0:00:00.488,0:00:02.738 ကဲ ဒါက James Risen ပါ။ 0:00:03.174,0:00:05.924 The New York Times အတွက် Pulitzer [br]ဆုရှင် သတင်းထောက်အဖြစ် 0:00:05.948,0:00:07.640 ခင်ဗျားတို့ သိချင်သိနေမယ်။ 0:00:07.664,0:00:10.418 Edward Snowden ရဲ့အမည်ကို [br]လူတိုင်းမသိခင် အချိန်များစွာက 0:00:10.442,0:00:13.358 NSA ဟာ အမေရိကန်တွေရဲ့ [br]ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေကို တရားမဝင် 0:00:13.382,0:00:17.318 ခိုးနားထောင်နေတယ်လို့ သူ အတိအလင်း [br]ဖေါ်ပြတဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ် Risen ရေးခဲ့တယ်။ 0:00:17.842,0:00:19.612 ဒါပေမဲ့ ဒါက စာအုပ်ထဲက ပိုတောင်ကြာတဲ့ 0:00:19.636,0:00:21.651 သက်ရောက်မှု ရှိနိုင်တဲ့ နောက်တစ်ခန်းပါ။ 0:00:22.405,0:00:27.223 အဲဒီမှာ CIA ဟာ အီရန်ကို နျူကလိယ ဗုံး[br]တစ်လုံးရဲ့ အသေးစိတ် အစီအစဉ်ကို တကယ်ပဲ 0:00:27.247,0:00:30.336 လွှဲပေးခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ ဆိုးဝါးလှတဲ့ [br]US ထောက်လှမ်းရေး 0:00:30.360,0:00:32.146 လုပ်ဆောင်ချက်ကို သရုပ်ဖော်ထားပါတယ်။ 0:00:32.662,0:00:34.457 ဒါက ရူးမိုက်တာပဲထင်ရင် [br]သွားဖတ်ကြည့်ပါ။ 0:00:34.481,0:00:35.972 ဒါက မယုံနိုင်စရာ အဖြစ်တစ်ခုပါ။ 0:00:36.456,0:00:38.520 ဒီအခန်း မကြိုက်တဲ့သူတွေကို သိကြလား။ 0:00:38.893,0:00:40.043 အမေရိကန် အစိုးရလေ။ 0:00:40.592,0:00:42.806 နောက်ပိုင်း ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါး လုံးလုံး 0:00:42.830,0:00:46.083 Rise ဟာ US အစိုးရ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးရဲ့ [br]စဉ်းစားစရာဖြစ်ခဲ့တယ်၊ 0:00:46.107,0:00:48.476 ဒီမှာ အစိုးရရှေ့နေတွေက [br]သူစွပ်စွဲထားတဲ့ အထောက်အထား 0:00:48.500,0:00:50.404 တစ်ခုကို သက်သေခံဖို့ တောင်းဆိုကြတယ်။ 0:00:50.829,0:00:54.904 ဒီတစ်လျှောက်မှာ သူဟာ US အစိုးရဲ့မကြာခင်က [br]ပုံစံဖြစ်တဲ့ သတင်းပေးတွေကို တရားစွဲတာနဲ့ 0:00:54.928,0:00:57.947 သတင်စာဆရာတွေကို စောင့်ကြည့်ခြင်း[br]အတွက် မျက်နှာစာဖြစ်လာတယ်။ 0:00:58.681,0:01:00.349 သိတယ်နော်၊ ပထမ ပြင်ဆင်ချက်တဲမှာ 0:01:00.373,0:01:04.000 စာနယ်ဇင်းဟာ အများအကျိုးအတွက် [br]လျှို့ဝှက်သတင်းကို ပုံနှိပ် ခွင့်ရှိတယ်လေ။ 0:01:04.024,0:01:09.158 ဒါပေမဲ့ မီဒီယာက သတင်းတွေလည်း မယူနိုင်၊ [br]ယူရဲတဲ့ ယောက်ျား၊ မိန်းမတွေရဲ့ကိုယ်ပိုင် 0:01:09.182,0:01:12.438 လက္ခဏာတွေကို