1
00:00:00,787 --> 00:00:04,632
Koja je omiljena američka pita?

2
00:00:04,632 --> 00:00:07,801
Publika: Od jabuke.
Kenet Kukir: Od jabuke. Naravno.

3
00:00:07,801 --> 00:00:09,369
Kako to znamo?

4
00:00:09,369 --> 00:00:12,122
Zbog podataka.

5
00:00:12,122 --> 00:00:14,188
Posmatramo rasprodaju u supermarketima,

6
00:00:14,188 --> 00:00:17,984
prodaju zamrznutih pita prečnika 30 cm,

7
00:00:17,984 --> 00:00:19,489
i jabuka pobeđuje.

8
00:00:19,489 --> 00:00:20,974
Bez konkurencije.

9
00:00:20,974 --> 00:00:23,979
Najveći deo prodaje je od jabuka.

10
00:00:26,609 --> 00:00:30,033
Zatim su supermarketi
počeli da prodaju manje pite,

11
00:00:30,033 --> 00:00:31,856
pite prečnika 11 cm.

12
00:00:31,856 --> 00:00:36,030
Odjednom, jabuka pada
na četvrto ili peto mesto.

13
00:00:36,030 --> 00:00:38,905
Zašto? Šta se dogodilo?

14
00:00:38,905 --> 00:00:41,723
Dobro. Razmislite o tome.

15
00:00:41,723 --> 00:00:45,571
Kada kupite pitu od 30cm,

16
00:00:45,571 --> 00:00:47,832
cela porodica mora da se složi,

17
00:00:47,832 --> 00:00:51,623
a pita od jabuka je svima
drugi omiljeni izbor.

18
00:00:51,623 --> 00:00:53,558
(Smeh)

19
00:00:53,558 --> 00:00:57,173
Ali kad kupite zasebnu pitu od 11cm,

20
00:00:57,173 --> 00:01:00,918
možete da kupite onu koju vi hoćete.

21
00:01:00,918 --> 00:01:04,933
Možete da uzmete vaš prvi izbor.

22
00:01:04,933 --> 00:01:06,574
Imate više podataka.

23
00:01:06,574 --> 00:01:08,128
Možete da vidite nešto

24
00:01:08,128 --> 00:01:13,110
što niste mogli da vidite
kada ste ih imali u manjim količinama.

25
00:01:13,110 --> 00:01:15,688
Dakle, poenta je da više podataka

26
00:01:15,688 --> 00:01:17,971
ne samo što nam omogućava da vidimo više,

27
00:01:17,971 --> 00:01:19,825
više o tome što posmatramo.

28
00:01:19,825 --> 00:01:23,438
Više podataka nam omogućava
da vidimo novo.

29
00:01:23,438 --> 00:01:26,532
Omogućava nam da vidimo bolje.

30
00:01:26,532 --> 00:01:30,188
Omogućava nam da vidimo različito.

31
00:01:30,188 --> 00:01:33,361
U ovom slučaju, omogućava nam da vidimo

32
00:01:33,361 --> 00:01:36,274
koja je omiljena američka pita:

33
00:01:36,274 --> 00:01:38,816
nije od jabuka.

34
00:01:38,816 --> 00:01:42,596
Svi ste verovatno čuli izraz
"veliki podaci".

35
00:01:42,596 --> 00:01:44,487
Verovatno vam je i loše
na pomenu izraza

36
00:01:44,487 --> 00:01:46,117
"veliki podaci".

37
00:01:46,117 --> 00:01:49,447
Tačno je da se podigla velika buka 
oko ovog izraza,

38
00:01:49,447 --> 00:01:51,779
što je loše.

39
00:01:51,779 --> 00:01:54,825
Zato što su veliki podaci veoma važan alat

40
00:01:54,825 --> 00:01:58,559
pomoću kog će društvo da napreduje.

