WEBVTT

00:00:00.787 --> 00:00:04.632
Loại bánh ưa thích tại Mỹ là ?

NOTE Paragraph

00:00:04.632 --> 00:00:08.138
Khán giả: Bánh táo.
Kenneth Cukier: Bánh táo. Tất nhiên rồi.

00:00:08.138 --> 00:00:09.369
Làm sao ta biết được?

00:00:09.369 --> 00:00:12.122
Nhờ có dữ liệu.

00:00:12.122 --> 00:00:14.188
Nhìn vào doanh số bán hàng siêu thị.

00:00:14.188 --> 00:00:17.054
Nhìn vào doanh số bán của các 
loại bánh đường kính 30cm

00:00:17.054 --> 00:00:21.129
được đông lạnh, 
và bánh táo thắng tuyệt đối.

00:00:21.129 --> 00:00:26.309
Phần lớn bánh bán ra là bánh táo.

00:00:26.309 --> 00:00:29.273
Nhưng đến khi 
các siêu thị bắt đầu bán

00:00:29.273 --> 00:00:31.856
loại nhỏ hơn, cỡ 11 cm,

00:00:31.856 --> 00:00:36.030
thì đột nhiên, bánh táo tụt 
xuống hạng tư hay năm.

00:00:36.030 --> 00:00:38.905
Tại sao? Điều gì đã xảy ra?

00:00:38.905 --> 00:00:41.723
Hãy cùng suy nghĩ về điều này.

00:00:41.723 --> 00:00:45.571
Khi bạn mua bánh cỡ 30 cm,

00:00:45.571 --> 00:00:47.832
cả gia đình bạn phải đồng ý,

00:00:47.832 --> 00:00:51.623
thực tế, bánh táo chỉ đứng thứ hai 
trong danh sách yêu thích của mọi người.

00:00:51.623 --> 00:00:53.558
(tiếng cười)

00:00:53.558 --> 00:00:57.173
Nhưng khi mua một cái 
bánh cỡ 11 cm,

00:00:57.173 --> 00:01:00.918
bạn có thể mua cái mà bạn muốn.

00:01:00.918 --> 00:01:04.508
Bạn có thể mua loại 
mà mình thích nhất.

00:01:04.508 --> 00:01:06.574
Bạn có nhiều dữ liệu hơn.

00:01:06.574 --> 00:01:08.128
Bạn có thể thấy được những thứ

00:01:08.128 --> 00:01:12.920
không thể thấy 
khi chỉ có một lượng nhỏ dữ liệu.

NOTE Paragraph

00:01:12.920 --> 00:01:15.688
Điểm mấu chốt ở đây là, 
có nhiều dữ liệu hơn

00:01:15.688 --> 00:01:17.971
không những giúp ta thấy nhiều hơn,

00:01:17.971 --> 00:01:19.825
nhiều hơn về thứ ta đang nhìn.

00:01:19.825 --> 00:01:23.438
Nhiều dữ liệu hơn còn giúp ta 
thấy được những điều mới,

00:01:23.438 --> 00:01:26.532
mang đến một góc nhìn tốt hơn,

00:01:26.532 --> 00:01:30.188
cho phép ta thấy khác đi.

00:01:30.188 --> 00:01:33.361
Trong trường hợp này, 
nó cho phép ta thấy

00:01:33.361 --> 00:01:36.274
thứ bánh nào được ưa chuộng ở Mỹ:

00:01:36.274 --> 00:01:38.816
không phải bánh táo.

NOTE Paragraph

00:01:38.816 --> 00:01:42.430
Các bạn chắc hẳn đã từng 
nghe về khái niệm big data (dữ liệu lớn).

00:01:42.430 --> 00:01:45.717
Đúng hơn, hẳn các bạn 
đã chán ngấy về nó.

00:01:45.717 --> 00:01:49.447
Thật đúng khi cho rằng có nhiều 
sự thổi phồng xung quanh khái niệm trên,

00:01:49.447 --> 00:01:51.779
và điều đó thật đáng tiếc,

00:01:51.779 --> 00:01:54.825
vì big data là một công cụ
cực kì quan trọng

00:01:54.825 --> 00:01:58.559
mà nhờ đó, 
xã hội sẽ trở nên tiến bộ hơn.

00:01:58.559 --> 00:02:02.120
Trong quá khứ, chúng ta thường 
nhìn vào những dữ liệu nhỏ,

00:02:02.120 --> 00:02:03.824
tìm hiểu ý nghĩa của chúng,

00:02:03.824 --> 00:02:05.320
để cố gắng hiểu về thế giới,

00:02:05.320 --> 00:02:07.311
và giờ, ta có nhiều dữ liệu hơn,

00:02:07.311 --> 00:02:10.033
nhiều hơn bao giờ hết.