မကာကွယ်နိုင်ရင် [br]ဒီလုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ကျင့်သုံးဖို့က 0:01:12.462,0:01:13.612 မဖြစ်နိုင်ဘူးလေ။ 0:01:14.087,0:01:16.119 ဒီတော့ အစိုးရက တံခါးလာခေါက်တော့ 0:01:16.143,0:01:19.184 Risen က သူ့ရှေ့က သတ္တ်ရှိတဲ့သတင်း[br]ထောက်များစွာ လုပ်ခဲ့တာ လုပ်တယ်၊ 0:01:19.208,0:01:20.393 သူ ငြင်းဆိုတယ်၊ 0:01:20.417,0:01:22.088 ဒီအစား ထောင်ကျခံမယ်လို့ ပြောခဲ့တယ်။ 0:01:22.611,0:01:25.594 ဒါနဲ့ ၂၀၀၇ ကနေ ၂၀၁၅ အထိ Risen ဟာ 0:01:25.618,0:01:28.412 အစိုးရထောင်ကျခြင်းရဲ့ [br]ခြောက်လှန့်မှုအောက်မှာ နေခဲ့တယ်။ 0:01:28.976,0:01:33.023 ဆိုလိုတာက အမှုမစစ်ခင် ရက်တွေမတိုင်ခင်ပဲ [br]ထူးဆန်းတာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့တယ်။ 0:01:33.912,0:01:37.713 ရုတ်တရက်ပဲ ဒါဟာ အရေးကြီးတဲ့ အမှုလို့ [br]တောင်းဆိုတဲ့ နှစ်တွေကြာအပြီးမှာ 0:01:37.737,0:01:40.427 အစိုးရက Risen ကိုတောင်းဆိုတာတွေကို [br]လုံးလုံး ချလိုက်တယ်။ 0:01:40.912,0:01:43.460 ဖြစ်သွားတာက လျှပ်စစ် စောင့်ကြပ်ရေးခေတ်မှာ 0:01:43.484,0:01:46.372 သတင်းထောက်တွေ၊ အထောက်အထားတွေ [br]ဝှက်နိုင်တဲ့နေရာ မရှိသလောက်ပါ။ 0:01:46.959,0:01:50.554 Risen ကိုသက်သေခံခိုင်းဖို့ ကြိုးစားတာ [br]ပျက်ကွက်တာထက် 0:01:50.578,0:01:53.625 သူ့အစား သူ့ရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ် [br]စစ်ဆေးချက်ကို လုပ်နိုင်တာပဲလေ။ 0:01:54.585,0:01:57.101 ဒီတော့ လုံးဝ လျှို့ဝှက်ပြီး [br]သူ့ သဘောတူချက်မပါပဲနဲ့ 0:01:57.125,0:01:59.395 အစိုးရရှေ့နေတွေက [br]Risen ရဲ့ဖုန်းမှတ်တမ်းတွေ၊ 0:01:59.903,0:02:04.419 သူ့ရဲ့ အီးမေးလ် မှတ်တမ်းတွေ၊[br]ငွေကြေးနဲ့ ဘဏ်အချက်အလက်တွေ၊ 0:02:04.443,0:02:06.196 ခရက်ဒစ်မှတ်တမ်းတွ၊ သူစီးတဲ့ 0:02:06.220,0:02:08.990 ခရီးစဉ်စာရင်းပါတဲ့ ခရီးသွား [br]မှတ်တမ်းတွေတောင် ယူကြတယ်။ 0:02:09.808,0:02:13.593 Jeffery Sterling ၊Risen ရဲ့ စွပ်စွဲတဲ့ [br]အထောက်အထားနဲ့ CIA သတင်းပေးကို 0:02:13.617,0:02:16.736 စီရင်ချက်ချဖို့ သူတို့[br]သုံးခဲ့တဲ့ အချက်အလက်တွေက ဒီထဲကပါ။ 0:02:18.035,0:02:20.450 စိတ်မကောင်းစရာက ဒါက [br]အများကြီးက တစ်ခုသာပါ။ 0:02:21.152,0:02:24.759 သမ္မတ Obama က သတင်းပေးတွေကို [br]ကာကွယ်ဖို့ မပြတ် ကတိပေးခဲ့တယ်၊ 0:02:24.783,0:02:28.045 ဒီအစား သူ့ရဲ့ တရားရေးဋ္ဌာနက တရား[br]စွဲထားတာက အခြား အုပ်ချုပ်ရေးတွေ 0:02:28.069,0:02:30.560 အားလုံးပေါင်းတာထက် ပိုများနေတယ်။ 