41
00:01:58,559 --> 00:02:02,120
U prošlosti smo posmatrali "male podatke"

42
00:02:02,120 --> 00:02:03,824
i razmišljali o tome šta bi značilo

43
00:02:03,824 --> 00:02:05,320
da pokušamo da razumemo svet,

44
00:02:05,320 --> 00:02:07,311
a sada ih imamo mnogo više,

45
00:02:07,311 --> 00:02:10,033
više nego što smo ikada imali.

46
00:02:10,033 --> 00:02:12,550
Shvatili smo da kada imamo 
mnogo podataka,

47
00:02:12,550 --> 00:02:14,634
u principu možemo uraditi stvari

48
00:02:14,634 --> 00:02:17,910
koje nismo mogli sa manje podataka.

49
00:02:17,910 --> 00:02:20,551
Veliki podaci su bitni,
i to je nešto novo,

50
00:02:20,551 --> 00:02:22,328
kada razmislimo o tome,

51
00:02:22,328 --> 00:02:24,544
jedini način na koji će se planeta suočiti

52
00:02:24,544 --> 00:02:26,333
sa svojim globalnim izazovima -

53
00:02:26,333 --> 00:02:29,870
nahraniti ljude, obezbediti im 
medicinsku negu,

54
00:02:29,870 --> 00:02:32,310
pružiti im energiju, struju,

55
00:02:32,310 --> 00:02:34,469
da se pobrine da ne izgore

56
00:02:34,469 --> 00:02:35,997
zbog globalnog zagrevanja -

57
00:02:35,997 --> 00:02:39,902
jeste zbog efikasne upotrebe podataka.

58
00:02:39,902 --> 00:02:43,772
Šta je novo u vezi sa velikim podacima?
U čemu je velika caka?

59
00:02:43,772 --> 00:02:45,819
Da bismo odgovorili na to pitanje,

60
00:02:45,819 --> 00:02:48,185
razmislimo kako su informacije izgledale,

61
00:02:48,185 --> 00:02:51,849
fizički izgledale u prošlosti.

62
00:02:51,849 --> 00:02:54,830
1908. godine na Kritu,

63
00:02:54,830 --> 00:02:59,565
arheolozi su pronašli glineni disk.

64
00:02:59,565 --> 00:03:03,624
Smestili su ga oko 2000. g. pre Hrista,
dakle star je 4000 godina.

65
00:03:03,624 --> 00:03:05,628
Na tom disku postoji zapis,

66
00:03:05,628 --> 00:03:06,955
ali ne znamo šta on znači.

67
00:03:06,955 --> 00:03:09,053
Potpuna je zagonetka,
ali poenta je u tome

68
00:03:09,053 --> 00:03:10,981
da su tako informacije izgledale

69
00:03:10,981 --> 00:03:13,070
pre 4000 godina.

70
00:03:13,070 --> 00:03:15,618
Tako je društvo čuvalo

71
00:03:15,618 --> 00:03:19,142
i prenosilo informacije.

72
00:03:19,142 --> 00:03:23,302
Društvo nije baš toliko napredovalo.

73
00:03:23,302 --> 00:03:26,776
I dalje čuvamo informacije na diskovima,

74
00:03:26,776 --> 00:03:29,960
ali danas možemo da čuvamo mnogo više,

75
00:03:29,960 --> 00:03:31,220
više nego ikada.

76
00:03:31,220 --> 00:03:34,313
Pretraživanje je lakše. 
Kopiranje je lakše.

77
00:03:34,313 --> 00:03:37,813
Deljenje je lakše. Obrada je lakša.

78
00:03:37,813 --> 00:03:40,579
Možemo da koristimo te informacije iznova,

79
00:03:40,579 --> 00:03:42,633
na načine na koje nismo ni zamišljali

80
00:03:42,633 --> 00:03:45,608
kada smo počeli da sakupljamo podatke.

81
00:03:45,608 --> 00:03:46,650
U tom smislu,

82
00:03:46,650 --> 00:03:50,842
podaci su prešli iz skladištenja u protok.

83
00:03:51,392 --> 00:03:55,330
Od nečega što je stacionarno i statično

84
00:03:55,330 --> 00:03:58,939
do nečega što je fluidno i dinamično.