00:02:10.033 --> 00:02:11.910
Những gì ta biết là khi có

00:02:11.910 --> 00:02:14.634
một lượng lớn dữ liệu, 
ta có thể làm những điều

00:02:14.634 --> 00:02:17.910
mà trước kia không thể.

00:02:17.910 --> 00:02:20.551
Dữ liệu lớn rất quan trọng, 
và mới mẻ,

00:02:20.551 --> 00:02:22.328
và đó có thể là

00:02:22.328 --> 00:02:24.544
cách duy nhất mà hành tinh này sẽ

00:02:24.544 --> 00:02:26.333
đối phó với những thử thách toàn cầu:

00:02:26.333 --> 00:02:29.870
đảm bảo thức ăn cho mọi người, 
cung cấp dịch vụ y tế,

00:02:29.870 --> 00:02:32.680
cung cấp năng lượng, điện,

00:02:32.680 --> 00:02:34.469
và đảm bảo người dân
không bị thiêu rụi

00:02:34.469 --> 00:02:35.707
bởi sự nóng lên toàn cầu -

00:02:35.707 --> 00:02:39.902
tất cả nhờ vào 
việc sử dụng dữ liệu hiệu quả.

NOTE Paragraph

00:02:39.902 --> 00:02:43.772
Vậy thì, có gì mới về dữ liệu lớn? 
Có gì mà to tát vậy chứ?

00:02:43.772 --> 00:02:46.289
Được, để trả lời câu hỏi đó, hãy nghĩ về

00:02:46.289 --> 00:02:50.949
thông tin trông như thế nào,
trước kia.

00:02:50.949 --> 00:02:54.830
Vào năm 1908, trên đảo Crete,

00:02:54.830 --> 00:02:59.565
các nhà khảo cổ học tìm ra 
một cái đĩa đất sét.

00:02:59.565 --> 00:03:03.624
Họ xác định nó từ là 2000 năm trước 
Công nguyên, vậy nó 4000 tuổi.

00:03:03.624 --> 00:03:07.195
Có chữ khắc trên tấm đĩa,
nhưng ta không hiểu nó có nghĩa gì.

00:03:07.195 --> 00:03:09.053
Hoàn toàn là một bí ẩn, 
nhưng vấn đề là

00:03:09.053 --> 00:03:12.750
thông tin đã từng trông như thế
4000 năm trước.

00:03:12.750 --> 00:03:15.618
Đây là cách xã hội lưu trữ

00:03:15.618 --> 00:03:19.142
và truyền tải thông tin.

NOTE Paragraph

00:03:19.142 --> 00:03:23.302
Bây giờ, xã hội chưa tân tiến đến mức đó.

00:03:23.302 --> 00:03:26.776
Chúng ta vẫn lưu trữ thông tin trên đĩa,

00:03:26.776 --> 00:03:31.000
nhưng giờ, có thể lưu trữ 
nhiều thông tin hơn trước kia.

00:03:31.000 --> 00:03:34.313
Tìm kiếm nó thì dễ hơn. 
Sao chép nó cũng dễ hơn.

00:03:34.313 --> 00:03:37.813
Chia sẻ cũng dễ hơn. 
Xử lý dễ hơn.

00:03:37.813 --> 00:03:40.319
Những gì ta có thể làm là 
sử dụng lại thông tin này

00:03:40.319 --> 00:03:42.933
vào việc mà thậm chí 
chưa bao giờ tưởng tượng ra

00:03:42.933 --> 00:03:45.608
khi mới bắt đầu thu thập dữ liệu.

00:03:45.608 --> 00:03:47.860
Về lĩnh vực này, dữ liệu đã đi

00:03:47.860 --> 00:03:51.392
từ một kho tích trữ về một dòng chảy ,

00:03:51.392 --> 00:03:55.330
từ thứ bất động và cố định

00:03:55.330 --> 00:03:58.939
sang linh hoạt và năng động.

00:03:58.939 --> 00:04:02.962
Có một thanh khoản thông tin.

00:04:02.962 --> 00:04:06.436
Cái đĩa được tìm thấy ở Crete

00:04:06.436 --> 00:04:10.200
đã 4000 năm tuổi, rất nặng,

00:04:10.200 --> 00:04:12.162
nó không lưu trữ được nhiều thông tin,

00:04:12.162 --> 00:04:15.278
và số thông tin đó không thể thay đổi.