0:02:31.179,0:02:33.283 ဒါက ပြဿနာ ဘယ်လို[br]ဖြစ်နိုင်တာ မြင်နိုင်ပါတယ်၊ 0:02:33.307,0:02:37.774 အထူးသဖြင့် အစိုးရက ဘာက လျှို့ဝှက်ချက် [br]လုပ်တာကို အများကြီး တွေးနေတာကြောင့်ပါ။ 0:02:38.758,0:02:43.258 ၉/၁၁ တည်းက အမျိုးသားလုံခြုံရေးနဲ့ [br]ပတ်သက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်လိုလိုတိုင်းဟာ 0:02:43.282,0:02:46.202 သတင်းပေးကနေ သတင်းစာဆရာဆီ [br]လာတာရဲ့ ရလဒ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ 0:02:46.670,0:02:49.568 ပထမ ပြင်ဆင်ချက်ကို ကာကွယ်သင့်[br]တယ်ဆိုတဲ့ အလုပ်ကို စာနယ်ဇင်းတွေ 0:02:49.592,0:02:51.791 မလုပ်နိုင်တာ မြင်ရတာကို မျက်ခုံးလှုပ်မိတာက 0:02:51.815,0:02:54.822 အစိုးရက လူတိုင်းကို စောင့်ကြည့်[br]နိုင်စွမ်းကို ချဲ့ထားလို့ပါ။ 0:02:55.487,0:02:57.940 ဒါပေမဲ့ နည်းပညာက အစိုးရကို [br]သတင်းထောက်တွေရဲ့ 0:02:57.964,0:03:00.671 လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေကို [br]တစ်ပတ်ရိုက်ဖို့ ခွင့်ပြုသလို 0:03:00.695,0:03:02.869 စာနယ်ဇင်းကလည်း သူတို့ [br]အထောက်အထားတွေ အရင်ထက် 0:03:02.893,0:03:05.233 ပိုကောင်းစွာ ကာကွယ်ဖို့ [br]နည်းပညာသုံးပါတယ်။ 0:03:05.698,0:03:08.810 အချက်အလက်နောက်က သက်သေ [br]ရပ်တည်တာထက် သူတို့နဲ့ စတင် 0:03:08.834,0:03:11.261 စကားပြောချိန်ကနေ စသုံးနိုင်ပါတယ်။ 0:03:12.197,0:03:14.289 Risen သူ့စာအုပ် ရေးနေစဉ်က မရနိုင်တဲ့ 0:03:14.313,0:03:16.845 ဆက်သွယ်ရေး ဆော့ဖ်ဝဲ အခုရှိနေပြီး 0:03:16.869,0:03:20.868 ပုံမှန် အီးမေးလ်၊ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတွေထက် [br]အများကြီးပို စောင့်ကြည့်တာ ခုခံနိုင်တယ်။ 0:03:21.789,0:03:26.007 ဥပမာ ကိရိယာတစ်ခုက SecureDrop ပါ။ 0:03:26.031,0:03:28.716 အခမဲ့ရနိုင်တဲ့ သတင်းပေးသူ [br]တင်လျှောက်တဲ့စနစ်ပါ။ 0:03:28.740,0:03:32.788 အစကတော့ ကွယ်လွန်သူ အင်တာနက် [br]အထင်ကရ Aaron Swartz ဖန်တီးခဲ့တာဖြစ်ပြီး 0:03:32.812,0:03:35.477 အခု တီထွင်တာက ကျွန်တော် [br]အလုပ်လုပ်တဲ့ အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့ 0:03:35.501,0:03:37.032 Freedom of the Press Foundation 0:03:37.824,0:03:39.476 အီးမေးလ် ပို့တာအစား 0:03:39.500,0:03:41.541 ဟောဒီက The Washinto Post လို သတင်း 0:03:41.565,0:03:43.565 အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကို သွားလိုက်ပါ။ 