1
00:00:06,760 --> 00:00:09,236
Zamislite da mozak može da se obnovi,

2
00:00:09,236 --> 00:00:14,414
zamenjujući svoje usahle i oštećene ćelije
novim, poboljšanim jedinicama.

3
00:00:14,414 --> 00:00:16,657
Ovo može zvučati kao naučna fantastika,

4
00:00:16,657 --> 00:00:20,936
ali to je potencijalna stvarnost 
koju naučnici upravo ispituju.

5
00:00:20,936 --> 00:00:24,504
Da li će naši mozgovi jednoga dana
moći da se samoobnavljaju?

6
00:00:24,504 --> 00:00:28,319
Dobro je poznato da embrionske ćelije 
u našim mladim mozgovima u razvoju

7
00:00:28,319 --> 00:00:30,335
stvaraju nove neurone,

8
00:00:30,335 --> 00:00:33,777
mikroskopske jedinice
koje čine tkivo mozga.

9
00:00:33,777 --> 00:00:39,242
Ovi novonastali neuroni odlaze
u različite delove mozga u razvoju,

10
00:00:39,242 --> 00:00:43,132
čineći da se on samoorganizuje
u različite strukture.

11
00:00:43,132 --> 00:00:44,445
Do skoro su, međutim,

12
00:00:44,445 --> 00:00:50,037
naučnici mislili da stvaranje ćelija 
naglo staje brzo nakon početnog razvoja,

13
00:00:50,037 --> 00:00:52,793
što ih je navelo da zaključe 
da se neurološka oboljenja,

14
00:00:52,793 --> 00:00:54,977
kao Alchajmerova i Parkinsonova bolest,

15
00:00:54,977 --> 00:00:59,760
i oštećenja, kao što su moždani udari, 
ne mogu promeniti.

16
00:00:59,760 --> 00:01:01,623
Međutim, niz skorašnjih otkrića

17
00:01:01,623 --> 00:01:06,604
obelodanio je da mozgovi odraslih 
nastavljaju da proizvode nove ćelije

18
00:01:06,604 --> 00:01:09,465
na bar tri specijalizovane lokacije.

19
00:01:09,465 --> 00:01:12,421
Ovaj proces, poznat kao neurogeneza,

20
00:01:12,421 --> 00:01:16,083
uključuje određene moždane ćelije
pod nazivom matične ćelije

21
00:01:16,083 --> 00:01:17,915
i progenitorske ćelije,

22
00:01:17,915 --> 00:01:22,250
koje proizvode nove neurone
ili zamenjuju stare.

23
00:01:22,250 --> 00:01:25,209
Tri područja
u kojima je neurogeneza otkrivena su:

24
00:01:25,209 --> 00:01:29,341
girus dentatus, 
koji se vezuje za učenje i pamćenje,

25
00:01:29,351 --> 00:01:31,936
subventrikularna zona,
koja bi mogla snabdevati neurone

26
00:01:31,936 --> 00:01:33,936
olfaktornog područja

27
00:01:33,936 --> 00:01:36,856
za komunikaciju između nosa i mozga

28
00:01:36,856 --> 00:01:40,170
i striatum, koji pomaže 
pri upravljanju pokretima.

29
00:01:40,170 --> 00:01:43,992
Naučnici još uvek ne razumeju
dobro kakvu tačno ulogu

30
00:01:43,992 --> 00:01:47,622
neurogeneza ima
u bilo kom od ovih područja,

31
00:01:47,622 --> 00:01:51,759
ili zašto imaju sposobnost 
koju ostatak mozga nema,

32
00:01:51,759 --> 00:01:55,139
ali samo prisustvo mehanizma 
za stvaranje novih neurona

33
00:01:55,139 --> 00:01:56,739
u mozgu odrasle osobe

34
00:01:56,739 --> 00:01:59,596
otvara neverovatnu mogućnost.

35
00:01:59,596 --> 00:02:01,657
Možemo li da iskoristimo taj mehanizam


36
00:02:01,657 --> 00:02:04,657
da nateramo mozak da izleči svoje ožiljke

37
00:02:04,657 --> 00:02:07,876
na sličan način kao što nova koža 
izrasta da bi sanirala ranu

38
00:02:07,876 --> 00:02:11,889
ili slomljena kost zarasta?

39
00:02:11,889 --> 00:02:13,779
Evo kako stojimo.

40
00:02:13,779 --> 00:02:18,050
Određeni proteini i drugi mali molekuli
koji imitiraju ove proteine

41
00:02:18,050 --> 00:02:20,136
mogu da se dodele mozgu

42
00:02:20,136 --> 00:02:22,934
kako bi neuronske matične ćelije 
i progenitorske ćelije

43
00:02:22,934 --> 00:02:26,595
proizvodile više neurona
u ovim trima lokacijama.

44
00:02:26,595 --> 00:02:28,742
Ovoj tehnici ipak treba poboljšanje

45
00:02:28,742 --> 00:02:31,156
da bi ćelije reprodukovale efikasnije

46
00:02:31,156 --> 00:02:32,867
i da bi više ćelija preživelo.

47
00:02:32,867 --> 00:02:36,417
Međutim, istraživanja pokazuju
da progenitorske ćelije iz ovih područja

48
00:02:36,417 --> 00:02:40,019
u stvari mogu da se premeste na mesta 
gde se desila povreda

49
00:02:40,019 --> 00:02:42,965
i stvore nove neurone tamo.

50
00:02:42,965 --> 00:02:45,313
Još jedan mogući pristup koji obećava

51
00:02:45,313 --> 00:02:48,307
je presađivanje
zdravih ljudskih matičnih ćelija,

52
00:02:48,307 --> 00:02:51,842
koje su uzgajane u laboratoriji,
u povređeno tkivo,

53
00:02:51,842 --> 00:02:53,760
kao što već radimo sa kožom.

54
00:02:53,760 --> 00:02:56,368
Naučnici trenutno eksperimentišu
da bi odredili

55
00:02:56,368 --> 00:03:00,820
da li presađene ćelije donatora
mogu da podele, razluče

56
00:03:00,820 --> 00:03:06,153
i uspešno stvore nove neurone 
u oštećenom mozgu.

57
00:03:06,153 --> 00:03:07,345
Takođe su otkrili

58
00:03:07,345 --> 00:03:10,397
da bismo možda mogli da naučimo
druge vrste moždanih ćelija,

59
00:03:10,397 --> 00:03:13,688
kao što su astrociti ili oligodendrociti,

60
00:03:13,688 --> 00:03:15,833
da se ponašaju
kao neuronske matične ćelije

61
00:03:15,833 --> 00:03:18,653
i da i one počnu da stvaraju neurone.

62
00:03:18,653 --> 00:03:20,510
Dakle, za par decenija,

63
00:03:20,510 --> 00:03:22,990
da li će naši mozgovi
moći da se samoobnove?

64
00:03:22,990 --> 00:03:24,719
Ne možemo to reći sa sigurnošću,

65
00:03:24,719 --> 00:03:29,066
ali to je postao jedan od glavnih ciljeva
regenerativne medicine.

66
00:03:29,066 --> 00:03:31,850
Ljudski mozak ima 100 milijardi neurona

67
00:03:31,850 --> 00:03:34,762
i još uvek pokušavamo da shvatimo veze

68
00:03:34,762 --> 00:03:37,762
u ovoj ogromnoj biološkoj matičnoj ploči,

69
00:03:37,762 --> 00:03:42,540
ali nas istraživanje neurogeneze 
svakoga dana približava

70
00:03:42,540 --> 00:03:45,320
tom prekidaču za obnovu.