00:04:15.278 --> 00:04:19.289
Ngược lại, tất cả những hồ sơ

00:04:19.289 --> 00:04:21.150
mà Edward Snowden lấy

00:04:21.150 --> 00:04:23.771
từ Cục An ninh Quốc gia Hoa Kỳ

00:04:23.771 --> 00:04:26.190
chứa vừa trong một thẻ nhớ

00:04:26.190 --> 00:04:29.200
bằng kích thước của móng tay,

00:04:29.200 --> 00:04:33.945
và có thể được chia sẻ 
với tốc độ ánh sáng.

00:04:33.945 --> 00:04:38.240
Nhiều dữ liệu hơn, hơn rất nhiều.

NOTE Paragraph

00:04:38.240 --> 00:04:41.174
Một lý do tại sao có quá nhiều 
dữ liệu trên thế giới hiện nay

00:04:41.174 --> 00:04:43.266
là vì chúng ta đang 
thu thập những thứ

00:04:43.266 --> 00:04:45.886
ta vẫn luôn thu thập,

00:04:45.886 --> 00:04:48.542
một lý do khác để giải thích
việc chúng ta lấy những thứ

00:04:48.542 --> 00:04:51.354
đã luôn cung cấp thông tin

00:04:51.354 --> 00:04:53.840
nhưng chưa bao giờ được làm thành dạng dữ liệu

00:04:53.840 --> 00:04:56.259
và do đó,
chúng ta bỏ những thứ đấy vào dữ liệu

00:04:56.259 --> 00:04:59.567
Lấy ví dụ, câu hỏi về địa điểm

00:04:59.567 --> 00:05:01.816
Lấy ví dụ, Martin Luther

00:05:01.816 --> 00:05:03.413
Nếu chúng ta muốn biết vào năm 1500

00:05:03.413 --> 00:05:06.080
Martin Luther ở đâu,

00:05:06.080 --> 00:05:08.172
chúng ta sẽ phải theo dõi ông ấy
mọi lúc,

00:05:08.172 --> 00:05:10.309
kèm theo một cây bút lông 
và một lọ mực

00:05:10.309 --> 00:05:11.985
để ghi chép lại.

00:05:11.985 --> 00:05:14.168
Nhưng bây giờ hãy nghĩ nó
sẽ như thế nào ngày nay.

00:05:14.168 --> 00:05:16.290
Bạn biết rằng ở một nơi nào đó,

00:05:16.290 --> 00:05:18.736
khả năng là trong cơ sở dữ liệu
của một hãng viễn thông

00:05:18.736 --> 00:05:21.772
có một bảng tính hoặc ít nhất 
một mục cơ sở dữ liệu

00:05:21.772 --> 00:05:23.860
lưu trữ lại thông tin của bạn

00:05:23.860 --> 00:05:25.923
những nơi bạn đã đến 
tại mọi thời điểm

00:05:25.923 --> 00:05:27.283
Nếu bạn có điện thoại di động,

00:05:27.283 --> 00:05:30.130
và chiếc điện thoại đó có GPS,
nhưng ngay cả khi nó không có GPS,

00:05:30.130 --> 00:05:32.515
nó vẫn có thể lưu trữ thông tin của bạn

00:05:32.515 --> 00:05:36.599
Trong lĩnh vực này, việc định vị
đã được dữ liệu hóa

NOTE Paragraph

00:05:36.599 --> 00:05:41.200
Bây giờ, lấy ví dụ
vấn đề về tư thế

00:05:41.200 --> 00:05:42.485
tư thế mà các bạn đang ngồi bây giờ

00:05:42.485 --> 00:05:44.515
tư thế mà bạn ngồi,

00:05:44.515 --> 00:05:47.286
tư thế mà bạn ngồi, tư thế mà bạn ngồi

00:05:47.286 --> 00:05:49.363
Nó đều khác nhau, và đó là một chức năng
giữa chiều dài chân bạn

00:05:49.363 --> 00:05:51.456
lưng bạn và những đường nét của lưng bạn

00:05:51.456 --> 00:05:53.987
và nếu bây giờ tôi đặt thiết bị cảm biến

00:05:53.987 --> 00:05:55.753
vào tất cả các ghế

00:05:55.753 --> 00:05:59.353
Tôi có thể tạo ra một chỉ số 
tương đối độc nhất về bạn,

00:05:59.353 --> 00:06:03.762
ví dụ như dấu vân tây, 
nhưng không phải là ngón tay của bạn

NOTE Paragraph

00:06:03.762 --> 00:06:06.731
Vậy chúng ta có thể làm gì với nó?