85
00:03:58,939 --> 00:04:02,962
Ako ćemo tako,
informacija je kao tečnost.

86
00:04:02,962 --> 00:04:06,436
Disk, koji je otkriven u blizini Krita,

87
00:04:06,436 --> 00:04:10,200
pre 4000 godina, je težak.

88
00:04:10,200 --> 00:04:12,162
Ne sadrži puno informacija,

89
00:04:12,162 --> 00:04:15,278
i te informacije su nepromenljive.

90
00:04:15,278 --> 00:04:19,289
Nasuprot tome, svi fajlovi

91
00:04:19,289 --> 00:04:21,150
koje je Edvard Snouden uzeo

92
00:04:21,150 --> 00:04:23,771
od Državne bezbednosne agencije u SAD-u


93
00:04:23,771 --> 00:04:26,190
staju na memorijski uređaj

94
00:04:26,190 --> 00:04:29,200
veličine nokta,

95
00:04:29,200 --> 00:04:33,945
i mogu se razmenjivati brzinom svetlosti.

96
00:04:33,945 --> 00:04:38,970
Još podataka. Više.

97
00:04:38,970 --> 00:04:41,174
Jedan razlog zašto danas
imamo toliko podataka

98
00:04:41,174 --> 00:04:42,606
je što sakupljamo stvari

99
00:04:42,606 --> 00:04:45,886
o kojima smo uvek skupljali informacije,

100
00:04:45,886 --> 00:04:48,542
ali drugi razlog je
zato što uzimamo stvari

101
00:04:48,542 --> 00:04:51,354
koje su uvek bile informativne

102
00:04:51,354 --> 00:04:53,840
ali nikad nisu prebačene u oblik podataka

103
00:04:53,840 --> 00:04:56,259
i stavljamo ih u podatke.

104
00:04:56,259 --> 00:04:59,567
Zamislite, npr. pitanje lokacije.

105
00:04:59,567 --> 00:05:01,816
Uzmimo Martina Lutera za primer.

106
00:05:01,816 --> 00:05:03,413
Da smo 1500. god. želeli da znamo

107
00:05:03,413 --> 00:05:06,080
gde je Martin Luter,

108
00:05:06,080 --> 00:05:08,222
morali bismo da ga pratimo
u svakom trenutku,

109
00:05:08,222 --> 00:05:10,309
možda sa perom i mastilom,

110
00:05:10,309 --> 00:05:11,985
i da to beležimo,

111
00:05:11,985 --> 00:05:14,168
ali razmislite kako to izgleda danas.

112
00:05:14,168 --> 00:05:16,290
Znate da negde,

113
00:05:16,290 --> 00:05:18,736
verovatno u bazi podataka
telefonskog operatera,

114
00:05:18,736 --> 00:05:21,772
postoji tabela ili bar podatak u bazi

115
00:05:21,772 --> 00:05:23,860
koji beleži informaciju

116
00:05:23,860 --> 00:05:25,923
o tome gde ste bili u svakom momentu.

117
00:05:25,923 --> 00:05:27,283
Ako imate mobilni telefon,

118
00:05:27,283 --> 00:05:30,130
koji ima GPS, čak i ako nema GPS,

119
00:05:30,130 --> 00:05:32,515
on čuva informacije.

120
00:05:32,515 --> 00:05:36,599
U ovom smislu,
lokacija je postala "podatkovana".

121
00:05:36,599 --> 00:05:41,200
Razmislimo, npr. o pitanju držanja,

122
00:05:41,200 --> 00:05:42,645
načinu na koji upravo sedite,

123
00:05:42,645 --> 00:05:44,515
načinu na koji vi sedite,

124
00:05:44,515 --> 00:05:47,286
načinu na koji vi sedite, i vi.

125
00:05:47,286 --> 00:05:49,363
Svi se razlikuju, i zavise od dužine nogu

126
00:05:49,363 --> 00:05:51,456
i leđa i od konture leđa,

127
00:05:51,456 --> 00:05:53,987
i, ako bih postavio senzore,
možda 100 senzora

128
00:05:53,987 --> 00:05:55,753
u sve vaše stolice,

129
00:05:55,753 --> 00:05:59,353
našao bih indeks koji je
jedinstven za svakoga,

130
00:05:59,353 --> 00:06:02,957
kao otisak prsta, ali nije od prsta.