0:03:44.010,0:03:47.953 အဲဒီကနေ စာရွက်စာတမ်းကို တင်တာ (သို့) [br]အချက်အလက်ကို ကိုယ်ကြိုက်သလောက် 0:03:47.977,0:03:50.406 အခြား အဆက်အသွယ် ပုံစံမှာ ပို့နိုင်ပါတယ်။ 0:03:50.715,0:03:53.334 ဒီနောက် ဒါကို စကားဝှက်အဖြစ်[br]ပြောင်းကာ သတင်းအဖွဲ့အစည်းပဲ 0:03:53.358,0:03:55.906 ဝင်ကြည့်လို့ရတဲ့ ဆာဗာမှာ သိမ်းလိုက်ပါတယ်။ 0:03:56.351,0:03:59.724 ဒီတော့ အစိုးရဟာ အချက်အလက်ကို [br]လျှို့ဝှက်စွာ မတောင်းခံ နိုင်တော့ပဲ 0:03:59.748,0:04:01.852 သူတို့တောင်းခံမယ့် အချက်အလက် အများအပြားဟာ 0:04:01.876,0:04:03.835 ပထမနေရာမှာ မရှိနိုင်တော့ပါဘူး။ 0:04:04.475,0:04:07.439 ဒါပေမဲ့ SecureDrop ဟာ ၂၁ ရာစု [br]စာနယ်ဇင်း လွပ်လပ်ခွင့် 0:04:07.463,0:04:10.410 ကာကွယ်ခြင်း အတွက် တကယ့် [br]ပဟေဠိရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလေးပါ။ 0:04:11.035,0:04:13.408 ကံမကောင်းတာက တစ်ကမ္ဘာလုံးက အစိုးရတွေဟာ 0:04:13.432,0:04:15.932 အားလုံး ဘေးကျစေတဲ့ [br]စောင့်ကြည့်ရေး နည်းစနစ်အသစ်တွေ 0:04:15.956,0:04:17.360 အတောမသတ် တီထွင်နေပါတယ်။ 0:04:18.043,0:04:20.741 မမှန်မကန်လုပ်တာတွေကို [br]ဖော်ပြဖို့ လမ်းကြောင်းပေးတဲ့ 0:04:20.765,0:04:23.265 Edward Snowden လို နည်းပညာ [br]နောကျေနေတဲ့ သတင်းပေးတွေပဲ 0:04:23.289,0:04:26.574 မဟုတ်တာ သေချာအောင် ရှေ့ဆက်လုပ်ဖို့က [br]ကျွန်တော်တို့အပေါ် မူတည်ပါတယ်။ 0:04:27.408,0:04:32.155 အရေးကြီးတာက ပြည့်သိပ်နေတဲ့ ဆေးရုံတွေ [br]ကို ကျွန်တော်တို့ကို သတိပေးနေတဲ့ 0:04:32.179,0:04:35.487 လာမယ့် ဝါရင့် ကျန်းမာရေး စောင့်[br]ရှောက်မှု သတင်းပေးတွေကို ကာကွယ်တာ၊ 0:04:35.511,0:04:37.838 (သို့) Flint က ညစ်ပတ်တဲ့ ရေတွေအကြောင်း 0:04:37.862,0:04:41.060 အသံပေး နှိုးဆော်တဲ့ လာမယ့် [br]ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ လုပ်သား 0:04:41.084,0:04:42.764 (သို့) လာမယ့် ငွေကြေး ဘေးကျပ်နံကျပ် 0:04:42.788,0:04:44.965 ကာလကို သတိပေးတဲ့ Wall Street အတွင်းလူပေါ့။ 0:04:45.869,0:04:49.997 တကယ်တော့ ဒီကိရိယာတွေကို မှုခင်းတွေ [br]ဖော်ပြတဲ့ သတ္တိရှိတဲ့ ယောက်ျား၊ မိန်းမတွေ 0:04:50.021,0:04:51.559 ကိုကာကွယ်ဖို့ပဲ ဆောက်တာမဟုတ်ပဲ 0:04:51.583,0:04:54.817 ဖွဲ့စည်းပုံအောက်က လုပ်ပိုင်ခွင့်အားလုံး [br]ကိုကာကွယ်ဖို့ပါ ရည်ရွယ်တာပါ။ 0:04:55.460,0:04:56.611 ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ 0:04:56.635,0:04:59.944 (လက်ခုပ်သံများ)