00:06:06.731 --> 00:06:09.128
Các nhà nghiên cứu ở Tokyo đang dùng
dấu vân tay

00:06:09.128 --> 00:06:13.516
để tạo ra một thiết bị có tiềm năng
chống trộm xe hơi.

00:06:13.516 --> 00:06:16.440
Ý tưởng là nếu tên trộm ngồi đằng sau
tay lái

00:06:16.440 --> 00:06:18.544
và cố lái đi, nhưng nếu chiếc xe nhận ra

00:06:18.544 --> 00:06:20.906
rằng đằng sau bánh lái là một
tài xế không được xác duyệt,

00:06:20.906 --> 00:06:23.070
thì động cơ sẽ tự động dừng, trừ khi

00:06:23.070 --> 00:06:26.247
bạn nhập mật khẩu vào bảng điều khiển

00:06:26.247 --> 00:06:30.905
để báo rằng "Tôi có sự cho phép". Tuyệt.

NOTE Paragraph

00:06:30.905 --> 00:06:33.458
Nếu như mọi chiếc xe ở Châu Âu

00:06:33.458 --> 00:06:34.915
đều có công nghệ này thì sao?

00:06:34.915 --> 00:06:38.080
Chúng ta có thể làm gì lúc đó?

00:06:38.080 --> 00:06:40.320
Nếu chúng ta có thể tập hợp dữ liệu

00:06:40.320 --> 00:06:44.134
có thể chúng ta sẽ khám phá ra 
các dấu hiệu

00:06:44.134 --> 00:06:46.843
dự đoán tốt nhất rằng 
một tai nạn xe hơi

00:06:46.843 --> 00:06:52.736
sẽ xảy ra trong 5 giây tiếp theo.

00:06:52.736 --> 00:06:55.293
Và rồi những gì chúng ta sẽ
dữ liệu hóa

00:06:55.293 --> 00:06:57.076
sẽ là sự mệt mỏi của tài xế,

00:06:57.076 --> 00:06:59.410
và dịch vụ lúc đó sẽ là 
khi chiếc xe cảm nhận được

00:06:59.410 --> 00:07:02.847
rằng người tài xế đang rơi
vào tình trạng mệt mỏi

00:07:02.847 --> 00:07:06.841
nó sẽ tự động biết và rồi
cài một báo động bên trong

00:07:06.841 --> 00:07:08.866
để làm rung bánh lái, và 
bóp kèn ở trong xe

00:07:08.866 --> 00:07:10.587
báo rằng, "Này! dậy đi,

00:07:10.587 --> 00:07:12.491
chú ý đường đi kìa"

00:07:12.491 --> 00:07:14.344
Đây là những thứ mà chúng ta có thể làm

00:07:14.344 --> 00:07:17.165
khi chúng ta dữ liệu hóa các khía cạnh
trong cuộc sống của chúng ta nhiều hơn

NOTE Paragraph

00:07:17.165 --> 00:07:20.840
Vậy thì giá trị của dữ liệu lớn là gì?

00:07:20.840 --> 00:07:23.030
Nào, hãy nghĩ xem.

00:07:23.030 --> 00:07:25.442
Bạn có nhiều thông tin hơn.

00:07:25.442 --> 00:07:28.783
Bạn có thể làm những việc mà
bạn không thể làm trước đó

00:07:28.783 --> 00:07:30.459
Một trong những lĩnh vực ấn tượng nhất

00:07:30.459 --> 00:07:32.188
mà khái niệm này đang diễn ra

00:07:32.188 --> 00:07:35.495
là trong lĩnh vực máy học.

00:07:35.495 --> 00:07:38.572
Máy học là một nhánh của 
trí tuệ nhân tạo

00:07:38.572 --> 00:07:41.950
mà bản thân nó là một nhánh của
khoa học máy tính.

00:07:41.950 --> 00:07:43.493
Ý tưởng chung là thay vì

00:07:43.493 --> 00:07:45.610
phải hướng dẫn máy tính những gì phải làm

00:07:45.610 --> 00:07:48.230
chúng ta sẽ chỉ ném dữ liệu 
liên quan đến vấn đề

00:07:48.230 --> 00:07:51.436
và bảo máy tính tự tính toán.

00:07:51.436 --> 00:07:53.213
Và để giúp bạn hiểu vấn đề này

00:07:53.213 --> 00:07:56.765
hãy cùng nhìn lại nguồn gốc của nó.