131
00:06:03,762 --> 00:06:06,731
Međutim, šta bismo mogli sa tim?

132
00:06:06,731 --> 00:06:09,128
Istraživači u Tokiju ga koriste

133
00:06:09,128 --> 00:06:13,516
kao potencijalni alarmni uređaj u kolima.

134
00:06:13,516 --> 00:06:16,440
Ideja je da ako za volan sedne lopov,

135
00:06:16,440 --> 00:06:18,544
pokuša da pobegne,
ali automobil prepozna

136
00:06:18,544 --> 00:06:20,906
da za volanom nije odobreni vozač,

137
00:06:20,906 --> 00:06:23,070
možda zaustavi motor, osim ako vozač

138
00:06:23,070 --> 00:06:26,247
ne unese šifru u kontrolnu tablu

139
00:06:26,247 --> 00:06:30,905
da kaže: "Hej, imam dozvolu da vozim". 
Odlično!

140
00:06:30,905 --> 00:06:33,458
Šta ako bi svaki automobil u Evropi

141
00:06:33,458 --> 00:06:34,915
imao ovu tehnologiju?

142
00:06:34,915 --> 00:06:37,050
Šta bismo mogli tada?

143
00:06:38,080 --> 00:06:40,320
Možda, kada bismo nagomilali podatke,

144
00:06:40,320 --> 00:06:44,134
mogli bismo da uočimo znakove upozorenja

145
00:06:44,134 --> 00:06:46,333
koji najbolje predviđaju

146
00:06:46,333 --> 00:06:52,400
da će se dogoditi automobilska nesreća
u narednih pet sekundi.

147
00:06:52,400 --> 00:06:55,175
Tada bismo u obliku podataka beležili

148
00:06:55,175 --> 00:06:56,803
zamor vozača,

149
00:06:57,086 --> 00:06:59,886
i svrha bi bila da kada kola osete

150
00:06:59,886 --> 00:07:03,650
da je vozač upao u određeni položaj,

151
00:07:03,650 --> 00:07:06,807
automatski kaže:
"Hej, pusti interni alarm."

152
00:07:06,807 --> 00:07:09,261
kojim bi zavibrirao volan,
zatrubio iznutra i rekao

153
00:07:09,261 --> 00:07:11,147
"Hej, budi se!

154
00:07:11,147 --> 00:07:13,033
obrati više pažnje na put."

155
00:07:13,033 --> 00:07:15,041
To su neke stvari koje možemo da uradimo

156
00:07:15,041 --> 00:07:17,914
kada prebacimo u podatke
više aspekata naših života.

157
00:07:17,914 --> 00:07:20,295
Koja je vrednost velikih podataka?

158
00:07:21,095 --> 00:07:23,072
Pa, razmislite o tome.

159
00:07:23,072 --> 00:07:25,232
Imate više informacija.

160
00:07:25,232 --> 00:07:27,912
Možete da uradite
ono što niste mogli ranije.

161
00:07:28,802 --> 00:07:30,493
Jedna od najimpresivnijih oblasti

162
00:07:30,493 --> 00:07:32,499
u kojoj ovaj koncept igra ulogu

163
00:07:32,499 --> 00:07:35,018
jeste mašinsko učenje.

164
00:07:35,698 --> 00:07:38,985
Mašinsko učenje je
grana veštačke inteligencije,

165
00:07:38,985 --> 00:07:41,892
koja je grana računarskih nauka.

166
00:07:42,082 --> 00:07:44,030
Glavna ideja je da umesto

167
00:07:44,030 --> 00:07:45,673
da kažemo računaru šta da radi,

168
00:07:45,673 --> 00:07:48,490
jednostavno ubacimo podatke u problem

169
00:07:48,500 --> 00:07:50,770
i kažemo računaru da ga reši sam.

