14.313 --> 00:03:16.845
ဆက်သွယ်ရေး ဆော့ဖ်ဝဲ အခုရှိနေပြီး

00:03:16.869 --> 00:03:20.868
ပုံမှန် အီးမေးလ်၊ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေထက် 
အများကြီးပို စောင့်ကြည့်တာ ခုခံနိုင်တယ်။

00:03:21.789 --> 00:03:26.007
ဥပမာ ကိရိယာတစ်ခုက SecureDrop ပါ။

00:03:26.031 --> 00:03:28.716
အခမဲ့ရနိုင်တဲ့ သတင်းပေးသူ 
တင်လျှောက်တဲ့စနစ်ပါ။

NOTE Paragraph

00:03:28.740 --> 00:03:32.788
အစကတော့ ကွယ်လွန်သူ အင်တာနက် 
အထင်ကရ Aaron Swartz ဖန်တီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး

00:03:32.812 --> 00:03:35.477
အခု တီထွင်တာက ကျွန်တော် 
အလုပ်လုပ်တဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့

00:03:35.501 --> 00:03:37.032
Freedom of the Press Foundation

00:03:37.824 --> 00:03:39.476
အီးမေးလ် ပို့တာအစား

00:03:39.500 --> 00:03:41.541
ဟောဒီက The Washinto Post လို သတင်း

00:03:41.565 --> 00:03:43.565
အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို သွားလိုက်ပါ။

00:03:44.010 --> 00:03:47.953
အဲဒီကနေ စာရွက်စာတမ်းကို တင်တာ (သို့) 
အချက်အလက်ကို ကိုယ်ကြိုက်သလောက်

00:03:47.977 --> 00:03:50.406
အခြား အဆက်အသွယ် ပုံစံမှာ ပို့နိုင်ပါတယ်။

00:03:50.715 --> 00:03:53.334
ဒီနောက် ဒါကို စကားဝှက်အဖြစ်
ပြောင်းကာ သတင်းအဖွဲ့အစည်းပဲ

00:03:53.358 --> 00:03:55.906
ဝင်ကြည့်လို့ရတဲ့ ဆာဗာမှာ သိမ်းလိုက်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:03:56.351 --> 00:03:59.724
ဒီတော့ အစိုးရဟာ အချက်အလက်ကို 
လျှို့ဝှက်စွာ မတောင်းခံ နိုင်တော့ပဲ

00:03:59.748 --> 00:04:01.852
သူတို့တောင်းခံမယ့် အချက်အလက် အများအပြားဟာ

00:04:01.876 --> 00:04:03.835
ပထမနေရာမှာ မရှိနိုင်တော့ပါဘူး။

NOTE Paragraph

00:04:04.475 --> 00:04:07.439
ဒါပေမဲ့ SecureDrop ဟာ ၂၁ ရာစု 
စာနယ်ဇင်း လွပ်လပ်ခွင့်

00:04:07.463 --> 00:04:10.410
ကာကွယ်ခြင်း အတွက် တကယ့် 
ပဟေဠိရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလေးပါ။

00:04:11.035 --> 00:04:13.408
ကံမကောင်းတာက တစ်ကမ္ဘာလုံးက အစိုးရတွေဟာ

00:04:13.432 --> 00:04:15.932
အားလုံး ဘေးကျစေတဲ့ 
စောင့်ကြည့်ရေး နည်းစနစ်အသစ်တွေ

00:04:15.956 --> 00:04:17.360
အတောမသတ် တီထွင်နေပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:18.043 --> 00:04:20.741
မမှန်မကန်လုပ်တာတွေကို 
ဖော်ပြဖို့ လမ်းကြောင်းပေးတဲ့

00:04:20.765 --> 00:04:23.265
Edward Snowden လို နည်းပညာ 
နောကျေနေတဲ့ သတင်းပေးတွေပဲ

00:04:23.289 --> 00:04:26.574
မဟုတ်တာ သေချာအောင် ရှေ့ဆက်လုပ်ဖို့က 
ကျွန်တော်တို့အပေါ် မူတည်ပါတယ်။

00:04:27.408 --> 00:04:32.155
အရေးကြီးတာက ပြည့်သိပ်နေတဲ့ ဆေးရုံတွေ 
ကို ကျွန်တော်တို့ကို သတိပေးနေတဲ့

NOTE Paragraph

00:04:32.179 --> 00:04:35.487
လာမယ့် ဝါရင့် ကျန်းမာရေး စောင့်
ရှောက်မှု သတင်းပေးတွေကို ကာကွယ်တာ၊

00:04:35.511 --> 00:04:37.838
(သို့) Flint က ညစ်ပတ်တဲ့ ရေတွေအကြောင်း

00:04:37.862 --> 00:04:41.060
အသံပေး နှိုးဆော်တဲ့ လာမယ့် 
ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လုပ်သား

00:04:41.084 --> 00:04:42.764
(သို့) လာမယ့် ငွေကြေး ဘေးကျပ်နံကျပ်

NOTE Paragraph

00:04:42.788 --> 00:04:44.965
ကာလကို သတိပေးတဲ့ Wall Street အတွင်းလူပေါ့။

NOTE Paragraph

00:04:45.869 --> 00:04:49.997
တကယ်တော့ ဒီကိရိယာတွေကို မှုခင်းတွေ 
ဖော်ပြတဲ့ သတ္တိရှိတဲ့ ယောက်ျား၊ မိန်းမတွေ

00:04:50.021 --> 00:04:51.559
ကိုကာကွယ်ဖို့ပဲ ဆောက်တာမဟုတ်ပဲ

00:04:51.583 --> 00:04:54.817
ဖွဲ့စည်းပုံအောက်က လုပ်ပိုင်ခွင့်အားလုံး 
ကိုကာကွယ်ဖို့ပါ ရည်ရွယ်တာပါ။

NOTE Paragraph

00:04:55.460 --> 00:04:56.611
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

NOTE Paragraph

00:04:56.635 --> 00:04:59.944
(လက်ခုပ်သံများ)