00:07:56.765 --> 00:07:59.153
Vào những năm 1950,

00:07:59.153 --> 00:08:02.745
Một nhà khoa học máy tính của IBM
tên Arthur Samuel thích chơi cờ,

00:08:02.745 --> 00:08:04.147
nên ông ấy viết một chương trình máy tính

00:08:04.147 --> 00:08:06.960
để ông ấy có thể chơi cờ với máy tính

00:08:06.960 --> 00:08:09.671
Ông ấy chơi. Ông ấy thắng.

00:08:09.671 --> 00:08:11.774
Ông ấy chơi. Ông ấy thắng,

00:08:11.774 --> 00:08:14.789
Ông ấy chơi. Ông ấy thắng,

00:08:14.789 --> 00:08:16.567
vì máy tính chỉ biết

00:08:16.567 --> 00:08:18.794
nước đi đúng luật là thế nào.

00:08:18.794 --> 00:08:20.881
Arthur Samuel biết một số thứ khác.

00:08:20.881 --> 00:08:25.510
Arthur Samuel biết chiến lược.

00:08:25.510 --> 00:08:27.906
Và như thế, bên cạnh đó, ông ấy
viết một chương trình con.


00:08:27.906 --> 00:08:29.880
hoạt động trên nền của 
chương trình chính, và những gì nó làm

00:08:29.880 --> 00:08:31.697
chỉ là ghi xác suất

00:08:31.697 --> 00:08:34.260
của bàn cờ cho sẵn có khả năng dẫn đến

00:08:34.260 --> 00:08:37.170
một ván thắng hoặc một vấn thua

00:08:37.170 --> 00:08:39.678
sau mỗi nước đi.

00:08:39.678 --> 00:08:42.828
Ông ấy chơi với máy tính. Ông ấy thắng

00:08:42.828 --> 00:08:45.336
Ông ấy chơi với máy tính. Ông ấy thắng

00:08:45.336 --> 00:08:49.067
Ông ấy chơi với máy tính. Ông ấy thắng

00:08:49.067 --> 00:08:51.344
Và rồi Arthur Samuel để máy tính

00:08:51.344 --> 00:08:53.571
tự chơi cờ với chính nó.

00:08:53.571 --> 00:08:57.080
Nó tự chơi cờ. 
Nó thu thập nhiều dữ liệu hơn.

00:08:57.080 --> 00:09:01.389
Nó thu thập nhiều dữ liệu hơn. 
Nó tăng độ chính xác về khả năng dự đoạn

00:09:01.389 --> 00:09:03.493
Và rồi Arthur Samuel quay lại máy tính

00:09:03.493 --> 00:09:05.811
và ông ấy chơi cờ với nó, và ông ấy thua

00:09:05.811 --> 00:09:07.880
và ông ấy chơi, ông ấy thua

00:09:07.880 --> 00:09:09.927
và ông ấy chơi, ông ấy thua

00:09:09.927 --> 00:09:12.526
và Arthur Samuel đã tạo ra một cỗ máy

00:09:12.526 --> 00:09:18.814
vượt qua khả năng của ông ấy
trong một việc mà chính ông ấy dạy nó.

NOTE Paragraph

00:09:18.814 --> 00:09:21.312
Và ý tưởng này trong lĩnh vực máy học

00:09:21.312 --> 00:09:25.239
đang được ứng dụng ở mọi nơi.

00:09:25.239 --> 00:09:28.388
Bạn nghĩ làm sao chúng ta có
xe hơi lái tự động?

00:09:28.388 --> 00:09:30.525
Xã hội chúng ta có khá hơn không

00:09:30.525 --> 00:09:33.810
khi chúng ta nhập tất cả các
luật giao thông vào phần mềm?

00:09:33.810 --> 00:09:36.408
Không. Bộ nhớ rẻ hơn? Không

00:09:36.408 --> 00:09:40.402
Các thuật toán xử lý nhanh hơn? Không
Bộ vi xử lý tốt hơn? Không

00:09:40.402 --> 00:09:43.174
Tất cả những điều này đều quan trọng,
nhưng đó không phải là lý do.

00:09:43.174 --> 00:09:46.315
Mà là vì chúng ta đã thay đổi bản chất
của vấn đề.

00:09:46.315 --> 00:09:47.845
Từ một vấn đề mà chúng ta 
tìm cách để giải thích

00:09:47.845 --> 00:09:50.090
rõ ràng và dứt khoát

00:09:50.090 --> 00:09:52.671
cho máy tính hiểu rằng
làm thế nào để lái xe

00:09:52.671 --> 00:09:53.987
đến một vấn đề mà chúng ta nói rằng,

00:09:53.987 --> 00:09:55.863
"Đây là tập dữ liệu xung quanh chiếc xe.