170
00:07:50,790 --> 00:07:53,236
Pomoći će vam da ga razumete

171
00:07:53,236 --> 00:07:56,063
gledajući u njegove korene.

172
00:07:56,773 --> 00:07:59,403
U 1950-im, informatičar u IBM-u,

173
00:07:59,403 --> 00:08:02,543
Artur Semjuel, voleo je da igra "Damu",

174
00:08:02,543 --> 00:08:04,547
te je napisao kompjuterski program

175
00:08:04,547 --> 00:08:07,327
kako bi igrao protiv računara.

176
00:08:07,327 --> 00:08:09,280
Igrao je. Pobedio je.

177
00:08:09,530 --> 00:08:11,501
Igrao je. Pobedio je.

178
00:08:12,054 --> 00:08:13,504
Igrao, pobedio.

179
00:08:14,794 --> 00:08:18,599
Jer je računar znao dozvoljene poteze.

180
00:08:18,599 --> 00:08:20,864
Artur Semjuel je znao nešto drugo.

181
00:08:20,864 --> 00:08:24,696
Artur Semjuel je poznavao strategiju.

182
00:08:25,628 --> 00:08:28,170
Napisao je mali potprogram, pored ovog,

183
00:08:28,170 --> 00:08:29,626
koji je radio u pozadini,

184
00:08:29,626 --> 00:08:31,610
i samo računao verovatnoću

185
00:08:31,610 --> 00:08:34,817
da data situacija na tabli pre vodi

186
00:08:34,817 --> 00:08:37,460
ka pobedničkoj tabli nego ka gubitničkoj,

187
00:08:37,460 --> 00:08:38,880
nakon svakog poteza.

188
00:08:39,890 --> 00:08:42,712
Igra protiv računara. Pobeđuje.

189
00:08:42,712 --> 00:08:44,264
Igra protiv računara.

190
00:08:44,274 --> 00:08:45,320
Pobeđuje.

191
00:08:45,320 --> 00:08:48,716
Igra protiv računara. Pobeđuje.

192
00:08:49,066 --> 00:08:51,337
Zatim je Artur Semjuel pustio računar

193
00:08:51,337 --> 00:08:53,988
da igra protiv sebe.

194
00:08:53,988 --> 00:08:57,091
Igrao je. Sakupljao je više podataka.

195
00:08:57,091 --> 00:09:01,500
Sakupljajući više podataka,
povećavao je tačnost svog predviđanja.

196
00:09:01,500 --> 00:09:04,389
Zatim se Artur Semjuel vratio do računara.

197
00:09:04,389 --> 00:09:05,773
Igra, i gubi.

198
00:09:06,253 --> 00:09:07,781
Igra, i gubi.

199
00:09:08,021 --> 00:09:09,490
Igra, i gubi.

200
00:09:09,960 --> 00:09:12,607
I tako je Artur Semjuel stvorio mašinu

201
00:09:12,607 --> 00:09:17,516
koja prevazilazi njegove mogućnosti
u igri kojoj ju je naučio.

202
00:09:18,876 --> 00:09:21,404
Ova ideja mašinskog učenja

203
00:09:21,404 --> 00:09:23,282
se širi na sve strane.

204
00:09:25,302 --> 00:09:28,699
Šta mislite,
odakle nam samoupravljajuća vozila?

205
00:09:28,699 --> 00:09:30,988
Da li napredujemo kao društvo

206
00:09:30,988 --> 00:09:33,965
ubacivanjem svih pravila vožnje u softver?

207
00:09:33,965 --> 00:09:36,460
Ne. Memorija je jeftinija. Ne.

208
00:09:36,460 --> 00:09:40,008
Algoritmi su brži. Ne.
Procesori su brži. Ne.

209
00:09:40,008 --> 00:09:43,492
Sve to je bitno, ali ne zbog toga.

210
00:09:43,492 --> 00:09:46,324
Nego zato što smo promenili
koren problema.