00:09:55.863 --> 00:09:57.396
Hãy tự xử lý dữ liệu này.

00:09:57.396 --> 00:09:59.263
Hãy tự luận ra rằng đó là đèn giao thông,

00:09:59.263 --> 00:10:01.344
rằng đèn giao thông đó đang là đèn đỏ
không phải đèn xanh

00:10:01.344 --> 00:10:03.358
rằng điều đó có nghĩa là bạn phải dừng lại

00:10:03.358 --> 00:10:06.441
và không đi về phía trước."

NOTE Paragraph

00:10:06.441 --> 00:10:07.959
Máy học là nền tảng cơ bản

00:10:07.959 --> 00:10:09.950
của rất nhiều thứ chúng ta làm trên mạng:

00:10:09.950 --> 00:10:11.807
các công cụ tìm kiếm,

00:10:11.807 --> 00:10:15.608
Thuật toán cá nhân hóa của Amazon,

00:10:15.608 --> 00:10:17.820
máy tính dịch thuật,

00:10:17.820 --> 00:10:22.110
hệ thống xác nhận giọng nói.

00:10:22.110 --> 00:10:24.945
Gần đây, các nhà nghiên cứu đã tìm hiểu

00:10:24.945 --> 00:10:28.140
về các vấn đề sinh thiết

00:10:28.140 --> 00:10:30.907
sinh thiết ung thư,

00:10:30.907 --> 00:10:33.222
và họ đã nhờ máy tính xác định,

00:10:33.222 --> 00:10:35.693
bằng cách nhìn vào dữ liệu và
chỉ số sống sót

00:10:35.693 --> 00:10:40.360
để xác nhận rằng những tế bào này

00:10:40.360 --> 00:10:42.904
có thật sự bị ung thư hay không,

00:10:42.904 --> 00:10:44.682
và chắc chắn rằng, khi bạn nhập dữ liệu 
vào máy tính,

00:10:44.682 --> 00:10:46.729
qua một thuật toán máy học

00:10:46.729 --> 00:10:48.606
cỗ máy có thể xác định

00:10:48.606 --> 00:10:50.868
những dấu hiệu dự đoán tốt nhất

00:10:50.868 --> 00:10:54.167
rằng sinh thiết của các 
tế bào ung thư vú này

00:10:54.167 --> 00:10:57.385
thật sự bị ung thư.

00:10:57.385 --> 00:10:59.883
Vấn đề: Tài liệu y học

00:10:59.883 --> 00:11:02.672
chỉ biết được 9 dấu hiệu.

00:11:02.672 --> 00:11:04.472
Trong đó, có 3 dấu hiệu

00:11:04.472 --> 00:11:07.447
mà mọi người không cần phải tìm kiếm

00:11:07.447 --> 00:11:12.978
nhưng cỗ máy phát hiện ra.

NOTE Paragraph

00:11:12.978 --> 00:11:18.903
Dữ liệu lớn cũng có mặt tối của nó.

00:11:18.903 --> 00:11:20.977
Nó sẽ cải thiện cuộc sống của chúng ta,
nhưng có những vấn đề

00:11:20.977 --> 00:11:23.617
mà chúng ta nên cảnh giác,

00:11:23.617 --> 00:11:26.240
và điều đầu tiên đó là quan niệm

00:11:26.240 --> 00:11:28.926
rằng chúng ta có thể bị trừng phạt
do các dự đoán,


00:11:28.926 --> 00:11:32.796
rằng cảnh sát có thể sử dụng dữ liệu lớn
cho mục đích của họ,

00:11:32.796 --> 00:11:35.147
tựa như phim "Minority Report"

00:11:35.147 --> 00:11:37.588
Nó là một thuật ngữ gọi là giám sát dự báo

00:11:37.588 --> 00:11:39.951
hoặc thuật toán tội phạm học,

00:11:39.951 --> 00:11:41.987
và khái niệm đó là: nếu chúng ta lấy 
nhiều dữ liệu,

00:11:41.987 --> 00:11:44.146
ví dụ dữ liệu về các địa điểm 
xảy ra tội phạm

00:11:44.146 --> 00:11:46.689
chúng ta sẽ biết nơi cần gửi
đội tuần tra.

00:11:46.689 --> 00:11:48.804
Điều đó là hợp lý, nhưng vấn đề, dĩ nhiên

00:11:48.804 --> 00:11:53.348
không phải chỉ dừng về ở dữ liệu định vị,

00:11:53.348 --> 00:11:56.307
nó sẽ xuống cấp độ thu thập dữ liệu
của từng cá nhân

00:11:56.307 --> 00:11:58.557
Tại sao chúng ta không dùng dữ liệu
để biết về

00:11:58.557 --> 00:12:00.785
bảng điểm cấp 3 của một người nào đó?

00:12:00.785 --> 00:12:02.346
Có thể chúng ta nên dùng sự thật như

00:12:02.346 --> 00:12:04.374
họ thất nghiệp hay không, điểm tín dụng,

00:12:04.374 --> 00:12:05.926
cách họ lướt web

00:12:05.926 --> 00:12:07.804
hay họ có thức khuya hay không.

00:12:07.804 --> 00:12:10.965
Chí số Fitbit, khi nó có khả năng
xác định các hóa sinh,


00:12:10.965 --> 00:12:15.201
sẽ chỉ ra rằng họ có suy nghĩ hiếu chiến.

00:12:15.201 --> 00:12:17.422
Chúng ta có thể có những thuật toán
có khả năng dự đoán

00:12:17.422 --> 00:12:19.055
những gì chúng ta sẽ làm,

00:12:19.055 --> 00:12:20.299
và chúng ta có phải chịu trách nhiệm

00:12:20.299 --> 00:12:22.889
trước khi chúng ta
thật sự làm những điều đó

00:12:22.889 --> 00:12:24.621
Bảo mật là thách thức trọng tâm

00:12:24.621 --> 00:12:27.501
trong thời đại dữ liệu nhỏ.

00:12:27.501 --> 00:12:29.650
Trong thời đại dữ liệu lớn,

00:12:29.650 --> 00:12:34.173
thách thức sẽ là bảo vệ tự do,

00:12:34.173 --> 00:12:37.952
lựa chọn đạo đức, ý chí con người,

00:12:37.952 --> 00:12:41.020
tính chủ thể.

NOTE Paragraph

00:12:42.540 --> 00:12:44.765
Còn có một vấn đề nữa:

00:12:44.765 --> 00:12:48.321
Dữ liệu lớn sẽ cướp đi 
việc làm của chúng ta.

00:12:48.321 --> 00:12:51.833
Dữ liệu lớn và các thuật toán
sẽ thách thức

00:12:51.833 --> 00:12:54.894
công việc văn phòng,
công việc chuyên môn

00:12:54.894 --> 00:12:56.547
trong thế kỷ 21

00:12:56.547 --> 00:12:58.981
trong cùng một cách mà máy móc tự động

00:12:58.981 --> 00:13:01.170
và dây chuyền lắp ráp

00:13:01.170 --> 00:13:04.196
thách thức công nhân ở thế kỉ 20

00:13:04.196 --> 00:13:06.288
Hãy nghĩ về kỹ thuật viên phòng thí nghiệm

00:13:06.288 --> 00:13:07.697
người tìm hiểu vấn đề qua
một cái kính hiển vi

00:13:07.697 --> 00:13:09.321
ở viện sinh thiết ung thư

00:13:09.321 --> 00:13:11.958
và xác định xem sinh thiết này
có bị ung thư hay không.

00:13:11.958 --> 00:13:13.930
Người này đã học xong đại học

00:13:13.930 --> 00:13:15.360
Người này mua nhà.

00:13:15.360 --> 00:13:17.162
Anh ấy hoặc cô ấy bỏ phiếu.

00:13:18.964 --> 00:13:20.767
Anh ấy hoặc cô ấy là một nhân tố 
trong xã hội.

00:13:20.767 --> 00:13:22.161
Và việc làm của người đó,

00:13:22.161 --> 00:13:23.770
cũng như toàn bộ đội ngũ

00:13:23.770 --> 00:13:25.739
của những người chuyên môn 
giống như người đó

00:13:25.739 --> 00:13:28.889
sẽ thấy rằng việc làm của họ 
bị thay đổi một cách triệt để

00:13:28.889 --> 00:13:31.246
hoặc bị loại bỏ hoàn toàn.

00:13:31.246 --> 00:13:32.530
Chúng ta thích nghĩ rằng

00:13:32.530 --> 00:13:35.717
công nghệ sẽ tạo nên việc làm 
sau một khoảng thời gian

00:13:35.717 --> 00:13:39.182
sau khoản thời gian rối loạn tạm thời,

00:13:39.182 --> 00:13:41.123
và điều đó là đúng 
cho các khung tham chiếu

00:13:41.123 --> 00:13:43.265
mà chúng ta sống, Cách mạng công nghiệp,

00:13:43.265 --> 00:13:45.593
vì đó chính xác là những gì đã xảy ra.