211
00:09:46,324 --> 00:09:47,850
Promenili smo prirodu problema

212
00:09:47,850 --> 00:09:49,996
od one u kojoj smo direktno

213
00:09:49,996 --> 00:09:52,384
objasnili računaru kako da vozi,

214
00:09:52,670 --> 00:09:54,001
do one u kojoj kažemo:

215
00:09:54,001 --> 00:09:56,397
"Evo ti mnogo podataka u vezi sa vozilom.

216
00:09:56,397 --> 00:09:57,693
Shvati sam.

217
00:09:57,693 --> 00:09:59,766
Shvati da je ovo svetlo na semaforu.

218
00:09:59,766 --> 00:10:01,423
Da je crveno, a ne zeleno.

219
00:10:01,423 --> 00:10:03,364
Da to znači da moraš da staneš,

220
00:10:03,364 --> 00:10:05,358
a ne da nastaviš."

221
00:10:06,438 --> 00:10:08,331
Mašinsko učenje je u osnovi

222
00:10:08,331 --> 00:10:09,959
mnogih stvari na mreži.

223
00:10:09,959 --> 00:10:11,787
Pretraživači,

224
00:10:11,787 --> 00:10:14,117
Amazonov personalizovani algoritam,

225
00:10:15,597 --> 00:10:17,438
računarsko prevođenje,

226
00:10:18,198 --> 00:10:20,600
sistemi za prepoznavanje glasa.

227
00:10:22,100 --> 00:10:24,953
Istraživači su skoro posmatrali

228
00:10:24,953 --> 00:10:27,446
problem biopsije.

229
00:10:27,446 --> 00:10:30,000
Biopsije raka.

230
00:10:30,940 --> 00:10:33,157
Pitali su računar da ustanovi

231
00:10:33,207 --> 00:10:35,802
posmatrajući podatke
i stopu preživljavanja,

232
00:10:35,988 --> 00:10:40,484
da odluči da li su ćelije zapravo

233
00:10:40,484 --> 00:10:42,570
kancerogene ili ne.

234
00:10:43,060 --> 00:10:45,304
Zasigurno, kada ubacite podatke,

235
00:10:45,304 --> 00:10:46,972
pomoću algoritma mašinskog učenja,

236
00:10:46,972 --> 00:10:48,810
mašina je postala
sposobna da prepozna

237
00:10:48,810 --> 00:10:51,226
12 znakova koji najbolje predviđaju

238
00:10:51,226 --> 00:10:54,678
da je biopsija raka ćelija dojke

239
00:10:54,708 --> 00:10:56,647
zaista zahvaćena rakom.

240
00:10:57,447 --> 00:10:58,695
Problem?

241
00:10:59,215 --> 00:11:02,533
Medicinska literatura je poznavala
samo devet od njih.

242
00:11:02,533 --> 00:11:04,932
Tri od tih simptoma su bili oni

243
00:11:04,932 --> 00:11:07,477
koje ljudi nisu trebali da traže,

244
00:11:07,482 --> 00:11:09,507
ali ih je mašina uočila.

245
00:11:12,998 --> 00:11:17,861
Ali, postoji loša strana velikih podataka.

246
00:11:18,778 --> 00:11:20,263
Unaprediće naše živote,

247
00:11:20,263 --> 00:11:22,737
ali postoje problemi
kojih moramo biti svesni.

248
00:11:23,727 --> 00:11:25,547
Prvi od njih je ideja

249
00:11:25,547 --> 00:11:28,970
da možemo biti kažnjeni za predviđanja,

250
00:11:28,970 --> 00:11:32,676
da policija može koristiti velike podatke
u svoje svrhe,

251
00:11:33,116 --> 00:11:34,986
nešto poput fima "Suvišni izveštaj".

252
00:11:34,987 --> 00:11:37,727
Ovaj izraz zovemo
sposobnost predviđanja

253
00:11:37,730 --> 00:11:39,771
ili algoritamska kriminologija,

254
00:11:39,781 --> 00:11:42,111
i ideja je da ako uzmemo mnogo podataka

255
00:11:42,111 --> 00:11:44,017
npr. mesta prošlih zločina,

256
00:11:44,017 --> 00:11:45,776
znamo gde da pošaljemo patrole.

257
00:11:46,696 --> 00:11:48,729
To ima smisla, ali problem je, naravno,

258
00:11:48,739 --> 00:11:52,904
u tome što se neće završiti samo
na podacima o lokaciji.

259
00:11:53,364 --> 00:11:55,625
Ići će do ličnog nivoa.

260
00:11:56,296 --> 00:11:58,313
Zašto ne koristimo podatke

261
00:11:58,313 --> 00:12:00,330
o nečijim ocenama iz srednje škole?

262
00:12:00,330 --> 00:12:02,347
Možda da iskoristimo činjenice

263
00:12:02,347 --> 00:12:04,105
o zaposlenosti, o kreditnom stanju,

264
00:12:04,415 --> 00:12:05,916
o ponašanju na internetu,

265
00:12:05,916 --> 00:12:07,274
da li su budni noću.

266
00:12:07,274 --> 00:12:10,962
Ako njihov Fitbit može da prepozna
njihove biohemijske parametre,

267
00:12:10,962 --> 00:12:14,680
pokazaće kada imaju agresivne misli.

268
00:12:14,890 --> 00:12:16,749
Možemo imati algoritme

269
00:12:16,749 --> 00:12:19,161
koji bi mogli predviđati
šta ćemo uraditi,

270
00:12:19,161 --> 00:12:20,865
i mogu nas smatrati odgovornim

271
00:12:20,865 --> 00:12:23,169
pre nego što delamo.

272
00:12:23,169 --> 00:12:25,263
Privatnost je bila centralni izazov

273
00:12:25,273 --> 00:12:26,832
u eri malih podataka.

274
00:12:27,322 --> 00:12:29,700
U danima velikih podataka,

275
00:12:29,700 --> 00:12:33,565
izazov će biti zaštita slobodne volje,

276
00:12:34,115 --> 00:12:37,851
moralnih izbora, ljudske volje,

277
00:12:37,851 --> 00:12:40,043
ljudske odlučnosti.

278
00:12:42,543 --> 00:12:44,774
Postoji još jedan problem.

279
00:12:44,774 --> 00:12:47,997
Veliki podaci će nam ukrasti poslove.

280
00:12:47,997 --> 00:12:51,831
Veliki podaci i algoritmi će izazvati

281
00:12:51,831 --> 00:12:54,900
kancelarijske, visoko obrazovane radnike

282
00:12:54,900 --> 00:12:56,546
dvadeset prvog veka

283
00:12:56,546 --> 00:12:59,268
slično kao što su automatizacija

284
00:12:59,268 --> 00:13:01,097
i pokretna traka

285
00:13:01,097 --> 00:13:04,201
izazvale radničku klasu u 20. veku.

286
00:13:04,201 --> 00:13:06,288
Setimo se laboratorijskog tehničara,

287
00:13:06,288 --> 00:13:07,700
koji pod mikroskopom posmatra

288
00:13:07,700 --> 00:13:09,320
biopsiju raka

289
00:13:09,320 --> 00:13:11,961
da bi zaključio da li je zahvaćena rakom.

290
00:13:11,961 --> 00:13:13,947
Ova osoba je završila fakultet.

291
00:13:13,947 --> 00:13:15,361
Ona kupuje imovinu.

292
00:13:15,361 --> 00:13:17,100
On ili ona glasa.

293
00:13:17,100 --> 00:13:20,339
On ili ona je član društva.

294
00:13:20,339 --> 00:13:22,159
Posao ove osobe,

295
00:13:22,159 --> 00:13:23,776
i celog niza stručnjaka

296
00:13:23,776 --> 00:13:25,740
kao što je ova osoba,

297
00:13:25,740 --> 00:13:28,887
shvatiće da se njihov posao znatno menja

298
00:13:28,887 --> 00:13:31,252
ili da će potpuno nestati.