00:13:45.593 --> 00:13:47.926
Nhưng chúng ta quên điều gì đó
trong bài phân tích đấy:

00:13:47.926 --> 00:13:49.756
Có một số loại công việc

00:13:49.756 --> 00:13:53.176
đơn giản là bị loại bỏ hoàn toàn và
không bao giờ quay lại.

00:13:53.176 --> 00:13:55.180
Cách mạng công nghiệp không hề tốt

00:13:55.180 --> 00:13:59.182
nếu bạn là một con ngựa.

00:13:59.182 --> 00:14:01.237
Do đó chúng ta phải thận trọng

00:14:01.237 --> 00:14:04.751
trong việc sử dụng dữ liệu lớn và
điều chỉnh nó cho nhu cầu của chúng ta

00:14:04.751 --> 00:14:07.936
nhu cầu rất con người của chúng ta.

00:14:07.936 --> 00:14:09.890
Chúng ta phải là chủ của công nghệ này,

00:14:09.890 --> 00:14:11.546
chứ không phải là người hầu của nó.

00:14:11.546 --> 00:14:14.504
Chúng ta chỉ khởi đầu một kỷ nguyên
của dữ liệu lớn

00:14:14.504 --> 00:14:17.654
và thành thật mà nói, 
chúng ta không hề giỏi

00:14:17.654 --> 00:14:21.861
trong việc xử lý tất cả các dữ liệu
mà chúng ta có thể thu thập.

00:14:21.861 --> 00:14:25.191
Nó không chỉ là vấn đề cho
Cục An ninh Quốc gia.

00:14:25.191 --> 00:14:28.229
Các doanh nghiệp thu thập rất nhiều
dữ liệu và họ cũng lạm dụng nó.

00:14:28.229 --> 00:14:31.896
Chúng ta phải làm tốt hơn và điều này
sẽ tốn nhiều thời gian.

00:14:31.896 --> 00:14:33.718
Nó giống như là thử thách mà

00:14:33.718 --> 00:14:36.125
người nguyên thủy gặp phải với lửa

00:14:36.125 --> 00:14:38.010
Đây là một công cụ, 
nhưng là một công cụ mà

00:14:38.010 --> 00:14:41.569
nếu chúng ta không cẩn thận,
sẽ thiêu cháy chúng ta.

NOTE Paragraph

00:14:44.008 --> 00:14:47.128
Dữ liệu lớn sẽ thay đổi 
cách sống của chúng ta

00:14:47.128 --> 00:14:49.929
cách chúng ta làm việc và 
cách chúng ta suy nghĩ.

00:14:49.929 --> 00:14:51.818
Nó sẽ giúp chúng ta quản lý
sự nghiệp của chúng ta

00:14:51.818 --> 00:14:55.452
và dẫn đến cuộc sống của
sự hài lòng và hy vọng

00:14:55.452 --> 00:14:58.444
và hạnh phúc và sức khỏe.

00:14:58.444 --> 00:15:01.750
Nhưng ở trong quá khứ, chúng ta 
thường nhìn vào công nghệ thông tin

00:15:01.750 --> 00:15:03.958
và con mắt chúng ta chỉ nhìn thấy 
những thứ như,

00:15:03.958 --> 00:15:05.644
công nghệ, phần mềm,

00:15:05.644 --> 00:15:07.906
những thứ vật chất.

00:15:07.906 --> 00:15:10.830
Chúng ta phải đúc kết lại 
cái nhìn của chúng ta,

00:15:10.830 --> 00:15:12.210
nhìn vào thông tin,

00:15:12.210 --> 00:15:13.583
dù nó ít rõ ràng hơn

00:15:13.583 --> 00:15:17.692
nhưng trong một số khía cạnh
quan trọng hơn rất nhiều.

00:15:17.692 --> 00:15:21.157
Nhân loại cuối cùng cũng có thể
học hỏi từ những thông tin

00:15:21.157 --> 00:15:23.575
mà nó có thể thu thập,

00:15:23.575 --> 00:15:25.690
như một phần của cuộc thám hiểm
vô tận của chúng ta

00:15:25.690 --> 00:15:28.849
để hiểu về thế giới và vị trí của chúng ta
trong thế giới,

00:15:28.849 --> 00:15:34.480
và đó là lý do tại sao dữ liệu lớn
là một vấn đề quan trọng.

NOTE Paragraph

00:15:34.480 --> 00:15:38.048
(vỗ tay)