299
00:13:31,252 --> 00:13:32,526
Volimo da mislimo

300
00:13:32,526 --> 00:13:35,715
da će vremenom tehnologija praviti poslove

301
00:13:35,715 --> 00:13:39,245
iza kratkog, privremenog doba dislokacije,

302
00:13:39,245 --> 00:13:41,116
što je i tačno za taj referentni okvir

303
00:13:41,116 --> 00:13:43,266
u kom svi živimo, industrijsku revoluciju,

304
00:13:43,266 --> 00:13:45,986
jer tako se tačno i dogodilo.

305
00:13:45,986 --> 00:13:47,930
Međutim, u toj analizi zaboravljamo

306
00:13:47,930 --> 00:13:49,762
da postoje kategorije poslova

307
00:13:49,762 --> 00:13:53,177
koje će jednostavno nestati
i neće se vratiti.

308
00:13:53,177 --> 00:13:55,181
Industrijska revolucija nije bila dobra

309
00:13:55,181 --> 00:13:57,246
ako ste bili konj.

310
00:13:59,176 --> 00:14:01,240
Dakle, moramo biti pažljivi,

311
00:14:01,240 --> 00:14:04,786
i moramo velike podatke
prilagoditi našim potrebama,

312
00:14:04,786 --> 00:14:07,884
našim ljudskim potrebama.

313
00:14:07,884 --> 00:14:09,894
Moramo biti gospodari tehnologije,

314
00:14:09,894 --> 00:14:11,551
a ne njene sluge.

315
00:14:11,551 --> 00:14:14,501
Na samom smo početku
doba velikih podataka,

316
00:14:14,501 --> 00:14:17,649
i iskreno, za sada ne rukujemo dobro

317
00:14:17,649 --> 00:14:21,856
podacima koje sada možemo da prikupimo.

318
00:14:21,856 --> 00:14:24,548
To nije problem samo
Državne bezbednosne agencije.

319
00:14:25,188 --> 00:14:28,225
Firme sakupljaju dosta podataka,
i takođe ih ne koriste dobro,

320
00:14:28,225 --> 00:14:31,900
moramo ovladati time,
a za to je potrebno vreme.

321
00:14:31,900 --> 00:14:33,590
Podseća na situaciju

322
00:14:33,590 --> 00:14:36,128
kada se primitivni čovek suočio sa vatrom.

323
00:14:36,128 --> 00:14:38,009
To je alat, ali alat koji će nas opeći

324
00:14:38,009 --> 00:14:40,638
ako ne budemo pažljivi.

325
00:14:44,008 --> 00:14:47,132
Veliki podaci će promeniti
naš način života,

326
00:14:47,132 --> 00:14:49,934
način rada i razmišljanja.

327
00:14:49,934 --> 00:14:52,290
Pomoći će nam
da organizujemo svoje karijere

328
00:14:52,290 --> 00:14:55,448
i da živimo zadovoljno i sa nadom,

329
00:14:55,448 --> 00:14:58,444
u sreći i zdravlju.

330
00:14:58,444 --> 00:15:01,566
Ranije smo često
od informacionih tehnologija

331
00:15:01,566 --> 00:15:03,960
gledali samo u T,

332
00:15:03,960 --> 00:15:05,640
u tehnologiju, u hardver,

333
00:15:05,640 --> 00:15:07,913
zato što je to ono što je opipljivo.

334
00:15:07,913 --> 00:15:10,832
Sada moramo da bacimo oko na I,

335
00:15:10,832 --> 00:15:12,207
na informacije,

336
00:15:12,207 --> 00:15:13,575
na ono manje uočljivo,

337
00:15:13,575 --> 00:15:17,690
ali na određeni način mnogo bitnije.

338
00:15:17,690 --> 00:15:21,162
Čovečanstvo konačno uči iz informacija

339
00:15:21,162 --> 00:15:23,584
koje može da prikupi,

340
00:15:23,584 --> 00:15:25,694
kao deo našeg vanvremenskog zadatka

341
00:15:25,694 --> 00:15:28,846
da shvatimo svet i naše mesto u njemu

342
00:15:28,846 --> 00:15:31,096
i zato veliki podaci jesu velika stvar.

343
00:15:34,476 --> 00:15:36,946
(Aplauz)